I
'Als een spin in een web'
Standpunten 'grote drie' over sociale minima
tekening van een lezer
Trouw
Jeltien Kraaijeveld, staatssecretaris voor emancipatie:
commentaar
franium
HJeschoolmeester?
>TT verkocht adressen
fa
Emancipatie
gaat man én
vrouw aan'
Een lach en
een traan
Dichtbij en verder
OENSDAG 18 JANUARI 1978
BINNENLAND
T rouw/Kwartet
de „smalle marges voor veran-
*ring" waarmee oppositieleider
en Uyl zich troostte bij het eerste
<P effen met het kabinet, rekende hij
recht het leveren van verrijkt ura-
um aan Brazilië. Daar kon inder
ad beleid gemaakt worden, en de
euwe ploeg heeft opmerkelijk
:inig aarzeling vertoond op dit
voelige terrein.
wij met deze uitbarsting van
geerkracht blij moeten zijn, is een
#iidere kwestie. Volgens de
Hl VD'cr Portheine moeten we de
gering op dit punt het voordeel
m de twijfel geven. Dat klinkt
l keurig en aardig. Maar het kan
verhullen dat minister Van der
laauw op zijn beurt het voordeel
r n de twijfel aan Brazilië gegeven
eft. En daar hoort het niet thuis.
oegegeven moet worden dat geen
ikele garantie voor het toezicht op
toepassing van plutonium ooit
fclstrekt waterdicht zal zijn. Hoe
internationaal het beheer ook ooit
zou worden, de opslagplaatsen zul
len ergens moeten liggen. Brazilië
zal niet aanvaarden dat „ergens"
vertaald wordt als „niet in Brazi
lië". Dat betekent dat het plutoni
um, desnoods wederrechtelijk, te
pakken is. En regerende generaals
die niet als zodanig zijn uitgekozen,
hebben in elk geval met hun eerste
wederrechtelijke actie niet veel
moeite gehad.
Absolute garanties zijn dus niet mo
gelijk. Maar door de even snelle qls
soepele actie van het kabinet drei
gen we ook het inzicht mis te lopen
in de garanties waartoe Brazilië dan
wél bereid zou zijn als eeh algeme
ne internationale regeling zou uit
blijven. Het is goed dat niet alleen
de leider van de oppositie, maar
ook de fractievoorzitter van het
CDA heeft gevraagd om een Ka
merdebat over deze opmerkelijke
ombuiging.
door Cisca Dresselhuys
DEN HAAG Wanneer je, vlak voordat je de staatssecretaris
voor emancipatiezaken gaat interviewen, een oud artikel over
haar leest, waarin ze zegt „Emancipatie? Zie ik niet zo erg.
Bovendien is het een naar woord. Veel vrouwen willen wel
geëmancipeerd worden, maar als puntje bij paaltje komt en Je
hebt ze nodig voor iets, blijven ze lekker thuis zitten", dan kijk je
wel vreemd op en je neemt je voor haar toch even met deze oude
uitspraken te confronteren.
Pe Duitsers raken door Neder-
ds geschoolmeester nogal snel
jtïrriteerd en hun tweede IJzeren
[anselier beschouwt Nederland zo
hgeveer als één van de Lander,
jet als voordeel dat het geen stem-
pcht in.de Bondsraad heeft.'
Een wat merkwaardige stelling die
je oud-minister van Economische
laken, mr. H. Langman (nu top-
lan van de Algemene Bank Neder-
ind), gisteren in een rede heeft
Intwikkeld.
"'ij verbond deze uitspraak aan zijn
dat de nieuwe Nederlandse
e(5gering erin zal slagen om tot een
etere verstandhouding met Bonn
komen dan haar voorgangster.
in om alvast een beloning in het
ooruitzicht te stellen voor deze
nanpak voegde Langman eraan toe:
De verdere ontplooiing van onze
conomische betrekkingen zal er
'el bij varen"
let komt ons voor, dat Langman
Ie relatie tussen West-Duitsland en
is land wel wat éénzijdig schetst,
ant wat is er aan de hand? Er zijn
wat merkwaardige schermutselin
gen geweest en misschien nog
wel tussen de PvdA en haar
Duitse zusterpartij de SPD.
Maar het kan toch niet zo zijn, dat
de VVD'er Langman de mening is
toegedaan, dat de PvdA-houding
ten opzichte van haar zusterpartij in
de Bondsrepubliek tegelijkertijd
ook als de Nederland-
s e houding kan worden be
schouwd.?
Een tweede kanttekening kan ge
plaatst worden bij Langmans stel
ling, dat een verbeterde relatie
Bonn-Den Haag de verdere ont
plooiing van onze economische be
trekkingen zal bevorderen.
Natuurlijk, een goede relatie is
nooit weg. Maar wij hebben steeds
gedacht (en ook vaak gehoord van
bank-economen) dat een verbeter
de economische relatie lees ex
port verhoging met West-Duits
land primair moet komen van een
betere beheersing van de inflatie in
ons land en de kosten structuur van
onze producten.
-Mi
bij
(DEN HAAG (ANP) De PTT heeft
1 n 1967/1977 ongeveer acht miljoen
idressen uit met. name de telefoon-
kids geleverd aan reclamebu-
- eaus, liefdadigheidsinstellingen.
ir>':onsumentenorganisaties en derge-
üke-
heeft staatssecretaris mevrouw
lBmit-Kroes gisteren geantwoord op
g ehriftelijke vragen van de Tweede
ze Kamerleden Hartmeijer en Vellenga
beiden PvdA). Mevrouw Smit-
ie throes heeft in haar portefeuille, als
l h itaatssecretaris van verkeer en wa-
erstaat, de PTT-aangelegenheden
De levering van de adressen gebeur
de onder meer voor de adressering
van poststukken en droeg in belang
rijke mate bij tot het verminderen
van het aantal onbestelbare post
stukken.
De PTT lichtte de telefoonabonnees
niet in over de levering. Zij behoefde
dat niet te doen. omdat hun adres
door iedereen uit de telefoongids
kan worden gehaald.
Niet verkocht worden adressen van
telefoonabonnees, die te kennen
hebben gegeven, onder meer via
antwoordnummer 666 te Amster
dam, dat zij hun adres niet voor
postzending beschikbaar stellen.
„Heb ik dat indertijd gezegd? Ja, dat
zal dan wel, maar je moet rekenen,
dat dat tien jaar geleden is en de
discussie over de emancipatie pas
opkwam," zegt de staatssecretaris
voor emancipatie, mevrouw Jeltien
Kraaijeveld-Wouters (45 jaar) in haar
met felicitatie-bloemstukjes versier
de kamer op de vijftiende verdieping
van het CRM-gebouw in Rijswijk.
„Ik denk, dat ik toen ik dat zei, wel
erg naar de negatieve kanten van de
zaak heb gekeken. Ik merkte in die
tijd ik werd toen presidente van
de Gereformeerde Vrouwenbond
dat veel vrouwen niet thuis gaven,
wanneer er gewerkt moest worden
en je ze voor iets vroeg. Men kon dan
maar heel moeilijk de overstap ma
ken van de warme haard naar zaken
als politiek of andere maatschappe
lijke bezigheden. Verder speelde,
denk ik, de opvatting mee, die je
toen en nu trouwens nog wel
had, dat je als vrouw geëmancipeerd
was, als je maar buitenshuis ging
werken. Dat irriteert mij altijd erg,
want je kunt als vrouw in je huishou
den net zo geëmancipeerd zijn als
die vrouw, die een baan heeft. Maar
goed, dat neemt allemaal niet weg,
dat ik in die tijd zelf ook anders
tegenover de emancipatie stond. Ik
ben in de loop der jaren wel veran
derd; ik ben m'n eigen opvattingen
over de plaats van de man en de
vrouw in de samenleving kritisch
gaan bekijken en ben tot andere
standpunten gekomen. Ik ben wel
altijd al overtuigd geweest van de
noodzakelijkheid, eigenlijk de van
zelfsprekendheid. dat mannen en
vrouwen samen verantwoordelijk
zijn voor wat er in de samenleving
gebeurt. Door alle discussies in de
afgelopen jaren ben ik wel met mijn
neus op de feiten gedrukt; dat uit
gangspunt van mij was mooi, maar
daar bleek in de praktijk nog niet
veel van te kloppen. De vrouwen
lagen en liggen wel degelijk een stuk
achter op de mannen, wanneer het
gaat om hun inbreng in de maat
schappij.
U bent afkomstig uit de christelijke
vrouwenbeweging. Vindt u niet, dat
het voor vrouwen met deze achter
grond extra moeilijk is om te emanci
peren, omdat zij behalve met manne
lijke tegenwerking ook nog te maken
kunnen krijgen met bezwaren vanuit
de bijbel? „Sara blijf in je tent" was
een veel gehoorde uitspraak.
Jeltien Kraaijeveld: Als ik mij herin
ner, hoe we in de gereformeerde
vrouwenbond altijd bezig waren met
die gezamenlijke verantwoordelijk
heid van man en vrouw voor de sa
menleving, dan denk ik, „dat was
heel wat anders, dan „Sara blijf in je
tent". Maar ik weet wel dat de con
frontatie met allerlei Bijbelse over
wegingen, met name die uit de brie
ven van Paulus, een vertragende in
vloed heeft gehad op de emancipatie
van de christenvrouw.
Wat is voor u eigenlijk een geëmanci
peerde vrouw?
Jeltien Kraaijeveld: Ik praat liever
over geëmancipeerde mensen, om
dat mijn leitmotiv altijd geweest is,
dat mannen en vrouwen samen moe
ten emanciperen. Het is een zaak
van allebei. Onder een geëmanci
peerd mens, versta ik iemand, die
zoveel mogelijk verantwoordelijk is
voor het eigen leven, die drempels
durft over te stappen, die buiten het
eigen vertrouwde kringetje durft te
kijken en te werken en die risico's
durft te lopen.
Wanneer vrouwen steeds maar opge
zadeld worden met „verantwoorde
lijkheid voor hun gezin, maar ook
voor de maatschappij", dreigt dan
niet het gevaar, dat ze nooit eens aan
zichzelf toekomen? Altijd maar bezig
voor anderen, maar geen stukje eigen
leven?
Jeltien Kraaijeveld: Natuurlijk is
elk mens, behalve verantwoordelijk
voor anderen, ook verantwoordelijk
voor zichzelf. In de eerste plaats
zelfs. Ik zeg altijd: je dichtste naas
te, ben je zelf. Inderdaad moet op
dat punt bij vrouwen eens wat meer
nadruk worden gelegd, omdat de
meesten altijd maar bezig zijn voor
anderen en zichzelf daarbij wel eens
vergeten. Ik geloof niet dat je aan je
bestemming beantwoordt, wanneer
je jezelf geheel ondergeschikt
maakt, jezelf altijd maar volledig
wegcijfert. Dat is fout
Vindt u emancipatie van de vrouw
een zaak, die bedreigend kan zijn
voor de man of voor de verhouding
tussen man en vrouw?
Jeltien Kraaijeveld: Ik heb wel eens
mannen gesproken, die hun vrouw
verboden naar de Moeder-mavo te
gaan. Goed, dat zijn misschien uit
zonderingen, maar ik ben ze toch
tegengekomen. Ik denk, dat uit zo'n
„verbod" een stuk angst spreekt.
Want wat zal die vrouw allemaal
leren op die school, zal ze anders
worden, zal hij overvleugeld wor
den? Dat zijn natuurlijk situaties,
die niet gunstig zijn voor de ont
plooiing van de vrouw. Ik geloof dat
emancipatie een langzaam-aan pro
ces is, een kwestie van verandering
en groei. Maar als echtpaar moet Je
wel steeds blijven praten over wat er
gebeurt en waarmee je bezig bent,
anders zou er wel eens verwijdering
kunnen ontstaan, wanneer de een
groeit en de ander blijft stilstaan.
Moet de overheid de emancipatie niet
veel directer stimuleren door bepaal
de activiteiten?
Jeltien Kraaijeveld: Ik denk dat de
Mevrouw Jeltien Kraaijeveld-Wouters:als echtpaar steeds
blijven praten
overheid zich terughoudend moet
opstellen, wanneer het gaat om di
recte beïnvloeding van man en
vrouw. Ik zie de taak van de over
heid op <Jit punt meer als een bege
leidende. Wanneer er aan de basis
activiteiten ontstaan, kan de over
heid die steunen, bijvoorbeeld met
geld. En zodra er allerlei knelpunten
blijken te bestaan, wanneer de
emancipatie echt „hard gemaakt"
gaat worden (wanneer de theorie
dus omgezet wordt in de praktijk)
moet de overheid inspringen, maar
verder moet zij zich betrekkelijk te
rughoudend opstellen. Het is een
zaak van de mensen zelf.
Wat vindt u van geluiden, die bijvoor
beeld ook uit de CNV-hoek komen,
dat in tijden van grote werkloosheid,
zoals we nu meemaken, de getrouwde
vrouw maar liever niet buitenshuis
moet gaan werken, omdat ze daarmee
de plaats van een mannelijke kost
winner zou innemen?
Jeltien Kraaijeveld: Dit is een zeer
moeilijke materie, die bovendien
zeer gevoelig ligt bij de mensen. Je
komt hier aan wezenlijke zaken, niet
alleen van materiële aard (het inko
men), maar ook van immateriële
aard (wat betekent een baan voor
een mens). Ik ben er zeer tegen, dat
de getrouwde vrouw, die men in
tijden van veel vraag naar arbeids
krachten, graag inschakelt, zomaar
en passant weer naar huis gestuurd
wordt, wanneer het slechter gaat.
Dat vind ik een heel verkeerde bena
dering van deze zaak. Ik denk, dat je
de oplossing veel meer moet zoeken
in de richting van herverdeling van
de beschikbare arbeid, een studie
over de verhouding betaald en onbe
taald werk en een onderzoek naar
het scheppen van meer deeltijdar
beid. Daaraan vast zit natuurlijk het
probleem van het inkomen, want
een gezin kan waarschijnlijk niet
bestaan van het loon dat een man of
een vrouw met een part-time baan
moeten nemen. Maar al deze zaken
zijn nog nauwelijks goed bestu
deerd.
Wat vindt u van de zogenaamde „po
sitieve discriminatie" van vrouwen,
dus het tijdelijk voorrang geven van
vrouwelijke sollicitanten bo ven de
mannen in allerlei sectoren van de
maatschappij?
Jeltien Kraaijeveld: In de Tweede
Kamer heb ik indertijd de motie-
Kosto over dit onderwerp gesteund.
Ik vind ook, dat de overheid hier een
voorbeeld—functie heeft en dus
zij het voorzichtig positief zou
moeten discrimineren.
Als u zelf nieuw personeel zou moe
ten aannemen, zou u dan alleen vrou
wen nemen?
Jeltien Kraaijeveld: Wanneer ik
ambtenaren zou moeten aanstellen,
zou ik ze niet uitkiezen om hun man-
of vrouw-zijn, maar om hun deskun
digheid. Wanneer ik speciaal voor
het emancipatiewerk nieuwe mede
werkers zou moeten uitkiezen, denk
ik dat ik daarvoor wel voornamelijk
vrouwen zou aannemen; die weten
tenslotte het best wat er op dit ge
bied aan de hand is. Ik zou het
trouwens erg fijn vinden, wanneer ik
ook op dit gebied deskundige man
nen zou kunnen vinden, want ik blijf
eraan vasthouden, dat emancipatie
een zaak van mannen en vrouwen
samen is.
Kunt u als staatssecretaris voor uw
gevoel echt iets betekenen voor de
emancipatie van de vrouw? U zit,
omdat u geen minister bent, niet bij
de wekelijkse ministerraad; kunnen
ze dan buiten u om niet dingen rege
len, die niet zo best zijn voor de
positie van de vrouw?
Jeltien Kraaijeveld: Het nadeel van
een staatssecretaris is inderdaad,
dat die niet automatisch bij de mi
nisterraad zit Dat wil niet zeggen,
dat je er nooit bij kunt komen, wan
neer er bijvoorbeeld dingen bespro
ken worden die speciaal op Jouw
terrein liggen. Daar moeten nog af
spraken over gemaakt worden. Wat
ik kan betekenen? Ik denk, dat ik
als een soort spln-in-een-web moet
functioneren: op alles letten wat de
anderen doen en erin springen, wan
neer Je denkt, dat er ergens een
collega een beslissing gaat nemen,
die in het nadeel van de vrouwen
zou uitvallen. Er zijn collega's zoals
Albeda, die zelf in de Emancipatie
Kommissie heeft gezeten, die uit
zichzelf al gevoel hebben voor de
emancipatie van de vrouw; anderen
zul je meer in de gaten moeten hou
den en ze met de neus op de feiten
drukken
Tenslotte: u was tot nu toe in de
vrouwenbeweging een tamelijk onbe
kende figuur: Denkt u goed overweg
te kunnen met bijvoorbeeld emanci
patie-bewegingen als Dolle Mina en
de Rooie Vrouwen, om maar een paar j
te noemen? 4
Jeltien Kraaijeveld: ik heb me wel
degelijk al langdurig beziggehouden
met emancipatie-zaken. In de Twee-
de Kamer behoorden ze tot mijn 5
portefeuille. Ik ben ook meegeweest f
naar het grote vrouwencongres in
Mexico in het Jaar van de Vrouw.
Bo vendien werk ik natuurlijk al ja
renlang met vrouwen, o.a. toen ik in
de gereformeerde vrouwenbond zat
Het klopt, dat ik in bepaalde takken
van de vrouwenbeweging geen be
kende figuur ben: ze hebben mij
nooit in demonstraties zien meelo
pen en bij de Blocmenhovekllniek
ben Ik ook niet geweest. Het emanci
patie-terrein is een zeer gevoelig ter
rein. er zijn heel wat verschillende
soorten vrouwen werkzaam. Ik
denk. dat men mij kritisch zal vol
gen; dat is goed. Ik hoop, dat ik met
iedereen zal kunnen opschieten,
maar ik weet, dat ik voor de ene
groep te radicaal zal zijn en voor de
andere lang niet radicaal genoeg. Ik
hoop een redelijke weg te vinden en
een redelijk beleid te voeren.
Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat, sturen aan: Trouw, jury politieke prent. Postbus 859,
Amsterdam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbom
NOS EEN
RE6ERiN6S VERKLARIN6'
HET WEER door Hans de Jong
Hogedruk bij de Azoren, hoge-
druk boven west-Rusland: beide
systemen voeren 1040 millibar
in de kern. Daartussen in wonen
wij in een soort proefterrein tus
sen de maxima. De as van deze
trog van een lage druk strekte
zich de afgelopen dagen via de
Britse eilanden tot over Spanje
uit. In deze uitgebreide trog vin
den we op verschillende plaat
sen gebieden met neerslag. Dat
is in het ene gebied regen, in het
andere, zoals gisteren in zuid- en
oost-Engeland sneeuw. Aan de
oostkant van de trog werd vrij
zachte lucht aangevoerd met in
ons land maxima tot zes graden,
daarvoor Ukkel acht graden Cel
sius. Kouder weer heerst er aan
de westkant van de trog met
hagelbuien en in de nacht ook
lichte vorst op de Britse ei
landen.
Vandaag wordt het koufront
juist dichtbij of vlak over Neder
land verwacht met een boven de
Noordzee aanwezig en nu opvul
lend lage druk gebiedje van cir
ca duizend millibaar. De wind
zal met name in het zuidwesten
en midden van het land ruimen
naar zuidwest tot west. Stroomt
van die kant dan nog iets onsta
bielere lucht toe, waarbij zoals
gezegd een regen-, hagel- of nat
te sneeuwbui niet uitgesloten is,
maar het liet zich aanzien dat
die buiigheid zich in de eerste
plaats boven zee zal manifeste
ren. De temperatuur op circa
vijfduizend meter hoogte boven
de Britse eilanden is nog wat
verder gedaald tot minus dertig
a minus 35 graden tegenover gis
teren bij ons nog minus 24
minus 26 graden.
Hoe zal het verder gaan? In de
algemene luchtdrukverdeling
komt vooreerst nog niet zoveel
verandering. We blijven zoals
gezegd in het speelterrein van
de oceanische en continentale
invloeden met in de buurt wat
regen- of sneeuwexperimenten.
Interessant is wel de positie van
de luchtdruksystemen later in
de week met name vrijdag. Dan
wordt ten zuidwesten van Ier
land een nieuwe depressieont
wikkeling verwacht (992 milli
bar) bij gelijktijdige hoge druk
boven west-Rusland maar ook
een afzonderlijke cel van 1025
millibar boven de Botnische
Golf. Tussen beide systemen in
zal de wind in vrijwel het gehele
Weerrapporten
land gaan toenemen uit richtin
gen tussen zuidoost en oost. Van
het continent wordt dan weer
wat koudere lucht aangevoerd
waarbij de laagste temperatu
ren in noordoost-Nederland zijn
te verwachten. Een overgang
naar temperaturen om het vries
punt tot lichte vorst lijkt daar
later in de week mogelijk. Elders
in het land zal de temperatuur
daling vermoedelijk gematigder
blijven aangezien de wind voor
al in zuid-Nederland en België
en zuidelijk component houdt.
Een lezer uit Haarlem stuurde
een knipsel uit de Texelse Cou
rant van vrijdag 13 Januari.
„Vroege leeuwerik geen best te
ken". De negentigjarige C. Keij-
ser in Den Burg zegt dat het
vroege zingen van de leeuwerik
eertijds door de boeren als een
lentebode werd beschouwd, ge
dachtig aan het toen bekende
spreekwoord .zoveel dagen als
de leeuwerik vóór Vrouwendag
(2 februari) zingt, zoveel weken
zal hij erna treuren. Een droevi
ge geschiedenis dus en daarom
als tegengas ook even dit uit
Ten Post ontvangen knipsel uit
de Winschoter Courant van toe
vallig diezelfde dag: „bouw uw
eigen KNMI volgens deze
methode!
Neem een steen met een door
snee van 304 millimeter. Hang
deze aan een ketting in uw tuin.
Door de steen regelmatig aan
een onderzoek te onderwerpen
ontstaat een feilloze momentop
name van het weer die door de
peperdure KNMI-apparatuur
zelfs niet kan worden vebeterd.
De analyse kan de volgende uit
komsten geven: a. een droge
steen betekent dat het niet re
gent, b. een natte steen daaren
tegen wijst op regen. c. Schaduw
onder de steen bewijst dat de
zon schijnt, d. zwaait de steen
heen en weer, dan staat er een
krachtige wind. e. danst de
steen op en neer, dan is er spra
ke van een aardbeving, f. zou de
steen bovenop ooit wit zijn, dan,
u kunt het geloven of niet, heeft
het gesneeuwd."
Amsterdam zwaar bew.
De Bilt geheel bew
Deelen geheel bew
Eelde half bewolkt
Eindhoven geheel bew
Den Helder geheel bew.
Rotterdam zwaar bew.
Twente licht bew
Vlisslngen zwaar bew
Zd Limburg geheel bew.
Aberdeen licht bew
Barcelona onbewolkt
Berlijn licht bew.
Bordeaux zwaar bew
Brussel zwaar bew
Frankfort mist
Oenéve geheel bew.
Helsinki IJzel
Innsbruck geheel bew.
Klagenfurt sneeuw
Kopenhagen licht bew
Locarno geheel bew.
Londen onbewolkt
Luxemburg mlat
Madrid geheel bew.
Malaga half bewolkt
Mallorca zwaar bew
MUnchen zwaar bew.
Nice regen
Oslo
Parijs
Rome
Spilt
Stockholm
Wenen zwaar bew. 2
Zurich zwaar bew. -O
Casa Blanca licht bew 13
Las Palmas 18
New York sneeuw
Tel-Avlv onbewolkt >8
Tunla licht bew 16
HOOOWATER donderdag 10 Januari Vliuln-
gcii 10.26-23.01 Hanngvllftstutzen 10 34-23 16
Rotterdam 0 00-12 20 8chevenlngen 1144 IJ-
muiden 12 26 Den Helder 2.51-15.21. Harlingen
5 28 18 04 Delfzijl 7 39-20.28
regen
licht b<
onze sociaal-economische
Redactie
I e
>01 DEN HAAG - PvdA en CDA heb-
hiiben gisteren in de Tweede Kamer
vrijwel hetzelfde standpunt inzake
>pode sociale bodemuitkeringen ingeno-
:htmen. De WD heeft een sterk afwij-
erfkend standpunt. Hier een overzicht
ior van de standpunten van de drie gro
te partijen.
PvdA-lelder Den Uyl pleitte onver-
voor handhaving van de koppe-
J van de sociale minima aan het
netto minimumloon. Dat levert 'on-
ité getwijfeld problemen, want het bete
kent een zware last voor sociale ver
zekering en begroting', aldus Den
5 Uyl. De PvdA kiest echter voor het
igs beginsel dat degenen die uit het ar-
beidsproces worden gestoten wer
eld klozen, arbeidsongeschikten, 65-
plussers recht hebben op 'een ge
lijk basisinkomen als de minst ver
dienende werkende', dus het mini
mumloon.
Als de sociale minima worden ge
koppeld aan de prijsstijging, zoals de
VVD wil, betekent dat 'koopkracht-
bevriezing', aldus Den Uyl. Je kunt
dan weliswaar zeggen dat 'de sociale
minima niet worden aangetast'.
Maar aan de andere kant betekent
het dat de betrokkenen 'niet meer
meedelen als er welvaartsgroei op
treedt'. En dat is. aldus Den Uyl,
zonder meer een aantasting van hun
positie in de maatschappelijke ont
wikkeling.
CDA-fractieleider Aantjes zei: „Het
kan niet de bedoeling zijn in de
moeilijke sociaal-economische jaren
die voor ons liggen, via het mini
mumloon en de daaraan gekoppelde
sociale voorzieningen het hele loon
gebouw en de kosten van de sociale
voorzieningen omhoog te krikken.
Er is echter evenmin aanleiding om
voor wat betreft de ontwikkeling van
de koopkracht van de laagstbetaal
de onderscheid te maken tussen zo
geheten actieven en niet-actieven."
Net als Den Uyl pleit Aantjes dus
voor één sociaal minimum voor zo
wel werkenden als uitkeringstrek
kers. Aantjes gaat echter hierbij niet
uit van (netto) lonen, maar van het
resultaat daarvan: de koopkracht.
Dit standpunt biedt enige ruimte om
niet alle elementen die ten grondslag
liggen aan een stijging van het mini
mumloon. ook mee te nemen in de
verhoging van de sociale uitkerin
gen. Als voorbeeld van zo'n element
noemde WD-leider Rietkerk een
verhoging van reiskostenaftrek voor
belastingen. Dat leidt tot een hoger
netto minimumloon, hoewel het mi
nimumloon bruto onveranderd lijkt.
Zo'n verhoging zou echter niet mee
genomen moeten worden in de socia
le uitkeringen, als de trekkers daar
van toch geen reiskosten hebben.
Overigens weidde Aantjes hierover
niet zelf uit. Uit zijn opmerking valt
voorts op te maken dat het CDA niet
voelt voor eventuele extra verhogin
gen van het minimumloon, omdat
die bij handhaving van de koppe
ling immers de sociale uitkeringen
ook duurder zouden maken.
De WD wenst wel twee sociale mini
ma. één voor de werkenden (mini
mumloon), en één wat lager mini
mum voor de trekkers van uitkerin
gen. De WD wil bij de sociale bo-
derauitkeringen, behalve de AOW,
alleen nog vergoeding voor prijsstij
gingen (waardevastheid). De WD-
gedachte is. aldus Rietkerk, 'exact
verwoordt' in het CDA-program,
waarin staat: „Gedacht moet wor
den aan omschakeling op de waarde
vastheid, waarbij de mogelijkheid
openblijft voor periodieke bijstellin
gen." (CDA-leider Aantjes heeft zelf
deze gedachte gisteren duidelijk ver
laten).
Rietkerk betoogde dat 'een bepaalde
prikkel' niet kan worden gemist, en
dat er daarom enig verschil moet
zijn tussen het minimum voor wer
kenden en dat voor trekkers van
uitkeringen. Maar vooral betoogde
hij dat handhaving van de huidige
koppeling zo kostbaar Is, dat de
loonkosten (vooral tengevolge van
premies, belastingen) dan te hoog
blijven, met als gevolg minder ar
beidsplaatsen. „We moeten voorko
men dat het aantal afhankelijken
blijft toenemen." aldus Rietkerk.
Anders is straks de uitkering voor
degenen 'die deze werkelijk nodig
hebben' ook niet meer te waarbor
gen. Daarom is het Juist 'sociaal be
leid' om de huidige koppeling niet
tot een heilige koe te verklaren,
maar ter discussie te stellen, zo be
toogde Rietkerk.
Tengevolge van ziekte kan ook van
daag de rubriek „Dichtbijen verder"
niet verschijnen. Wij hopen dat de
rubriek weer spoedig present zal kun
nen zijn.
