Salariëring verpleegsters
wordt niet in cao geregeld
Voedingsbonden uit de PBO 's
et harnas hing naast de bakkerstrog
Ernstige ongelukken
door gladde wegen
pDTTERsiiiÉ
Steeds meer
Nederlanders
op vakantie
rj
Ziekenhuisraad blijft zich fel verzetten
i
Protest tegen gebrek aan inspraak
"tAlbeda overweegt
APO-besprekingen
UN IA
'entoonstelling over de bakker in oude tijden
Bezuiniging
wao-uitkering
16 DAGEN
MEXICO PER KIM
INCL. HOTEL
v.a.1661.-
KLM
Thuis in de lucht.
INSDAG 24 JANUARI 197S
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
Van een onier verslaggevers
UTRECHT Steeds meer Neder
landers gaan op vakantie. Vorig
jaar zijn 7,5 miljoen landgenoten
er op uitgetrokken (in 1976 waren
dat er 7,3 miljoen). De auto was
het favoriete vervoermiddel. Hoe
langer hoe meer vakantiegangers
geven daar de voorkeur aan boven
het vliegtuig.
ja|
Dit blijkt uit de onderzoekingen
ingesteld door het Centraal Bu
reau voor de Statistiek, welke gis
teren in Utrecht openbaar zijn
gemaakt bij de opening van de
vakantiebeurs 1978. Zomervakan-
lei tics zijn veruit in de meerderheid:
86 procent van de vakantiegangers
reisde bij een al dan niet stralen
de zomerzon af naar hun vakan
tiebestemming.
te
Naar het buitenland vertrok 54
procent, in 1976 was dit percenta
ge vijftig procent, evenals in 1975.
Het aandeel van de buitenlandse
vakantie-bestemmingen vertoont
nog steeds een toename, wat voor
al opvalt als men het percentage
van veertig procent uit 1966 daar
mee vergelijkt.
Frankrijk dat de afgelopen twee
jaar de belangrijkste vakantiebes
temming is geweest bij de buiten
landse zomervakanties heeft die
eerste plaats in 1977 moeten af
staan aan West-Duitsland, dat ne
gentien procent van de Neder
landse toeristen aantrok.
De auto was op buitenlandse va-
kantics voor 69 procent van de
Nederlanders hét middel van ver
voer. Het vliegtuig nam slechts
dertien procent in bij de wijze van
verplaatsing (in 1973 was dat nog
negentien procent).
In Nederland zelf waren de favo
riete vakantiebestemmingen de
Noordzeestranden met zestien
procent. De belangstelling voor
Noord-Brabant en Limburg nam
iets af, terwijl het aandeel van de
Groningse, Friese en Drentse
zandgronden toenam. Bij binnen
landse vakanties stond als middel
van vervoer de auto ook ver bove
naan met 78 procent. Het aandeel
van het openbaar vervoer was
acht procent. De caravan en het
zomerhuis bleven veruit de be
langrijkste logiesvormen.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Het ziet er niet naar uit dat er bij de onderhandelingen ide op het ogenblik
worden gevoerd over de nieuwe cao voor het personeel bij de ziekenhuizen overeenstemming zal
worden bereikt over een van de meest hete hangijzers, het al dan niet vergoeden van de eerste drie
maanden van de verpleegstersopleiding. De Nationale Ziekenhuisraad blijft zich daar fel tegen
verzetten, zodat het er vrijwel zeker op uit zal draaien als volgende week woensdag de
besprekingen worden afgerond wat dit betreft alles bij het oude zal blijven.
De katholieke unie van verpleegkun
digen en verzorgenden wil zich daar
om distantiëren van de te sluiten
cao-overeenkomst. Zij adviseert
haar algemene ledenvergadering, die
21 februari wordt gehouden, niet aan
de cao mee te werken omdat het feit
dat in de nieuwe cao de rechtspositie
van de leerling niet werkelijk wordt
verbeterd in tegenstelling is met eer
der gemaakte afspraken.
Er is tijdens de onderhandelingen
voorgesteld de vergoeding van de
pre-klinische periode buiten de cao
te houden maar voor die suggestie
voelden de meeste onderhandelaars
weinig. Het zou verstoppertje spelen
zijn. Hoe dan ook moeten de betrok
kenen weten waar zij aan toe zijn is
de algemene opvatting.
Bij de Hoogovens zijn gisteren de eerste onderhandelingen gevoerd voor de cao 1978. Op de foto de
vertegenwoordigers van de bonden de heren W. Brand (NKV), H. Koning (NVV) en H. Krul (NVV)
Van onze soc.-economische redactie digen de bonden 1977 aan als het
utrecht Als protest tegen hun geringe invloed hebben de Voedingsbonden FNV besloten i3ai van de waarheid over de pbo's.
zich uit vrijwel alle publiekrechtelijke bedrijfsorganisaties (PBO's) terug te trekken. De bonden »erd of^de wekgevers
willen alleen verantwoordelijkheid dragen voor de gang van zaken in de bedrijfsschappen en de voor meer daadwerkelijke invloed
produktschappen wanneer ze mee kunnen praten over werkgelegenheid en investeringen. Die van de werknemers en voor een ver-
mogelijkheid hebben ze nu niet of onvoldoende.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG - Minister Albeda (so
ciale zaken) overweegt met werkge
vers en vakbonden te gaan praten
pver arbeidsplaatsen-overeenkom
sten. Dit gesprek zou gehouden
moeten worden voor het, medio fe-
k bruari te voeren „driehoeksgesprek"
èver het sociaal beleid van het kabi
net Van Agt. In de cao-onderhande-
igen, die al volop aan de gang zijn,
'ormen arbeidsplaatsen-overeen-
;omsten (APO's, afspraken over be-
ioud en kwaliteit van werkgelegen-
leid) een hoofdmoot.
AMSTERDAM - Plaatselijke glad
heid heeft gisteren tot tal van ernsti
ge verkeersongelukken geleid. Op de
Monsterseweg in Den Haag kwamen
twee mensen om het leven en vielen
er twee zwaargewonden bij een fron
tale botsing als gevolg van een slip
partij. De slachtoffers zijn een 23- en
een 30-jarige inwoner uit Den Haag.
De 32-jarige R. C. Dirks uit Harlin-
gen kwam gistermorgen bij Wierin-
gerwerf met zijn auto in een greppel
terecht en overleed ter plaatse.
In het academisch ziekenhuis in Lei
den bezweek in de loop van de dag
de twin tig-jarige mejuffrouw Y. C. M.
van Ruiten uit Sassenheim aan haar
verwondingen die zij eerder op de
dag op de Hereweg in Lisse bij een
frontale botsing opliep.
Bij een verkeersongeval In Vierpol-
ders is de 46-jarige T. Lagerweg uit
Brielle omgekomen. Hij bestuurde
een personenauto die als gevolg van
Een uitzondering op deze beslissing
maakten de bondsvertegenwoordi-
gers gisteren in Utrecht voor het
bosschap en het lanrihonu/cnhan nm.
dat deze schappen het platform zijn
voor de CAO-onderhandelingen.
Bovendien hebben de werkgeversor
ganisaties bij deze twee PBO-orga-
nen in principe positief gereageerd
np de wensen van de bonden om mee
te beslissen over het investeringsbe
leid in deze bedrijfstakken. De strin
gente voorwaarde van de Voedings
bonden bij het besluit om in het bos-
en landbouwschap te blijven zitten
is, dat over het medebeslissingsrecht
van de werknemersvertegenwoordi
gers serieuze afspraken worden
gemaakt
sterkte functie van de PBO's.
Daarop is volgens de bonden nauwe
lijks of helemaal niet gereageerd.
Zoals de zaken nu staan is de PBO
volgens de bonden niet veel meer
dan een uitvoeringsorgaan voor al
lerlei EG-regelingen in de zuivelsec
tor. de landbouw en dergelijke. Plan
nen om overcapaciteit te voorkomen
om zodoende de werkgelegenheid
veilig te stellen, komen er niet of
onvoldoende aan de orde.
de gladheid op de Kerkweg slipte en
in een sloot terecht kwam. Het
slachtoffer verdronk. Een medepas
sagier kwam met de schrik vrij.
In het hele land hadden automobilis
ten met gladgeworden wegen te
kampen. Er ontstonden lange files
maar de schade bleef in de meeste Jaar Van de Waarheid
gevallen beperkt to het materiële.
De bezwaren van de Voedingsbon-
Tal van auto s belandden m de vang- ^en tegen hun geringe invloed in de
rail. Bij de afslag Schiphol op de pBO-organen, waar tegenover de
autosnelweg Utrecht-Amsterdam Volle honderd procent verantwoor-
botsten een stuk of twintig auto s op delijkheid voor de gang van zaken in
elkaar In de loop van de ochtend de schappen staat, hebben ze eind
werd de toestand op de doorgaande 1975 in een brief aan de werkgevers
wegen weer vrij normaal. duidelijk gemaakt. In die brief kon-
ADVERTENTIE
Geen oorlog
Sommige
charmante dingen
van vroeger zijn
er nog steeds.
loor Jac. Lelsz,
Deventer Zoals volgens de profeet Nehemia Jerusalem eens is herbouwd
terwijl de arbeiders behalve hun gereedschap ook het zwaard bij zich droegen,
to hadden de Deventer bakkers in oude tijden hun harnas bij wijze van spreken
«•'haast het wit bestoven schortje, de voorschoot of boezelaar, aan de kapstok
angen.
bakkers van zo'n vier-
londerd jaar geleden hadden
van de stadsregering een ze
kere zelfstandigheid ontvan
gen, wat vastgelegd was in de
'debrief, maar het was be-
aid niet allemaal vrijheid
at de klok sloeg. Bakkers
oesten hun harnas en alles
at erbij hoorde paraat hou-
om zo nodig de trog te
rlaten en de stad te verde
digen. Daarnaast gold nog
een reeks andere verplichtin
gen voor de bakkers.
lllOp een tentoonstelling in
Museum De Waag aan de
Brink te Deventer, waar ook
ïfren zestiende-eeuws gilde-
boek ligt, krijgt men er enig
idee van. Voor allerlei zaken
%erden boetes geheven, en
,jdie kwamen voor de helft de
itad ten goede. Zo mochten
a le bakkers geen wittebrood
^an een ander verkopen. Vol-
leed zijn brood niet aan de
kwaliteitseisen, dan wachtte
Item een bestraffing. Dat
öfeold ook wanneer zijn brood
1 Wet aan het gewicht was, en
MJ herhaling kon hij zelfs en-
'Pikele jaren worden uitgescha
keld. Oildebroeders en gilde-
lusters waren zelfs verplicht
~de begrafenissen van colle
ga's en hun familieleden bij
te wonen.
5t
Eten en happen
een bijzonder aardige
tentoonstelling, waaraan de
;rftitel „Brood eten en koek
happen" is gegeven. Met veel
materiaal (gereedschap en
dergelijke) uit oude bakkerij
en, vergeelde boeken, antieke
moppentrommels en school
platen van rond 1900 die in
staat zijn alle nostalgische
registers bij de bezoekers
open te trekken. En niet te
vergeten een uitgebreide,
fraaie collectie koekplanken
uit eigen bezit: De oudste al
van 1648. Daartoe behoren
die, welke voor de Abrahams
gebruikt werden en welke
aan vijftigjarigen werden ca
deau gedaan. Wist u dat deze
in Noord-Holland zo in de
smaak vielen dat men daar
ook Isa&cs had voor zestigja
rigen, Jacobs voor zeventig
jarigen en Josephs voor tach
tigjarigen?
Evenals in de rest van Euro
pa was in Deventer tussen
1400 en 1800 graan het be
langrijkste voedsel. Dage
lijks werd het geconsumeerd
in de vorm van grutten, pap,
pannekoeken en brood. Pas
na 1750 begon de aardappel
het brood wat terug te drin
gen Brood werd voorname
lijk van rogge gemaakt, maar
het fijnste was tarwebrood,
dat meer kostte en eigenlijk
alleen bij feestelijkheden
werd gebakken. Het goed
koopste brood, grove rogge,
had een vaststaand gewicht,
12. 8 of 4 pond De prijs stond
veelal vast: Schommelingen
in de prijs van de grondstof
fen werden opgevangen door
het gewicht te veranderen.
Was de prijs bijvoorbeeld een
stuiver, dan bleef dat zo.
Ook koek
Daar de mens bij brood al
leen niet kan leven, Is er op
een gegeven ogenblik ook
koek gekomen. Dat is het
tweede gedeelte van het the
ma van de tentoonstelling, in
Deventer De stad had al in
de vijftiende eeuw een ge
heim recept voor de berei
ding van koek. Hieruit is de
Deventer koek voortgeko
men, die tot op vandaag niet
onvermaard is. Ook voor de
koekbakkers golden de
strengste eisen van hoger
hand. Het mengen van meel,
honing, peper en water was in
handen van een enkel beëd
igd gildelid. De bakker deed
de rest. Vroeger was de koek
een luxueus produkt. De De-
venternaren aten het zelf niet
veel. Het werd geëporteerd,
onder meer naar Amsterdam,
Friesland en naar het buiten
land, de Oostzeelanden bij
voorbeeld.
Heidens
Ook aan een ander facet van
de bakkerij wordt op de ten
toonstelling aandacht gege
ven Evenals andere feesten
heeft de Sinterklaasviering
een heidense achtergrond, in
dit geval een Germaanse Er
werden destijds offers ge
bracht aan de goden, een
haan of een varken. Later
werd dat vervangen door
deze dieren in brood af te
beelden Toen de mensen
overgingen naar het christen
dom zijn tal van oeroude ge
bruiken gehandhaafd.
De evengeliepredikers waren
als verstandige zendelin
gen en missionarissen rea
listisch genoeg om geen brok
ken te maken door een al te
radicale prediking. Lekbroe-
ders, die in kloosterbakkerij-
en werkten, maakten behalve
broden voor dagelijks ge
bruik ook rustig offerbroden.
Aan deze eenvoudige zielen,
nog met één been in het hei
dendom, hebben we de le
vensbomen, zwaantjes, var
kentjes en haantjes overge
houden. In sommige streken
van ons land komt men ze.
ontdaan van hun aanvanke
lijke betekenis op Palmpasen
nog veelvuldig tegen
Aquarellen
In de jaren dertig heeft E
van Erver Dorens er een
reeks heel mooie aquarellen
van gemaakt. Het Neder
lands Openluchtmuseum te
Arnhem heeft die in het bezit.
Op het ogenblik zijn ze op te
tentoonstelling in Deventer
te zien. Wat die kloosterbak
kerijen betreft, langzaamaan
gingen die er toe over pro-
dukten te maken met een
meer christelijk karakter, de
conterfeitsels van heiligen
enz. De naam speculaas is
ook in die sfeer ontstaan: het
woord komt van het latijnse
speculum (spiegel) „Brood
eten en koek happen" loopt
tot 2 april.
Weinig schot
Bondsvoorzitter Cees Schelling zei
gisteren, dat de Voedingsbonden
niet op zoek zijn naar oorlog met de
werkgevers door uit de PBO te stap
pen. „We zullen op legale wijze een
eigen weg zoeken, waarbij onze in
vloed en verantwoordelijkheid meer
in evenredigheid zijn met elkaar. We
zullen het overleg binnen de onder
nemingen versterken, evenals onze
contacten in Brussel. Bovendien
blijven we op basis van onze wensen
bereid om mee te werken aan het op
poten zetten van welke vorm van
overleg dan ook", aldus Schelling.
Hij zei weinig heil te verwachten van
de advies-aanvrage van minister Al
beda van sociale zaken aan de SER.
Albeda vraagt de SER niet alleen
een herbezinning op de PBO's, maar
zoekt ook nieuwe initiatieven voor
een doelmatige overlegstructuur in
het bedrijfsleven. „Met zo'n aan
vraag kunnen de werknemers weinig
aan, want ze zijn al jaren bereid mee
te denken en te werken Daar ligt het
niet aan", aldus Schelling.
Schoolplaat van een bakkerij, ongeveer 1900, te zien op de tentoonstelling „Brood
eten en koek happen" in Museum De Waag te Deventer.
In de onderhandelingen bij Hoog
ovens zit nog weinig schot Nadat
vorige week de standpunten tussen
de Hoogovens-directie en de vak
bonden waren uitgewisseld vond
maandag het eerste onderhande-
lingsgesprek plaats over deze be
drijfstak waarin 23000 mensen werk
vinden. Aan het eind van de dag
gingen de partijen uit elkaar zonder
veel wijzer te zijn geworden. „De
standpunten liggen nog mijlenver
uit elkaar", concludeerde vakbonds
bestuurder Wiel Brand van de Indu
striebond NKV.
Belangrijkste onderhandelingspunt
voor de vakbonden vormt bij Hoog
ovens het afsluiten van een arbeids
plaatsenovereenkomst (APO) Via
die APO's willen de bonden voorko
men dat er in 1978 bij Hoogovens
gedwongen ontslagen zullen vallen.
Ook willen ze ln de APO bijvoor
beeld afspraken maken over vervan
ging van het natuurlijk verloop en
over,het omzetten van vier- in vijf
ploegendiensten. Vooral bij Hoogo
vens geven de vakbonden aan die
APO grote prioriteit omdat er bij
het bedrijf een drastische reorgani
satie voor de deur staat die voorziet
in inkrimping van het aantal ar
beidsplaatsen met 2.250 man De
vakbonden hfbben die reorganisa
tieplannen als „kapitalistisch en
verouderd" van de hand gewezen.
Uitgangspunten
Volgens vakbondsbestuurder Brand
heeft de Hoogovens-directie maan
dag „uiterst vaag" gereageerd op de
APO-voorstellen. Hoogovens kwam
wat de werkgelegenheid betreft met
vier uitgangspunten op tafel: de ar
beidskosten bij het bedrijf mogen
niet stijgen, de onderneming moet
wendbaar blijven, Hoogovens is pri
mair verantwoordelijk en het bedrijf
moet qua arbeidsvoorwaarden op de
arbeidsmarkt kunnen blijven con
curreren.
De vakbonden bleven er echter aan
vasthouden dat eerst over de werk
gelegenheid moet worden onderhan
deld. Het volgende gesprek met
Hoogovens Is 1 februari. Brand:
„Dan moft Hoogovens met de billen
bloot en willen we duidelijk en con
creet weten wat men van onze werk-
gelegenheidsvoorstellen vindt.
Komt die duidelijkheid er weer niet
dan kon het 1 februari wel eens een
Vervolg van pagina 1
wat achterblijft bij de produktivi-
teitsverhoging". Onder een loonex
plosie verstaat hij niet een loonstij
ging van „een of twee procent" meer
of minder dan verwacht, of een inci
dentele loonstijging (onder meer
promoties) die een half procent ho
ger uitvalt. Albeda wenste niet met
een cijfer aan te geven wat onder
een onbeheerste loonstijging, zou
moeten worden verstaan.
Werkloosheid
Albeda is niet onder de indruk van
de gunstige ontwikkeling van de
werkloosheid. Oud-premier Den Uyl
heeft al ten gunste van zijn kabinet
erop gewezen dat de werkloosheid is
gaan dalen en nu weer beneden de
200.000 ligt. Maar Albeda vindt deze
cijfers „wat misleidend". De gunstig
lijkende uitkomst is namelijk niet
zozeer het gevolg van een toeneming
van het aantal arbeidsplaatsen in
het bedrijfsleven Een belangrijke
oorzaak was dat minder mensen
zich werkzoekend hebben gemeld
op de arbeidsmarkt Daardoor nam
het arbeidsaanbod in 1977 per saldo
af met 4000.
Albeda wees onder meer op de wao,
waarin een stuk verborgen werk
loosheid schuilt. En voorts wordt
aangenomen dat tal van gehuwde
vrouwen, die best zouden willen wer
ken, zich in de huidige situatie niet
aanmelden als werkzoekend. Voorts
blijven ook veel Jongeren langer in
het onderwijs, door een opleiding te
volgen terwijl ze anders misschien al
zouden gaan werken.
Aanvankelijk had Albeda gehoopt
dat de daling in de werkloosheid zou
zijn veroorzaakt door de kleinere
bedrijven, waar wellicht, toch van
een groei in werkgelegenheid sprake
zou kunnen zijn De ontleding van
de cijfers, waarbij de daling van het
arbeidsaanbod aan het licht kwam,
ontnam de minister echter deze
hoop.
„Dit was niet zo'n aardige uitkomst
Ik ben dan ook niet zo optimistisch
over 1978. Ook de economie in West-
Duitsland geeft nog geen aanleiding
tot optimisme Dr Albeda zou
graag beschikken over goed
cijfermaterieel over het aantal ar
beldsplaatsen. tn plaats van over
het aantal ingeschreven werklozen.
„We tasten veel meer in het duister
dan we denken," aldus de minister.
hele korte zitting worden. Hoog
ovens zal ons zeer serieus moeten
nemen." Over de afloop van de on
derhandelingen bleef Brand voor
zichtig: „Het kan vriezen en het kan
dooien. Op dit moment vriest het
wel een beetje."
Ook een woordvoerder van Hoog
ovens zei. dat er „niets is uitgeko
men". maar dat viel volgens hem bij
een eerste onderhandelingsgesprek
ook nauwelijks te verwachten We
hebben hoofdzakelijk ideeën uitge
wisseld."
Werkgevers- en werknemersorgani
saties in de timmerindustrie hebben
gisteren overeenstemming bereikt
over een nieuwe CAO voor de 9000
mensen die hieronder vallen De
nieuwe CAO voorziet in handhaving
van het huidige systeem van prijs
compensatie. Bovendien krijgen de
werknemers per 1 Juli een extra
prijscompensatie van een half per
cent als de btw-verhoging op aard
gas per 1 april doorgaat
Het CAO-overleg bij Philips begint
morgen. Directeur sociale zaken drs
F van Grunsven van Philips zei
gisteren teger. de Omroep Brabant
dat er binnen vier gespreksrondes
een akkoord is. Maar die mening
wordt niet gedeeld door de onder-
handelingspsartners van vakbonds
zijde.
Eigen voorstellen
Philips is dit Jaar voor het eerst in de
geschiedenis van de CAO-onderhan
delingen zelf met voorstellen geko
men. Gebruikelijk was dat de onder
neming de voorstellen van de vak
bonden afwachtte, en pas tijdens de
onderhandelingen tegenvoorstellen
op tafel legde
De Voedingsbonden FNV zijn vast
van plan collectieve arbeidsovereen
komsten op te zeggen wanneer dit
jaar, de periode waarvoor de cao
geldt wezenlijke koersveranderin
gen in het kabinetsbeleid optreden.
Bij de lopende en komende cao-
onderhandelingen met de werkge
vers zullen de voedingsbonden op
dit punt extra zekerheid inbouwen.
Dit kondigde bestuurder W Winter
van de Voedingsbonden gisteren
aan op een vergadering van de fede-
ratieraad van de bonden.
ADVERTENTIE
Deze zomer nog naar Mexico! Land van
sombrero's, fiesta's, eeuwenoude cultuur
monumenten, meeslepende muziek,
zonnestranden van Acapulco. Vlieg er
heen met de KLM voor een fascinerende
en relatief goedkope vakantie.
VLUCHT+HOTEL
Uw hotel is voor u gereserveerd, verder
doet u wat u wilt. Prijzen? 16 Dagen
Mexico City al v.a. 1661. Een week
Mexico City en een week Acapulco al
v.a. 1797.
INDIVIDUEEL
U reist dan op eigen houtje en bepaalt
de dag van vertrek zelf' 'n Voordelig
14/4a-daags Vmegboek-tanef Mexico
City kost buiten het hoogseizoen 1765.-*
Richtprijs
COMPLEET VERZORGDE
RONDREIZEN
Veel reisorganisaties hebben rondreizen
door Mexico en Guatemala op hun
programma. Variërend in reisduur en
prijs. 19 Dagen Mexico bijv. 3375.-.
VLIEG MET KLM
De KLM vliegt u rechtstreeks naar
Mexico City en Guatemala Citv. Snel en
comfortabel.in een Boeing 747 resp.
een DC-10.
VRAAGDE
KLM-BROCHURE
Met alle informatie, prijzen, beschrij
vingen van compleet verzorgde reizen en
talloze tips.Ga 'm halen bij uw KLM
agent of KLM kantoor, of stuur een
briefkaartje aan KLM Nederland. Afd.
SPL/UC. Postbus 7700. Schiphol.
