ndonesië temt tudentenonrust Israël Sadat houdt de deur op een kier Bomaanslag op bank Car.arische eilanden Griekenland en Turkije verzoenend 'Phnom Penh spookstad' spannen sfeer in Jakarta Jk Amerikaanse en Franse sneeuw Blanke met donkere huid schrijft Vorster Enig uitzicht in kwestie-Cyprus NDAG 23 JANUARI 1978 BUITENLAND Trouw/Kwartet (KARTA (Reuter, AP) De Indonesische ering doet hardnekkige pogingen de stu- tenonrust in het land in te dammen. ei 1*' liren en tanks omsingelden dit :einde twee universiteiten, ter- zeker honderd studenten wer- gearresteerd. Extra bewaking d geplaatst bij een aantal over- ilsgebouwen, en een paar hon- d militairen sloegen in een voet- (tadion hun bivak op. |der werden in Indonesië zes in- fdrijke kranten verboden. Zij [den bedekte kritiek geleverd op bewind van president Soeharto, Dp de komende presidentsverkie- jen, waarbij hij de enige kandi- [t is. Ook werd geschreven over Kiptie en machtsmisbruik. In ze- één wijk van Jakarta moesten de ';els zaterdag voortijdig sluiten, |yijl één man werd gewond door klap met een geweer. Identenleiders hebben hun volge ren gewaarschuwd iedere botsing t de militairen uit de weg te gaan, jevraagd Soeharto te mogen spre- 'Wij willen hem van onze grie- I in kennis stellen. Daarna zullen ons rustig houden'. men armer de campussen van de twee om- ilde universiteiten een parti- :re en één van de overheid in spandoeken met teksten als: rijken worden rijker, de armen Oer: 'Wég met de bureaucratie. Hg de corrupte ambtenaren op'. 'De democratie is dood'. j uister van voorlichting Soedhar- no zei dat de kranten een ver- lijningsverbod hebben opgelegd (regen omdat zij 'berichten ver- j |eiden die de verhoudingen in het d kunnen verscherpen en de natl- lie veiligheid in gevaar kunnen Pgen'. (ïvankelijk mochten Kompas i.), Sinar Harapan, Pelita (islami- [|h) en Merdeka (onafhankelijk) t verschijnen, terwijl later de In- lesia Times en Sinar Pagi een bod kregen opgelegd. Ieen verklaring werd verder gezegd l 'preventieve maatregelen' moe- worden genomen, zodat acties li 'zekere groepen' zich niet kun- n uitzaaien. loedbad geroepen tot een massaal studenten congres opdat wij kunnen verenigen voor een gezamenlijke aanval'. De machtswisseling in Indonesië werd in 1966 werd ingeleid door onrust onder de studenten. Stijgende prijzen Volgens waarnemers zal het verloop van het studentenvenzet voor een belangrijk deel afhangen van de mate waarin het aanslaat bij de be volking. Deze heeft op het ogenblik te maken met stijgende prijzen, een tegenvallende rijstoogst, nog immer grote corruptie in het land, en een ontwikkelingsbeleid in het land dat de rijken bevoordeelt. Als de studenten, aldus deze waarne mers, er in slagen, een lijn te leggen met de man en de vrouw in de dessa en in de sloppen, kan het verzet wel degelijk gevaar opleveren voor Soe harto. Hij weet zich echter gesteund door de militairen die hem aan de macht hebben gebracht, maar zijn voorganger Soekarno deden vallen. Overigens wordt niet uitgesloten dat zekere machthebbers met de studen ten als 'speerpunt' zelf een greep naar de macht willen doen, of op zijn minst veranderingen in het beleid van Soeharto bewerkstelligen. voorzitter van de Indonesische adentenraad, Loekman Hakim, weten dat er naar zijn mening 'bloedbad' zal plaatsvinden als [sident Soeharto wordt herkozen. verkiezingen vinden 12 maart (ats. [studentenbetogingen tegen de re- jing-Soeharto begonnen vorige iand, met bijeenkomsten in Jogja- fta, en later met vergaderingen in ■hoofdstad Jakarta. Daar werd op- Het Noordwesten van de Verenigde Staten begon giste ren de gevolgen van de zware sneeuwstormen, die het gebied de afgelopen week teisterden, langzaam te boven te komen. Gestrande reizigers op de vliegvelden in het gebied gingen gisteren weer aan boord van de nog incidenteel vertrekkende vliegtuigen. De treinen naar Long Island reden weer. Het autoverkeer kwam nog maar traag op gang en de voornaamste straten in de buurt van Broadway (boven) waren dan ook nog vrijwel uitsluitend het domein van voetgangers. Bij de sneeuwstormen en de koude van de afgelopen dagen in de Verenigde Staten zijn tenminste 67 mensen om het leven gekomen. Hier en daar stortten daken in onder tot vijftig centimeter dikke lagen sneeuw. Op sommige wegen woei de sneeuw op tot twee meter hoogte zodat gestrande automobilisten hun auto's niet meer terug konden vinden. Op het stadhuis van Boston, dat als hulppost was ingericht, kwamen talloze telefoon tjes binnen van mensen die vroegen om voedsel, onder dak en vervoer. Voor het Noordwesten van de Verenigde Staten wordt voor vandaag geen nieuwe sneeuwval verwacht, maar er raast wel een sneeuwstorm boven Texas. Reizigers werd gisteren aangeraden daar rekening mee te houden. Ook in Frankrijk was het gisteren raak. In de Ardèche bij Villefort liep een trein vast in de sneeuw. Reddings ploegen slaagden er na ruim zeventien uur in de 150 passagiers te bevrijden. Nadat ze bevrijd waren zetten de passagiers te voet hun reis voort (foto rechts). MADRID (Reuter, AFP, AP) Een bomaanslag op de Canari- sche eilanden, een uit de hand gelopen demonstratie in Pamplo na en een dreigende uitlating van de Baskische bevrijdingsbewe ging ETA bezorgden Spanje weer een spannend weekeinde. De door Algerije gesteunde bevrij dingsbeweging voor de Canarische eilanden stelde zich gisteren verant woordelijk voor een bomaanslag op een bank in Tenerife op de Canari sche eilanden. Twee andere bommen werden op tijd onschadelijk gemaakt. In verband met de toenemende spanningen op de eilanden werden honderd man burgerwacht ter ver sterking van het Spaanse garnizoen in Tenerife overgebracht. In een tele foongesprek met het Spaanse pers bureau EFE verklaarde Antonio Cu- billo, de in Algerije wonende leider van de bevrijdingsbeweging voor de Canariscü" eilanden MPAIAC, dat de aanslagen een vergelding waren voor de contacten tussen Spanje „en bepaalde Arabische st.at.pn" Vermoedelijk wordt hiermee ge doeld op het bezoek van Don Juan, de vader van koning Juan Carlos, aan de Libische leider Khaddaffi in Vervolg van pagina I waren er gisteren berichten 6r hernieuwde acties van het zo-' heten afwijzingsfront, waartoe :fden als Libië, Algerije, Irak en in r.dere mate Syrië en de PLO .noren. ytdanië verklaarde zich geheel ach- het Egyptische standpunt te scharen. De Egyptische houding verdient de volledige steun van de hele Arabische wereld, aldus een Jordaanse verklaring. Saoedi-Aro bië stelde zich op een soortgelijke standpunt. Ook in de kleine oliesta- ten kreeg Sadats rede een goede Sïrs. et besluit van de Israëlische rege ring om voorlopig niet verder te gaan met de militaire besprekingen in Cairo werd gisteren door Egypti sche regeringswoordvoerders „arro gant en obstinaat" genoemd. verband met het feit dat op de vol gende bijeenkomst van de Organisa tie van Afrikaanse Eenheid in de Libische hoofdstad de problematiek van de eilandengroep aan de orde komt. Spanje beschouwt de eilanden als Spaans en is niet van zins ze af te staan. De Spaanse politie heeft zaterdag avond met rubberkogels en traangas een einde gemaakt aan een betoging van 2000 mensen in Pamplona. De betoging werd gehouden na een mis voor twee leden van de Baskische bevrijdingsbeweging ETA, die tien dagen geleden in Pamplona om het leven kwamen na een gevecht met de politie. Bij die schietpartij kwam ook een politieman om het leven. Bij het uiteenjagen van de demon stratie werden 15 mensen gearres teerd. Inmiddels heeft de ETA ge dreigd het spoorwegstation van de Baskische stad Bilbao te zullen op blazen. De Spaanse regering heeft zaterdag gratie verleend aan 19 Basken, wier levenslange gevangenisstraf was om gezet in verbanning naar het buiten land. Tot de gegratleerden behoren de 14 leden van de Baskische bevrij dingsbeweging ETA die in 1973 be trokken waren bij de spectaculaire moordaanslag op de Spaanse pre mier Luis Carrero Blanco. De 19 Bas- ken wonen in verscheidene Europese landen. KAAPSTAD (UPI) Rita Hoefling, een blanke verpleeg ster, die door haar familie is verstoten omdat haar huid don kerder wordt, heeft een brief geschreven aan premier Vorster van Zuid-Afrika. Zij zegt dat zij als „een melaatse" wordt be handeld door passagiers van een bus voor blanken. De chauf feur van de bus had haar eruit gezet. In haar brief schrijft mevrouw Hoefling dat Vorster en zijn vrouw christenen zijn, die bid den en elke avond de bijbel le zen. „Maar waar staat in de bijbel dat apartheid moet be staan", zo vraagt zij de Zuidafri- kaanse premier. Mevrouw Hocflings oorspronke lijke blanke huid is de laatste vier jaar hoe langer hoe donker der geworden als gevolg van een hersentumor, waaraan volgens de artsen niets te doen is. Zij slikt dagelijks cortizone-tablet- ten „om in leven te blijven". Volgens mevrouw Hoefling heb ben de chauffeurs maling aan. een haar door de busmaatschap pij verstrekte kaart waarop staat, dat zij een blanke is. De grootste slag die mevrouw Hoefling te verduren kreeg, was het ogenblik dat haar echtge-- noot haar in de steek liet. Haar zoon verliet zijn moeder vier jaar geleden. „Zij vonden mijn kleur gênant." ATHENE (Reuter, UPI, AP) Griekenland en Turkije lijken iets minder onverzoenlijk tegenover elkaar te staan. Bij het bezoek van de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Cy rus Vance aan Athene, zegde pre mier Konstantin Karamanlis toe, dat zijn land zal antwoorden op de 'openingen die Turkije heeft gebo den'. Toen Vance eerder in Ankara was heeft de nieuwe eerste minister Bulent Ecevit gezegd dat hij bezig is met voorstellen over Cyprus aan Griekenland. Overigens heeft Turkije de Verenig de Staten gevraagd zich niet te be moeien met Cyprus, en meer tijd te besteden aan het verbeteren van de betrekkingen met Turkije. Dat laat ste sloeg volgens regeringskringen met name op het Amerikaans-Turk se verdrag over militaire samenwer king, dat in het Congres in Washing ton is blijven 'hangen'. Na een gesprek met Vance zei Kara manlis dat deze uit Ankara geen voorstellen had meegenomen, maar wel een indruk had gegeven van het overleg dat hij daar heeft gevoerd. „Als de voorstellen van Ecevit kun nen leiden tot een eerlijke oplossing van onze geschillen, dan kan hij op een gunstig Grieks antwoord reke nen", zo zei hij. Een hernieuwde toe treding van Griekenland tot de NAVO is afhankelijk van een rege ling van 'Cyprus', aldus Karamanlis. Een paar dagen voor Vance was de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Kurt Waldheim, in Athene. Volgens hem kunnen besprekingen over Cyprus in maart weer beginnen. Turkije bezette in 1974 een groot deel van Cyprus, na een door Grie kenland ingegeven staatsgreep om president aartsbisschop Makarios ten val te brengen. Vóór het bezoek van Vance, in de nacht van vrijdag op zaterdag, ont ploften bommen in twee Amerikaan se gebouwen in Athene. De schade was groot, maar er vielen geen slachtoffers.. PEKING (Reuter, AP) „Phnom Penh is een spookstad geworden, waar de bankbiljetten nog in de stra ten liggen nadat de communisten de staatsbank hebben opgeblazen." Met dat verhaal kwamen Scandinavi sche diplomaten dit weekeinde in Pe king terug uit Cambodja, na een be zoek van twee weken. Van de oude bevolking van de stad lijkt volgens de diplomaten vrijwel niemand meer over te zijn. De bewoners zijn óf dood, óf naar het platteland gestuurd. Men sen die er nu rondlopen zijn over het algemeen niet ouder dan twintig jaar en zijn allen nieuwkomers. Ook had den de diplomaten de indruk gekre gen dat mensen 's ochtends met vrachtauto's naar de stad worden ge bracht, en die 's avonds moeten verla ten. Er rijden geen bussen, er is geen post en alleen de hoofdstraten waren toegankelijk in zoals een Fin het uitdrukte „wat eens -één van de mooiste steden van zuidoost-Azië was." Zijstraten en trottoirs zijn afge zet voor de groenteteelt, Phnom Penh is wat betreft de voedselvoorziening zelfvoorzienend. De diplomaten hadden niets gemerkt van honger, en meenden dat meer land bebouwd wordt dan twee jaar geleden. Geld kent de Cambodjaanse economie niet, en zaken doen tussen twee landbouwcoöperaties is niet mo gelijk. Wel is er enige ruilhandel met de staat. Over slachtoffers sinds de communis tische machtsovername (volgens som mige berichten enkele honderddui zenden) zeiden de Scandinavische di plomaten niets. De Zweedse ambassa deur in Bangkok verklaarde onlangs na een bezoek dat het niet gerecht vaardigd is de nieuwe machthebbers als „wreed" af te schilderen. In Stock holm werd echter later meegedeeld dat deze uitlatingen voor zijn eigen rekening zijn. De diplomaten hadden met president Khieu Samphan gepraat over de bui tenlandse betrekkingen en over de verhouding met Vietnam, maar wil den hierover niets loslaten. Na een gesprek met Cambodjaanse leiders is Teng Ying-tsjao, de weduwe van de Chinese voorman Tsjoe En-lai, weer naar Peking vertrokken. Haar bezoek was een duidelijke demonstratie voor de Chinese steun aan Cambodja in de oorlog met Vietnam. Zij heeft ver klaard dat Cambodja „een rechtvaar dige strijd" voert. Vietnam krijgt in de oorlog steun van de Sowjet-Unie. .or James Dorsey r|na twee uur lang hingen de Egyptische volksvertegenwoordigers aan de lippen van hun i.jsident Met spanning werd er gewacht op de voorspelde dramatische uitsmijter van Sadats etspraak. waarin hij de gang van zaken sinds zijn bezoek aan Jeruzalem zou onthullen. Twee uur ;'lg schilderde Sadat het verloop van de contacten met Israël, zijn blijvende trouw aan de nnimale eisen van de Arabische wereld en zijn afkeer van de Sowjet-Unie en de Arabische ltlicalen. Maar de volksvertegenwoordigers kregen slechts mee naar huis, dat de deur tot -.derhandelingen met Israël openbleef, en dat de sfeer tussen Jeruzalem en Cairo goed was >-!ziekt. ,.fce conclusie hadden zij vermoede rt al in de dagen voorafgaand aan [e: toespraak van Sadat reeds ge kken. Na afloop van het bezoek de Amerikaanse minister van inlandse zaken, Cyrus Vance, - Egypte, had Sadat al laten we- d|, dat de deur tot onderhandelin- Bi niet definitief gesloten zou wor- En dat de sfeer in de Egyptisch- aëlische contacten weinig recht- Irdiging voor optimisme bood. zei flat al voor het begin van de poli- ke besprekingen in Jeruzalem. i afloop van Sadats toespraak zei I hoge Amerikaanse functionaris t hij een groot deel van de afgelo- i dagen nodig had om de Israëli's lelijk te maken dat hun uitlatin- een psychologisch negatief ef- op de Egyptenaren hadden en de Egyptenaren duidelijk te ma- dat hun uitspraken bij de Israë- j in verkeerde aarde vielen. Dat |>rek aan kennis en onbegrip van wederzijdse sociaal-psychologi- le gevoeligheden kwam ook dui- «tjk tot uiting in de manier waarop n' Israëli's een rechtvaardiging iten om de besprekingen tussen beide landen op het niveau van ters van defensie voorlopig op de lange baan te schuiven. ntisemitisch 'een gisteren na afloop van het langdurige kabinetsberaad door pre mier Begin voorgelezen verklaring werd gezegd: „Sinds de conferentie van Ismailia (tussen Begin en Sadat) en het begin van de besprekingen in de politieke commissie in Jeruzalem is er in Egypte een harde en beledi gende campagne tegen Israël en te gen z'n regering begonnen. De Egyp tische kranten hanteerden zelfs anti semitische uitdrukkingen." Begin doelde hierbij op het feit dat Sadat de laatste dagen weer over „Joden" in plaats van over „Israëli's" was gaan spreken, en dat hij in de Egyp tische pers was vergeleken met Shy- lock, de hardvochtige woekeraar uit Shakespeares „Koopman van Ven etië" Bovendien vergelijkt de Israëlische premier de voortdurende verwijzing van Sadat en zijn minister van bui tenlandse zaken, Kamel, naar Joden die hen in het verleden hebben ge holpen naar alle waarschijnlijkheid met de voor Joden onplezierig klin kende zin. „Sommige van mijn beste vrienden zijn Joden", In Egypte bestaat er voor dergelijke misvattingen van ten dele goedbe doelde opmerkingen weinig begrip. Immers Sadat heeft een historische stap gezet: hij heeft niet alleen het bestaansrecht van de Joodse staat erkend, hij heeft ook tijdens zijn toespraak in het parlement alle be grip getoond voor de Israëlische be hoefte aan veiligheid en is ook be reid om de Israëli's wat dit betreft vergaand tegemoet te komen. „Maar laat Begin weten dat ik niet één Israëlische nederzetting op édn enkel kwadraat centimeter binnen onze internationale grenzen zal dul den. zelfs wanneer dit betekent dat ik tegen u tot aan het einde van de wereld zal moeten strijden. Impasse Sadat raakte hiermee een van de kernpunten van de huidige impasse in de onderhandelingen tussen Egypte en Israël en van het conflict in het Midden-Oosten: Israël moet zich uit alle in 1967 bezette gebieden terugtrekken. Met minder zullen zelfs de meest gematigde krachten in de Arabische wereld geen genoe gen nemen. Deze boodschap richtte Sadat afgelopen zaterdag niet al leen aan Israël en aan de Verenigde Staten. Hij liet de Arabische landen, die zijn vredesinitiatief niet bij voor baat hebben veroordeeld, weten dat hij niet buiten de minimale consen sus in de Arabische wereld was ge treden en zal treden. Sterker nog, hij heeft landen als Saoedi-Arabië en Jordanië een handvat gegeven om zijn huidige koers krachtiger te steunen. Dat deze boodschap werd begrepen, blijkt uit het feit dat Saoedi-Arabië De Egyptische president Anwar Sadat tijdens zijn zaterdagmiddag gehouden toespraak tot het Egyptische parlement. en Koeweit, maar ook Jordanië hun inspanningen om de verschillen in de Arabische wereld te overbruggen willen opvoeren. Op een Arabische topconferentie zou men het erover eens moeten worden de meningsver schillen te begraven, een koehandel over enig stuk door Israël bezet Ara bisch gebied te verwerpen en de besluiten van de topconferentie van Rabat in 1974 te bekrachtigen. In wezen zijn dit Juist de eisen die Egypte aan Israël stelde: terugtrek king uit de in 1967 bezette gebieden en erkenning van het Palestijnse recht op zelfschikking, waarbij over de rol van de Palestijnse Bevrij dingsbeweging (PLO) wel zou zijn te praten. Sadat hield in zijn toespraak voor het Egyptische parlement vast aan het streven naar een vreedzame op lossing van het conflict in het Mid den-Oosten. Maar hij gaf als zijn oordeel dat het beschikken over gro te hoeveelheden hooggekwalificeerd wapentuig met zich mee brengt, dat men eerder in staat is om politieke druk uit te oefenen. Daarom maakte hij bekend dat hij de VS verzocht heeft om politieke druk uit te oefe nen Daarom maakte hij bekend dat hij de VS verzocht heeft om Egypte dezelfde wapenuitrusting te leveren als waarover Israël beschikt. „Ik vraag de wapens niet om oorlog te voeren," aldus Sadat. Maar. zo ver volgde hij, gesteund door de stroom van Amerikaanse wapens, veroor looft Begin zich een „arrogant" ge drag en meent hij het ook zonder erkenning van de Arabische wereld te kunnen bolwerken. Veel kans op Inwilliging heeft Sa dats verzoek aan de VS niet. Maar het geeft wel aan dat hij weinig vertrouwen heeft in Washingtons mogelijkheden om Israël daadwer kelijk door middel van economische en militaire druk te dwingen met belangrijke concessies over de brug te komen. Sadat ging in november naar Jeru zalem. mede omdat het land dat „99 procent van de kaarten" in handen houdt niet in staat bleek te zijn om Jeruzalem tot toeschietelijkheid te bewegen. Immers. Israël heeft vol doende militaire en civiele voorra den opgebouwd om het vier tot zes maanden zonder Amerikaanse steun te kunnen doen. Economische en militaire druk van Amerika op Israël betekent daarom een vier tot zes maanden lange strijd tussen de regering van Jimmy Carter en de bijzonder machtige pro-Isarëlische lobby in het Amerikaanse congres, een strijd, wöarvan het de vraag is, of een Amerikaanse president die zou overleven. Vandaar dat Sadat nu indirecte wegen zoekt om Ameri ka druk op Israël te laten uitoe fenen Hoorn van Afrika Sadats verzoek om Amerikaanse wapens houdt ook verband met de situatie in de Hoorn van Afrika en daarmee ook hoe vreemd dat op het eerste gezicht lijkt met de Israëlische wens om lijfelijk in de Sinal-woestijn aanwezig te blijven. In zijn toespraak tot het Egyptische parlement liet Sadat uitdrukkelijk weten dat hij de wapens ook nodig had om zijn verplichtingen in Afrika te kunnen nakomen. Steeds meer gaat Egypte zich opwerpen als be middelaar in Afrikaanse conflicten. Zo heeft Egypte duidelijk te kennen gegeven dat het bij het conflict in de Hoorr. an Afrika betrokken wil zijn. Egvpte is met dit conflict al nauw cpbonden doordat de Egyptische strijdkrachten een belangrijke rol spelen in het Soedanese verdedi gingssysteem en bij het in het zadel .houden van president Noemeiri Bo vendien zou Saoedi-Arabië de VS hebben verzocht om wapens aan Egypte te leveren, om Cairo aldus in staal ts stellen om oud-Russisch materieel te leveren aan de nog steeds op Russische leest geschoei de Somalische strijdkrachten. Een Egyptische militaire ingreep in het geval van een Ethiopische aanval op Somalië wordt ook niet uitgesloten. Ethiopië Niet alleen Egypte maar ook Israël voelt zich bij de gang van zaken in de turbulente HOORN VAN Afrika betrokken. Immers, de Joodse staat grenst niet alleen aan het noordelij ke deel van de Rode Zee. maar Israë lische anti-guerrilla experts advise ren ook de Ethiopische strijdkrach ten. Vanuit militaire bases in de Slnaï en met name in de buurt van Eilat en Sjarm el 8cheikh kan Israël de ontwikkelingen in de Hoorn van Arika nauwlettend in de gaten hou den. Hoewel de behoefte aan veilig heid de belangrijkste Israëlische drijfveer is, houder de militaire stra tegen in Jeruzalem bij de onderhan delingen over de Sinaï ook met dit gegeven rekening, Iets dat de situa tie bepaald niet eenvoudiger maakt

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 5