Als hei
wegtransport
u ter harte gaat,
bezoekt u RAI
stand205en
kijjktunaarde
DAF reklame
opdeTV
Ook Leitner kan geen
ijzer met handen breker
Volksrepubliek China is de boosdoener
KUNST
Tippett's Derde Symfonie:
kreten en uitroeptekens
Groot succes voor
The King's Singers
Personalia
Schoolconcerten van
het Gewestelijk Orkest
r;
a
VARA-matinee in Concertgebouw
DAF Trucks
Residentie Orkest met Hartmann, Mozart en Wagner
Grasduinen in de Russische pers
Trouw/Kwartet P 9 - RH 8 '2t
(ADVERTENTIE!
door R. N. Degens
AMSTERDAM De opzet van de concerten die onder het motto „Informeel uit naar het
Concertgebouworkest" ook dit seizoen weer in Amsterdam werden gegeven, heeft kennelijk wel
aangeslagen bij het publiek. Ook al is er van dat informele weinig meer overgebleven dan vrije
keuze van plaatsen en orkestleden zonder rokkostuums.
Vrijdagavond dirigeerde Michel Ta-
bachnik het laatste concert in deze
reeks met een programma dat zater
dagavond en zondagmiddag voor
een ander publiek, formeel, nog eens
werd uitgevoerd Met dit verschil dat
Tabacknik zijn mislukte poging tot
een soort mondelinge programma
toelichting zaterdag en zondag ach
terwege kon laten
Vrijdagavond moest dat tewtlle van
de ongedwongen sfeer en de veron
derstelde onbekendheid van de toe
hoorders met de uitgevoerde wer
ken. Voorzover er al iets van het
Franse Engels van Tabachmk over
kwam was het als toelichting bij de
Tweede Symfonie van Beethoven
overbodig, en bij de Derde Symfonie
van Michael Tippett ontoereikend.
Die derde Symfonie, na de pauze
gespeeld, blijft zelfs met de uitvoeri
ge toelichtingen die er door Engelse
musicologen en door Tippett zelf al
bij zijn gegeven, een onbegrijpelijke
compositie.
Verwarrend
In hoofdzaak wel omdat de nu 73-
Jarige Tippett ln deze symfonie uit
1972 nog met dezelfde verwarrende
hoeveelheid over elkaar struikelende
invallen aan een wat padvinderach
tige geëngageerdheid uiting wil ge
ven als in het oratorium „A child of
our time" uit 1941. Daar schreef hij
zelf de tekst bij, het enige wat men
hem zelfs in Engeland voorzichtig
kwalijk durfde nemen, maar wat hij
-e-
door Jac Kort
AMSTERDAM Het Engelse gezelschap „The King's Singers"
dat zaterdag tijdens een goed bezochte VARA-matinee optrad in
de grote zaal van het Concertgebouw, bestaat nu ongeveer tien
jaar. Het is samengesteld uit twee countertenors, Nigel Perrin en
Alastair Hume, de tenor, Alastair Thomson, de bariton Simon
Carrington en de bas, Brian Ray.
Deze voortreffelijke vocalisten heb
ben in de loop der jaren een ensem
ble-techniek opgebouwd, die in één
woord perfect genoemd kan worden.
Of zij nu drie-, vier- of zesstemmig
zingen, alles ls in volmaakte harmo
nie en uiteraard volstrekt zuiver. De
heren hebben dan ook toernees over
vrijwel de gehele wereld gemaakt en
er zijn veel grammofoonplaten van
hun gezang ln omloop.
Die platen zijn echter vooral aan het
zogenaamde lichte genre gewijd en
zonder iets af te doen aan hun schit
terende prestaties, geloof lk toch,
dat het Juist aan dat lichte genre te
danken is, dat zij zoveel populariteit
hebben gekregen. Dat neemt niet
weg, dat zij de Engelse liederen uit
de 15e en 16e eeuw stijlvol en schitte
rend hebben vertolkt en dat de ma
drigalen uit Italië uit dezelfde perio
de onberispelijk klonken.
Al zijn we tegenwoordig met andere
dingen bezig, wanneer we aan Zuid-
Afrika denken, toch konden Stanley
Glassers „Luister naar de Zoeloe din
gen" mij wel vertederen en bekoren.
Meer zelfs, dan Elgars vijf liederen,
opus 45 en de drie liederen van Ro
ger Hemingway (1951), die nogal lie-
dertafel-achtlg klonken na de pauze.
Nu ja. en toen kwamen de door het
publiek lang verbelde „Arrangemen
ten in close harmony", die deze zang
groep aan zijn ontzaglijke vermaard
heid hebben geholpen en die het ook
nu weer zijn „succes-fou" ople
verden.
Natuurlijk, geweldig virtuoos alle
maal. Maar ik zat nog te mijmeren
over die oude Engelsen en Italianen,
die het vier, vijf eeuwen al 2oveel
zuiverder en eerlijker deden.
sindsdien maar zelden aan anderen
overliet.
Ook voor de derde symfonie, waar
van het eerste deel instrumentaal is
en het tweede deel door een sopraan
partij wordt beheerst, schreef Tip
pett de teksten. Drie naar het voor
beeld van de neger-blues, en één
waarvoor „Schiller's Ode an die
Freude" model zou hebben gestaan.
In die laatste worden strijd en stre
ven voor een allesomvattende men
senliefde verwoord. Zo ongeveer dan.
Het is zoals gezegd weer een stuk
boordevol invallen, die met een zeer
persoonlijke heftigheid zijn ver
klankt in een muziektaal van uitslui
tend kreten en uitroeptekens. Als
Tippett af en toe zichzelf en zijn
toehoorders even tijd geeft om op
adem te komen, blijkt plotseling
hoeveel vermogen tot werkelijk aan
grijpende muzikale zeggingskracht
onder de omringende Don-Quichote-
rige opgewondenheid verborgen ligt.
Eigen verrassing
Tuppet noemde het zelf eens een
hybridisch werk, en hij bekent ook
dat het min of meer tot zijn eigen
verrassing geworden is wat het is.
Dat pleit voor hem. Maar wij zitten
er toch maar mee. Ruim drieënvijf
tig minuten lang vrijdagavond.
En Michel Tabachnik deed er nog
een paar minuten korter over dan
Colin Davis ln de in 1975 uitgekomen
grammofoonopname die onder toe
zicht van de componist zelf tot stand
kwam.
Jennie Veeninga vertolkte de uiterst
veeleisende sopraansolo erg knap.
Dat haar stem elektronisch ver
sterkt werd was wel jammer, maar
noodzakelijk. Want ook in het twee
de deel, waar Beethovens Negende
Symfonie vanwege Schiller en de
alomvattende mensenliefde bij her-
Sir Michel Tabachnik
haling geciteerd wordt, is het instru
mentale geraas niet van de lucht.
Behalve dat het in het eerste deel ten
gevolge van een wat gejaagd tempo
soms niet helemaal perfect leek te
verlopen, heeft het Concertgebouw
orkest wel een zo waarheidsgetrouwe
indruk gegeven van de?e Derde
Symfonie van Tippett, dat heel veel
argeloze bezoekers die van zich „in
formeel" iets plezierigs hadden voor
gesteld, de schrik om het hart moet
zijn geslagen.
De heren G. A. de Kok (53) en mr. K.
J. de Bruijn (53) zijn met ingang van
1 juni benoemd tot hoofdredacteu
ren van de Haagsche Courant, het
Rotterdamsch Nieuwsblad en de
Goudsche Courant. De heer De Kok,
die nu hoofdredacteur is van de Pro
vinciale Zeeuwse Courant, zal zich
voornamelijk met de journalistieke
aspecten bezighouden; de heer De
Bruijn, die adjunct-hoofdredacteur
is van de Haagsche Courant, met
redactioneel-organisatorische. De
redactieraad heeft zich unaniem
kunnen verenigen met de door de
directie gedane voordracht.
De huidige hoofdredacteur van de
HC, de heer H. A. M. Hoefnagels,
wordt zoals bekend lid van de raad
van bestuur van Sijthoff Holding.
DAF Nederland Bedrijfswagen BV stand no. 205
DAF Special Products BV stand no. 321
Op d'nsdag 7 februari
na h^t journaal van acht
uur op Ned 2
Op woensdag 8 februari
voor het journaal van
half tien op Néd 1
DELFT Het Gewestelijk Orkest voor Zuid-Holland gaat een
aantal schoolconcerten verzorgen onder de noemer „Schoolpro-
jekt-moderne muziek".
i
)1
ND
irp
door Adr. Hager
DEN HAAG Het Residentie Orkest, op weg naar het 75-jarig jubileum, kan zich geen betr
„geschenk" denken dan een lange en ononderbroken periode werken maar dan ook werken-
onder Ferdinand Leitner. Daaraan heeft het ensemble behoefte.
Ie
jel,
linf
jenl
ugc
Gemakkelijk
vervoer
Doel is schoolkinderen van de hoog
ste klassen van het basisonderwijs
vertrouwd te maken met nieuwe mu
ziekvormen waarin Invloeden van de
populaire muziek uit de jaren twin
tig te herkennen zijn. In de vorige
schoolprojecten van het Gewestelijk
Orkest werd muziek in meer algeme
ne zin behandeld. De artistieke lei
ding van de Stichting Gewestelijk
Orkest voor Zuid-Holland meende
dat men nu eens aan een meer ge
richt project moest gaan denken,
waarbij verschillende stijlperiodes
het onderwerp zouden zijn.
Het programma voor het project mo
derne muziek ls gebaseerd op werk
van de componisten Jacques Ibert,
Igor Strawinsky en Darius Milhaud.
Uit hun oeuvre zijn een paar werken
gekozen die de genoemde beïnvloe
ding door de populaire muziek uit de
jaren twintig duidelijk laten horen.
Het zijn „Divertissements" van
Ibert, „Ragtime" van j3trawinsky en
„La creation du monde" van Mil
haud. In deze programma's staat het
Gewestelijk Orkest onder leiding
van Otto Ketting. De balletgroep
van de Nel Roosakademie werkt aan
deze concerten mee. Er is een in
structieve, geïllustreerde toelichting
gemaakt die aan de deelnemende
scholen wordt toegezonden.
De concerten worden gegeven in
Sliedrecht (13 febr. Trefcentrum De
Bonkelaar, 14.00 uur), Poeldijk (The
ater „De Leuningjes" 11.00 en 14.00
uur en 15 febr. 11.00 uur), Reeuwijk
(16 febr. „De Brug" 11.00 en 14.00
uur), Oegstgeest (17 febr. Aula Rijn
lands Lyceum 14.00 uur), Noordwijk
(20 febr. „De Kuip" 11.00 en 14.00 uur
en 22 febr. 11.00 uur), Alphen a.d.
Rijn (24 febr. „Nabij" 11.00 en 14.00
uur en 27 febr. 11.00 en 14.00 uur),
Schiedam (28 febr. Passagetheater
11.00 en 14.00 uur), Oud-Beijerland (2
maart, Ontnfoetingskerk 11.00 en
14.00 uur).
Diezelfde Leitner had vrijdagavond
de moed bijna schreef ik „euvele
moed" om bij zijn terugkeer de
zesde symfonie van Karl Hartmann
uit te voeren. Het is van deze diri
gent bekend, dat de werken van
Hartmann zijn bijzondere voorliefde
hebben en vanuit die hartstocht is
de keuze van dit tweedelig werk ver
klaarbaar.
Het Residentie Orkest was er nog
niet geheel aan toe en Leitner zal wel
geconstateerd hebben, dat er nog
heel wat te doen valt eer het Jubi
leum kan samenvallen met topkwa
liteit.
Melodie
Hartmann werkte twee jaar aan zijn
zesde symfonie. Jochum hield in
1953 het werk ten doop. De compo
nist schreef voor zijn vroegtijdige
dood in 1963 nog een zevende en
achtste symfonie.
„Abschied vom Expressionismus
noemde Hartmann zijn zesde, een
tweedelig werk opgezet in een plan
matige ordening, al doet de aandui
ding „tumultuoso" anders veronder
stellen. De muzikale denker en vitale
muzikant Hartmann heeft eens
gezegd:
„Waar het voor mij vooral op aan
komt, is dat muziek klinkt, dat zij
melodie heeft. Muziek wordt ge
schreven om beluisterd te worden."
Er gaat van zijn muziek een dwin
gende kracht uit, muziek geschreven
vanuit een innerlijke noodzaak.
Ferdinand Leitner heeft zijn geloof
in Hartman met veel overtuiging be
leden, de in de zaal aanwezige wedu
we van de componist zal hem daar
voor dankbaar geweest zijn.
Mozart
Mozarts Posthoornserenade vormde
de opmaat, een werk waarin blijheid
en melancholie elkaar afwisselen. De
componist was juist teruggekeerd
van een reis door Europa, gedesillu
sioneerd, arm, en nog treurend over
de dood van zijn moeder.
De serenade bestaat bij de grcie
van de perfectie en daarin slaagd in
zo een korte tijd zelfs Leitner nit.
Voegt men aan Hartman en Moart
bovendien Wagner toe, dan heft
men toch wel de elementen vooren
bijzonder concert. De Weense so
praan Helga Dernesch zong de Rnf
Wesendonck-Lieder die Waper
schreef voor Mathilde Wesendor.k.
Raffinement
De componist stond in 1858 lak
voor zijn Tristan en daarvan vndt
men in de liederen de weerklan, al
leunt Der Engel meer tegen Loen-
grin aan. Felix Mottl (1856-19U)die
als dirigent in Bayreuth gewrkt
heeft, instrumenteerde de Ween-
donck-Lieder met raffinement.
Mevrouw Dernesch heeft de liedren
met een grote mate van muziale
aristocratie voorgedragen. Haannt-
roerend mooie vocaliteit werd htaas
ontsierd door enkele detonaties
X
door Louis Smit
Indonesië waren binnengekomen.
Hun leiders kregen geregeld instruc
ties uit Peking over methodes van
subversieve activiteit.
De Russische kranten hebben de laatste tijd flink uitgehaald naar de Chinese Volksrepubliek. Vervalsing
Partij krant Prawda beschuldigt China ervan, uit te gaan van de maoïstische opvatting dat een
nieuwe wereldoorlog onvermijdelijk is. Dit zou zijn gebleken uit een rede van de plaatsvervangen
de premier van de regeringsraad van de Volksrepubliek Den Sjao-Pin bij een bezoek van de
premier van Frankrijk aan China.
Den Sjao-Pin zou in zijn rede gewezen hebben op de „mythologische oorlogsdreiging vanuit de
Sowjet-Unie" en de Westeuropese staten opgeroepen hebben tot een opvoering van de bewape
ningswedloop te komen door het potentieel van de NATO te verhogen en om één front te vormen
tegen Rusland De Prawda haalt erbij dat het elfde congres van de Communistische Partij van
Cuba ook tot de conclusie is gekomen dat de „maoïstische politiek tegen vrede, ontspanning en
socialisme" is gebleven.
Volgens de Cubaanse Partij zijn alle
krachten van China op bewapening
gericht Het is bekend dat hoge Chi
nese legerfunctionarissen in een
groot aantal Europese landen zijn
geweest en veel interesse toonden
voor wapentechniek en
oorlogsindustrie; zij zouden zelfs be
langstelling hebben gehad om wa
pens te kopen.
Er wordt gefluisterd dat China zeer
goede contacten heeft met de
NAVO-top, omdat die NAVO het ver
dediglngs- en aanvalsvermogen van
China graag groter zou zien worden.
Dit zou zover gaan dat „reactionai
ren en militaristen" uit het Westen
China graag een handje helpen. Zo
zouden enkele oud-topfunctionaris
sen van de NAVO, allemaal gewezen
Hltlerlanen, te gast zijn geweest in
China om goede raad te geven.
Het orgaan van het Centrale Comité
van de Cubaanse Communistische
Partij geeft China het advies om
minder geld te besteden aan oorlogs
tuig en meer te doen aan de oplos
sing van het voedseltekort en de
huisvestlngs- en gezondheidsproble
men en het onderwijs op een hoger
peil te brengen. De Prawda heeft
tenslotte nog een bericht over door
China gepleegde spionage in Indo
nesië.
Het blad schrijft dat er daar een
grote ondergrondse organisatie is
opgerold die zich bezig hield met
spionage voor de Volksrepubliek; in
deze organisatie werken ongeveer
100 lieden die met valse documenten
De Sowjetskaja Koeltoera beweert
dat de huidige Chinese regering er in
de lijn van Mao Tse-Toeng alles voor
doet om de Jaren van vruchtbare
samenwerking met de Sowjet-Unie
uit de herinnering van het Chinese
volk weg te vagen door de geschiede
nis te vervalsen. Zo stelde de Koerier
van de Universiteit van de provincie
Ljaonln de bekende Chinese schrij
ver Loe Sin voor als een vijand van
de Sowjet-Unie. terwijl Loe Sin zo
legt de Sowjetskaja Koeltoera uit
juist een exponent was van de
vriendschap van China en Rusland.
Hij was een propagandist van de
Sowjet-literatuur ln China en deed
tal van heldere, krachtige en schran
dere uitspraken ter prijzing van de
Sowjet-Unie.
Weekblad Literatoemaja Gazeta he
kelt onder de kop „Agent 007 verwis
selt van baas" de Chinese produktie
van films die „in anti-Sowjettisme
niet onder doen voor Amerikaanse
James Bondfilms". Verleden jaar
kwam de film „Expeditie" op de
bioscoopschermen waarin „berespo-
ren" in de sneeuw werden getoond
die afkomstig zouden zijn van Rus
sische spionnen die de grens waren
overgekomen. Nu is er een film in
omloop die zelf „Berespoor" heet.
De Gazeta noemt dit cineastische
produkt één van de meest openlijke
uitingen van haat tegen het Sowjet-
volk van de laatste jaren. De krant
vindt dat het boekdelen spreekt dat
„Berespoor" op 26 december in pre
mière ging, precies 84 jaar na de
geboortedag van Mao, „die één der
grootste anti-Sowjettisten was".
De Gazeta heeft tot slot nog een
verhaal over Chinees wapenmateri
aal ln Afrika, waarin wordt gezegd
dat China links en rechts invloed
tracht te krijgen door vrijheidsbe
wegingen met mankracht en know
how te steunen. „Men stelt het in de
pers dan zo voor dat die vrijheidsbe
wegingen om deze hulp te hebben
gevraagd, maar in feite dringt China
die hen gewoon op." aldus de Litera
toemaja Gazeta.
Blauwe monster
De Prawda heeft niet alleen kritiek
op China, maar ook op Amerika.
Onder de kop „Het blauwe monster"
geeft de krant af op de Amerikaanse
televisie. Een Amerikaan zit jaar
lijks gemiddeld drieduizend uur
voor zijn „kassie", dat dag en nacht
beelden geeft. De Amerikaanse
jeugd kijkt zoveel naar het thuis-
scherm dat zij wel met „televisiege
neratie" wordt aangeduid.
Het grootste kruis van de Ameri
kaanse tv vindt de Prawda dat zij
zowel het maatschappelijk als het
persoonlijk leven van de kijkers ma
nipuleert door de nadruk te leggen
op een succesvol leven en de ge
dachte te verspreiden dat het aan
jezelf ligt als je daar niet toe in staat
bent.
De krant keurt de Amerikaanse
quizzen waarbij Je in een half uurtje
25 duizend dollar kunt winnen of
een Ford of een koelkast, heftig af.
De Prawda beschouwt het allemaal
als grove geldverkwisting zolang er
nog miljoenen werklozen zich te
pletter lopen te vervelen.
De televisieseries waarin zwarten
spelen vindt de Prawda ook niks.
Daarin wordt de indruk gewekt dat
zwarten volkomen gelijk behandeld
worden als blanke Amerikanen, alle
maal ook in dure auto's rondrijden
en in waanzinnig grote villa's gin en
whisky drinken.
Terwijl de zwarten nog op grote
schaal worden gediscrimineerd en er
in New York, Chicago en New Or
leans nog getto's bestaan. En dan de
invloed van de TV op de jongeren.
De krant haalt een verhaal op van
een jongen die een oude vrouw ver
moordde niet omdat hij een hekel
KS
aan haar had of haar spaarceiten lek
wilde hebben, maar enkel om een [sa
personage uit de misdaadserie JCo- Bij
jak" te imiteren. |ee
ter
Tolstoj "Dn
Op cultureel gebied heeft de Liera-
toernaja Gazeta de Russische ver-We
filming van „Tijl Uilenspiegel" van |an
Charles de Koster te melden; veder |Pt
kondigt het weekblad aan dat 1978 ftz
een Tolstoj-jaar wordt, omdal de!°r
beroemde Russische auteur vanM
„Anna Karenina" en „Oorlog envre-,as
de" in september 150 jaar geilden
ter wereld kwam. De Schrijverstond'01
van de Sowjet-Unie heeft een ,ubi-fnl
leumcomité ingesteld om de viffing*
van Tolstojs 150ste verjaardag roorte
te bereiden; in dit comité hebbel de L
twee meest gevierde Sowjet-scirij-]"
vers van het moment, Sjolochov en:
Sjklowski, zitting.
De Gazeta legt in een paginagroot
artikel uit dat Lew Tolstoj zowd op,
de letterkunde als op het rraat-'
schappelijk denken grote invoedL.'
heeft gehad. Er wordt nadruk geegdf
op zijn realistische trekken, diej
daarin bestonden dat hij oog hai'
voor onrecht en sociale misstaniei
In dit kader wordt Wladimir Lui
aangehaald: „In Tolstojs erfénislii
dat wat niet naar het verleden trol
maar wat aan de toekomst bt-*.
hoort."
anlen.,,
nSg
■n trnlr
