Van der Louw in beroep
tegen besluit procureur
Oostenrijks geld
uit Nederland
Beleidsverschil aan het licht gebracht
Rapport Van Dijk vaag en voorzichtig
sLijst ministers en
I staatssecretarissen
V
Affaire Kalma in nieuwe ontwikkeling
/rouw vergiftigt
jioon en echtgenoot
Rechtspositie psychiatrische patiënt
Wan aangehouden
üLegens dood vrouw
Regering uit kritiek op Chili
aaeTwee echtparen bij
botsing omgekomen
postgiro en
rijkspostspaarbank
Garanties uranium-akkoord
met Brazilië onvoldoende
Slotactie van Den Uyl in Kamerdebat léék overbodig
iTERDAG 21 JANUARI 1978
BINNENLAND
0 Trouw/Kwartet
0 jn een onzer verslaggevers
jej OTTERDAM Er is in de
raa taire-Kalma een nieuwe ont-
,or( Meeting gekomen: gisteren
1 0 *ft burgemeester Van der
n d juw bij de afdeling recht-
iraak van de Raad van State
ner iroep aangetekend tegen de
,a" schikking van procureur-ge-
raa| iraal mr. baron Van der Feltz
mei aarin de vervanging werd ver-
ngd van hoofdinspecteur B.
d ni i Kalma als chef van de Rot-
iosl rdamse zeden- en kinderpo-
ovendien verzoekt Van der Louw
ls j, f minister of ministers, wie deze
;ke, iak aangaat, dit beroepschrift te
gjde eschouwen als een bezwaarschrift.
Cne 1 betekent dat de minister van
iani eventueel samen met de mi-
0U( ister van binnenlandse zaken, de
z westie in behandeling kan nemen
een oor de Raad van State uitspraak
10g oet Dit ter bespoediging: een uit-
1 0. praak van de Raad van State vergt
0UJ ange tijd. De heer Kalma heeft on-
^ej jngs naar aanleiding van de be
nds chikking van de procureur-generaal
n vooral de stemming jegens hem in
- et Rotterdamse politiekorps ont-
liSg lag uit de dienst aangeboden.
I isr
»de ur6emeester Van der Louw consta-
Ikk eert dat de procureur-generaal zijn
wettelijke bevoegdheden heeft over-
chreden. Als chef van de zeden- en
eïï>d
nderpolitie maakt Kalma deel uit
van de recherche en de politiewet
bepaalt dat bij ongeschiktheid of
onbekwaamheid van een recherche-
ambtenaar de procureur-generaal
kan verlangen hem niet langer als
zodanig te handhaven. De betrokke
ne dient dan te worden overge
plaatst naar een functie buiten de
recherche. De procureur-generaal
heeft dit in zijn beschikking ver
langd. Maar, zo constateert Van der
Louw. volgens diezelfde politiewet
berusten algemene leiding, organisa
tie en beheer van een gemeentelijk
politiekorps bij de burgemeester.
Van der Louw meent, dat onge
schiktheid of onbekwaamheid voor
een recherchefunctie van Kalma
niet aan de orde waren, maar dat het
ging om een weigering van diens
collega's om verder met hem samen
te werken na de manier waarop hij
had deelgenomen aan de demonstra
tie bij de dood van de drie leden van
de Rote Armee Fraktion in de gevan
genis van Stuttgart. Van der Louw
meent dat het beleid ten aanzien
daarvan geheel valt onder zijn eigen
competentie en verantwoordelijk
heid en dat de procureur-generaal de
bevoegdheid mist om zich daarmee
te bemoeien.
Niet passend
Verder stelt Van der Louw dat de
beschikking van de procureur-gene
raal in strijd is met het in ons rechts
bewustzijn levend beginsel van be
hoorlijk bestuur dat beschikkingen
zorgvuldig dienen te worden voorbe
reid. Van der Louw was nog maar
nauwelijks geconfronteerd met de
verontrusting van een aantal leden
van het Rotterdamse politiekorps
toen hij, slechts ruim een week na de
demonstratie, de brief van de procu
reur-generaal met diens beschikking
kreeg. Van der Louw meent dat de
procureur-generaal de „affaire-Kal-
ma" daarmee afdeed zonder onder
zoek naar de feiten en zonder dat
hijzelf. Kalma of andere betrokke
nen waren gehoord. Daarmee ont
stond de indruk dat al wat mr. Van
der Feltz daarna deed slechts diende
tot bevestiging van het eerder door
deze ingenomen standpunt. Burge
meester Van der Louw meent dat
een dergelijke manier van handelen
niet past in het Nederlandse stelsel
van rechtsbescherming.
Pas afgesneden
Burgemeester Van der Louw voelt
zich door deze gang van zaken de
mogelijkheid ontnomen om te wer
ken aan herstel van vertrouwen in de
samenwerking met Kalma: de pro
cureur-generaal had zich van meet af
op het standpunt gesteld dat herstel
van de normale verhoudingen bij
handhaving van Kalma bij de zeden-
en kinderpolitie onmogelijk zou zijn.
Van der Louw had dat tenminste
willen onderzoeken en, zo mogelijk,
begrip voor eikaars positie binnen
het politiekorps willen trachten op
te wekken. Pas als herstel van de
normale verhoudingen onmogelijk
zou blijken, zou hij bepalen welke
maatregel nodig zou zijn om de rust
binnen het korps te herstellen. De
procureur-generaal heeft met zijn
beschikking Van der Louw echter
volledig de pas afgesneden.
Bovendien meent Van der Louw. dat
met zijn haastige stellingname de
procureur-generaal collectief optre
den tegen een collega sanctioneert,
hetgeen gevaar oplevert voor de
rechtspositie van politiemensen in
het algemeen. Immers, de weg lijkt
nu geopend om een minder gewenste
collega via een actie in vereniging uit
het korps verwijderd te krijgen.
Reactie Kalma
Kalma vindt het ..een goede zaak
dat de burgemeester tegen de beslis
sing van de procureur-generaal in
beroep is gegaan. Hij is van mening,
dat Van der Feltz de laatste man was
die het onderzoek had mogen leiden.
Kalma is het met Van der Louw
eens, dat de uitslag van het onder
zoek al van tevoren vaststond.
„Daarom heeft het voor mij geen
enkele waarde," aldus Kalma.
De ex-hoofdinspecteur van politie
hoopt, dat bij de behandeling van
zijn zaak in de Tweede Kamer er bij
de minister op wordt aangedrongen
een onderzoek in te stellen naar de
rol van de procureur-generaal en en
kele leden van het Rotterdams poli
tiekorps. Volgens Kalma zijn er door
zijn ex-collega's, die door de procu
reur-generaal zijn gehoord, leugens
en halve waarheden verteld.
tTRECHT (ANP» De Utrechtse
litie heeft een 34-jarige vrouw uit
loornaar aangehouden, die ervan
rdacht wordt haar tien jarige zoon
irig jaar door vergiftiging om het
iven te hebben gebracht,
ie vrouw werd aangehouden nadat
•oigens hoofdinspecteur W. Doeven
an de Utrechtse politie was geble-
ten dat zij ook probeerde haar man.
ie in het Academisch ziekënhuis in
'trecht ligt. te vergiftigen. De
rrouw heeft toegegeven haar zoon-
«e en man fijngestampte medicij-
en te hebben toegediend, opgelost
n koffie en jus d'orange.
aa UTRECHT (ANP) De Utrechtse
dei politie heeft de 64-jarige A. J. L. uit
inti Utrecht aangehouden in verband
met de woensdag dood in haar wo-
hérung aangetroffen weduwe J. Donk-
ma Noordberger (54 jaar). De vrouw, zo
.erl heeft sectie uitgewezen, had een ge-
vi broken neus en is door verstikking o
het leven gekomen.
v<$De vrouw as woensdag levenloos
hekjdoor haar buurman aangetroffen in
retóihaar woning. Zij was overdekt met
n i brandwonden. De politie vermoedt
raa dat de vrouw eerst om het leven is
aed gebracht en toen in brand gestoken.
zi Het misdrijf had op een ongeluk
hjl^moeten lijken.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Vaag, voorzich
tig, halfslachtig en weinig con
creet. Zo kan men de kritiek
naast ook wel enige waardering
samenvatten, die door 24
groeperingen en instellingen
geuit werd op de hoorzitting
van de Werkgroep Rechtsposi
tie Patiënten in Psychiatrische
inrichtingen over het tussen
tijdse rapport dat eind vorig
jaar werd uitgebracht.
Deze werkgroep, naar haar voorzit
ter prof. dr. W. K. van Dijk door
gaans de commissie-Van Dijk gehe
ten, werd in mei 1975 door de voor
malige staatssecretaris Hendriks
voor volksgezondheid ingesteld.
Haar opdracht is inzicht te geven in
de rechtspositie van in psychiatri
sche ziekenhuizen opgenomen pa
tiënten en om te kijken of wettelijke
regelingen wenselijk zijn en of een
beklagcommissie bij deze ziekenhui
zen moet worden ingesteld.
Hoorzitting
Na tweeëneenhalf jaar. waarin de
commissie zo'n 25 keer bijeen kwam,
verscheen er een interimrapport
waarin enerzijds wordt toegegeven
dat er nogal wat misstanden zijn op
psychiatrisch gebied en anderzijds
ros
anloUDE PEKELA - Twee oudere
■biiechtparen zijn gistermiddag bij een
t i frontale botsing tussen twee perso-
igï lenauto's om het leven gekomen. Op
ele de Provinciale weg bij het Groningse
Tai Oude Pekela raakte de 65-jarige A.
I. c Hieboer met zijn wagen zonder enige
t h lanleiding op de linker weghelft,
te
t di Bij botste daar frontaal tegen een
?ilil luto, waarin het echtpaar B Veeger
pei »691 en M. Veeger-van der Cingel (62)
uit Winschoten zat.
DEN HAAG (ANP) - Minister Van
der Klaauw van buitenlandse zaken
heeft gisteren tegenover de Chileen
se ambassadeur de ernstige be
zorgdheid van de Nederlandse rege
ring over de ontwikkelingen in Chili
uitgesproken, aldus een woordvoer
der van het ministerie van buiten-
landsé zaken.
Van CDA- en PvdA-zijde was op
deze stap eerder deze week in de
debatten over de regeringsverkla
ring al aangedrongen.
In een gesprek met ambassadeur
Jose Miguel Barros zei de minister,
dat in zeer brede kring in Nederland,
zoals in de Tweede Kamer naar vo
ren kwam. hevige verontwaardiging
heerst over de nieuwe golf van on
derdrukkingsmaatregelen.
Minister Van der Klaauw heeft er bij
de Chileense ambassadeur op aan
gedrongen dat zijn regering de re
cente maatregelen, waaronder de
verbanningen van een aantal voor
nal
;de Nu het kabinet volledig is laten wij hieronder nog eens een
volledige lijst volgen van alle ministers en staatssecretaris-
«4- sen- Achter de namen van de staatssecretarissen geven wij
kort een aanduiding van hun taak.
MINISTERS
Minister-president, tevens mi
nister van algemene zaken; mr. A.
A M. van Agt. (CDA)
Binnenlandse zaken, tevens vi
ce-premier: H. Wiegel (VVD)
Financiën: mr. F. H. J. J. An-
driessen (CDA)
Economische zaken: drs. G.
M.V. van Aardenne (VVD)
Sociale zaken: dr. W. Albeda
(CDA)
Buitenlandse zaken: dr. C. A.
van der Klaauw (VVD)
Defensie: dr. R. J. H. Kruisinga
(CDA)
Volkshuisvesting en ruimtelijke
ordening: jhr. drs. P. A. C. Beel
den». van Blokland (CDA)
Volksgezondheid en milieuhy
giëne: dr. L. Ginjaar (VVD)
Onderwijs: dr. A. Pais (VVD)
Justitie: mr. J. de Ruiter (CDA)
Cultuur, recreatie en maat
schappelijk werk: mevrouw M. H.
M F. Gardeniers-Berendsen
(CDA)
Minister van landbouw en visse
rij: mr A. P. J. M. M. van der Stee
(CDA)
Verkeer en waterstaat: ir D. S.
Tuijnman (VVD)
Ontwikkelingssamenwerking:
drs. J. de Koning (CDA)
Wetenschapsbeleid: drs M. W.
J. M. Pcijncnburg (CDA)
STAATSSECRETARISSEN
Binnenlandse zaken: mr H. F.
Koning (VVD) onder meer PBO
en spreidingsbeleid.
Financiën: mr A. Nootcbnom
,(CDA) onder meer belastingen
Economische zaken: drs Th. M.
Hazekamp (CDA) onder meer
midden- en kleinbedrijf en toeris
me Mr K. H. Beycn (VVD)
internationale handelspolitiek en
exportbevordering.
Sociale zaken: L. de Graaf
(CDA) sociale zekerheid
Buitenlandse zaken: drs D. F.
van der Mei (CDA) onder meer
Europese integratie
Defensie: C. L. J. van Lent
(CDA) personeel. Dr. W. F. van
Eekelen (VVD) herziening mili
tair straf- en tuchtrecht, ruimtelij
ke ordening, verzorging en aan
schaf materieel.
Volkshuisvesting en ruimtelijke
ordening: mr G. P Brokx (CDA)
volkshuisvesting behalve stadsver
nieuwing)
Volksgezondheid en milieuhy
giëne: mevrouw mr E. Veder-Smit
(VVD) volksgezondheid, behal
ve voedingsaangelegenheden en
abortuswetgeving.
Onderwijs: Drs. K. de Jong Ozn
(CDA) voorgezet onderwijs. A.
J. Hermes (CDA) kleuter- en
lager onderwijs.
4 Justitie: mevrouw mr E. A.
Haars (CDA) onder meer
vreemdelingenbeleid en kinderbe
scherming
Cultuur, recreatie en maat
schappelijk werk: mevrouw J. G.
Kraaijeveld-Woutcrs (CDA) on
der meer emancipatie/aken. G. C.
Wallis de Vries (VVD onder
meer musea, sportzaken, en na
tuurbehoud en openluchtrecre
atie).
Verkeer en waterstaat: me
vrouw drs N. Smit-Kroes (VVD)-
onder meer PTT en goederenver
voer.
aanstaande Chileense christen-de
mocraten, ongedaan maakt.
Ambassadeur Barros heeft toege
zegd de mededeling aan zijn rege
ring over te brengen. Volgens de
woordvoerder van het ministerie zal
de Nederlandse regering de ontwik
kelingen in Chili nauwgezet blijven
volgen.
Met deze verklaring geeft de rege
ring ook snel antwoord op een brief
die het landelijk overleg van Neder
landse Chili-comités gisteren aan de
ministers van financiën, van buiten
landse zaken, van ontwikkelingssa
menwerking en van economische za
ken heeft verzonden.
De Belgische regering heeft gisteren
besloten haar ambassadeur uit Chili
terug te roepen. Deze stap werd ge
nomen uit protest tegen de schen
ding van de mensenrechten door de
Chileense militaire junta. Tot het
vertrek van Pinochet zullen de con
tacten tussen België en Chili op het
niveau van zaakgelastigde gehou
den worden.
voorstellen worden geformuleerd om
deze te voorkomen.
Van verschillende kanten is inmid
dels kritiek op dit rapport geuit. En
nadat verscheidene belangengroepe
ringen eerst schriftelijk commentaar
hadden kunnen inleveren, konden
gisteren op de hooizitting in Den
Haag deze mondeling worden toege
licht.
Wegens tijdgebrek was een echte
discussie niet mogelijk en dat zat
vele actiegroepen, zoals de werk
groep Krankzinnigenwerk (met veer
tien aangesloten organisaties) be
paald niet lekker. Bovendien was de
spreektijd beperkt tot een kwartier
en dat werd veel te gering gevonden
om op zo'n belangrijke zaak als de
rechtspositie van de psychiatrische
patiënt en de kwaliteit van de zorg in
te gaan
Kritiek
Het geheel leverde dan ook een wei
nig verheffende vertoning op, waarin
een zeker wantrouwen jegens de
commissie de boventoon voerde en
van fundamentele informatie nau
welijks sprake was.
Met name werd kritiek geuit op het
feit, dat de commissie op een aantal
wezenlijke punten een halfslachtig
standpunt inneemt. Zo blijven in be
paalde gevallen omstreden zaken als
de elektroshock toegestaan en wijst
men onherstelbare ingrepen als psy-
chochirurgie, castratie en sterilisatie
niet volledig af.
Dwangmiddelen zoals isoleercel,
spanzeil, medicatie en anticonceptie
mogen volgens de commissie slechts
in uiterste noodzaak worden gehan
teerd Maar nergens wordt aangege
ven wat die uiterste noodzaak
inhoudt.
dwongen opname en mogelijkheden
tot beroep hiertoe
Al deze zaken kwamen op de hoorzit
ting aan de orde. waarbij de ene keer
dit aspect en de andere keer dat
aspect zwaar de nadruk heeft Voor
zitter Van Dijk. die er meer dan eens
op wees dat het slechts om een tus
sentijds rapport ging, zegde toe dat
alle vragen wel een schriftelijk ant
woord zouden krijgen. Naar zijn ver
wachting zou dit najaar het defini
tieve rapport van de commissie wor
den uitgebracht.
Gaat u naar de besneeuwde bergen
en dalen van Oostenrijk? Laat uw vakantie
dan niet bederven door te weinig geld
op zak. Neem wat betaalkaarten van de
postgiro mee.
Elk Oostenrijks postkantoor geeft u
er 1000 Schilling per kaart voor, op ver
toon van uw giropas. Men kan u
bovendien naar uw
paspoort vragen.
Schön' Urlaub!
Contant vreemd geld in meer dan 30 landen.
Weinig tijd
Vele aanzetten tot een diepgaande
discussie werden afgekapt wegens
tijdgebrek en de opmerking van ver
schillende commissieleden tot tal
van woordvoerders van belangen
groepen om hier nog eens „onder
vier ogen" over te willen praten was
dan ook niet van de lucht
Zinniger lijkt het, om zoals het com
missielid Eveline Paul ook opmerk
te, dat er over dit onderwerp een of
meer discussiedagen worden gehou
den, aangezien het hier „om mensen
gaat" zoals een aanwezige patiënte
zei.
Gezien de positieve reactie van de
bijna tweehonderd aanwezigen op
deze opmerking zou dat zeker een
mogelijkheid zijn om aan de verlan
gens van de belangengroeperingen
tegemoet te komen en het bestaande
wantrouwen om te buigen in een
zeker vertrouwen.
Waarschuwing VS-ambassadeur:
Openbaarheid
Onduidelijk
Ook ten aanzien van vrijheid beper
kende maatregelen wordt een slag
om de arm gehouden, terwijl tevens
onduidelijkheid blijft bestaan over
het gerechtvaardigd zijn van een ge-
Een verdere stap is dat de commissie
meer in het openbaar gaat werken en
de notulen bij elke vergadering pu
bliceert. In dat geval zou er al veel
gewonnen zijn. aangezien het de be
langengroeperingen van patiënten,
ex-patiënten en hulpverleners ge
weest zijn die in de afgelopen jaren
de misstanden in de psychiatrie
openbaar hebben gemaakt Misstan
den, waarvan de commissie zelf in
haar interimrapport bevestigd heeft
dat deze bestaan.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De ambassadeur van
de Verenigde Staten in Nederland.
Robert J. McCloskey, heeft in bedek
te termen gewaarschuwd tegen het
mede door Nederland leveren van
verrijkt uranium aan Brazilië zonder
tot in details vastgelegde veilig
heidsgarantie.
De ambassadeur deed dat door tij
dens een toespraak op een lunch van
de Amerikaanse vereniging nog eens
nadrukkelijk te wijzen op de Ameri
kaanse standpunten over de non-
proliferatie-politiek (waarborgenver-
krijging van vreedzaam gebruik van
kernenergie).
„Als wij problemen met de aanvoer
scheppen doordat wij onze verant-
woordelijheid betreffende niet-ver-
spreiding van kernwapens ernstig
nemen, is dat omdat wij liever te
voorzichtig zijn, dan niet voorzichtig
genoeg," aldus de Amerikaanse ver
tegenwoordiger in Nederland, die er
aan toevoegde dat Nederland het
zelfde uitgangspunt dient te hebben.
„Wij hopen dat, nu Nederland en
andere landen leveranciers worden
van verrijkte kernbrandstof, zij in
twijfelgevallen net als de Verenigde
Staten zullen vasthouden aan con
troleerbare waarborgen."
Met de inhoud van zijn toespraak
houdt de Amerikaanse ambassadeur
zich nadrukkelijk buiten de intern-
Nederlandse discussie die volgende
week in het parlement over de nog
steeds omstreden uranium-leveran-
tie vanuit de Almelose ultra-centri-
fugefabriek.
Maar naar in Haagse diplomatieke
kringen verluidt is men in de Vere
nigde Staten van mening dat de nu
gesloten veiligheidsovereenkomst
met Brazilië (een nog onlngëvulde
bereidverklaring) eigenlijk onvol
doende is.
„Ik was op weg naar hel ver jaarspar
tijtje, toen ik trek in het cadeautje
kreeg."
door Johan van Workum
DEN HAAG Oppositieleider Den Uyl heeft overvraagd met zijn motie over de
sociale minima. Die opvatting overheerst bij het CDA en het kabinet. Toch heeft
Den Uyls slotactie in het kamerdebat, door velen als overbodig ervaren, het
meest wezenlijke verschil in beleid tussen het kabinet-Van Agt en een tweede
kabinet-Den Uyl blootgelegd.
De kwestie van de koppeling
van de sociale bodemuitke
ringen aan het netto mini
mumloon was ongetwijfeld
de belangrijkste kwestie
waarmee de PvdA-oppositie
het kersverse kabinet in de
allereerste confrontatie be
stookte. En op het eerste ge
zicht met volledig succes.
Het kabinet heeft het stand
punt van het vorige kabinet
inzake de sociale minima
compleet overgenomen Dat
ging stukken verder dan, ze
ker in dit stadium, van het
kabinet verwacht werd en
kon worden. Dus wat wil Den
Uyl dan nog meer? Zelfs de
CNV-top. die de afgelopen
weken de CDA-politici en het
kabinet heeft bestookt met
de koppelingszaak. is dik te
vreden en vindt Den Uyls
slotactie overbodig
Den Uyl hekelde Van Agt
vanwege diens voorbehoud
De premier wees erop dat
handhaving van de koppe
ling wel veronderstelt dat de
matiging van inkomens
slaagt als beoogd en ver
wacht. Als dat niet gebeurt
moet niet zonder meer de
koppeling van de baan, maar
moet opnieuw worden beke
ken of die koppeling nog wel
te handhaven ls. Van Agt on
derstreepte echter het on
waarschijnlijke en theoreti
sche van deze veronderstel
ling. CDA-fractieleider Aan-
tjes sprak over „een calami
teit" die uiteraard nooit valt
te voorzien maar vanzelfspre
kend zal dwingen na te gaan
of allerlei afspraken kunnen
worden aangehouden.
Maar Den Uyl wilde vastge
legd zien dat juist ook in die
situatie de koppeling ge
handhaafd moet blijven. Van
Agt vond dat „onwijs" Maar
Den Uyl was bewust uit op
deze handenbinder En dat
was geen politiek opportunis
me Den Uyl poogde niet het
kabinet-Van Agt een handen
binder op te dringen die hij
voor zichzelf niet aan zou
durven Handhaving van de
koppeling was met zoveel
woorden opgenomen in
„memo 2". het economisch
beleidsplan van formateur
Den Uyl van afgelopen zo
mer. dat nadien aanhangsel
is geworden van het regeer
akkoord van PvdA. CDA en
D'66 (In het akkoord zelf
stond de welbekende regel,
letterlijk overgenomen in het
latere akkoord van CDA en
VVD: „de sociale minima zul
len niet worden aangetast").
Nullijn
Daarbij heeft Den Uyl geen
voorbehoud gemaakt Inte
gendeel, „memo 2" heeft juist
vooral bekendheid gekregen
doordat Den Uyl daarin voor
stelde de lonen voor twee
jaar op de nullijn te zetten
Tot dan ging iedereen, ook in
PvdA-kring. ervan uit dat
een nullijn voor meerdere ja
ren niet haalbaar is. Intussen
is Den Uyls opzetje minder
gewaagd gebleken dan het
toen leek: de vakbeweging is
althans voor 1978 zonder veel
dreinen op de nullijn gaan
zitten.
Hoofdkenmerk van het eco
nomisch beleid zoals uitge
stippeld door formateur Den
Uyl was. dat omvangrijke be
zuinigingen bij overheid en
sociale uitkeringen voorko
men werden door een zeer
sterke matiging van inko
mens. Dat was best een rea
listische benadering De
meeste bezuinigingen, die
het kabinet-Den Uyl op sta
pel had gezet, zijn tot nu toe
verzand in politieke onwil
De weg van inkomensmati
ging paste niet alleen beter in
Minister-president
A. M. van Agt (CDA)
een socialistische visie, maar
was voor een tweede kabinet
Den Uyl ook praktischer in
het streven de nationale re
kening beter sluitend te krij
gen. Dat succes moet komen
uit de lengte (inkomensmati
ging) of de breedte (bezuini
gingen).
Onverhoopt
Den Uyls motie vraagt duide
lijk niet om handhaving van
de koppeling onder alle om
standigheden. ongeacht cala
miteiten van welk soort dan
ook Er wordt uitsluitend ge
sproken over „een onver
hoopt te sterke groei van par
ticuliere inkomens" en over
handhaving van de koppe
ling „ook in dat geval." Den
Uyl wilde de inkomensmati
ging desnoods forceren, zo
lijkt het. Dat wilde hij ook al
met de beruchte post van „in
cidentele" loonstijging (on
der meer promoties), die te
gen het advies van deskundi
gen in moest worden terugge
drukt van 1.5 naar 0,75
procent.
Tekenend is dat CDA en
VVD wensten uit te gaan van
de „realistische" inschatting
van het „incidenteel" op 1.5
procent Deze houding mag
dan realistischer zijn, zij leidt
er tegelijk wel toe dat de
kans om in elk geval nog iets
van die beruchte post af te
forceren, een stuk kleiner is.
Hetzelfde geldt voor de kop
pelingszaak Van een kabinet
dat zich voor het blok zet met
een handenbinder, mag meer
succes worden verwacht bij
het handhaven van de koppe
ling. dan van een kabinet dat
openlijk deze handenbinder
afwijst
Broekriem
Toch ls de houding van het
kabinet-Van Agt zakelijk be
schouwd verstandig Dit ka
binet is nu eenmaal minder
geschikt, en ook minder erop
uit. dan een tweede kabinet-
Den Uyl. om het erg ver te
schoppen op gebied van In
komensmatiging. Dal begint
al met de uitgesproken VVD-
vlsie: „Niet de burgers, maar
de overheid zelf moet de
broekriem aanhalen." En ook
CDA-politici zoals Andrles-
sen, nu minister van finan
ciën, hebben krachtig gepleit
voor meer bezuinigingen dan
Den Uyl wilde, om meer
ruimte over te houden voor
loonstijging.
Vervolgens is er de grote arg
waan bij de vakbeweging te
genover dit kabinet, terecht
of niet. Dat wordt nog erger
als het kabinet de vakbewe
ging teleurstelt met de ver-
mogensaanwas-dellng
(VAD). De VAD-pIannen zijn
begonnen op verzoek van de
vakbeweging om overwin
sten mede ontstaan door
loonmatiging, af te romen
ten behoeve van de gezamen
lijke werknemers Het zit erin
dat de vakbeweging bij onte
vredenheid met de VAD gaat
proberen die overwinsten
weer zelf af te romen via ho
gere lonen. Terug dus naar de
tijden van weleer.
Den Uyl wilde met zijn moUe
over de sociale minima meer
hebben dan het onderste uit
de kan van Van Agt Toch
bracht dit ogenschijnlijke ge
priegel in een erg smalle mar
ge een groot verschil in beleid
aan de oppervlakte
