Manhattan T ransfer; half werk KUNST Tenjo Sajiki geeft boeiend theater Fraaie koekplanken in Gouda Schubert ideaal vertolkt door pianist Brendel Mickery manipuleert verder UIT DE WEEKBLADEN 'Uitspraak over Zuidmolukkers nog vóór zomer' CDU in de DDR Redelijke vent Geen middenpartij IKON Dagboek Bijwagen Illegalen Neutronenbom m lONDERDAG 9 FEBRUARI 1978 AMSTERDAM De produktie Cloud Cuckooland, die t.m. 26 februari in Mickery te zien is, is in feite het overdoen van de produktie „Fairground" van drie jaar geleden. Met dit aanzienlij- Se verschil dat er nu meer „theater" in gestopt is dan toen, en bovendien theater van de befaamde Japanse groep Tenjo Sajiki, geïnspireerd en geleid door Shuji Torayama. door André Rutten De titel van nu zou in het Nederlands „De zevende hemel" zijn, en „Fair ground" lijkt ook naar een sprook jeswereld te verwijzen, maar is alleen maar het Engelse woord voor een ruimte waar vroeger de jaarmarkt werd gehouden een gebeurtenis die wel op de handel gericht was, maar door velerlei attracties aan trekkelijk gemaakt. De bezoekers gingen uiteraard van attractie naar attractie. Daarom was het publiek in Mickery verdeeld over drie „dozen", die op hoovercraft-achtige wijze van attractie naar attractie verrold wer den, onder het rijden met gesloten gordijnen, waarop films of dia's ge projecteerd werden. De attracties waren toen deels „standwerkers", die echt iets aan het publiek „sle ten", deels theaterfragmentjes. Dozen Die opdeling van het publiek in „do zen" is er nu weer, zonder projecties' in de dozen, en ook is het idee van de jaarmarkt-attracties verlaten. De dozen bewegen zich nu langs of door een pure theatervoorstelling, die Te- rayama met zijn groep gemaakt heeft, zonder dat een van de pu blieksgroepen de hele voorstelling te zien krijgt. Misschien zijn daarom de theaterliefhebbers, die tussen 26 fe bruari en 25 maart elders in het land zonder over dozen verdeeld te zijn, in de gebruikelijke speelruimte die voorstelling op zichzelf „Nuhikun' gheten in een wat andere versie geheel te zien krijgen, wel bevoor recht. Die voorstelling is gebaseerd op een geschrift van de Ierse schrij ver Jonathan Swift (1667-1745), hoofdzakelijk bekend van zijn „Gul livers Reizen", dat hij tussen 1730 en 1740 op papier stelde, en dat „Direc tions to servants in general" aan wijzingen voor het personeel dus heet. Een grimmig-humoristische schets van de dienstbaarheid van de lagere standen aan de hogere in Swifts tijd. De tips gaven aan hoe de knechten zich van hun slavenwerk konden „drukken". De voorstelling geeft niet zozeer een beeld van die tijd alswel een serie taferelen, die de verhouding tussen knechten en meesters uitbeelden. In een ervan bijvoorbeeld schreeuwt een fraaie jongedame bevelen in het- Duits, die door een bewegingsloze man in het Japans worden nage- schreeuw, waarop een groep knech ten en dienstmeiden het bevel uit voeren waaronder ook het publiek uitschelden en bespuwen. Manipulatie? Het geheel is opnieuw, zoals in de voorgaande eigen Mickery-produk- ties, een „studie in manipulatie", wat het publiek nog eens extra wordtin- gepeperd als het uit zijn doos in de kleine Mickery-zaal is beland waar vier normale monitoren en een reu- zenbeeldscherm staan opgesteld. Op een van de monitoren en deels op het reuzenscherm zijn andere delen van de voorstelling te zien, de drie ande re vertonen verschillende beeld reeksen, en soms een Engels praten de kop, die het publiek uitscheldt omdat het zich zo laat manipuleren. Eigenlijk zit je dan te denken: ik zou liever wat meer van de voorstelling zien, waarop je dan ook best kunt besluiten maar te vertrekken. Deze beschrijving berust natuurlijk op wat er uit mijn doos te zien was. Uit de andere dozen zijn ongetwij feld andere waarnemingen te doen, maar wel op parallele patronen. Goede harmony-zang het meerstemmige werk dus is gelukkig de wereld nog niet uit. Nu de toch al niet zo sterke inbreng van Anita Kerr is teruggebracht tot een partij lauwe pianomuziek, nu The Singers Unlimited ook al niets meer van zich laten horen, is het verfrissend de aandacht te richten op een zanggroep van zeer grote klasse: The Manhattan Transfer, die met zijn derde lp Pastiche (Atlantic) op niet mis te verstane wijze zijn eerste lustrum viert. The Manhattan Transfer (de naam is ontleend aan de titel van een boek over het New York van de jaren twintig) werd vijf jaar geleden opgericht door de muzikale duizendpoot Tim Hauser. Hij koos voor Laurel Masse, Alan Paul en Janis Siegel, en creëerde daarmee een gezelschap dat kon bogen op een brede muzikale ervaring. De eerste plaatresultaten waren boven verwachting: de groep kreeg in Amerika een eigen televisie-show, maar moest daarmee al spoedig kappen omdat het onmogelijk was om wekelijks op het scherm terug te keren met muziek die zo intensief moet worden uitgeplozen om het resultaat te krijgen zoals dat op „Pastiche" is neergelegd. De aanpak van The Manhattan Transferia enig in zijn soort. De groep bewijst met elke song dat goede muziek in wezen tijdloos is. Oude en nieuwe stukken worden grondig ontleed, ze worden van razend knappe zang-arrangementen voorzien, ze worden bruut georkestreerd en vooral: ze worden met grote beroepsmatigheid vertolkt. Of dat nu solo of in koor gebeurt, alles is van een TROUW/KWARTET 13 The Manhattan Transfer zeer aparte klasse, en het eindresultaat is telkens weer een stuk geroutineerde showmuziek dat zijn weerga op dit moment niet kent. Van harte aanbevolen aan een ieder, die een gedegen zangprestatie op de juiste waarde kan schatten. Swinglell Minstens even technisch, maar minder geslaagd is de nieuwe lp van Swingle II, het zang-octet rond Ward Swingle, ooit de bezielende leider van de legendarische Swingle Singers. De plaat heet Pieces of Eight (CBS) en dat slaat dan op de (acht) stukken die door meer en minder bekende componisten speciaal voor Swingle II zijn geschreven. Net als dat bij The King's Singers het geval is. zijn deze vocale hoogstandjes te kil. In technisch opzicht is het allemaal niet mis, maar daarvoor moet elke vorm van tekstinterpretatie wijken, en dat maakt het geheel te statisch om mooi te kunnen zijn. ArtGarfunkel En ander voortreffelijk plaatprodukt komt uit handen van Art(hur) Garfunkel die met zijn derde solo lp Watermark (CBS) voor het eerst het niveau heeft bereikt van zijn vroegere kopaan Paul Simon, van wie hij zich in 1970 afscheidde. Na een kortstondig filmavontuur („Catch 22", „Carnal Knowledge") heeft hij zijn draai in de muziek weer helemaal gevonden. Op „Watermark" staan twaalf stukken waarin zijn zijdezachte stem optimaal tot zijn recht komt. De meeste composities zijn geschreven door de jonge grootmeester genie Jimmy Webb, die ook noe met voortreffelijk pianospel van de partij is. Uitschieters zijn „Crying in my sleep", het titelnummer „Watermark" (dat heel fraai overgaat in „Sathurday suit") en het bijtende „Mr. Suck 'n Jive" met aan het slot een heel mooie saxsolo van wijlen Paul Desmond. Maar voor alle titels geldt dat ze met minutieuze zorg zijn opgenomen, met grote aandacht voor het achtergrondgebeuren. Voor de koorpartijen werd onder meer een beroep gedaan op David Crosby, Stephen Bishop, Leah Kunkel en op The Oklahoma Baptist University Chorale. Alles ademt perfectie, en in dat licht is het misschien begrijpelijk dat Garfunkel enkele maanden geleden de eerste persingen van zijn lp uit de handel heeft laten halen, omdat hij er niet achter stond. In wezen is er aan het hier besproken herziene exemplaar niet veel veranderd: het gaat slechts om de vervanging van het inderdaad matige „Fingerpaint" door het voormalige Sam Cooke-succes „What a wonderful world" dat in een gevat arrangement is gestoken, toegespitst op de gast-zangpartijen van Paul Simon en James Taylor. Voor Garfunkel zelf bleef een kopstemmetje over, dat hier en daar een tikje hinderlijk werkt. Maar dat is dan ook de enige dissonant op deze overwegend prima langspeler. Foxtrot Van de musical Foxtrot van Annie Schmidt en Harry Bannink is een lp uitgebracht (Philips) die bol staat van geïnspireerde en oorspronkelijke muziek. Gewiekste zang- en orkestarrangementen van Bert Paige komen er op deze studio-opname extra goed uit. Hoogtepunten zijn wat mij betreft het titelnummer en het laconieke „Sorry dat ik besta" waarin Willem Nijholt aantoont dat hij ook nog zingen kan. Naar aanleiding van de IKON-televisieserie Kon hesi baka (kom gauw terug) verscheen een langspeelplaat (CBS) met daarop een verzameling inleidende ballades, gezongen door Armand Baag. Erg mooie Surinaamse liedjes, en ze hebben nog iets te zeggen ook. De film mag dan gruwelijk zijn afgekraakt, de plaat verdient dat lot zeker niet: we bedoelen de filmmuziek van Rembrandt (CBS). Laurens van Rooyen verzamelde hiertoe een aantal stukken van zeventiende eeuwse Nederlandse componisten (waaronder Sweelinck, Jacob van Eijck en Cornelis Kist), bewerkte ze, en schreef zelf het titelthema. Voor het Nachtwaak-thema koos hij het nog altijd mooie „Merck toch hoe sterck" uit Valerius' „Gedenck ClanckTer garnering van al dit moois horen we nog de Japanse grootmeester Toyohiko Satoh en Jan Akkerman op de luit. Heel iets anders, maar oergezellig is de zoveelste lp van The Pasadena Roof Orchestra met andermaal een serie vergeelde krakers van weleer, waaronder Cole Porters ..What is this thing calles love". ..The lullaby of Broadway" en zelfs Paul McCartney's ..Honey Pie", dater als iets vanzelfsprekends tussen valt. Alles Is gebundeld onder de titel The show must go on (Transatlantic). Jac. Kort AMSTERDAM De stroom van concerten, die gewijd ls aan Franz Schubert, begint los te komen. Alleen in deze maand zijn er ln het Amsterdamse Concertgebouw zo'n twaall concerten, die meestal geheel en soms gedeeltelijk zijn gewijd aan de meester, die op 31 januari 1791 werd geboren en op november 1828 is overleden. Een scène uit de voorstelling in „Cloud Cuckooland" in Mickery, met op de achtergrond een portret/karikatuur van Jonathan Swift. Het is merkwaardig, dat het vooral op liever uitsluitend de kamermu ziek is, waaraan aandacht wordt be steed. Wanneer men bladert in het februarinummer van „Preludium", het huisorgaan van het Concertge bouw, zoekt men tevergeefs naar de symfonieën of missen van de mees ter. Maar misschien houden onze or kesten en oratoriumverenigingen de uitvoeringen van deze werken in pet to voor een latere datum tijdens dit Schubert-jaar. Een man, die deze maand in de Gro te Zaal op een viertal avonden, de belangrijkste pianowerken van Schubert uitvoert, is de pianist Al fred Brendel. Dinsdagavond vertolk te hij de Sonate in A opus 42, Vier Impromptu's, opus 90 en de Sonate in D, opus 53, drie werken die om streeks 1825 het licht zagen. Brendel is, het type van een gerijpt kunstenaar, iemand, die niet slechts het pianospel tot in alle onderdelen volledig onder de knie heeft, maar die tevens de muziek die hij speelt grondig kent op het punt van naar artistieke inhoud en betekenis. Deze beide faktoren stellen hem in staat, elke compositie in haar eigen aard en met de daartoe vereiste ex pressiemiddelen te vertolken. De ene keer klinkt zijn spel heroïsch en som ber, een ogenblik later teer, fluiste rend en melancholisch. AMSTERDAM Op de Goud-, se Antiekbeurs die zaterdag 11 en zondag 12 februari wordt gehouden in Schouwburgcom plex Kunstmin (Boelekade) zal een bijzondere collectie antie ke koekplanken te zien zijn. Koekplanken zijn zeer in trek bij verzamelaars van antiek. Voor de leek is het niet zo eenvoudig de te genwoordig in massa vervaardigde kopieën van antieke planken te on derscheiden van echte die al dan niet in gebruik zijn geweest bij 18e eeuwse koekebakkers. Een van de kenmerken van „echte" koekplan ken vindt men in de zeer gedetail leerde vormgeving van de ingesne den figuren Ook de ouderdom van het gebruikt hout is uiteraard bepalend voor al thans de ouderdom van de koek- plank Maar afgezien van een vrij gemakkelijk te onderkennen ..verou dering'" van een stukje vers hout door het insmeren met wat bruine beits is er nogal wat ervaring en kennis voor nodig om echt van on echt te onderscheiden. Aangenomen riag worden dat de op de Goudse beurs aangeboden koekplanken in derdaad uit de tijd stammen die erbij wordt aangegeven. Op de afbeelding hierbij een paar voorbeelden links een Hollandse speculaasplank voorstellende meer man en meermin (symbool voor goe de vangst en voorspoedige reis). Mid den boven een door zijn ronde vorm zeldzame plank met een voorstelling van de kruisiging van Christus. Mid den onder een plank met de voorstel ling „Thijl Uilenspiegel in de bijen korf" en rechts onder een 18e eeuwse plank met een korenmolen. De antiekbeurs Gouda is geopend van 11.00 tot 19.00 uur. Maar altijd was de vertolking, die Alfred Brendel van de door hem ge speelde Schubert-kerken gaf zoda nig, dat men er de componist zelf in herkent. En dat is het toch, wat men van werkelijk ideale interpretatie- kunst verwacht. Op 26 en 28 februari is hij opnieuw in de Grote Zaal te horen. Twee musici krijgen Gouden Notekraker AMSTERDAM (ANP) De zange res Maggie Macneal en de gitarist Jan Akkerman krijgen de „Gouden notekraker" 1978. Dit heeft de Ne derlandse Toonkunstenaarsbond (NTB) meegedeeld. De onderschei ding zal hun worden uitgereikt door IJf Blokker op de jaarlijkse reünie van musici en artiesten op 13 febru ari in gebouw De Brakke Grond in Amsterdam. De Gouden Notekraker is een alternatieve onderscheiding die jaarlijks aan twee kunstenaars wordt uitgereikt, die zich bijzonder verdienstelijk hebben gemaakt voor de instandhouding van het kunste- naarsberoep. De onderscheiding, een initiatief van de NTB en de Stileva (Stichting tot bevordering van de levende amusementskunst), is eerder toegekend aan Nelly Boe ree, Frans Poptie, The Dutch Swing College Band, Boy Edgar, Toby Rix en Frans Rexis. Van onze parlementsredactie DEN HAAG Als het even kan moet de Tweede Kamer nog voor de zomervakantie een politieke uit spraak doen over de problematiek van de Zuidmolukkers. Dit vindt de Tweede Kamercommis sie voor Molukse aangelegenheden, die zich gisteren bezig hield met de recent uitgebrachte regeringsnota over de Molukkers in Nederland. In de commissie werd de procedure vastgesteld voor de parlementaire behandeling van de nota. Belangrijk in deze procedure is het feit dat de Kamercommissie op maandag 3 april een hoorzitting gaat houden in het Kamergebouw Deze hoorzitting kan desnoods de hele week duren Tevoren wordt een ieder die daar belang bij heeft via advertenties in het Nederlands en Maleis opgeroepen om zich hetzij in het openbaar hetzij besloten te laten horen. Ook wordt de gelegen heid geboden om schriftelijk bij de commissie te reageren op de rege ringsnota. De Tijd: Ton Crijnen bracht voor De Tijd een bezoek aan de DDR om te zien hoe het is om als christen politiek te bedrijven in een marxistische maat schappij. In zo'n marxistische maat schappij is de Oostduitse CDU (in derdaad, niet alleen in West-Duits- land bestaat een Chrlstlich-Demo- 'kratische Union) de grootste en meest actieve politieke groepering van christenen in Oost-Europa, met onder meer één ministerspost en 52 van de vijfhonderd parlementsze tels. Met name in de Bondsrepu bliek wordt de CDU gezien als een bijwagen van de communistische partij en de spreekbuis van Moskou. Het is, zo schrijft Ton Crijnen. wat al te simplistisch de Oostduitse CDU af te schilderen als een willoos werk tuig van het communistisch regime. Een kaderlid zei: „Vanuit julüe be haaglijke, kapitalistische leunstoe len heb je gemakkelijk praten. Maar wij ondervinden de hitte van de dag, liggen in de frontlijn van de confron tatie tussen christendom en marxis me. Daarbij staan we voor de prakti sche keuze: óf proberen er het beste van te maken, óf het bijltje erbij neergooien en onze mensen in de steek laten. Mag kiezen!! In De Tijd besteedt Andreas Burnier aan dacht aan de vrouw als kunstenaar: vrouwen hebben een handicap, wor den lang niet zo gauw beroemd en soms zelfs helemaal genegeerd in de wereld van de kunst, die nog steeds praktisch geheel door mannen wordt beheerst. De Groene Amsterdammer In De Groene Amsterdammer een interview met majoor Couzy, voor zitter van de Nederlandse Officieren Vereniging, die vorig Jaar ontstond toen de Algemeen Christelijke Offi cieren Vereniging en de Vereniging van Officieren Koninklijke Land macht besloten samen te gaan. Ma joor Couzy vertelt dat ln 1973 de meeste officieren in de krijgsmacht heftig en emotioneel reageerden te gen de komst van PvdA-minister Vredeling en dat het lang duurde voordat hij zakelijk werd beoor deeld, Nu vindt onze vereniging dat hij, en zijn opvolger Stemerdink, het erg goed hebben gedaan, in tegen stelling tot hun VVD-voorgangers, aldus de 37-jarige voorzitter van de' vereniging waarbij vijftig procent van alle officieren ls aangesloten, in een wat late lofzang. Omdat het Interview is afgenomen door een redacteur van het VVDM- blad Twintig, ook ruimte aandacht voor de vermaatschappelijking van de krijgsmacht. Couzy: „Wrijvingen tussen dienstplichtigen en officieren ontstaan vanuit de misvatting van de officier dat discipline kan worden afgedwongen, dat de regels met har de hand kunnen worden opgelegd. Maar de „befehl 1st befehl" mentali teit ls verouderd, heeft afgedaan. Discipline moet nu een stuk mana gement zijn. Dat betekent dat Je als officier voortdurend moet discussië ren met dienstplichtigen, hen uitleg gen voor welke taak Je staat." Hervormd Nederland „Het CDA is en wordt geen midden partij," belijden CDA-lijders eensge zind ln een artikel van Kees Waag- meester in Hervormd Nederland. Het blad heeft de reacties gevraagd van onder meer CDA-voorzitter Steen kamp en van ARP-voorzitter Hans de Boer op eerdere uitlatingen van prof. Van der Grinten ln een inter view. Deze had gezegd dat het CDA een middenpartij is en dat oud-mi nister Boersma niet in het CDA thuishoort. Hans de Boer: „De chris telijke partij forma tie is rijker dan midden, links of rechts." HN wijdt twee pagina's aan de werk loosheid onder vrouwen. Bijna een half miljoen Nederlandse vrouwen willen werken, maar krijgen de kans niet. Ombudsvrouw Annelies van Overbeek klaagt erover dat vrou wen geen begrip ontmoeten bij de officiële instanties, die voor het me rendeel uit mannen bestaan. „Geen recht op vaste aanstelling bij part time werk. minder promotiekansen en geen opvangmogelijkheden voor kinderen." Haagse Post: De Haagse Post portretteert deze week de InterKerkelijke Omroep Nederland (IKON), die zo'n opmer kelijk succes heeft met de „Geloof Hoop en Liefde Show". Waar de praatshows van de grote omroepen falen, heeft het door Wim Neijman gepresenteerde IKON-programma allerwegen de aandacht (en meestal in positieve zin) getrokken. Wim Neijman heeft al een lange loopbaan achter de rug bij de IKON, maar is eerst nu een van de bekendste pre sentatoren in Hilversum geworden; een ontwikkeling die hem niet in de kouwe kleren is gaan zitten: „Met het soort programma's dat ik nu doe kun je vreselijke brokken maken. Het is nog niet gebeurd en ik hoop echt dat ik er voor gespaard zal blijven. Ik ben er net zo bang voor als het doodrijden van een kind. Daar zou ik nooit overheen komen. Dat is een angst waar ik al jaren mee rondrijd". Haagse Post besteedt verder aan dacht aan een drug die ln modieuze kringen in Amsterdam (zoals de showbiz, reclame, mode, beroeps voetbal) opgang doet: cocaïne. „Een lijntje snuiven" is Internationaal een oud gebruik, voor Amsterdam is het nieuw. Vrij Nederland: Als meest interessante bijdrage pu bliceert Vrij Nederland deze week een veelzeggend fragment uit het „Dagboek van een onderhande laar". een in recordtijd geschreven boek over de formatie door (toen nog) PvdA-fractievooraitter Ed van Thijn, dat volgende week zal uitko men. Op maandag 3 oktober, de meest dramatische formatiedag waarop alles stuk loop.t schrijft Van Thijn: „Ik hoop op een slimigheid van Joop Ook in VN het eerste van een serie artikelen over de Hilversumse om roepwereld en haar commerciële be langen. beginnend met „de vele win kels van Veronica". „Afscheid van de vingerafdruk", heet een verhaal over de vorderingen bij Philips- Hamburg met een nieuw identifica tiesysteem, dat in opdracht van het Bundeskriminalamt wordt ontwik keld: het opslaan van stemmen in de computer. Elseviers Magazine: In Elseviers Magazine waarschuwt hoofdredacteur Ferry Hoogendijk voor de bljwagenrol van de VVD in dit kabinet: „De CDA-fractie ver geet blijkbaar dat met de VVD een andere regeerakkoord is afgesloten dan de christen-democraten eerst met de socialisten waren overeenge komen." Een aandoenlijke tekening illustreert zijn wekelijkse proza. Met VVD-minister Tuijnman zijn er weer nieuw kansen voor de auto, meent EM („Een deel van de erfenis van het kabinet-Den Uyl ligt op straat: kilometers lange file-ellende tijdens het spitsuur"). Ook in EM een aantal razende vis sers: „In Nederland staat bij elke schol een politieman, het buiten land doet het licht uit en gaat rustig vissen." Verder een gesprek met Henk Vredeling, vice-voorzitter van de Europese Commissie, waarin op merkelijke uitspraken over Hoogo vens, visserij en Engeland in de EG. De Nieuw Linie: Onder de kop „Een nieuw sub-prole- tariaat" in De Nieuwe Linie een arti kel over de positie van illegalen in ons land: „Nederland is een rechts staat, maar wel een rechtsstaat waar de vorm het vaak wint van de Inhoud." Nog een minderheid: de Zuidmoluk kers. De Groningse historicus Han Baudet stelt vast dat de recente regeringsnota over de Molukse pro blematiek „een zoethoudertje" is. Het omslagartikel gaat over het Westduitse afluisterschandaal-Le- ber. Verder een drie pagina's groot geschreven portret van Bertold Brecht en aandacht voor Bergman s nieuwst film „The serpents egg". Accent. „De communisten wakkeren de aversie tegen de neutronenbom aan", zegt NAVO-secretaris-gene- raal Luns in een gesprek met Ac cent. Mr. Luns houdt staande dat de neutronenbom eenzelfde soort wa pen is als alle atoomwapens en dat er bij gebruik van dit wapen veel minder slachtoffers vallen dan bij gebruik van de bestaande nucleaire wapens. In Accent ook een reportage over de „alternatieve motorbrigade Easy Rider", die met veel ophef op de voorpagina wordt aangekondigd on der de titel „Hoe gewelddadig is motorgeweld?" De Easy Riders blij ken zo'n twintig harde jongens te zijn overigens wars van geweld die 8partaans leven, er de Koreaan se „Chakurikl" levenswijze op na houden en slechts karate, voetvech- ten enz. leren om zich te verdedigen. De echtgenote van de bekende voet baller Van Hanegem ls boos op de cabaretiers Bram Vermeulen en Freek de Jonge „Een boycot haalt niets uit en ik zie hierin niets anders dan een publiciteitsstunt van de Bram en Freek", sneert Truus van Hanegem

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 13