Sahalessy mag voorlopig
lin Nederland verblijven
Senaat aanvaardt
'Boersma-wetje'
CDA overbedeeld met burgemeesters
Vandaag beslissing
over verblijf Agee
Osborne
sherry
CNV
verrast
'Van der Stoel overzag gevolgen niet'
ntwoord op asiel-aanvrage kan nog wekenlang uitblijven
Felle kritiek raad MHP
Flamingo's op
Schiermonnikoog
Minister Wiegel maakt overzicht voor Tweede Kamer
Westduitsland eist
beslaglegging
op villa Menten
ENSDAG 25 JANUARI 1978
BINNENLAND
Trouw/Kwartet 3
Van een onzer verslaggevers
&SSEN De Zuidmolukker D. Sahalessy (39) mag zich sinds gistermiddag vrij in Nederland
wegen. In afwachting van de behandeling van een aanvraag om politiek asiel heeft hij een
•mpel in zijn Indonesische paspoort gekregen zonder dat enige voorwaarde is gesteld.
iT5,
V
Lj tei
)e heer Sahalessy meldde zich giste-
en bij de vreemdelingenpolitie in
hAssen Dat gebeurde nadat hij in
iktober Indonesië was uitgevlucht.'
folgens een door de Zuidmolukse
ir emeenschap uitgegeven verklaring
noest hij dit wel omdat er sterke
anwijzingen waren dat zijn leven in
;evaar zou komen. Sahalessy. die
elf gisteren in afwachting van zijn
ianvraag geen enkel commentaar
wilde geven, is RMS-strijder geweest
Dp Ceram.
iièlij moest zich de laatste tijd steeds
;u jij de politie melden wegens het
maken van een Zuidmolukse ge-
ichiedschrijving in opdracht van de
universiteit van Ambon. Dit werd
door de Indonesische autoriteiten
.r als staatsondermijnend beschouwd.
..De generaalsbende achtte dit ge
schrift niet in overeenstemming met Nadat hij Indonesië was uitgevlucht ^"men'van^de'Nederlandse reeë-
iet door hen gewenste geschiedenis- kwam hij in december via Duitsland rjne verwacht dat deze zich van ziir
emoties nauwelijks de baas toen
hem op de stoep van het politiebu
reau in Assen door ongeveer hon
derd Zuidmolukkers het door hem
zelf geschreven RMS-lied „Moluk-
ken mijn vaderland" werd toegezon
gen. Dit lied werd opnieuw aangehe
ven toen hij drie en een half uur later
het politiebureau weer verliet. Bij
deze gelegenheid zong hij zelf mee.
Ook werd de Zuidmolukse vrijheids
leus „Mena muria" aangeheven.
Woonplaats
De reden waarom Sahalessy zich in
Assen meldde is dat deze stad zijn
woonplaats in Nederland zal worden.
Hij was na allerlei omzwervingen op
verschillende onderduik-adressen de
laatste tijd reeds in Assen.
werd zijn verblijf in Nederlnd gelega
liseerd De aanvraag vergde nogal
wat tijd, omdat alles moest worden
vertaald door een tolk van het minis
terie van CRM.
Bij het gesprek met de heer Jissing
van de vreemdelingenpolitie was
ook de heer H. Tuhumury. secretaris
van de Zuidmolukse wijkraad in As
sen. aanwezig. Ook deze weigerde
voorlopig elk commentaar. Volgens
hoofdinspecteur H. Patberg kan de
aanvraag van enkele weken tot en
kele maanden vergen. Dit is een zaak
van het ministerie van justitie. Ook
hij wilde niets zeggen over de inhoud
van het gesprek.
In de door de Zuidmolukse gemeen
schap uitgegeven verklaring staat
eld". aldus de Zuidmolukse ver
klaring.
Sahalessy was gistermiddag zijn
illegaal ons land binnen. Hij wilde
zich slechts melden nadat schrifte
lijk gegarandeerd was dat hij niet
zou worden gearresteerd. Gisteren
ring verwacht dat deze zich ..van zijn
menselijke kant laat zien. door hem
het recht om als politiek vluchteling
te worden erkend, niet te ont
houden".
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De overheid kan loonmatiging gaan opleggen aan
werknemers, die niet onder een c.a.o. vallen. De Eerste Kamer
heeft gisteren het zogenoemde „wetje van Boersma" daartoe
aanvaard. Eind vorig jaar was de Tweede Kamer al akkoord
gegaan met het door Boersma's opvolger Albeda (Sociale Za
ken), verdedigde wetsvoorstel.
Sahalessy was zijn emoties nau
welijks de baas toen hem op de
stoep van het politiebureau in
Assen door ongeveer honderd
Zuidmolukkers het door hem
zelf geschreven RMS lied „Mo-
lukken mijn vaderland" werd
toegezongen.
Loonmatiging, waarover werkgevers
en vakbonden het bij c.a.o.-onder-
handelingen eens worden, kan door
de overheid vervolgens worden opge
legd aan werknemers, die buiten de
sfeer van een c.a.o. vallen. De groot
ste fracties in de senaat PvdA,
CDA en WD waren nogal bang
voor, wat PvdA-woordvoerder Kloos
noemde, „discriminatie". Kloos doel
de op de situatie, dat een groep
werknemers mogelijk een lagere
prijscompensatie zal ontvangen dan
bij de c.a.o-onderhandelingen wordt
afgesproken Bij de „vertaling van
die afspraken voor niet-c.a.o.-inko-
mens gaat de minister namelijk uit
van werknemers, die twee maal per
jaar een vergoeding voor gestegen
prijzen kregen. Een minderheid van
de werknemers in ons land ontvangt
slechts eenmaal een prijscompensa
tie. Eventuele „onbillijkheden" voor
die groep zal Albeda via nog te ont
werpen regelingen wegnemen, zo be-
DEN HAAG (ANP) Staatssecretaris mevrouw mr E. A. Haars
(van justitie zal vandaag de beslissing nemen of de Amerikaanse
!x CIA-agent Phillip Agee in ons land mag blijven.
Bij het nemen van die beslissing, zo
rt vertelde de staatssecretaris gister-
0 avond na afloop van het overleg over
(éde zaak met de vaste Kamercommis-
oflsie voor justitie, zal het feit dat Agee
uj verklaard heeft door te zullen gaan
dj met zijn activiteiten een rol spelen.
Agee is bezig met een inventarisatie
ia van de agenten van de Amerikaanse
dl geheime dienst om te komen tot een
databank met behulp waarvan aan
pi het licht kan worden gebracht wat
d| de inlichtingendienst doet.
5- Een overweging voor het niet verle-
nen van een verblijfsvergunning is
9 dat het werk van Agee de relatie van
t Nederland met andere landen zou
kunnen schaden. Voorzitter van de
vaste Kamercommissie Geurtsen
(VVD) vertelde echter dat de leden
van de commissie niets bekend is
van klachten vanuit het buitenland
over Agee. Hij sloot niet uit dat de
minister van buitenlandse zaken die
wel bekend zijn
vreemdelingenwet, namelijk: is er
een Nederlands belang mee gemoeid
dat een verblijfsvergunning wordt
verleend en zijn er redenen van hu
manitaire aard om een verblijfsver
gunning te verlenen, zijn door me
vrouw Haars met nee beantwoord, zo
vertelde Geurtsen. Agee mag de Ver
enigde Staten binnen en is dat in het
voorjaar ook van plan, aldus de com
missie-voorzitter. Een deel van de
Kamercommissie, zo vertelde hij,
heeft erop aangedrongen Agee wel
toestemming te geven in ons land te
blijven.
Vervolg van pagina 1
een speciale regeling te treffen voor
het internationaal beheer van het
plutonium, het afval uit de kerncen
trale dat zo uitstekend geschikt is
voor het maken van atoombommen.
Mochten die garanties onvoldoende
zijn, dan zal de Nederlandse rege
ring, zo vindt het CDA. in 1981 als
nog de exportvergunning voor het
uranium naar Brazilië moeten wei
geren.
Risico
De CDA-fractie heeft met deze op
stelling, die overigens na enig over
leg met de regering tot standkwam,
bewust het risico ingebouwd dat de
samenwerking van Nederland, En
geland en West-Duitsland in het ul
tra-centrifugeproject, middels de
verkoopmaatschappij Urenco
Twee vragen die voortvloeien uit de
algemene uitgangspunten van de
Van onze correspondent
SCHIERMONNIKOOG - In het
Lauwersmeer gebied verblijft sinds
enkele dagen een vijftiental flamin
go's. Deze vogelsoort is voor Neder
land zeldzaam. Enkele Jaren geleden
werden bij Schiermonnikoog drie
flamingo's waargenomen. Aangeno
men werd dat zij uit een dierentuin
waren ontsnapt. Deze vogels hebben
sindsdien kennelijk niet stilgezeten,
maar zich nu tot een fikse familie,
uitgebreid
Vervolg van pagina 1
Mr. Rietkerk voegt hieraan toe dat
hij een dergelijke maatregel niet
zonder meer wil invoeren voor de al
bestaande WAO'ers Begonnen zou
moeten worden met de nieuwe WAO-
gevallen Voorts zouden bestaande
WAO'ers kunnen worden opgeroe
pen om te bekijken in hoeverre zij
geschikt zijn voor een eventuele aan
gepaste of gedeeltelijke baan.
Als aanvullende maatregel acht de
VVD-leider voorts nodig dat er in het
bedrijfsleven meer ruimte wordt ge
maakt voor gedeeltelijk arbeidson
geschikten. Meer aangepaste banen
dus Bedrijven moeten worden ver
plicht een bepaald percentage van'
hun banen in te ruimen voor gedeel
telijk arbeidsongeschikten. Er is nu
al een wet die zegt dat minstens twee
moet worden
;ehandicapten.
wordt, opgeblazen. De belde andere
Urenco-partners hebben namelijk
geëist dat Nederland nu zonder
voorwaarden akkoord gaat met de
levering van het uranium en de
daaraan gekoppelde uitbreiding van
de fabriek in Almelo. De Nederland
se regering was daartoe wel bereid,
maar ze wordt nu door de Kamer
gedwongen toch weer een stap terug
te doen
Het CDA wenst de levering van ura
nium en de uitbreiding van de fa
briek in Almelo overigens los van
elkaar te zien. Tot de uitbreiding
van Almelo zou alleen over moeten
worden gegaan als Engeland en
West-Duitsland bereid zijn het sa
menwerkingscontract van Urenco te
verlengen. Hierdoor behoudt Neder
land voor een langere periode in
vloed op het uranium exportbeleid
van de belde landen.
De PvdA-fractle heeft gisteren tot
een nog afwijzender stelllngname
besloten tegen over het regeringsbe
leid rond Almelo dan het CDA. De
fractie vindt met name dat het kabi
net te snel is bezweken voor de druk
van West-Duitsland en Engeland
om nu positief te beslissen over de
zaak.
De fractie zit echter danig in zijn
maag met de pas gisteren in de
openbaarheid gekomen overeen
komst van 14 juli 1976. Volgens de
brief van de ministers Van Aarden-
ne (economische zaken) en Van der
Klaauw (buitenlande zaken) heeft
de Nederlandse regering reeds op
die datum, maanden voordat de dis
cussies over de zaak losbarstten, in
stilte goedkeuring gehecht aan de
overeenkomst van Urenco met Bra
zilië tot levering van het uranium.
Dit besluit, waarvoor overigens de
toenmalige CDA-minister van eco
nomische zaken Lubbers directe
verantwoordelijkheid droeg is, voor
zover bekend, in de latere discussie
van regering en parlement nooit
naar voren gebracht.
Regelingen
Op het Maastrichtse Vrijthof is gisteren dedemonstreerd tegen de uitlevering aan West-Duitsland
tegen leden van de RAF, onder wie Wackernagel en Folkerts. De rechtbank van Maastricht spreekt
zich vandaag over een eventuele uitwijzing uit. De politie vroeg de demonstranten hun gezichten niet
met kappen te bedekken, omdat dit strafbaar zou zijn. De demonstratie verliep rustig.
„De reden dat er zo snel beslist
moest worden," zei de voormalige
minister van Buitenlandse Zaken
Van der Stoel (PvdA) gisteren, „was
dat Frankrijk op de loer lag om de
order van Brazilië in de wacht te
slepen. En dat land kent weinig
scrupules waar het gaat om voor
waarden tegen misbruik. Het is ech
ter niet zo," aldus Van der Stoel,
„dat wij toen de zaak volledig heb
ben weggegeven."
„In het toen gesloten contract was
nadrukkelijk vastgelegd dat over de
waarborgen tegen misbruik van het
uranium nog regelingen getroffen
zouden moeten worden. Daar ben ik
sindsdien ook druk mee bezig ge
weest, met als resultaat dat Brazilië
zich in principe al bereid heeft ge
toond internationaal beheer van het
plutonium te aanvaarden."
„Als ik nog iets langer de tijd had
gehad was dat principe ook meer
uitgewerkt in details vast komen te
liggen. Ik verwijt het nieuwe kabi
net dat niet verder geprobeerd te
hebben, voor het kabinet Is de zaak
nu gewoon rond." aldus Van der
Stoel.
Niet in de gaten
Van Houwelingen (CDA) betwijfelde
echter de Juistheid van deze versie.
„Volgens mij had Van der Stoel in
Juli 1976 nog helemaal niet zo In de
gaten welke problemen de beslis
sing over de uraniumlevering nog
zou geven Dat zag hij pas later in en
toen is hij, op zichzelf juist, aan de
slag gegaan om alsnog de voorwaar
den tegen misbruik op te schroeven.
Maar de hele tijd is hij door die
beslissing van 14 juli aan levering
gebonden geweest, of anders bij niet
levering aan het betalen van grote
schadevergoedingen."
Van Houwelingen gaf gisteren toe
dat dat risico van schadevergoedin
gen ook aanwezig is als de Urenco-
partners de nieuwe standpuntbepa
ling van de Nederlandse regering
niet aanvaarden. „Het CDA heeft
voor zichzelf een grens getrokken in
deze zaak en daar houden wij aan
vast koste wat het kost, aldus de
heer Van Houwelingen.
Burgemeester en wethouders van
Almelo hebben de ministerraad en
de Tweede Kamer gisteren in een
telegram gevraagd om bij het debat
over de uitbreiding van de uranium-
verrijkingsfabriek Urenco in Almelo
het wergelegenheidsaspect ln de
overwegingen te betrekken. B en w
van Almelo wijzen de ministerraad
en de Kamerleden op de zorgelijke
ontwikkeling van de werkgelegen
heid in Twente. Het werkloosheid
spercentage in Almelo zelf schom
melt al jaren rond de negen procent
(landelijk wijst dit percentage rond
de 4,5). Urenco biedt op dit ogenblik
hoogwaardig werk aan 530 mensen,
aldus b en w in het telegram, waar
bij nog eens 500 personen komen die
in de indirecte sfeer werken. B en w
verwachten dat er na uitbreiding
nog eens 600 banen bij Urenco zelf
en 1200 in de indirecte sfeer zullen
komen.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Het CDA zit nog steeds goed in zijn burgemeesters. Dit blijkt uit
een overzicht dat minister Wiegel van binnenlandse zaken heeft gestuurd aan de
Tweede Kamer. Hoewel het CDA bij de laatste verkiezingen in mei „slechts" 31,9
percent van de stemmen haalde, wordt iets meer dan de helft van de inwoners
van ons land, 52,9 percent, bestuurd door een CDA-burgemeester.
procen
ingeru:
int van de banen moet worden
gehanc^^^l
Maar in de praktijk heeft deze wet
weinig effect. „Er zit geen sanctie in
voor bedrijven die zich er niet aan
houden", aldus Rietkerk.
De Sociaal Economische Raad heeft
vorig Jaar al ln meerderheid vak
beweging en een aantal Kroonleden
gepleit om het percentage van
twee te verhogen naar vijf, en tevens
ervoor te zorgen dat de wet ook
wordt nageleefd. Mr Rietkerk wil
echter nog geen percentage noemen
Wel zegt hij dat ook de overheid zelf,
en bedrijven en instellingen van se-
ml-overhcid. veel kunnen doen om
meer aangepaste banen te maken
voor gedeeltelijk arbeidsongeschik
ten „Deze mensen moeten weer
zicht krijgen op een zinvol bestaan",
aldus de VVD-leider.
k-
Uit het overzicht blijkt ook,
dat de VVD wat het aantal
burgemeesters betreft nog
steeds onderbedeeld is. Of
schoon 19,7 percent van de
kiesgerechtigden in mei op
deze partij stemden, heeft
slechts 11,3 percent van de
Nederlanders een VVD-bur-
gemeester.
De PvdA is blijkens het over
zicht redelijk evenwichtig be
deeld. 33,8 percent stemde
het laatst op de PvdA en dat
is vrijwel gelijk aan de 33,2
percent die onder een PvdA-
burgemeester valt. Uit het
overzicht blijkt dat de PvdA
vooral burgemeesters heeft
in de grote steden, waar deze
partij ook electoraal het
sterkst is en dat het CDA het
best naar voren komt op het
platteland waar deze partij
doorgaans de meeste stem
men haalt. Van de ln totaal
834 gemeenten in Nederland
wordt 68,8 percent bestuurd
door een CDA-burgemeester.
18,8 percent door een
PvdA'er en 10,5 percent door
een VVD-burgervader.
Het meest Is het CDA overbe-
deeld in Noord-Brabant en
Limburg In Noord-Holland
en in iets mindere mate in
Zuid-Holland leeft de PvdA
wat boven haar stand.
Het overzicht van de politie
ke kleur van de burgemees
ters wordt ieder Jaar kort
voor de behandeling van de
begroting van binnenlandse
zaken aan de Tweede Kamer
gezonden De laatste Jaren
kwam er vanuit de Kamer
steeds kritiek op de wat
scheef gegroeide verhou
dingen.
Maar ook werd erkend dat
het moeilijk anders kan om
dat burgemeesters veelal een
lange reeks van Jaren een ge
meente besturen In die tijd
kunnen de landelijke politie
ke verhoudingen behoorlijk
veranderen Door de terug
gang van KVP. ARP en CHU
van de laatste jaren en de
groei van WD en PvdA Is het
burgemeestersbestand inder
daad niet meer helemaal op
die landelijke verhoudingen
afgestemd.
Bij de begrotingsbehande
ling van binnenlandse zaken
vorig jaar in de Tweede Ka
mer, stelde de PvdA-fractie
het minder Juist te vinden
dat hoofdzakelijk de landelij
ke verhoudingen in het bur
gemeestersbestand weerspie
geld zouden worden Liever
gaf de PvdA toen het laatste
woord aan de betrokken ge
meenteraad. Daarbij Incalcu
lerend dat ln ieder geval qua
aantal burgemeesters het
CDA dan in ruime mate zou
blijven domineren.
D'66 vindt dat haar kandida
ten ook een eerlijker kans
moeten krijgen. Dit heeft een
woordvoerder van de demo
craten gisteren ln Den Haag
gezegd.
D'66 is procentueel het meest
ondervertegenwoordigd", al
dus de woordvoerder. D'66
heeft twee burgemeesters.
één ln de provincie Utrecht
en één ln Noord-Holland.
Onderstaand staatje geeft weer de verdeling van de burgemees
tersposten over de partijen. Het laatste cijfer geeft weer het
percentage dat de totale bevolking van aan één partij „toegewe
zen" gemeenten vormt van de totale bevolking van ons land.
PvdA
CDA
WD
D'66
DS'70
SGP
PPR
Onbekend
Overige
Dronten
Zuid. IJssel-
meerpolders
fronten en Zuid. IJsselmeerpolder (landdrost) zijn belde voor
Aantal
Percentage
Verhouding
verkiezingen
totaal aantal
burgemeesters
mei '77
Inwoners
157
33,8
33,2
574
31 9
52.9
87
179
11.3
2
5.4
0.1
1
0.7
0,07
7
2,1
0,5
4
1.7
0.5
2
1.1
6.5
loofde hij de Eerste Kamer. Nadruk
kelijk stelde de bewindsman, dat hij
daarover nauw contact houdt met
werkgevers en vakbeweging.
Geen moties
Ofschoon Albeda daarmee herhaal
de, wat hij al eerder schriftelijk
had laten weten kwamen er uit de
Eerste Kamer geen moties. Woord
voerders van PvdA en CDA hadden
daar in het debat met de minister
wel op gezinspeeld.
Volgens de Raad MHP (hoger en
middelbaar personeel) kan de nieu
we wet leiden tot „absurde verschil
len". tussen loonstijgingen per on
derneming. Volgens de wet mag een
werkgever een salarisverhoging ge
ven als die verhoging vóór 1 novem
ber 1977 schriftelijk is vastgelegd, of
als die voortspruit uit een vast ge
bruik ln de onderneming In dit
tweede geval mogen zulke verhogin
gen echter niet uitkomen boven een
half procent van de loonsom van de
werknemers in het bedrijf Het zijn,
aldus de Raad MHP. nu juist de
kleine bedrijven die minder moge
lijkheden voor loonsverhogingen
hebben, want daar hebben „schrifte
lijke salarisstelsels nauwelijks zin".
Bij de kleine ondernemingen werken
veel werknemers met een inkomen
beneden de 35.000 gulden. „Voor hen
komt de klap hard aan," aldus de
Raad MHP in het gisteren versche
nen Januarinummer van haar
maandblad. Aan deze groep heeft
het parlement te weinig aandacht
besteed, schrijft het blad.
Van een onzer verslaggevers
BLARICUM „Een volkomen dwa
ze vordering." noemde mr L. van
Heynlngen, raadsman van Pieter en
Meta Menten gisteravond in Den
Haag de pogingen, die de Westduit-
se regering onderneemt via een be
slaglegging op de Blaricumse villa
van de Mentens de 5,5 miljoen Duit
se mark terug te krijgen die de rege
ring van de Bondsrepubliek Menten
ln de Jaren zestig heeft uitgekeerd
voor schilderijen die hem in de oor
log door de SS in Polen ontstolen
zouden zijn.
Mr van Heyningen vertelde gister
avond desgevraagd dat de inbeslag
name al van december dateert.
„Maar de Westduitse regering heeft
er geen enkele vordering aangebon
den Dat maakt deze maatregel tot
een slag in de lucht. Ze denken ken
nelijk ,die Menten is vogelvrij laten
we ook maar eens wat onder
nemen'."
In de praktijk heeft Meta Menten
nauwelijks last van de beslagleg
ging. daar de Blaricumse villa toch
onbewoonbaar Is geworden sinds
deze een paar maanden geleden £ls
gevolg van het ontploffen van een
Molotovcoctail grotendeels ln vlam
men opging. „Het is een extra spel-
deprik voor mevrouw Menten maar
daar blijft het bij," aldus mr Van
Heynlngen, die zich met de betrok
kenen thans beraadt op te nemen
tegenacties.
Nicolaas Menten gebruikte zijn
Duitse „Wiedergutmachung" voor
de aankoop van kunstwerken, die
thans een waarde hebben van vele
miljoenen guldens. Op het deel
daarvan, dat hij twee Jaar geleden
wilde laten vellen heeft de Neder
landse justitie en het veilinghuis
Mak van Waay al eerder beslag laten
leggen.
BIJ de civiele kamer van de recht
bank in Amsterdam is Inmiddels de
behandeling van de vordering van
de Bondsrepubliek begonnen Het is
een procedure die geruime tijd in
beslag kan nemen.
De vordering ls Juridisch gebaseerd
op een onrechtmatige daad Het ei
genlijke proces over de restitutie
van de schadevergoeding wordt
aangehouden tot de uitspraak van
de bijzondere strafkamer van de
rechtbank in Amsterdam er is Dan
kan het proces in West Berlijn be
ginnen, omdat daar destijds de on
rechtmatige daad volgens de bonds
republiek zou zijn gepleegd
„Natuurlijk kan ik dit lezen, maar het
i« moeilijk uit te «preken: orex.kate-
pu, zmoli
