ra
*1.
Palestijnen vrezen
meer aanslagen
en Cambodja: eeuwenoude tegenstelling
Moord op Hammami geen incident
ITERDAG 14 JANUARI 1978
BUITENLAND
Trouw/Kwartet
19
t behelmde Palestijnse guerrillastrij-
rs hielden het afgelopen weekeinde in
(iroet de erewacht bij de kist van Said
iami. de in Londen vermoorde verte-
-iiwoordiger van de Palestijnse Bevrij
dingsbeweging (PLO). De „manipulerende
verraderlijke hand van Washington"
wederom toegeslagen. „De zionisti-
ie imperialistische huurling die Ham-
''ïh ami doodschoot werd door de Verenigde
raaten gestuurd" lichtte PLO-leider Jasser
i® afat bij de kist van zijn vermoorde
end toe
schuld van Hammami's dood in de
ioenen schuiven van zionisten en impe-
listen kon geen kwaad. Arafat kon zich
_j ieder geval aan een dergelijke verkla-
U1 ig geen buil vallen. Niemand in de Arabi-
ie wereld zal zionisten in verdediging
men. de Verenigde Staten hadden net te
nnen gegeven dat. gezien de houding
u n het Palestijnse verzet, het nu wel „dag
1,0" was en Arafat kon althans nog voor-
cfcig blijven schipperen tussen de elkaar
in> strijdende partijen binnen het kamp
n de tegenstanders van het vredesinitia
tief van Egyptes president Anwar Sadat.
pa
hok, verbijstering en woede heersten in
le delen van de Arabische wereld toen
dat Sadat begin november in het
yptische parlement geen loze kreten
ch id geslaakt. Een Arabisch staatshoofd in
t door „zionisten bezette" Jeruzalem en
5f chtstreekse onderhandelingen tussen
typte en Israël betekenden de uitver-
__iop van de Arabische zaak en venaad
Tin de Palestijnse revolutie. Een verenigd
j t -ont van vastberadenheid" moest een
rgelijke ontwikkeling met alle geweld
porkomen. Op een topconferentie in Tri-
tyli enkele welcen geleden werd dit front
ior Syrië, de PLO. Algerije, Libië en Zuid-
men opgericht
'apieren tijger
b fel meer dan een papieren tijger is het
int tot nu toe echter niet gebleken. Woe-
nd verliet de Iraakse delegatie de confe-
itie in Tripoli. Immers met het halfzach-
gedoe van het afvallige Baath-regiem in
amascus en de eigenlijk naar Sadat lon-
nde Arafat wilden de heren in Bagdad
ïts te maken hebben. Wie niet definitief
wilde zien van de kans op een vreedza-
oplossing van het conflict in het Mid-
in-Oosten, kon in Iraakse ogen nauwe-
ks tot de „verwerpers" in de Arabische
ar ereld worden gerekend.
ït front is er. maar alle pogingen om het
T«k een werkelijke machtsfactor te maken
jn tot dusver mislukt. Syrië wil weliswaar
't de „verrader Sadat" en diens „defai-
isch beleid" niets te maken hebben,
aar heeft daarmee zeker niet voor eens
voor altijd voor het oorlogspad gekozen,
invaarding van het Iraakse actiepro-
imma had niet alleen een knieval voor
[aartsvijand Bagdad betekend maar ook
n absolute breuk met de tot nu toe in
imascus gehuldigde opvattingen tot ge-
lg gehad
aiti:
Jitgangspunten
Said Hammani (foto
boven), vertegen
woordiger van de Pa
lestijnse Bevrij
dingsbeweging
(PLO) in Groot-Brit-
tannië werd vanwege
zijn gematigde opvat
tingen vermoord.
Zijn dood is geen op
zich zelf staand inci
dent. Voor dat de kist
van Hammani (foto
rechts) naar het Mid
den-Oosten werd
overgebracht werd in
Londen een herden
kingsbijeenkomst ge
houden in aanwezig
heid van zijn echtge
note Khalida (twee
de van rechts).
- door James Dorsey -
imers naar opvatting van Irak dienden
verwerpers van het Egyptische vredes-
litiatief vijf uitgangspunten te kiezen:
Afkeuring van het tot nu toe gevoerde
geleid, verwerping van de resoluties van de
leiligheidsraad van de Verenigde Naties
itb i van de Geneefse vredesconferentie en
ir^roordeling van alle contacten met zio-
Isten.
Terugtrekking van de Syrische troepen
t Libanon, versterking van de Palestijn-
la revolutie en de progressieve krachten in
ibanon en het toestaan aan de Palestij-
:n om vanaf Syrisch grondgebied acties
gen Israël te voeren.
Aanvaarding van het principe van de
totale bevrijding van Palestina en de be
zette Arabische gebieden
Mobilisatie van alle politieke, militaire
en economische krachten van de Arabie
ren om de zionistische vijand tegemoet te
treden
Aanvaarding van ondubbelzinnige re
gels die de betrekkingen tussen de Pales
tijnen en het Syrische bewind vastleggen
en die de onafhankelijkheid van het Pales
tijnse verzet kunnen garanderen.
Kortom. Irak eiste de vervanging van de
staat Israël door een Palestijnse eenheids
staat. tot stand gebracht door militair ge
weld en veroordeling van het Syrisch op
treden tijdens de Libanese burgeroorlog.
Ruimte voor verzoening tussen Syrië en
Irak leek er niet te zijn. Tot deze althans
voorlopige slotsom moesten ook de ver
schillende bemiddelaars tussen Damascus
en Bagdad, onder wie de Algerijnse presi
dent Boumedienne en PLO-leider Arafat
komen.
Aanslagen
lem ?ijn al vier „collaborateurs" op de
westelijke Jordaanoever „terechtgesteld"
Eind december werd er een bom gevon
den bij de Egyptische ambassade in Bonn
Op oudejaarsavond stierven twee Syri
sche diplomaten in Londen toen een bom
in hun auto ontplofte
Enkele dagen later werd PLO-vertegen-
woordiger Hammami in zijn Londense
kantoor doodgeschoten
Het algelopen weekeinde onderschepte
de Franse politie een aantal in Straatsburg
geposte bombrieven, alle geadresseerd aan
ambassades van landen uit het Midden-
Oosten in Parijs.
Politieke waarnemers vrezen dat de poli
tieke strijd in het Midden-Oosten op korte
termijn bijzonder bitter en bloedig zal ver
lopen. Het gonst van de geruchten in be
schuldigingen. De rode draad die de be
langrijkste van deze gewelddadige aansla
gen met elkaar verbindt is nog niemand
duidelijk. Het weinige dat bekend is
maakt de zaak alleen maar nog verwar
render.
Naar alle waarschijnlijkheid dient in dit
kader de reeks gewelddadige aanslagen te
worden gezien waarmee het Midden-Oos
ten nu te maken heeft.
In Israël vinden er regelmatig bomaan
slagen plaats
Sinds het bezoek van Sadat aan Jeruza
Bedrljfsongeluk
Dat Palestijnen in Israël bomaanslagen
plegen en dat Palestijnse „collaborateurs"
in de door Israël bezette gebieden hun
leven niet meer veilig zijn was bekend.
Immers, Palestijnse leiders in Beiroet had
den duidelijk laten weten dat degenen die
met Sadat en Begin zouden meeheulen
hun gerechte straf zouden krijgen. Ook het
feit dat Egyptische instellingen een gelief
koosd doelwit zouden zijn lag voor de
hand. Ingewikkeld werd het pas met de
dood van de Syrische diplomaten. Immers,
de Britse recherche kwam al gauw tot de
conclusie dat er van een aanslag geen
sprake was, maar de de „medische atta
ché" van de Syrische ambassade in Lon
den en diens chauffeur slachtoffer van een
„bedrijfsongluk" werden: de door hen ver
moedelijk willens en wetens vervoerde
tijdbom ontplofte nog voor het kon wor
den besteld. Nog pijnlijker voor Londen èn
Damascus werd dit betreurenswaardige
incident toen bovendien bleek dat de door
de Syriërs vervoerde bom identiek was
met de explosieven die voor de Egyptische
ambassade in het Westduitse Bonn waren
bedoeld.
Angst
De verwarring en de angst, vooral onder de
gematigden binnen de PLO, de „spreek
buizen van Arafat" steeg ten top met de
moord op Said Hammami. Hammami,
sinds 1971 PLO-vertegenwoordiger in
Groot-Brittannië, persoonlijk bevriend
met Arafat en bekend om zijn zeer gema
tigde opvattingen, gold als exponent van
een stroming Palestijnen die het dichtst
bij het denken van de PLO-leider stond:
Als een van de eerste Palestijnse functio
narissen opperde hij de gedachte van de
stichting van een onafhankelijke Pale
stijnse staat in de door Israël bezette ge
bieden. Hammami was een handig diplo
maat die er niet voor terugschrok de reali
teit onder ogen te zien. Hij besefte dat men
de geschiedenis niet zomaar terug kon
draaien, dat ofschoon de Palestijnen van
huis en haard waren verdreven er een
oplossing moest worden gevonden van het
conflict in het Midden-Oosten die aan de
nationale verlangens van zowel Palestij
nen als Israëli's tegemoet kwam. Hij was
een van de eerste PLO-functionarissen die
regelmatig met Israëli's contacten onder
hield.
Israëlische stijl
lijnrecht tegenover elkaar, op persoonlijk
niveau onderhield hij met vele radicale
Palestijnen nauwe vriendschapsbanden
Bovendien zullen de radicalen binnen de
PLO de met Arafat op de topconferentie
van Tripoli bereikte verzoening niet licht
vaardig op het spel zetten.
In kringen van de PLO legt men de verant
woordelijkheid voor de moord bij de in
Bagdad woonachtige Palestijn Aboe Nidal
alhoewel men zich van rechtstreekse aan
vallen op Irak onthoudt. Deze voormalige
vertegenwoordiger in Irak van Al Fatah,
de belangrijkste Palestijnse guerrilla-orga
nisatie, werd in 1974 door de PLO ter dood
veroordeeld omdat hij aanslagen zou heb
ben beraamd op vooraanstaande PLO-le-
den die om hun gematigde opvattingen en
hun nauwe banden met conservatieve Ara
bische regimes bekend stonden Sindsdien
opereeert Aboe Nidal vanuit een trainings
kamp in de buurt van Bagdad.
Zwarte juni
Met goedkeuring van zijn Iraakse brood
heren pleegden zijn strijders van de „zwar
te juni" de naam dient als herinnering
aan de maand waarin de Syrische troepen
Libanon binnenvielen en zich tegen de
Palestijnen keerden aanslagen op hotels
in Damscus en Amman. Ook zou hij ver
antwoordelijk zijn voor een onlangs mis
lukte aanslag op PLO-leider Arafat. Naast
Hammami zouden nog drie andere beken
de PLO-functionarissen. allen nauwe rela
ties onderhoudend met Arafat, op de do
denlijst van een vanuit Frankrijk opere
rend moordcommando van Aboe Nidal
staan.
Dat Hammami's dood geen op zichzelf
staand feit is. maar een rechtstreeks tegen
Arafat gerichte actie, staat vast Arafat
lijkt bereid tot een compromis met Israël
te zijn. In zijn opdracht mocht Issam Sar-
tawi. de PLO-man die verleden jaar in
Parijs met Israëli's besprekingen voerde,
onlangs verklaren dat Sadats vredesinitia
tief misschien toch niet zo slecht was.
Toen 134 leden van het Palestijnse Natio
nale Congres Sartawi voor deze uitspraak
ter verantwoording wilden roepen, wist
Arafat dit te voorkomen. Bovendien zullen
Arafats uitspraken tegenover een Ameri
kaanse Congresdelegatie op bezoek in Da
mascus vele Palestijnen ook niet leuk in de
oren hebben geklonken. Immers, volgens
Paul Findley, lid van de delegatie waar
mee de PLO-leider verleden week een ze
ven uur durend gesprek voerde zou Arafat
bereid zijn een vredesmacht op het grond
gebied van een onafhankelijke Palestijnse
staat te aanvaarden. Met andere woorden,
in ieder geval op middellange termijn is
niet alleen Sadat. maar ook Arafat bereid
om Israël veiligheidsgaranties te geven.
Scheiding
Dat „zionistische en Israëlische" agenten
met z'n dood niets te maken hebben wordt
in privé-gesprekken met Palestijnen open
lijk toegegeven. Men beseft dat Jeruzalem
op het moment van vredesonderhandelin
gen met Egypte, dat zelf op gespannen
voet staat met de PLO, een dergelijk risico
niet zal lopen. Bovendien wijzen de Pale
stijnen op het feit dat de manier waarop
Hammami werd vermoord niet tot de Is
raëlische stijl behoort. Israëli's gaan liever
geraffineerder te werk. Ook de kans dat de
moordenaar in opdracht van de radicale
vleugel van de PLO handelde is vrijwel
uitgesloten. Weliswaar stonden Hammami
en het Palestijnse Afwijzingsfront politiek
Dat de scheiding der geesten binnen de
Palestijnse beweging snel nadert lijkt aan
nemelijk. Of Hammami's dood de interne
strijd heeft ingeluid moet nog worden af
gewacht. Ervan uitgaande dat Aboe Nidal
voor de dood van de PLO-man verant
woordelijk is blijft de vraag open of Irak
gekozen heeft voor uitroeiing van de „ge
matigden" binnen de radicale gelederen of
dat Aboe Nidal momenteel op eigen houtje
opereert uit vrees dat Irak zich alsnog bij
het „front van standvastigheid" zal aan
sluiten en de afvallige Palestijn als eën
baksteen zal laten vallen. Althans officieel
houden de Palestijnen het er voorlopig
maar bij dat „er geen twijfel aan bestaat
dat wij momenteel de moeilijkste periode
meemaken, een periode waarin ons lot zal
worden bepaald en waarin de Israëli's en
de Amerikanen proberen de Palestijnse
factor van tafel te vegen."
oor Nico Kussendrager
'ij zullen nooit een communis-
;ch broederland aanvallen.
|ie verzekering gaf de Vietna-
lese vice-minister van buiten-
dse zaken Nguyen Co Thach
een vraaggesprek dat ik deze
imer in de hoofdstad Hanoi
,et hem had. Hij beklemtoon
de vreedzame bedoelingen
JJfen zijn land: Wij zijn niet van
loilan de revolutie te exporteren Strijdbijl
i: Wij willen na dertig jaar in
•ede leven.
De kleine Vietnamese minderheid in
het land is daar herhaaldelijk het
slachtoffer van geworden (omge
keerd nam Vietnam dan weer
„wraak" op de daar wonende Cam-
bodjanen).
Als gevolg van de eeuwenoude te
genstelling tussen de twee landen,
heeft Cambodja ook altijd het aan
deel verzwegen dat Vietnamese mili
tairen hebben gehad in het. ten val
brengen van de vorige regering, en
vestiging van een nieuw regime.
p de terugreis via Moskou verhaal-
een Oostduitse collega van scher-
utselingen in 't grensgebied van
yiam bod ja en Vietnam Die scher
mutselingen zijn nu ontaard in een
>enlijke oorlog, waarbij partijen el-
(ar er over en weer van beschuldi-
tn te zijn begonnen. De oorzaken
'■1( in de broederstrijd liggen vooral in
t geschiedenis, op de achtergrond
>eelt de verhouding tussen de Sow-
- t-Unie en China. Moskou staat ach-
!2*r Vietnam, terwijl Peking partij
eeft gekozen voor Cambodja.
ginder de voet
et is niet voor het eerst dat de twee
nden elkaar naar de keel vliegen,
ens was Cambodja een groot land
it z ch uitstrekte over grote delen
an Indo-China. maar geleidelijk
oesten de Khmers het onderspit
golven tegen invallende Siamezen
n Vietnamezen. De Vietnamezen
rachten het land terug tot de om-
Lig die het nu heeft veel kleiner
an Vietnam, en met zo'n acht mil-
1 »en inwoners tegen Vietnam vijftig.
__>oor dat verschil en de omvang en
k hardheid van zijn leger moet Viet-
am in staat worden geacht. Cam-
odja onder de voet te lopen, als het
eijat zou willen.
Cambodja hebben Vietnamezen
ltijd een belangrijke rol vervuld in
handel, wat eveneens kwaad
n loed heeft gezet. De Cambodjanen
cff'Clden zich door de geldschieters
r n handelaren van over de grens
'tgemolken Verder deden Vietna
,p lezen dienst in het Franse koloniale
o 'Her dal in beide landen de bevol-
W ing er onder hield Anti-Vielnamese
tvoclens bij de Cambodjanen zijn
aarom niet zo vreemd
Beide landen werden communis
tisch, maar dat heeft niet betekend
dat het verleden werd vergeten en de
strijdbijl begraven. De verschillen
bleven bestaan en daar kwam bij dat
Cambodja als gezegd op Peking ging
koersen, en Vietnam op Moskou.
In Vietnam wemelt het op het ogen
blik van de Russen. In het door de
Cubanen gebouwde Overwinnings
hotel waar ik in Hanoi een paar
dagen logeerde was het grootste deel
van de kamers bezet door Russische
adviseurs. Zowel op de heen- als op
de terugreis zat het toestel vol met
deskundigen uit de Sowjet-Unie, die
Vietnam met raad en daad bij de
opbouw terzijde staan. Chinezen die
met dat doel naar Vietnam waren
gereisd ben ik er niet of nauwelijks
tegengekomen.
Dat Vietnam zijn licht opsteekt bij
de Sowjet-Unie is eigenlijk op 't eer
ste gezicht niet zó voor de hand
liggend China is immers een land
dat wat betreft staat van ontwikke
ling en doeleinden veel beter te ver
gelijken is met Vietnam dan de Sow
jet-Unie Een grote nadruk op de
ontwikkeling van de landbouw, en
veel aandacht voor technologische
ontwikkeling. Zeker op het ogen
blik, nu de „bende van vier" achter
slot en grendel zit en de nieuwe
„gematigde" machthebbers in Chi
na technologie weer hoog in hun
vaandel schrijven, net als Vietnam.
Daar tegenover staat dat er in de
verhouding met China veel oud zeer
zit (herhaalde invallen door de eeu
wen heem en dat het grootste deel
van de hulp tijdens de oorlog tegen
de Amerikanen en hun Zuidvietna-
mese zetbazen kwam van de Sowjet-
Unie Zo iets schept een band en op
het ogenblik heeft Moskou daar
voordeel van en kan het zijn invloed
in Vietnam vergroten.
Even lief
Tijdens mijn bezoek aan Vietnam
werd een paar maal verzekerd dat
China en de Sowjët-Unie Vietnam
even lief waren, en leek het erop
alsof het poogde de twee grote com
munistische „broederlanden" tegen
elkaar uit te spelen. Op het ogenblik
is het echter volstrekt duidelijk
waar Vietnam staat.
Eigenlijk bleek dat al tijdens het
bezoek dat de Vietnamese partijle
dier Le Duan vorige herfst aan Chi
na bracht. Hij werd er uitermate
koel ontvangen, prees de Sowjet-
Unie (China's aartsvijand: tenmin
ste: nog wel) en verwierp de „drie
werelden theorie" van wijlen partij
leider Mao Tse-toeng als zijnde
„niet-marxistisch". Daar kwam bij
dat het Volksdagblad niet de moeite
nam kleurenfoto's van het bezoek te
brengen (wat anders wel gebeurt) en
dat de visiste uitermate kort duur
de. „Pekinologen" weten dan
genoeg.
Cambodja heeft tijdens de oorlog
uitgebreide steun gekregen van Chi
na, dat de groeiende invloed van de
Sowjet-Unie in Indochina vreesde.
Moskou heeft nog altijd hersenspin
sels over een „Aziatisch veiligheids
stelsel" dat dan natuurlijk wel on
der de invloed van de Sowjet-Unie
zou moeten staan. Peking krijgt van
dat soort bedenksels (overigens ook
door Vietnam afgewezen) een naar
gevoel in de maag Ook daarom pro
beert het vaste voet aan de grond te
krijgen in Cambodja en dat lukt
Volgens de Far Eastern Economie
Review heeft Vietnam Chinezen aan
de grens met Cambodja krijgsge
vangen gemaakt, terwijl Cambodja
bericht over „blonde en sterke" Eu
ropeanen die Vietnam daadwerke
lijk helpen, en dat kunnen niet an
deren zijn dan Russen.
Werd de Vietnamees Le Duan in
Peking uitermate koel ontvangen,
een paar maanden daarvoor was de
Cambodjaanse leider Pol Pot een
allerhartelijkst welkom ten deel ge
vallen Pol Pot koos duidelijk stel
ling tegen de Sowjet-Unie en zei dat
juist zijn land veel te danken had
aan de overleden Chinese partijbons
Mao Tse-toeng Zijn verhaal van de
„drie werelden" waar Vietnam niets
Vietnamese militairen steken de
van moet hebben, doet het boven
dien in Cambodja goed. Wat houdt
het in?
Drie werelden
Peking Review geeft antwoord op
die "vraag. De eerste wereld wordt
gevormd door de supermachten Ver
enigde Staten en Sowjet-Unie. die
door de Chinezen in minderen meer
dere mate worden gewantrouwd.
Aan de „pingpong" toenadering
tussen Peking en Washington lijkt al
lang een einde te zijn gekomen, en in
Moskou zetelen „revisionisten"
waarvan niets goeds te verwachten
valt. De overige industrielanden (en
ook Oost-Europa) vormen de tweede
wereld, terwijl China zichzelf en de
Rode Rivier over.
foto. Nico Kttitcnfriitr
ontwikkelingslanden rekent tot de
derde wereld
Kritiek dat het verhaal niet 'marxis
tisch' zou zijn wijzen de Chinezen
van de hand. De wereld bestaat niet
zoals de Sowjet-Unie meent uit
'goed en slecht', uit communisten en
kapitalisten. Nee, dat ligt volgens
Peking wat anders. De internationa
le 'bourgeoisie' is geen eenheid, en
ook de internationale arbeidersbe
weging is verdeeld (Moskou tegen
over Peking).
Oortelefoons
Tijdens de bijzondere zitting van de
Verenigde Naties over een nieuwe
economische orde (eind 1975) zei de
Chinees Li Chan dat de huidige we
reld één grote chaos was, en zo
vondt hij, dat is 'prachtig*. Ver
schrikt morrelde iedereen aan zijn
oortelefoontje (waar de vertaling
uitkwam), maar de Chinees was wel
degelijk goed weergegeven. Hij stel
de een crisis in het westerse kapita
lisme vast. en dat wijst alleen maar
op de ineenstorting daarvan die
Marx en met hem de Chinezen en
door een andere bril de Russen voor
zien.
Peking beschuldigt Moskou ervan
zich op te stellen als een grote mo
gendheid, als elke andere, terwijl
het zelf zegt zich te vereenzelvigen
met de derde wereld. Daar zal de val
van het kapitalisme worden bewerk
stelligd, en tot die derde wereld be
hoort dan volgens China wel Cam
bodja, maar amper Vietnam. Dat
immers nestelt zich onder de vleu
gels van de Sowjet-Unie.
In een hoek
Overigens kwam China in de loop
van deze week iets meer op de Viet
namese lijn, door ook de berichtge
ving uit Hanoi weer te geven. Ook
dat deel waarin wordt gezegd dat
Cambodja de aanvaller is, en de
oproep van Hanoi om het conflict
door onderhandelingen op te lossen.
Tot op heden leek Peking te pogen
Hanoi in een hoek te krijgen, en op
die manier de eigen bemoeiingen in
Indo-China uit te breiden. Het wil
- Thailand waar de militairen hun
daar neergepote regering vervingen
door een andere, minder anti-com
munistisch gezinde op het spoor
te zetten van Cambodja Ook het
grotendeels afgesloten Birma wordt
voorzichtig in de richting van Cam
bodja bewogen, waardoor Vietnam
alleen zou komen te staan. Overi
gens sloot het deze week nog een
handelsverdrag met Thailand.
Deur open
Zelf wil het niet alleen zijn.
Steeds weer stelt Vietnam het 'open-
deurbeleid' aan de orde. Hanoi zoekt
samenwerking met andere landen
Thailand wordt vaak genoemd en
wil bijvoorbeeld betrekkingen met
de ASEAN (de op het westen gerich
te groep van Zuidoost-Aziatische
landen) Minister van buitenlandse
zaken Nguyen Duy Trinh bereisde
daartoe een aantal ASEAN-staten,
maar vrijwel tegelijkertijd verhevig
de de strijd aan de grens tussen
Cambodja en Vietnam.
Een broederkrijg, die ook wel wordt
teruggevoerd op de binnenlandse
verschillen tussen de twee landen,
maar dat lijkt vergezocht Vietnam
stelt zich als gezegd redelijk 'open'
op, terwijl Cambodja een in zichzelf
gekeerd bikkelhard beleid voert
waarbij de 'leer' belangrijker lijkt
dan dé 'mens'. Er waren gedwongen
verhuizingen naar het platteland die
door ondervoeding, ziekten en ge
weld het leven hebben gekost aan
honderdduizenden mensen. Ook
Vietnam wil het platteland ontwik
kelen om de verstikte steden te ont
lasten. maar de vestiging in de 'nieu
we economische zones' gaat niet of
nauwelijks met geweld gepaard.
Ontwikkelt Cambodja zich met de
harde hand. Vietnam prijst geleide
lijkheid Toch lijkt het redelijk te
zeggen, dat dat soort 'binnenlandse
verschillen' elk van de twee landen
een zorg zal wezen. Wel zou het
kunnen verklaren waarom volgens
sommige berichten de Vietnamezen
in Cambodja, als 'bevrijders' wor
den ingehaald. Alles beter dan het
eigen regime, en bovendien wonen
over en weer over de grens Vietna
mezen en Cambodjanen, wat de ver
houdingen des te meer onoverzich
telijk maakt.
Ook zijn er meldingen dat Cambod
ja- nen door hongernood gedreven,
de grens zijn cvergestoken. Om mo
gelijk dan tot de ontdekking te ko
men dat ook Vietnam niet het land
van 'melk en honing' is Weersom
standigheden en de verhuizingen
naar de nieuwe economische zones
hebben daar tot grote tekorten ge
leid. Zodra er weer wat levensmidde
len waren aangekomen verzamelden
zich lange rijen voor de winkels,
zoals ik met eigen ogen heb gezien.
Andersom zou vestiging van 'nieuwe
economische zones' vlak aan de
grens met Cambodja In het verkeer
de keelgat zijn geschoten, en heb
ben genoopt tot krijgshaftig in
grijpen.
Hoe dan ook, feit Is dat de commu
nistische landen het voorlopig druk
ker hebben met elkaar, dan met de
door de Amerikanen gevreesde
'overheersing' van Zuidoost-Azië
De Vietnamese 'ontevreden' student
die mij daarvoor in Saigon 'nu Ho
Tsji-Minh stad) waarschuwde, kan
tenminste wat dat betreft tevreden
zijn.
