Gevreesde ziekte bespreekbaar maken tekening van een lezer DICHTBIJ ¥1BB EB 'rouw commentaar Vet wMum- moord en 1 argumenten van Begin (1) 'Kanker in Nederland' boek dat terughoudendheid wegneemt 6 argumenten van Begin (2) a de veijmeidg- fiênties PWIL IE Stormgeweld hutspot in een snikheet land persoonlijkheid oud ontvoerd - ÏDAG 24 JANUARI 1978 BINNENLAND Trouw/Kwartet 5 kan geen twijfel over bestaan, Israël op het ogenblik moeilijke n doormaakt. Even waar is ech- dat Israël, met name zoals het haamd wordt in de persoon van nier Begin, het ook zijn vrien- wel erg moeilijk maakt. gaat al lang niet meer om pri- c aanspraken als een eigen plek het Joodse volk hier op aarde m veilige of doelmatige grenzen die Joodse staat. De punten :nwat dat betreft niet of en op ondergeschikte technische ten voor discussie vatbaar. Israël lient bewondering voor de hard- kige verdediging van deze aan- iken, die niet zonder politiek Itaat is geweest. Immers, door hardnekkige verdediging zijn e aanspraken steeds meer feite- C rechten geworden, zelfs in de 11 van de belangrijkste en volk - jste staat onder Israels traditione- pgenstanders: Egypte. |t nu wij zover zijn, lijkt het fout aan. Het is het succes, dat Israël dreigt te verdelgen. Dreigt te verdel gen dat wil zeggen: wij weigeren nog steeds ons aan de somberste gedachten over de toekomstige ont wikkelingen over te geven. Zo'n weigering is wel moeilijk. Het enige feitelijke steunpunt daarvoor is mis schien de hoopvolle verwachting op de hervatting van het gesprek, zoals die is uitgesproken door de Ameri kaanse minister van buitenlandse za ken Vance. Vance, zo mag je aannemen, zal deze hoop toch niet zonder reden koesteren. Misschien beschikt hij van uit zijn positie over inlichtingen en inzichten, die gewone stervelin gen niet kennen en die hem tot een wat optimistischer analyse aanlei ding geven. Want hoe je het ook wendt of keert en of je het nu toejuicht of betreurt: de grote ver deling van de wereld in twee, hoog stens drie machtsblokken zal ten slotte ook in het Midden-Oosten waarschijnlijk de doorslag geven en dus is de houding van Amerika en Rusland van het grootste belang. door Kees de Leeuw „De mensen zijn bang voor kanker. Ze gaan je mijden alsof het een besmettelijke ziekte betreft. Ze praten er ook niet over. Mijn moeder heeft het altijd over „K", zoals de pest vroeger „de zwarte dood" heette en tuberculose „teebee". Ze willen de kanker op een afstand houden, maar ze beseffen niet dat ze tegelijkertijd ook mij op een afstand houden." rijn heel wat mensen, ook in ons jl, die juist ten aanzien van Israël een uitspraak als deze en een ken in machtsverhoudingen de Dtste moeite hebben en zich op punt wonderwel thuis voelen bij Israëlische premier Begin. Zij Israël in een ander, een Bijbels ipéctief en daarin is geen plaats r zoiets nuchters als een machts- k nwicht of afspraken tussen de le mogendheden. doelden juist op dit punt toen in de aanhef schreven over de .'ilijkhèden, die Begin voor de nden van Israël schept. Als Be- zegt dat het al-of-niet erkennen Israël door zijn nabuurstaten r hem geen punt is, omdat Israël euwen erkend is door de God Abraham, Izaak en Jacob, dan it hij niet alleen in één smak ig jaar buitenlandse politiek van staat Israël overboord (een poli- waarin ondanks alle vastbera- iheid een duidelijke ondertoon namelijk een streven naar tenning door de buurstaten van n bestaan en zijn grenzen en daar mee van zijn veiligheid), maar dan verhovaardigt hij zich ook op een griezelige manier en ontkomt hij niet aan het gevaar van misbruik van de naam van God, die het Oude Testament is er vol van steeds mensen en uit mensen bestaande overheden gebruikt om zijn plannen in deze wereld (ook ten aanzien van Israël) uit te voeren. In het zelfde vlak liggen ook de bezwaren, die wij moeten laten gel den tegenover Begins theologische en Bijbels-historische argumentatie ten aanzien van de bezette gebie den. Ten eerste deugt die argumen tatie praktisch gezien niet als het gaat om bij voorbeeld de nederzet tingen in de Sinaï, maar belangrijker nog is dat Begin met dit fundamen talistisch Bijbelgebruik de wezenlij ke Bijbelse boodschap te kort doet. De Bijbel, wij weten het al lang, is niet bedoeld en geschreven als hand boek voor geologie, sterrekunde of welke wetenschap dan ook hij is evenmin bruikbaar als handboek voor politieke aardrijkskunde. Rienk Ratsma. een 38-jarige onder wijzer. die met succes werd behan deld voor de ziekte van Hodgkin (kanker in de lymfklieren), weet uit eigen ervaring wat het is om kanker te hebben. Bij het woord alleen al schrikken de mensen en velen dur ven het niet uit te spreken. Er ligt een doem op het woord, omdat er een doem ligt op de ziekte, maar ..als patiënt ga je met het woord kanker veel gemakkelijker om," aldus Rienk Ratsma. „Ik was eens bij de slager en die mompelde: wat had je eigenlijk? Er stonden twintig mensen in de winkel en toen ik keihard „kanker" zei, zag ik ze terugdeinzen. Ik kan het woord gemakkelijk uitspreken, want de angst voor het woord valt weg. zodra je het zelf hebt." Ratsma is één van de vele (ex-)patiënten. die aan het woord worden gelaten in het boek „Kanker in Nederland", dat deze week is uitgekomen en is geschreven door de journalist Theo Dol. Het is het eerste boek, waarin alles over deze gevreesde ziekte op een rijtje wordt gezet en de Nederlandse situa tie van verschillende kanten wordt belicht. Vrijwel iedereen krijgt direct of indi rect te maken met kanker, maar toch wordt er zelden openlijk over gepraat Die terughoudendheid heeft veel misverstanden, vooroorde len en onbestemde angstgevoelens veroorzaakt, merkt de schrijver op. die ervoor pleit dat kanker een ge woon gespreksonderwerp moet kun nen zijn. Maar om erover te kunnen praten, moet je er wel iets van weten Doel van dit boek is dan ook in de eerste plaats het verschaffen van in formatie. In die opzet is Theo Dol zeker geslaagd. Hij legt uit, wat kan ker is, welke vormen van kanker er zijn, gaat in op de behandelingsme thoden en zet uiteen hoever het we tenschappelijk onderzoek op dit ge bied gevorderd is. Dat alles gebeurt in een voor iedereen begrijpelijke taal en ook het medisch woordge bruik van de specialisten in dit boek vertaald Dol in eenvoudig Neder lands en gelet op de opzet was eigen lijk ook niets anders te verwachten. Dertigduizend Na hart- en vaatziekten is kanker nog altijd de belangrijkste doodsoor zaak in ons land. Naar verwachting zullen er dit jaar meer dan dertigdui zend mensen aan doodgaan en de sterfte neemt jaarlijks toe. De be kende rookbestrijder dr L. Meinsraa schat het aantal nieuwe gevallen van kanker per jaar op veertigduizend. De meest voorkomende vormen wa ren in 1975 volgens de stichting Me dische Registratie in Utrecht: borst (6000), long (5600), dikke darm (2750), baarmoederhals (2620), maag (2550) en prostaat (2250). Kanker is een algemene benaming voor meer dan honderd ziekten, die niet allemaal even levensbedreigend zijn. „Als je kanker hebt, ga je dood," denken de mensen. Hun angst is vaak gebaseerd op onwetendheid en ze weten niet dat er ook geneesbare vormen van kanker zijn, zoals bij voorbeeld huidkanker. De kans op genezing is daar tachtig tot negentig procent, mits Je er niet te laat bij bent. De genezingskansen worden gemeten in het aantal jaren dat je de ziekte overleeft en het is gebruikelijk om voor het berekenen van behande lingsresultaten een periode van vijf jaar te nemen. De laatste jaren zijn die resultaten iets verbeterd, maar dat heeft slechts weinig invloed op de sterfte cijfers. omdat de redelijk goed ge neesbare vormen (leukemie, huid kanker. klierkanker) weinig voorko men. terwijl de moeilijk behandelba re steeds toenemen. Longkanker bij voorbeeld neemt epidemische vor men aan: 2650 doden in 1960 en 6000 in 1975. Een verdere verbetering van de behandelingsresultaten zit er wel in. maar de vooruitgang gaat lang zaam en een echte doorbraak, zoals een geneesmiddel tegen kanker, ver wacht niemand. Wat is nu eigenlijk kanker? Sommi gen zeggen, dat kanker één ziekte is. Anderen beweren, aldus Theo Dol, dat het om een heel scala van ziek ten gaat, maar er is één kenmerk dat altijd geldt: kanker is ongeremde groei Groei ontstaat door deling van cellen Een cel het kleinste organisme dat het lichaam kent kan zich zo delen, dat er twee volko men dezelfde cellen ontstaan. Beide cellen hebben dezelfde kenmerken die bij deling op precies dezelfde wijze worden doorgegeven. Er is sprake van kanker als er iets mis gaat bij de deling van een cel. Als er geen celdeling zou zijn. zou er ook geen kanker zijn. maar dan zou er tevens geen groei en leven zijn Mysterieus In honderden laboratoria in de hele wereld probeert men er al jaren ach ter te komen, wat er precies gebeurt als een cel zich deelt, maar voorlopig is kanker nog even mysterieus als het leven zelf. Dat kanker dodelijk kan zijn, komt doordat de voortdu rende aanwas van cellen een steeds groter gezwel vormt dat luchtpijp of slokdarm kan dichtdrukken, de le ver onklaar maakt of de alvleesklier buiten werking stelt, weefsels van de long verwoest of de aanmaak van bloed verstoort, waardoor vitale functies uitvallen. Bij de behandeling gaat het erom het gezwel en de eventuele uitzaaiin gen te verwijderen. Als het gemak kelijk bereikbaar is kan de chirurg het wegsnijden. Is dat niet mogelijk, dan worden kankercellen op een an dere wijze aangepakt: ze worden vernietigd door bestraling of be werkt met chemische middelen, ter wijl ook wel combinaties van deze methoden worden toegepast. De schrik slaat iemand om het hart. als deze hoort dat hij kanker heeft. Het blijkt dat veel mensen dan al vermoeden dat ze het hebben Som migen willen het per se weten en stellen vragen aan de dokter Als er vastgesteld is dat het gezwel „kwaadaardig" of „maligne" (wat ook kwaadaardig betekent) is, wil je ook weten hoeveel kans op genezing je hebt. De dokter kan dat vrijwel nooit precies zeggen en zal vaak een slag om de arm houden, omdat kan ker zo'n grillige ziekte kan zijn en we er eigenlijk nog zo weinig van weten. De eerste reactie van patiënten is vaak: dat mij dit nu moet overko men. Aan het onbekommerde leven is ineens een eind gekomen en de toekomst moet opnieuw bekeken Een meisje, dat leukemie heeft. worden. Je krijgt een andere kijk op je leven, dat altijd zo vanzelfspre kend leek. Vooral voor jonge men sen kan het een grote schok zijn, zeker als dediagnose een zeker doodvonnis inhoudt. Allen, die met patiënten te maken hebben en dat zijn behalve hui sartsen en specialisten ook ver pleegkundigen en pastores vin den het belangrijk dat een patiënt zoveel mogelijk op de hoogte is van zijn of haar eigen toestand. Verre weg de meeste patiënten, aldus Theo Dol, stellen dat ook zelf op prijs en uit onderzoek is gebleken dat juiste informatie het genezings proces kan bevorderen. Klinieken In principe kan men als kankerpa tiënt in Nederland in elk ziekenhuis terecht, maar dan moeten er wel specialisten aanwezig zijn, die erva ring hebben met behandeling van kanker. Anders is het beter om ver wijzing te vragen naar een van de grote kankercentra of een universi teitskliniek. Die centra zijn het An- toni van Leeuwenhoekhuis in Am sterdam en het Rotterdams Radio therapeutisch Instituut. Universi teitsklinieken zijn er in Amsterdam, Utrecht, Groningen, Rotterdam. Leiden en Nijmegen. Van de onge veer 36.000 nieuwe kankerpatiënten per jaar wordt eenderde in de centra en klinieken behandeld, terwijl ver reweg het merendeel in gewone zie kenhuizen terechtkomt. Dat hangt samen met het verwijzingsbeleid van de huisarts en het feit, dat er niet voldoende Rankerspecialisten in ons land zijn. De begeleiding en opvang van pa tiënten en hun familieleden is een enorm probleem. Ik kreeg daar een onrustbarend aantal klachten over. schrijft Dol Hij vermoedt dat dit een algemeen geldende kwestie is. die niet alleen kankerpatiënten aangaat, maar juist bij deze catego rie is de angst en onzekerheid groot, omdat de afloop van de behandeling vrijwel nooit vaststaat Hij wijst er in het slot van zijn boek dan ook op, dat kankerpatiënten en hun naas ten juist behoefte hebben aan een goede begeleiding, maar dat er op enkele projecten na (voor vrouwen met borstkanker, in Tilburg en Lei den) op dit gebied niets is geregeld Na lezing van ..Kanker in Nederland kan je concluderen, dat de situatie in Nederland wat behandeling be treft zeker niet slecht is. dat er meer specialisten moeten komen, huisart sen moeten worden bijgeschoold en de begeleiding van patiënten nog in de kinderschoenen staat. Naast alle andere informatie over kanker i^ het in ieder geval de verdienste van Theo Dol. dat hij dat voor een groter publiek op leesbare wijze heeft dui delijk gemaakt. Kanker in Nederland door Theo Dol. Uitgeverij Centripress Bussum. prijs: 15,90, 238 bi*. Tekeningen. bi| voorkeur in liggend formaat, sturen aan: Trouw, jury politieke prent. Postbus 859, Naam en adres aan achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. Oo>e— •tALMELD HET WEER door Hans de Jong Er was gisteravond groot geweld langs de Engelse zuidoostkust. Het vliegveld Gorleston meldde om zeven uur een zuiderstorm van gemiddeld kracht tien en stoten van 108 kilometer per uur, orkaan. De barometer zakte er in een gevaarlijk tempo met 9,7 millibar in drie uur tijd. Ook in het gebied eromheen nam de wind belangrijk toe en dat was duidelijk te merken aan onze zuidwestkust en eveneens de Belgische kust. Oorzaak van dit alles was een minder te waarde ren surprise uit het land van Jimmy Carter: dezelfde depres sie die daar eind vorige week hevige sneeuwstormen ontke tende en die zich nu heerlijk uitleeft boven de Britse eilan den en boven de Noordzee. In Engeland hebben ze dat gis teren overdag al geweten. De regenmeter in Plymouth was gisteravond gevuld met negen tien millimeter, evenveel als in het Franse Nantes, Blackpool meldde veertien millimeter. Car diff dertien millimeter Parijs kwam over de voorafgaande twaalf uur tot vijf millimeter regen (na sneeuw), Brest kwam het hoogst met 22 millimeter Wij hebben nog even gezocht in de weerrapporten van gister avond zeven uur om het cen trum te vinden van de depressie. Dat lag ergens over Noord-Ier- land met een luchtdrukwaarde van circa 977 millibar. Belfast meldde 978 millibar, daar was de kern nog niet gepas seerd en de wind waaide er uit het zuiden. Verwacht moet wor den dat deze depressie naar de Noordzee gaat om vervolgens verder door te trekken naar De nemarken maar dan zal het wel woensdag of donderdag zijn. Na doortocht van het front met neerslag die gisteravond in zuid west-Nederland gedeeltelijk als sneeuw viel (ook in de rest van het land zal het wel zo geweest zijn), ruimt de wind naar het zuidwesten en neemt tijdelijk af Geheel gerust moet men op zee beslist niet zijn, omdat het gevaar van nieuwe stormvlagen zeker nog niet verdwenen is. Vervolgens is het wachten op een rug van hogedruk die zich momenteel opbouwt ten westen van de Britse eilanden. Deze kan woensdag het weer tijdelijk iets verbeteren met wat meer zonneschijn en hoogstens nog een bui. Maar daarna neemt een nieuwe, nu bij de zuidpunt van een tweede bredere via Biscaye en Frankrijk naar de Middel landse Zee. Boven het continent waren de hoogtewinden gisteren nog slapjes. De geringe lucht drukstijgingen bij IJsland en boven noord-Scandinavie waren gisteren alweer over gegaan tot een daling. Conclusie: de ge schiedenis van eerder in deze januari-maand herhaalt zich dus. Wintersport Groenland in ontwikkeling ver kerende depressie de touwtjes weer in handen zodat er donder dag (en mogelijk al iets eerder) opnieuw neerslag, in hoofdzaak regen is te verwachten vanuit het westen. Al met al een zeer onrustig beeld dat geheel past bij de situatie met krachtige westelijke hoog tewinden die over de hele breed te van de Oceaan waaien en zich in Europa voortzetten via een betrekkelijk smalle baan over de Oostzee tot in Rusland en Begin januari is in het Alpenge bied de laatste sneeuw gevallen. Wat er daarna bijkwam mocht geen naam hebben Geen won der dat de kwaliteit van de sneeuw is teruggelopen. Heel wat pistes zijn uitgesleten en de sneeuw is hard geworden of ver- ijst. Atlantische storingen zul len in midden-Europa nu weer een gunstige sneeuwverbetering geven boven niveau's van 12 8 1500 meter In de dalen kan dan neerslag of sneeuw vallen. Het lawinegevaar is op het ogenblik klein Sneeuwverstuivingen werden gisteravond gemeld uit de Ardennen: St. Hubert gaf drie centimeter sneeuw In Sau- erland kan nog altijd bij circa vijftig centimeter sneeuw ge skied worden. Amsterdam Dp Bilt Deelen Eelde Eindhoven Den Helder Rotterdam Twente Vlissingen Zd Limburg Aberdeen Athene Barcelona Berlijn Bordeaux Brussel Frankfort Geneve Helsinki Innsbruck Klagenlurt Lissabon Locarno Londen Luxemburg Madrid Malaga Mallorca Munchen Nice Oslo Parijs Rome Spilt Stockholm Wenen Zürlch Casablanca Tunu HOOGWATER, woensdag 25 januari Vltsun- gen 2 35-14 55 HanngvlieUluizen 2 35 15 04 Rotterdam 4 34-17 04 Schevemngen 3 58-16 05 IJmulden4 3l 16 39 Den Helder 8 30 20 37 Har lingen 1055-22 50 Delfzijl 0 24-12 50 geheel bew 4 zwaar bew 3 zwaar bew 3 licht bew 3 licht bew 4 zwaar bew 4 zwaar bew 4 zwaar bew 4 geheel bew 4 zwaar bew 4 regen 4 zwaar bew 13 zwaar bew 10 geheel bew 1 motregen 8 zwaar bew 4 geheel bew 2 licht bew 5 sneeuw •10 licht bew 2 zwaar bew 1 regenbul 12 zwaar bew 6 regen 6 zwaar bew 1 zwaar bew 9 ombew 15 hall bew 12 zwaar bew 3 onbew 12 sneeuw •3 regen 4 zwaar bew 12 zwaar bew 10 zwaar bew 1 onbew 4 hall bew 15 regenbui II |onder redactie van Loes Smit Saoedi-Arabië is 75 maal zo groot als Nederland. Veertig procent van de zeven miljoen inwoners woont in de steden, want het land bestaat voor het grootste deel uit onvrucht bare woestijngrond en rotsachtig gebied Een land dat rijk is aan en door olie. maar nog lang niet „mo dern" naar onze Europese begrip pen Daarom worden er in allerijl alle mogelijke voorzieningen ge troffen om te voorkomen dat het land een grote stap terug moet doen als de olie eenmaal op zal zijn. Een fatsoenlijk telefoonnet is er bijvoorbeeld nog niet en dat gaan Philips en het Zweedse bedrijf Ericsson er op poten zetten De bedrijven sturen er elk dat was kort geleden in deze krant al te lezen voor de duur van twee jaar zo'n honderdvijftig werknemers naar toe om er 470 000 telefoon aansluitingen aan te leggen Zoveel Nederlanders voor een deel met vrouwen en kinderen zullen zich binnenkort voegen bij al die andere buitenlanders die in Saoedi-Arabië aan moderne projecten werken: Amerikanen, Duitsers. Pakistani. Palestijnen. Libanezen, Koreanen, Scandinaviërs. Tussen de Saoedi's komen ze overigens niet te wonen. Om de Islamitische samenleving niet te verstoren worden ze in drie ..buitenlandse" dorpen gehuisvest, in eengezinswoningen met drie slaapkamers, en verder met „alles erop en eraan" volgens de Philips Koerier, zoals een bijbehorende auto bijvoorbeeld De huizen zullen voorzien zijn van een wasmachine, maar naar een vaatwasser kun je lang zoeken Die is er niet vanwege de waterschaar- ste De Saoedië-gangers zullen nog wel aan meer vreemdigheden moe ten wennen Het personeelsblad noemt er een paar: in dit islamiti sche land zijn alcoholhoudende dranken verboden; lijfelijke aanra kingen ook het simpelste schou derklopje wordt door de Saoedi's als beledigend ervaren; varkens vlees is er niet te krijgen, want dat is onrein voor een moslem; aan stootgevende lectuur waartoe ook een aantal Nederlandse geïllu streerde weekbladen gerekend wordt mag het land niet eens binnen, vrouwen mogen er geen rijbewijs halen en een vrouw achter het stuur is daar dus ondenkbaar. Volgens huisvrouwen die er lang geweest zijn, zegt het blad, is het eten er geen probleem. Je kunt je natuurlijk de inheemse pot laten voorzetten, maar er zijn ruim schoots voldoende verse groenten en fruitsoorten verkrijgbaar, en in de supermarkt is uit de diepvries alles uit Europa te koop „Een Hol landse huisvrouw", aldus de Phi lips Koerier, „kan gerust hutspot met klapstuk op het menu zetten" Dat zal ze, lijkt ons. in zo'n snik heet land als Saoedi-Arabië wel uil haar hoofd laten. Liever zal ze mei het gezinnetje een koele duik in het zwembad nemen, dat in haar ..ei gen" dorp aanwezig is. net als een sporthal, tennisbaden. clubge bouw. een medisch centrum en een kleine bibliotheek Alles is er. maar het zal toch wel even wennen zijn Een kijkje in de troonzaal van koningin Titania, deel van een wereldbe roemd paleis dat intussen zeker door twee miljoen mensen is bezichtigd. Het paleis telt zestien vertrekken, waarin tweeduizend meubelstukken staan opgesteld. Alle kamers zijn van verwarming en elektrisch licht voorzien. Vanzelfsprekend? In dit geval niet zo. want dit paleis is een kanjer van een poppenhuis dat Guendolen, dochtertje van de kinderschrijver Sir Neville Wilkinson, in 1907 van haar vader kreeg. Ze was toen drie jaar en had zelf geschetst hoe het onderkomen van de elfenkoningin er volgens haar uitzag. Het zal een soort aanbouwpaleisje geweest zijn, want het heeft vijftien jaar geduurd voordat het helemaal klaar was. Het was toen ruim 37- meter lang. bijna 2meter breed en 1,8 meter hoog. Aan de meeste muren hangen miniatuur-kunstwerkjes. Toen het gevaarte tien jaar geleden verkocht werd. hracht het 140.000 op, heel wat minder dan nu: het paleis is pas opnieuw in Londen geveild en ging ditmaal voor wel 600.000 van de hand. Waar hel terecht gekomen is? Misschien wel dicht bij huis. want een Londense makelaar heeft het voor een hoogstwaarschijnlijk Europese klant op de kop getikt. President Carter is tot een persoon lijkheid uitgeroepen. De best gekle de onder de persoonlijkheden wel te verstaan, en degenen die hem tot die hoogte hebben verheven, zijn dan ook de mannenmodemakers van de Verenigde Staten. Vorig jaar was de president nog nummer twee, achter zijn vice-president Walter Mondale Andere goed ge- kleden op de lijst van de modema kers zijn de Egyptische president Sadat en de Amerikaanse zanger Tony Bennett. Ook New Yorks nieuwe burgemeester Edward Koch wordt een persoonlijkheid genoemd, maar niet meteen een van de best geklede. Toch kreeg hij een troostprijs, omdat hij ondanks het feit dat hij als vrijgezel door het leven gaat. nooit heeft nagelaten zich in het openbaar met stropdas te vertonen. te gaan. maar „het ding trok ons naar zich toe" Aan boord van het vreemde toestel had Manoel acht kleine mannetjes geteld, die in het rood gekleed waren. Een wonderlij ke geschiedenis, waaraan mis schien niemand geloof had gehecht als Manoel niet in Rondonopolis. vijfhonderd kilometer van huis, was teruggevonden. Zijn neefje is nog steeds zoek. Twee Braziliaanse kinderen heb ben een wonderlijk verhaal over een „vliegende schotel" verteld, dat voor waar wordt aangenomen zolang het tegendeel niet bewezen is. Manoel Roberto en zijn neefje Paolo waren aan het voetballen in Cuiaba, in midden-Brazilië, toen volgens Manoels verhaal vlakbij hen een groot, lichtgevend voor werp verscheen De doodsbenauw de kinderen probeerden er vandoor Bomen kunnen een respectabele leeftijd bereiken, als ze tenminste onder gunstige omstandigheden opgroeien Een beuk bij voorbeeld kan wel driehonderd Jaar of zelfs nog ouder worden, maar meestal komt ie niet verder dan ergens tus sen de honderd en tweehonderd Jaar. In ons land kan een eik z'n vierhonderdste verjaardag nog wel halen, een linde wordt tussen de tweehonderd en vijfhonderd Jaar oud, een lep honderdvijftig tot drie honderd Jaar, een berk honderd tot honderdvijftig jaar, een den hon derd tot tweehonderd Jaar en de wilg en de populier brengen het ook nog wel tot de respectabele leeftijd van vijftig tot honderdvijftig jaar wat niet wil zeggen dat ze buiten onze grenzen niet nóg ouder zou den kunnen worden. Trouwens, al die bomen worden hier meestal met zo bejaard, zegt de Bomen stichting, omdat ze vaak al veel eerder worden gekapt

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 5