(Zorgenkind APO nog weinig geliefd 'Markteconomie faalt' Industriebonden willen uit de Strucon stappen Steenkoolindustrie EG in moeilijkheden Fiscale superaftrek blijft verboden IHC eens met voorstel over baggersanering tonden willen met ondernemers praten over toekomstverwachtingen Drs. J. den Uyl tot Europese ondernemers: 'Zo'n overleg is een wassen neus' Weer verlaging hypotheekrente Geen actie tegen misleidende reclame Reddingsplan voor Van Gelder in Wapenveld Meeste oude huizen staan in het Westen UTERDAG 28 JANUARI 1978 FINANCIËN EN ECONOMIE Trouw/Kwartet 35 AMSTERDAM - Van het jongste zorgenkind van de vak- is beweging, de arbeidsplaatsen- ïj overeenkomst, kortweg APO, 3 blijkt, behalve de vakbeweging «jzelf, maar een enkeling te hou den. De werkgevers hebben tot ^jnu toe barse taal laten horen en ook het kabinet dreigt de APO stiefmoederlijk te behandelen. „We hebben voor de begeleiding van 22 experimenten zoals de APO zeker U geen honderden miljoenen guldens ii over. Dat is niet haalbaar." heeft minister Albeda van sociale zaken al laten weten. Albeda vindt de APO j wel „een creatief" kind, maar hij wil er voorlopig geen cent aan besteden. Pas na het CAO-overleg wil hij er g eens met de vakbeweging over praten. Tegenover de tegenstand en de arg waan van de werkgevers en het af- houderige gedrag van het kabinet steekt de opgetogenheid van de vak- Niet opzij beweging schril al. Die heeft inmid- dels 1978 tot het jaar van de APO uitgeroepen. FNV en CNV zijn het er geheel over eens dat de APO als de kern van het lopende CAO-overleg moet worden beschouwd. Op zijn minst zal er nog dit jaar een begin moeten worden gemaakt met het verplicht overleg over de werkgele genheid in de afzonderlijke onderne mingen en de bedrijfstakken. door Huub Elzerman de toeleveringsbedrijven of kan hij zelf wel een mannetje extra gebrui ken? En als hij er één kan gebruiken, mogen het er dan ook twee zijn voor ieder een halve dag? Of kan er mis schien een WAO'er op de telefoon centrale komen? Voor de beantwoording van dit soort vragen hebben de bonden voor alles informatie nodig. Er zal met de on dernemer moeten worden gepraat over diens toekomstverwachtingen en daarmee is de kern van de APO wel geraakt. Er moet een wederzijds onderschreven plan op tafel komen over de verwachte ontwikkeling van het aantal arbeidsplaatsen en daar bij gaat het niet uitsluitend over de aantallen maar ook over de kwaliteit van de arbeidsplaats. Oók over ge luidsoverlast, geestdodende arbeid, stank en tocht moet worden gepraat. Dreigt er inkrimping van het aantal arbeidsplaatsen of is het mogelijk méér mensen in dienst te nemen? Wat voor plannen heeft de onderne mer? Hoe schat hij zijn positie in? Zal hij door de economische ontwik kelingen worden gedwongen ar beidsbesparende methodes aan te schaffen? Wordt een daaruit voort vloeiend verlies aan arbeidsplaatsen gecompenseerd door méér werk voor „Die APO's komen er, dat is zeker. De FNV gaat niet opzij," roept de FNV de leden toe en ook in het CAO- overleg is ondanks een enkele be reidwillige werkgever het tromgerof fel niet van de lucht. Dat de FNV opnieuw de kreet: „De FNV gaat niet opzij" lanceert is overigens niet be vreemdend. Die kreet was een jaar geleden ook te horen. Toen ging het om de prijscompensatie, om twee procent loonsverhoging, om het ver talen van méér winst in méér werk en om de controle op investeringen. Zoals zo vaak is ook dit zeer omvang rijke arbeidsconflict afgekocht met geld. Over de twee zeggenschapsei- sen: de investeringscontrole en de vertaling van winst in werk zou een studie worden gemaakt Het heeft tot de afgelopen zomer geduurd, voordat werkgevers en werknemers in de Stichting van de Arbeid tot de conclusie kwamen dat er geen bruik bare formules waren te ontwikkelen voor de vertaling van winst in werk. Zolang ondernemers onder de druk van de concurrentieverhoudingen gedwongen zijn steeds goedkoper en steeds meer te produceren totdat de overcapaciteit er een eind aan maakt kan hun moeilijk worden verboden de laatste snufjes arbeids besparende techniek in huis te halen. Geen vertaling van winst in werk dus, geen greep van ondernemings raden of vakbonden op de investe ringen en geen mogelijkheid om de aanschaf van arbeidsbesparende methoden te remmen. „Natuurlijk kan dat niet. riepen de werkgevers in koor. Kijk toch naar onze dalende exportcijfers. We heb ben geen keus. Of we veroveren een goede concurrentiepositie in het buitenland of het is afgelopen. Dan prijzen we onszelf uit de markt. En bovendien, zeiden ze er wat zachter achteraan, dulden we geen potten kijkers, geen vakbonden op de on- dememersstoel." Eerlijker verdeling „Nee", zei de vakbeweging, wij wil len de technologisciifc ontwikkeling niet aantasten. Dat zou inderdaad dodelijk kunnen zijn voor het be drijfsleven. Maar wij willen wel de technologische ontwikkeling ten goede laten komen aan de werkne mers. Als dan de uitstoot van ar beidsplaatsen'niet altijd te voorko men is, dan zal er ten minste moeten worden gepraat over een eerlijker verdeling van het werk. Dit gesprek over de eerlijker verde ling van het werk in de afzonderlijke ondernemingen en in de bedrijfstak Tekening uit De Vakbondskrant van de FNV ken is nu de inzet van de APO. Maar die inzet is niet nieuw. Sommige vakbondseisen, die nu in het kader van het APO-overleg bij de werkge vers op tafel worden gelegd, zijn zo oud als de vakbeweging zelf: verkor ting van de werktijd, verlenging van de vakanties, vervroegde pensione ring, overschakeling van de vier- naar de vijfploegendienst. Het zijn allemaal eisen, die zijn te vangen onder de term: arbeidstijdverkor ting. Als er ten gevolge van de economi sche moeilijkheden te weinig werk is voor ons allemaal, dan zal de be schikbare arbeid eerlijker moeten •worden verdeeld. Een ander belang rijk element is dat de bonden willen dat het „natuurlijke verloop" in de onderneming wordt opgevangen. Werknemers, die met pensioen gaan, arbeidsongeschikt worden, een andere baan nemen, moeten vervangen worden. De opengevallen arbeidsplaatsen mogen niet geruis loos verdwijnen: elke vertrekkende werknemer moet worden vervangen door een nieuwe man of vrouw. Gedwongen ontslagen zijn volgens de bonden helemaal taboe, maar ook die eis werd eigenlijk al jaren lang bij elke reorganisatie gesteld. In plaats van achteraf als het bedrijf al half failliet is willen de bonden nu vóóraf harde afspraken maken met de werkgevers over de uitbanning van het gedwongen ontslag. Verstarring De werkgevers hebben daar zo hun bedenkingen over. Een algemeen ontslagverbod leidt tot verstarring, tot Engelse toestanden, lieten ze we ten. Zelfs het spookbeeld van de kolentremmer op de elektrische trein dook weer op. Toch zit de zaak niet zo muurvast als de harde uit spraken over en weer suggereren. Het Nederlands Christelijk Werkge versverbond heeft al gezegd dat in principe alle zaken bespreekbaar zijn: ook de werkgelegenheid In de onderneming. Hoogovens heeft bij voorbeeld in de CAO-overleg gezegd dat de arbeidskosten bij het bedrijf niet mogen stijgen, dat de onderne ming wendbaar moet blijven, dat de Hoogovens primair verantwoorde lijk blijft en dat het bedrijf qua arbeidsvoorwaarden op de arbeids markt moet kunnen concurreren. Ploegendiensten Dat zijn nauwelijks dreigementen, want de bonden hebben van het begin af aan -al geroepen dat ze bij Hoogovens geen Engelse toestan den willen, dat er vanwege de markt enige flexibiliteit moet zijn en dat de werknemers anderhalf procent van hun prijscompensatie willen in leveren voor behoud van werkgele genheid. „Als er geen werk is, dan is het er niet. We maken geen werkver schaffingsinstituut van", aldus een vakbondsman. Het verzet van Hoogovens richt zich met name tegen de overschakeling van een vier- naar een vijfploegen dienst dat betekent een toene ming van het aantal arbeidsplaat sen met ruim twintig procent en tegen harde garanties over het aan tal arbeidsplaatsen. Het bedrijf ver keert in moeilijkheden, heeft al ont slagen aangekondigd en zal zijn be slissingen zeker laten beïnvloeden door de ontwikkelingen op de we- reldstaalmarkt. Kostbaar Invoering van de vijfploegendienst en van vervroegde pensionering zijn kostbare zaken. Vandaar dat de bonden hoopten dat de overheid te hulp zou schieten bij de financiering van deze wensen. Uiteindelijk, zo betogen zij, betaalt een eerlijker ver deling van het werk zichzelf, want als er meer mensen dan nu aan het werk kunnen, dan is er minder geld nodig voor allerlei uitkeringen. Dat bespaart de overheid grote sommen geld en daarom betekent geld inves teren in meer arbeidsplaatsen op den duur geld verdienen. Voorlopig ziet het er somber uit. De bonden willen praten over de werk gelegenheid en ze zullen bij de af zonderlijke ondernemers informe ren naar de stand van zaken, de werkgevers houden de boot af en het kabinet neemt de toezeggingen van ex-minister Boersma van sociale za ken hulp bij financiering niet over. Op het arbeidsfront zal dat onvermijdelijk leiden tot spannin gen. Want één ding staat vast: de vakbeweging zal de APO als restant van de veel verder strekkende verta ling van winst in werk met hand en tand verdedigen. Met minder dan de APO zal ze niet bij de leden willen aankomen. Van een onzer verslaggevers DAVOS De vrije onderne mingsgewijze produktie zal verder terug moeten treden ten behoeve van een ordening door gemeenschapsorganen op we reld-, Europees en nationaal ni veau, concludeerde de PvdA- /ractieleider, drs. J. M. den Uyl tijdens een toespraak op het symposium van het European Management Forum in het Zwitserse Davos. „Als we daartoe niet bereid zijn, zul len de stagnatieverschijnselen in de etonomie, die we nu waarnemen en de spanningen die daarmee worden opgeroepen, in hevigheid toene men", aldus Den Uyl. Volgens hem behoeft een samenleving, die de pro duktie mee wil laten bepalen door maatschappelijke behoeften, die het milieu wil beschermen, de kwaliteit van de arbeid wil vergroten, de tech nische ontwikkeling wil beïnvloeden en tegelijk inflatie wil afremmen en werkgelegenheid veiligstellen, een duidelijke taakstellende leiding van de overheid. Den Uyl is van mening, dat de sug gestie dat bij een aandeel van de collectieve sector in het nationale inkomen van meer dan 50 procent de democratie zou worden bedreigd en drs J.M. den Uyl de burgerlijke vrijheden gevaar zou den lopen, op geen enkele wijze wordt gemotiveerd. De PvdA-frac- tieleider doelde met deze uitspraak op stellingen als die van de Ameri kaanse econoom en nobelprijswin naar prof. Milton Friedman. Naar zijn mening is binnen afzienba re tijd geen herstel van de groei te verwachten zoals die er in de 50-er en 60-er jaren was. Drie oorzaken zijn daarbij volgens hem van belang. De markten van duurzame consumptie goederen vertonen verzadigingsver schijnselen, er is een fundamentele schaarste aan energie en grondstof fen en de technologische ontwikke ling maakt dat een belangrijk deel van het arbeidsaanbod geplaatst moet worden in de niet op winst gerichte sector. Daarnaast signaleert Den Uyl dat de groei in het kapitalis me in het verleden mede voortkwam uit het openleggen van markten door kolonisatie, iets wat als gevolg van de dekolonisatie van na de oor log niet meer mogelijk is. „Het is niet de overheidsbemoeienis die de groei heeft doen verminderen, maar het teruglopen van de groei die tot vergroting van de overheids-ln- vloed heeft geleid", zo stelde de ex- premier. De markteconomie heeft naar zijn idee duidelijk gefaald. Er is geen herverdeling van inkomens tot stand gekomen, de grondstoffen en energie zijn door de werking van de markteconomie niet behoed voor uitputting en het beginsel van open en vrije handel werd niet in praktijk gebracht. „Het is een fictie om te spreken over markteconomie als zou het daarbij gaan om een markt waar in aanbieders op gelijke voet verke ren. Tarieven en handelsbelemme ringen spelen een grote en opnieuw dreigende rol nu overcapaciteit het industriële beeld bepaalt," aldus Den Uyl. ROTTERDAM Het bestuur van IHC Holland kan zich in grote lijnen verenigen met het voorstel dat gespreksleider mr. drs. H. Langman aan de Be leidscommissie Scheepsbouw heeft gedaan voor de herstruc turering van de werkgroepe- ring 3 (de bouw van bagger- werktuigen). In het voorstel tot herstructurering wordt volgens IHC Holland, geadvi seerd de capaciteit van de bagger- bouwwerken van IHC Holland te we ten IHC Smit, IHC Verschure en IHC De Klop, in hun huidige omvang te handhaven en bij de werf IHC Gusto Staalbouw de personeelssterkte te verminderen met ca. 145 man. Aanbevolen wordt, dat genoemde IHC-werven samen met werf van Rees BV, die ook geheel op de bag- gerbouw is gespecialiseerd, een* hecht samenwerkende groep zullen vormen met ca. 2.900 werknemers in de scheepsnieuwbouw. Het ligt in de bedoeling dat vijf dochterondernemingen van IHC- Holland, (Machinefabriek Noordwij- kerhout, Oranjewerf, Smit Enginee ring, Mineraal Technologisch Insti tuut en NavalconsultrHolland) en de met werf Van Rees gelieërde onder neming Technisch Bureau Mey- waard te zijner tijd eveneens deel van de gevormde groep zullen gaan uitmaken. De groep zal dan ca. 3.500 werknemers omvatten. Verwacht wordt, dat de nieuwe groep door de algemene slechte gang van zaken in de scheepsbouw nog een aantal Ja ren met verlies zal werken. Wanneer zich een marktherstel in de internationale scheepsbouw voor doet, wordt de concurrentiepositie van deze groep positief beoordeeld door haar specialisatie en groot marktaandeel. Tegen deze achter grond wordt een investeringspro gramma van ca. 150 min. voorge steld. De heer Langman beveelt voor de structuur van de groep aan een volle dige fusie tot stand te brengen tus sen de betrokken werven door het oprichten van een nieuwe vennoot schap waarin IHC Holland, Van Rees en de Staat deelnemen in een zodanige verhouding, dat geen van de drie bij de oprichting betrokken aandeelhouders een meerderheid krijgt. De deelneming van de Staat van 50 min 70 min in het vermogen wordt aanbevolen om in het belang van evenwichtige balansverhoudin gen te voorzien in voldoende eigen vermogen tegenover de te verwach ten verliezen en de geplande investe ringen. Wat de vooruitzichten voor IHC Hol land betreft zegt de raad van bestuur dat de verwachting voor het totale concemresuJtaat over 1978 nog grote onzekerheden inhoudt. Naast de ge noemde verliezen in de baggergroep en de moeilijk te schatten verliezen als gevolg van een sluiting van de produktie-afdeling van IHC Gusto, wordt winst in andere delen van het concern verwacht. De raad van be stuur zegt geen reden te hebben te rug te komen op de eerder uitgespro ken verwachting, dat 1977 zal wor den afgesloten met een winst, die niet veel zal afwijken van de winst over 1976 die 15,4 min bedroeg. Van een onzer verslaggevers BERGEN OP ZOOM De drie industriebonden en de Unie BLHP overwegen uit de Stuctuurcom- missie Ijzergieterijen (Strucon) te stappen. „Als we in de Strucon een kwestie moeten bespreken waarover elders al een beslissing is genomen, is zo'n overleg een wassen neus," aldus districtsbe stuurder S. Jorritsma van de Industriebond CNV. BRUSSEL Na de Europese staal- en textielindustrie beginnen nu ook de Europese steenkoolproducenten in moeilijkheden te komen. Ondanks het feit, dat vorig jaar de produktie met 3 procent daalde, zijn de steenkoolvoorraden vorig jaar met 10.8 procent gegroeid tot rond 32.8 miljoen ton. Oorzaken van de moeilijkheden zijn: een dalende afzet en groeiende import van goedkope steenkool, vooral uit Polen en Zuld-Alrika Verwacht wordt, dat de steenkool- producenten in Brussel om maatre gelen zullen vragen en daarbij de noodzaak van bescherming tegen goedkope importen zullen bena drukken. Toenemende voorraden worden vooral in West-Duitsland en Frankrijk opgebouwd. De afnemen de voorraden in België, en het Ver enigd Koninkrijk bieden onvoldoen de tegenwicht. De steenkoolproduk- tie in de EG bedroeg vorig jaar 240,4 miljoen ton (drie procent minder dan In 1976). In Brussel verluidt, dat de steenkool- producenten, verenigd in de CEP- CEO (het studiecentrum van West- europese steenkoolproducenten) de gemeenschap weliswaar niet om een regelrechte lnvoerstop voor goedko pe kolen zal vragen, maar wel om een tijdelijke afremming. De CEPCEO heeft samen met de Europese Steen- kolenvereniging, een studie uitge voerd over de energiemarkt in de wereld. In die studie, die eind deze maand officieel bekend wordt gemaakt, vraagt men aandacht voor het pro bleem van de opeenhopende voorra den aardgas, aardolie en steenkool als gevolg van de economische terug gang. Daardoor heeft het publiek ten onrechte de indruk dat het met de schaarste aan energie zo'n vaart niet loopt Maar de CEPCEO becijfert, dat aan het eind van deze eeuw per jaar een hoeveelheid energie nodig is, die gelijk staat aan een hoeveel heid van 20 miljard ton steenkool. In 1976 was dat 8 miljard ton steenkool. Hij doelt op de kwestie Asselbergs- Holland, welk bedrijf in 1975 door een fusie tot stand kwam, na goed keuring door de Strucon. Bij die fu sie sprong de overheid met een be drag van ongeveer 40 miljoen bij, mede om zoveel mogelijk arbeids- AMSTERDAM In navolging van andere banken hebben meer finan ciële instellingen gisteren bekendge maakt hun hypotheektarieven te verlagen. Het Bouwfonds Neder landse Gemeenten heeft de tarieven over de hele linie met 0,2 pet ver laagd. De nieuwe tarieven zijn nu 8.1 pet voor een hypotheek van twee jaar, 8,3 pet voor vijf jaar en 8,7 pet voor 30 jaar. De Amrobank heeft de tarieven met een kwart procent verlaagd. Vijf jaar vast met gemeentegarantie wordt 8,5 pet, de standaardhypo theek wordt 8,5 pet en de tophypo- theek 8,75 pet. plaatsen te (kunnen) behouden. Ongeveer een half jaar geleden werd echter duidelijk, dat Asselbergs-Hol- land (de Holland was destrijds een gieterij die tot het concert Vmf- Stork behoorde) weer in de proble men zat. De directie diende een plan in tot reorganisatie, waardoor 150 werknemers zouden moeten worden ontslagen, terwijl de overheid nog eens met 13 miljoen over de brug zou moeten komen. Tegen dit plan werd door de industriebonden en de Unie BLHP fel geageerd. Alternatief De bonden kwamen tevens met een alternatief plan. Hierin werd de over heid verzocht met 19 miljoen te hulp te komen, zodat er geen ge dwongen ontslagen zouden hoeven vallen. Een eventueel teveel aan per soneel zou dan door natuurlijk ver loop in een Jaar of twee kunnen worden opgevangen. Daags vóór het overleg in de Stru con, waarin de vakbonden deze sug gestie aan de orde wilden stellen, besliste het ministerie van Economi sche Zaken echter op advies van de Nederlandse Herstructurerings Maatschappij (Nehem) tot een steunbedrag van 15 miljoen. DEN HAAG De fiscale superaftrek, via beleggingen in Ameri kaans onroerend goed, wordt ook door de nieuwe minister van financiën niet aanvaard. Minister Andriessen zal echter voorlo pig geen actie ondernemen tegen instellingen, die in reclame boodschappen het fiscale voordeel van dergelijke beleggingen benadrukken, al wordt voor de toekomst een wijziging van de belastingwetgeving niet uitgesloten geacht. WAPENVELD Een speciale werk groep is gisteren met een alternatief plan gekomen voor de vestiging van Van Gelder Papier in Wapenveld, waarvoor deze fabriek al vanaf 1981 met een bescheiden winst zou kun nen werken. Op grond hiervan be staat weer enige hoop. dat een gelei delijke sluiting en daarmee het verlies van circa 650 arbeidsplaat sen kan worden voorkomen. Van Gelder Wapenveld fabriceert thans wit papier De werkgroep vindt dat het bedrijf zou moeten overschakelen op veredeld papier. In antwoord op vragen vanuit de Tweede Kamer zegt staatssecretaris Noo te boom namens de minister, dat de belastinginspecteurs is meege deeld, dat zij geen zogenaamde su peraftrek mogen aanvaarden. In het kort betekent dit, dat het niet moge lijk is om via een relatief kleine in vestering in het buitenland een enor me aftrekpost voor de belastingen in Nederland te scheppen. Diverse in stellingen in Nederland propageren, voornamelijk via advertenties in dagbladen, deze manipulatie op het ogenblik. In Nederland is met name de American Land Program actief. Tegen deze instellingen worden geen stappen voorbereid. „Eventuele pro cessen zullen moeten komen van mensen van wie de aftrekpost door de Inspecteurs wordt gewijzigd," al dus het antwoord van de minister. Mocht blijken dat de huidige belas tingwetgeving toch niet waterdicht is. dan zullen de bewindslieden van financiën daar maatregelen tegen nemen. Dit is het alternatief voor het plan van de directie van Van Gelder Pa pier, de produktie van wit papier VjivprHal naar Velsen over te brengen en het J cluai bedrijf in Wapenveld te sluiten. In een reactie heeft de bedrijhdirec- tie Wapenveld gezegd, dat door het stilzetten van de papiermachine wel een aantal arbeidsplaatsen verloren gaan, maar dat de hoop bestaat dat door natuurlijke afvloeiing geen ge dwongen ontslagen hoeven te val len De raad van bestuur van Van Gelder Papier zal echter over het alternatieve plan een definitieve ult- spraak moeten doen. Door de samenvoeging van de tex tielbedrijven Hedeman (Almelo) en Gelderman (Oldenzaal) behoeven voorlopig geen mensen te worden ontslagen. Weliswaar daalt de totale werkgelegenheid van deze twee dochters van Nijverdal ten Cate van 420 tot 292 man maar deze inkrim ping kan door natuurlijk verloop en overplaatsing worden opgevangen. Een en ander is het gevolg van een wijziging van het voorkeursplan van Nijverdal-ten Cate voor de samen voeging van Hedeman en Gelder man. Werkgroepen uit staf en onder nemingsraden van de twee bedrij ven (producenten van voornamelijk bovenkledingstoffen) hebben ge bruik gemaakt van de mogelijkheid om amendementen in te dienen op het voorkeursplan. De centrale staf van het nieuwe bedrijf komt in Ol denzaal. De produktie blijft echter op kleienere schaal verdeeld over Almelo en Oldenzaal. AMSTERDAM (ANP) De meeste vooroorlogse woningen staan in Utrecht en in Noord- en Zuid-Hol land. In de beide Hollanden staan ook verhoudingsgewijs de meeste kleine (vaak tevens oude) woningen. Dit is gebleken uit het gisteren ver schenen rapport „Woningvoorraad en regionaal marktonderzoek in Ne derland", dat het Economisch Insti tuut voor de Bouwnijverheid heeft samengesteld voor de Stichting Structuuronderzoek bouwnij ver held. In genoemde provincies staat ruim 56 pet van de vooroorlogse wonin gen en tevens beschikken deze pro vincies over 48 pet van de gehele Nederlandse woningmarkt. Bovendien is naar voren gekomen, dat alle bij dit onderzoek onder vraagden de voorkeur geven aan een eengezinswoning. Tevens bestaat er een toenemende voorkeur voor een koopwoning.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 35