Gezond eten kan
ook zonder vlees
SOCIAAL
BERECHT
Rijles voor een langzame leerling
Hoeveel calorieën?
i/et dat goed is voor hart
»n bloedvaten bestaat niet
Vegetarisch
weekmenu
Drie weken
verstandig
vermageren
g g Stichting Schoolbegeleidingsdienst
voor de Drechtsteden
EEN CONSULENT(E) VOOR HET ONDERWIJS
AAN ANDERSTALIGEN IN DE REGIO DORDRECHT
NEDERLANDS
Onderwijzer
DOCENT(E) DUITS circa 2t uur
DOCENT(E) GESCHIEDENIS
a. leraar/lerares
b. lerares
c. leraar/lerares
Docent(e) Engels
ONDERWIJZER(ES)
iTERDAG 14 JANUARI 1978
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
oor Willem Schrama
eel lezers hebben ons geatten-
eerd op een zaak die ons niet
itgaan is. maar waar tot nu
»e geen gelegenheid voor kon
orden gevonden: de vegetari-
:he maaltijd. Het is waar; var
ens. kalveren en kippen wor-
en met plantaardige eiwitten
etgemest om er minder dierlij-
e eiwitten voor terug te krij-
en. En dat gebeurt vaak op
;n manier die je pure mishan-
eling kunt noemen. Daarom
jn er mensen die minder of
elemaal geen vlees meer eten.
e kunnen drie groepen onderschei-
Op de eerste plaats is er de
oep die vindt dat dieren op een
leer natuurlijke wijze kunnen wor-
tn gefokt. Die groep eet minder
ees. koopt een scharrel-ei. en heeft
oorgaans geen bezwaar tegen het
en van vis. Is men consequent te
en het doden van dieren, dan kan
len weliswaar geen vlees, vis of ge-
ogelte meer eten, maar wel gebruik
laken van melk(produkten). eieren
o honing. Deze groep heet lactove-
etariërs (lacto= melk). En tenslotte
er een kleine groepering die het
ier op geen enkele wijze wenst uit te
uiten, en dus ook geen enkel pro-
akt van levende dieren gebruikt,
it zijn veganisten en zij gebruiken
us geen melk, geen eieren, maar
ok geen honing en wol.
'ervarigen
zondag
fruilcocktail van vers fruit
kervelsoep met plakjes ei
bloemkool met kaassaus
aardappelen
maandag
appel (slaatje)
witte bonen en tomatensalade
opgeklopte kwark met cornflakes
dinsdag
grapefruit
brume bonensoep met soepgroente
flensies met stroop
woensdag
stoofschotel van aardappelen, worte
len. ui en witte kool
kwark met appel en rozijnen
gevulde paprika met roerei
njst kerriesaus en andijviesla
vrijdag
stamppot rauwe raapsteeltjes met
blokjes kaas
gepofte appel met vanillevla
zaterdag
minestronesoep met volkorenbrood
(soep met verschillende groente, ma
caroni en wat peulvruchten)
vruchtensalade
Gegevens zi|n ontleend aan brochure
Gezonde voeding zonder vlees van
het Voorlichtingsbureau voor de
Voeding
oe kunnen we nu uit plantaardige
rodukten toch een volwaardige
oeding samenstellen? Dat is geen
makkelijke vraag, en het vereist
nige kennis van de voedingsleer om
tar te beantwoorden Vlees, vis en
ivogelte bevatten namelijk voe-
ngsstoffen die we dagelijks nodig
bben. Ze bevatten hoogwaardig
iwit, ijzer en vitamines van het B-
iOmplex.
lu stuiten we op een zaak die nogal
ïgewikkeld is. Maar blijft u aan de
jn. want het gaat om uw lichaam,
ie wonderlijke chemische fabriek
'aarvarr u de bedrijfsleider bent. Ei-
itten mogen we gerust onze belang-
jkste voedingsbron noemen. Ons
chaam bestaat er grotendeels uit
luid spieren, inwendige organen,
agels, haar) en we hebben ze vrijwel
lk moment van de dag nodig als
ouw en brandstof. Eiwitten worden
pgebouwd uit aminozuren. Nadat
et lichaam de eiwitten heeft ver
eerd. vinden de aminozuren via de
loedsomloop hun weg naar alle mo-
elijke cellen, die ze omzetten in
e.uwe weefsels, hormonen, anti-
tüïfen en enzymen.
/e kennen plantaardige en dierlijke
iwitten. De meeste dierlijke zijn
olwaardig, dat wil zeggen: ze bevat-
en alle belangrijke aminozuren (er
ijn er 22) om gezond te kunnen
even Vegetarisme zou een ongezon-
e zaak zijn als er ook geen volwaar-
ige plantaardige eiwitten heston
en. Dit is wel het geval, vooral
loten en sojabonen bevatten vol
waardige eiwitten. Erwten, linzen en
eel bonen-, graan- en meelsoorten
levatten echter onvolwaardige ei
witten. Nu kunnen twee of meer on-
olwaardige eiwitsoorten elkaar
weer volwaardig maken, maar dit
lient tijdens één en dezelfde maal-
ijd te gebeuren. Goed dat u geble-
en bent. nu wordt het weer een-
oudig.
Melk
Hie vlees van het menu schrapt,
oet er verstandig aan om per dag
eker een halve liter melk, karne-
1 volkorenbescuit 40
1 sneetje roggebrood80
1 glas chocolademelk125
1/8 liter slagroom470
1 ijsje (50 g)-60
1 roomijsje (50 g)„„...100
Boursin100g 450
Camembert 100 g400
Goudse kaas per plak (15 g)50
Leidse,jong,perplak(15g) 30
Leidse, oud, per plak (15 g) 40
paté (bel. p. boterh. 20 g)90
rosbief (20 g)20
boterhamworst (15 g)60
magere ham (20 g)40
lever, ongelardeerd (20 g)30
rookvlees (10 g)20
gek. worst, knakw. (20 g)70
pindakaas (voor 1 boterham) 60
hagelsl., honing (v. 1 boterh.)40
appelstr., jam, chocoladepasta 30
champ, soep (uit blik, p. bord)90
ossestaarlsoep (idem)110
groentes., kippes. (helder) 70
1 bakharing300
1 gerookte bokking200
garnalen, gepeld 100 g90
1 zoute haring100
1 zure haring180
mosselen, zonder schaal 100 g 60
sardines in blik, 100 g240
magere vis 100 g
matig vette vis 100 g 110
vette vis 100 g..„210
melk of yoghurt te nemen. Verder 25
gram kaas en een portie peulvruch
ten óf een ei óf een extra portie melk
of kaas. aldus adviseert het Voorlich
tingsbureau voor de Voeding. Om
het ijzertekort aan te vullen moet de
vegetariër wil hij gezond blijven
uitsluitend bruin of volkorenbrood
eten, veel groente eten en regelmatig
peulvruchten gebruiken. Ook ei en
appelstroop bevatten veel ijzer,
maar u weet het. de eierdooier bevat
veel cholesterol (denk om hart. en
bloedvaten I en appelstroop bevat
veel suiker (slecht voor het gebit,
veel calorieën).
Wilt u dus het vlees uit de dagme
nu's schrappen, dan weet u nu hoe
dat op verantwoorde wijze kan wor
den vervangen. Nog een paar tips.
Met eieren en kaas kunt u voldoen
de fantaseren, maar peulvruchten
kunt u ook in de soep verwerken.
Van gekookte peulvruchten kunt u
met tomaat, ui en paprika pittige
gerechten maken. Zorg voor verse
groente en fruit erbij (vitamine c).
Ter aanvulling van peulvruchteiwit
is een graanprodukt nodig (bij voor
beeld brood, havermoutpap. Brinta,
cornflakes, muesli).
Uit de Indonesische keuken komen
de soja-produkten tahoe en tempeh,
beide goede vervangers van vlees
(100 gram tempeh is ongeveer gelijk
aan 75 gram vlees; van tahoe is
ongeveer tweemaal zoveel nodig).
Ketjap en andere sojasausen heb
ben een te lage eiwitwaarde om
vlees te kunnen vervangen. Wel
kunt u sojabonen verwerken tot „ge
hakt". Om u te helpen drukken we
op deze pagina enkele vegetarische
maaltijdsuggesties af.
Vetten
Vandaag ook iets over vetten, een
onderdeel van de voedingsleer waar
over veel verwarring bestaat. Eerst
een koe van een waarheid; vet dat
goed is voor hart en bloedvaten be
staat niet. Maar toch is er wel iets
aan de hand met die meervoudig
onverzadigde vetten (rijk aan linol-
zuur) waar zo driftig mee geadver
teerd wordt. Ze hebben een zekere
invloed op het cholesterolgehalte
van het bloed, en dat heeft vervol
gens weer te maken het het tempo
waarin dc aderen dichtslibben. Een
ingewikkeld en langdurig proces,
waarvan nog niemand precies weet
hoe dat verloopt.
Maar voorlopig lijkt het alleszins
verstandig om vooral dierlijke vet
ten te beperken, waarin weinig van
die meervoudig onverzadigde vetzu
ren zitten (dus: roomboter, gewone
margarine, bak- en braadvet, reuzel,
rund vet). Goede bronnen van meer
voudig onverzadigd vet zijn: zonne
bloem-, maïs- en soja-olie, en na
tuurlijk dieetmargarine. Let wel: di-
eetmargarine is geen vermagerings-
produkt. Het bevat evenveel vet (80
procent), al is dat vet dan anders
samengesteld. De term dieetmarga
rine is niet beschermd, dus let op de
verpakking. De hoeveelheid linol-
zuur of meervoudig onverzadigde
vetzuren (meestal zo'n 60 procent)
moet er op staan. Ook gewone hal-
varine is niet per se gezonder
alleen is veertig procent van het vet
door water vervangen. De aandui
ding „plantaardig" zegt op zichzelf
niets.
Zoetjes
Simpkins
„Denk je dat
dit de juiste
methode is,
Simkins?"
zaterdag 14 januari
ontbijt
1 snee bruinbrood (dunbe-
smeerd) met jam of marme
lade
1 sneetje knackebrot of rogge
brood met jonge kaas
thee of koffie zonder suiker
's morgens
koffie of thee zonder suiker
1 glas halvolle of karnemelk
lunch
tosti van 2 sneetjes bruinbrood
met ertussen plakje ham. plak
je kaas en schijf ananas
1 appel of sinaasappel
koffie of thee zonder suiker
*s middags
koffie of thee zonder suiker
beker bouillon of glas mine
raalwater
warme maaltijd
kop heldere kippesoep
1 haaskarbonade
flinke portie spinazie
2 gekookte aardappelen met
beetje ontvette jus
1 glas halvolle of karnemelk of
magere yoghurt
's avonds
koffie of thee zonder suiker
1 glas wijn. sherry of gedistil
leerd
beker bouillon
zondag 15 januari
ontbijt
1 dunbesmeerde snee krenten
brood of bruinbrood met ma
gere vleeswaar
1 bischuit met plakje jonge
kaas
1 glas halvolle of karnemelk
koffie of thee zonder suiker
's morgens
kofgfie of thee zonder suiker
met biscuitje
lunch
1 geroosterde snee witbrood-
met 50 g gepewlde garnalen en
plakjes komkommer, of vlees
waar naar keuze
1 snee bruin of volkorenbrood
met kaas naar keuze en beetje
mosterd
1 mandarijn
koffie of thee zonder suiker
's middags
koffie of thee zonder suiker
beker bouillon
warme maaltijd
kop heldere groentesoep
stukje mager rundvlees (100 g)
kleine portie snij- of spercie-
bonen
portie sla met wat tomaat (wei
nig sla-olie)
2 gekookte aardappelen (mid
delmaat)
1 mandarijn
koffie of thee zonder suiker
's avonds
koffie of thee zonder suiker
glas halfvolle of karnemelk
En dan ten slotte zoetjes. Uitsteken
de vervangers voor suiker, dat het
moet nog maar eens worden gezegd
veel calorieën levert en eigenlijk
alleen als brandstof fungeert. Dat
suiker goed is voor de spieren, is een
achterhaalde opvatting die een mo
derne arts niet meer over zijn lippen
krijgt. Maar: zoetjes hebben een
bijsmaak, hoewel niet voor iedereen
dezelfde.
Tip: probeer ze allemaal, ook de
vloeibare soorten (vaak aangenamer
van smaak) en zorg dat u ze altijd bij
de hand hebt. Bedenk goed dat ze
geen enkele calorische waarde heb
ben. En dat ze kankerverwekkend
zouden zijn. dat kunt u naar het rijk
der fabelen verwijzen zolang u ze
niet als snoepjes gebruikt. Bij nor
maal gebruik is tegen het gebruik
van kunstmatige zoetstoffen geen
enkel bezwaar aan te voeren.
Nog even dit: we zijn erg blij met de
vele reacties op de actie „Drie weken
verstandig vermageren". Om maar
één voorbeeld te noemen: een me
neer uit Castricum meldde ons dat
hij na de eerste acht dagen van het
vermageringsprogramma niet min
der dan vier kilo was afgevallen. Zon
der honger. Velen met hem hebben
ons verzocht nog enige weken door
te gaan met het afdrukken van dag
menu's. Hoewel wij in deze krant nog
vaak zullen terugkomen op het on
derwerp voeding, moeten we er vol
gende week zaterdag mee stoppen
Maar let op die krant van volgende
week zaterdag. Dan gaan we (gezon
de) kookboeken verloten, die geheel
aansluiten op de actie. En voor elke
deelnemer is er een boekje met re
cepten. tips en menu's voor een calo-
rieënbeperkt dieet zoals hij of zij dat
de afgelopen weken heeft gevolgd
vraagt:
In hei takenpakket dat m overleg met de Raad voor het onderwijs
aan anderstaligen tot stand zal komen wordt o a opgenomen
de begeleiding van Nederlandse en buitenlandse
onderwijsgevenden in kleuter- lager en voortgezet onderwijs
(internationale schakelklassen).
het leveren van bedragen m de voorbereiding van het
onderwijskundig bele<d.
4» het overdragen van informatie naar derden (zowel
schoolbegeleiders als schoolteams)
Gezocht wordt naar iemand met goede contactuele eigenschappen
die aan zoveel mogeli|k van de volgende voorwaarden voldoet
ervaring in het (kleuter- ot lager) onderwas
in h$t bezit van ol studerend voor de akte nederlands M O
A/B, zo mogeli|k specialisatie in „Nederlands als vreemde
taal'1
Salarissen volgens Rijksregeling De overige rechtsjxwitieregelingen
zijn overeenkomstig die van de gemeente Dordrecht
Een psychologisch onderzoek kan tot de selektie-procedure
behoren
Inlichtingen kunnen worden ingewonnen b'i de direkleur de heer C J Eisenhutten
teleloon 078-39100 Sollicitaties ie richten aan hel bestuur van voornoemde stichting
Stationsweg no 4 te Dordrecht
WINTERSWIJK
Wegens ziekte zijn vakant. om direct te vervullen
tot 1-8-78, waarschijnlijk langer.
CHR. MAVO
10 lessen
R.K. MAVO
8 lessen
Er kan worden gesolliciteerd naar 1-8 lessen aan
beide scholen of naar 10 lessen aan de Chr. Mavo
Enige ervaring Is gewenst
Inlichtingen en sollicitaties:
P. Cnossen, dir. Chr. Mavo Curagaostr 15. Win
terswijk. tel 05430-3261. school: 05430-2186 G
J. Leus. dir R K Mavo, Hortensialaan 24, Winters
wijk. Tel 05430-3556. school: 05430-4147.
pos chr.. 28 jr. met aantekening en ruim 6 |r
werkzaam geweest als sportinstructeur in de K.L.,
zoekt per 1 maart sportieve werkkring. Br ond nr
7072 bur Trouw A dam.
„DE LAGE WAARD"
CHRISTELIJKE SCHOLENGE
MEENSCHAP VOOR ATHENEUM
EN HAVO
Vijzellaan 4, Papendrecht.
Tel. 078-51344.
Gevraagd voor de hogere klassen met ingang van
heden tot circa 1 maart 1978 in verband met ziekte
tevens per 1 maart 1978:
11 uur
per 1 augustus 1978 stijgt dit yrenaantal tot circa 16
uur
Belangstellenden die weloverwogen kiezen voor
het protestants-christeliik onder wi/s. kunnen inlich
tingen inwinnen bij en hun sollicitatie richten aan
de rector, de heer F. Revet, tel. 076-51344
(school) en 75737 (privé).
Augustinus College
Gemeenschap van scholen op christelijke grondslag
voor Havo - Atheneum Mavo LTO - LHNO
Oubbellnk 1. tel 020-967150
1102 AL Amsterdam-Bi|lmermeer
Het bestuur van de Augustmus Stichting vraagt
voor de Mavo - LTO - LHNO
godsdienst voor 5 uur
NXII voor 4 a 5 uur
voor de Havo - Atheneum
Engels voor 25 uur
(bi| voorkeur 1e graads)
De vacatures voor Mavo - LTO - LHNO kunnen per heden
vervuld worden, die van Havo - Atheneum per 1 februari
1978 ol zo spoedig mogelijk daarna
Schntteliike sollicitaties richten aan hel bestuur p a
Dubbelmk 1 1102 AL Amsterdam ZO
KAMPEN
Johannes Calvijn-lyceum en school
voor Havo te Kampen.
met spoed gevraagd wegens ziekte een
voor 12 uur
van Prot Chr levensovertuiging
De mogelijkheid bestaat dat er voor het
cursusjaar 1978/1979 een ie graads V B
beschikbaar is
Inlichtingen en sollicitaties (liefst telefonisch) te
richten aan de rector D Runia, P/A Jan Ugthan-
straat 1 te Kampen Telefoon 05202-16022
(school) 12982 (huis) bg g 16677
ZELHEM
„LOO" School voor Chr. Basisonderwijs
Cosmeastraat 2 tel. 08342-1696
Gevraagd per 1 febr 1978
(i.v.m zwangerschapsverlof)
voor het 3e leerjaar een tijdelijke
mogelijke verlenging lol 1 aug 1979
Sollicitaties aan Hds H. H Henmnk Hummetoseweg 41
Zei hem Tel 08342-1407
De man leed al ernstig aan aderverkalking in
de benen er waren kunstaderen geplaatst
toen hij op een kwade dag met zijn bromfiets
tegen het wegdek sloeg. Zijn rechterbeen brak
op verschillende plaatsen. Nu waren voor ie
mand met een paar gezonde benen de gevolgen
misschien nog beperkt gebleven, maar voor
iemand met zware aderverkalking kan zo'n
gecompliceerde breuk veel ernstiger uitpak
ken. De dokter in het ziekenhuis kon geen
andere beslissing nemen dan amputatie.
Met bromfietsrijden was het afgelopen en lo
pen met dat ene zieke been ging ook heel
moeilijk. De Gemeenschappelijke Medische
Dienst kwam dan ook tot de slotsom dat de
man niet langer in staat was zonder een eigen
vervoermiddel in zijn sociale contacten te voor-
zien.
„Deze man moet autorijles hebben, zodat hem
na het behalen van het rijbewijs een aangepas
te auto in bruikleen kan worden gegeven."
adviseerde de sociale verzekeringsarts. De be
drijfsvereniging was het daar geheel mee eens.
Er ging een briefje naar de man met de mede
deling dat hij in aanmerking kwam voor een
vergoeding van de rijleskosten tot een voorlo
pig bedrag van 850 gulden. Na het behalen van
het rijbewijs zou hij een aangepaste auto
krijgen.
Met die rijlessen ging het niet voor de wind.
Toen de 850 gulden op waren, was er nog geen
enkel zicht op het rijbewijs en er zat weinig
anders op dan het aanvragen van een nieuwe
vergoeding. Ook de volgende 850 gulden wer
den toegekend en de man ging verder met zijn
rijlessen
Moeilijkheden ontstonden er. toen ook die
tweede 850 gulden aan de rijschool waren afge
dragen. De man had inmiddels 90 rijlessen
gehad, hij was twee keer gezakt en er was dus
nog steeds geen rijbewijs.
Wat nu? Nog eens 850 gulden vragen? Nee, zei
de bedrijfsvereniging, u komt niet meer in
aanmerking voor een vergoeding. Stop maar
met die lessen. De teleurstelling was groot,
want nu onze man geen rijles meer kon nemen.
\#as natuurlijk ook de kans op die aangepaste
auto verkeken. Hij ging tegen de beslissing var.
de bedrijfsvereniging in beroep bij de centrale
raad van beroep. Dit college moest nu de vraag
beantwoorden of de bedrijfsvereniging een re-
delijke beslissing had genomen.
Allereerst merkte de raad op, dat het de be
drijfsvereniging vrij staat om aan dit soort
vergoedingen een grens te stellen Het gaat er
alleen om of die grens ook redelijk Is.
Uit hoofde van zijn handicap is aan deze man^
een auto in het vooruitzicht gesteld, overwoog
de raad. en daarmee is onlosmakelijk de vraag
verbonden of de man of zijn echtgenote een
rijbewijs heeft.
Alleen al het tekennen van twee maal 150
gulden wijst erop dat de man kennelijk ge
schikt werd geacht om een auto te besturen en
om autorijles te nemen.
De raad vervolgde; „Gelet op de nauwe verwe
venheid tussen de beloofde auto. het volgen
van rijlessen en het belang dat de man heeft bij
het behalen van een rijbewijs. Is het afwijzen
van een verdere vergoeding enkel op grond van
het feit. dat een bepaald aantal lessen is over
schreden, uit een oogpunt van redelijkheid niet
aanvaardbaar"
Daar komt nog bij, vond de raad. dat van
ongeschiktheid om een auto te besturen ol het
rijbewijs te halen niets is gebleken en ook is
niet nagegaan of de echtgenote van de man in
staat is een rijbewijs te halen Ook het feit dat
de man als een langzame leerling wordt be
stempeld. bij wie de leeftijd een rol speelt,
behoeft op zichzelf die ongeschiktheid niet in
te houden. De raad wees vervolgens op de vaste
overtuiging van de rij-instructeur. dat de man
tot het behalen van een rijbewijs in staat moet
worden geacht.
„Bovendien," zei de rij-instructeur, „heeft de
man als gevolg van ziekte een tijd geen les
kunnen nemen. Daar hebben zijn rij-prestaties
onder geleden." Voor de raad was het allemaal
voldoende om het Intrekken van de rijles
vergoeding als „onrdelijk" te bestempelen In
het vertrouwen dat het rijbewijs er eens zou
komen, werd de bedrijfsveentging gevraagd de
man nog een s een kansje te geven
