larver blijft ptimistisch ver Rhodesië Cambodjaanse berichten blijven twijfelachtig Vakbeweging Mexico is slaaf van de regering heroet-partij verdeeld jhter plannen van Begin SALT 2 zou binnen vier maand rond kunnen zijn f Turkije kaart nieuw plan voor Cyprus aan 'edesoverleg Smit verworpen Vietnamezen diep doorgedrongen citatie over nederzettingen in Sinaï h van Iran Amerikaanse in Israël veroordeeld wegens spionage Poolse regering iets soepeler iAG 10 JANUARI 1978 BUITENLAND Trouw/Kwartet rORIA/SALISBURG (Reuter, AP) De beoogde hoge commissaris voor Rhodesië, Lord Carver, blijft de moed er iden. Londen beschouwt Rhodesië, dat eenzijdig de onaf- jlijkheid verklaarde ruim tien jaar geleden, nog steeds als olonie. iel Amerikaanse onderhandelaar in Genève GENÈVE (Reuter, UPI, AP) Amerikaanse en Russische onder handelaars bij de besprekingen over een nieuw Russisch-Ameri- kaans akkoord ter beperking van de strategische bewapening (SALT 2) hebben gisteren laten weten binnen niet al te lange tijd een overeenkomst te verwachten over het nieuwe akkoord. zei gisteren in Pretoria (Zuid dat het Brits-Amerikaanse el voor een oplossing in Rho- waar de zwarte meerderheid ischap wil verwerven, nog springlevend is. Alleen al het ctyt hij achtereenvolens in Ma lde hoofdstad van Mozambi- ,veiPretoria (Zuid-Afrika) en Ga- >m( t (Botswane) was is volgens de nc en levend bewijs. Zuid-Afrika pen grote invloed op de blank' heidsregering in Rhodesië, Mozambique en Botswana' c ;n tot de zwarte „frontlijn- ris Carver was uit zijn overleg Mozambikaanse president 1 ba Machel gebleken dat er een mate van overeenstemming at over de gewenst oplossing bet conflict tussen blank en I in Rhodesië. De leider van de minderheidsregering, Ian probeert op het ogenblik met lij noemt de „gematigden" in land tot overeenstemming te wojv De frontlijnstaten en het Pa- 3. vtisch Front( waarin twee guer- cewegingen samenwerken) wij- laié. F ie lij Ft. |an zen. een dergelijk akkoord van de hand. Carver zei gisteren dat een afspraak die niet rust op alle partijen en geen internationale erkenning krijgt, wei nig kans heeft een einde te maken •aan de guerrillastrijd. Het Patriot tisch Front (waarin Joshua Nkomo's ZAPU en Robert Moegabe's ZANU samenwerken) neemt niet deel aan de vredesonderhandelingen in Salis bury. Overigens heeft Carver in de Mozambikaanse hoofdstad Mapoeto niet gesproken met Moegabe. Deze wilde wel komen, maar alleen op voorwaarde dat ook zijn kompaan Nkomo daarbij zou zijn. Het Britse ministerie liet gisteren weten dat Londen blijft zoeken naar nieuw overleg met het Patriottisch Front. Als het even kan zal minister van buitenlandse zaken David Owen daar zelf aan deelnemen, maar er is nog geen plaats en tijd afgesproken. Vlak voor Kerst heeft Owen een uit nodiging gestuurd aan Nkomo en Moegabe maar tot nu toe heeft hij geen antwoord ontvangen. Vietnam bracht deze foto's van „Cambodjaanse wandaden" in de provincie Tay Ninh (in het grensgebied van de twee landen) in de openbaarheid. BANGKOK (AP, Reuter) De berichten van Cambodjaanse zijde dat grootscheepse overwinnin gen zijn geboekt in de strijd tegen de Vietnamezen, worden blijvend door waarnemers in Bangkok (de hoofdstad van het aangrenzende Thailand) in twijfel getrokken. Cambodja maakte gisteren opnieuw melding van een militaire zege, maar vrijwel vast staat dat Vietnamese militairen nog steeds diep op Cam- bodjaans grondgebied zijn doorge drongen. Vietnam zou een fikse op mars hebben gemaakt (tot enkele tientallen kilometers op Cambod- jaans grondgebied), waarbij aan Vietnamese zijde geringe verliezen 1UZALEM, CAIRO (Reuter, UPI) De Israëlische premier Menachem Begin heeft gisteren de li gekregen van zijn rechtse Cheroetpartij voor zijn plannen om tot een vrede te komen in het len-Oosten. Cheroet is de grootste partner in de Likoud-regeringscoalitie. zijn geleden. De laatste dagen zijn de gevechten in hevigheid afgenomen en is het conflict overgegaan in een propagandaoorlog over-en-weer. De officiële radiozender van de Cam bodjaanse hoofdstad Phnom Penh meldde „grote historische overwin ningen" en maakte een brief bekend van het vroegere staatshoofd prins Norodom Sihanoek. die de Vietna mezen „agressors" en „lakeien" noemde. Het bericht over grote Cam bodjaanse militiare overwinningen werd door een zegsman van de Thai se inlichtingendienst echter groten deels „absurde propaganda" ge noemd. Hij schetste de militaire situ atie in het grensgebied: De Vietnamezen schijnen niet verder in Cambodja te zijn doorgedrongen en lijken van plan hun stellingen langs de grens te verstevigen, wel licht met het oogmerk bij onderhan delingen sterk te staan. De Cambod jaanse strijdkrachten hebben in klei ne eenheden op verschillende plaat sen tegenaanvallen gedaan, maar een grootscheeps tegenoffensief wordt in de nabije toekomst niet verwacht. De raadgever van de Amerikaanse president Jimmy Carter, Zbigniew Brzezinski. heeft de oorlog tussen Cambodja en Vietnam „in feite" een strijd tussen Moskou en Peking ge noemd. De Vietnamezen worden al thans op papier gesteund door de Sowjet-Unie, terwijl China achter Cambodja staat. Dit weekeinde werd melding gemaakt van Chine zen die door Vietnamese groepen wa ren krijgsgevangen gemaakt. In Moskou is steun van de Sowjet-Unie aan Vietnam tegengesproken, en werd gezegd dat het China is „dat Cambodja zowel politieke als mili taire steun" geeft. De belangrijkste Amerikaanse on derhandelaar, directeur van het bu reau voor wapencontrole en ontwa pening. Paul Warnke, zei zelfs dat SALT 2 wel eens binnen vier maan den rond zou kunnen zijn. Zijn Rus sische collega. Wladimir Semenow. was wat voorzichtiger en zei dat de ..vooruitzichten vrij goed zijn wat betreft het succesvol afronden van de onderhandelingen." Gisteren hadden Semenow en een Amerikaans delegatielid Ralph Ear- le een ontmoeting onder vier ogen om afspraken te maken over een formele hervatting van de bespre kingen. De beide landen hebben al een ontwerp opgesteld voor een nieuw verdrag dat ruim 50 pagina's telt. Daarin staat dat de twee landen hun voorraden aan materieel dat kernkoppen kan vervoeren, beper ken tot maximaal 2250. Hiertoe be horen raketten, bommenwerpers en onderzeeërs. Het aantal raketten mag niet hoger zijn dan 1320, voor zover deze zijn voorzien van meervoudige en afzon derlijk te richten kernkoppen. Tot een akkoord komen met de Sowjet- Unie over SALT 2 is één ding, het akkoord door de Amerikaanse Se naat goedgekeurd te krijgen het tweede. En daarover waren Ameri kaanse functionarissen in Genève nogal pessimistisch. Enkele zeiden dat dit misschien moeilijker wordt dan de onderhandelingen in Genève die nu zo onderhand al vijf jaar duren. Om de Amerikaanse Senaat onder druk te zetten heeft een lid van het Amerikaanse Huis van Afgevaardig den, Les Aspin, meegedeeld dat zijn staf en hij een rapport hebben opge steld waaruit blijkt dat de Verenigde Staten, als de Senaat SALT 2 af wijst, voor ruim 20 miljard dollar aan wapentuig moeten produceren om gelijk te blijven met de Sowjet-Unie. ormachtige debatten stemden •den van het centrale comité ïn 15 tegen. Aangezien het co- 700 leden telt. en er bij de ning velen al afwezig waren, n waarnemers dat er geen mas- teun is voor Begins plannen, zette zich tijdens de vergade el af tegen uitspraken van de ische president Anwar Sadat, ndt dat er geen Israëli's in de kunnen blijven als er eenmaal kkoord tot stand gekomen is. zei zelfs dat hij er over dacht lannen te wijzigen als Sadat bij tandpunt bleef. aan weerszijden duidelijk spra- n irritatie over de uitspraken de Joodse nederzettingen in de woestijn. Gisteren zei de Egyp- vice-president Hoesni Moeba at Begin met zijn uitlatingen de versterking van nederzettin- in de Sinaï „niet de weg van de i volgt". Ook Sadat heeft zich •hillende keren afgezet tegen Sjah Reza Palavi van Iran. Aswan zei de sjah dat hij voorstan der is van een vredesverdrag met Israël op basis van de door Egypte Israëlische standpunt Begin ontwikkelde beginselen. Iran is van It vol dat de Joodse nederzettin- belang voor zowel Egypte als Israël. In de bezette gebieden een inte- Iran is de grootste olieleverancier 1 onderdeel vormen van het vre- lan van zijn regering. Iddels heeft president Sadat zijn esinitiatieven besproken met de van Iran, die gisteren even op van Israël en het land heeft Egypte sinds 1973 voor ongeveer een miljard dollar aan hulp verschaft. Waarne mers menen dat Sadat en de sjah vooral gepraat hebben over de rol die Iran zou kunnen spelen bij inter nationale garanties voor een vrede In het Midden-Oosten. Verder zal er ge ek kwam. Bij zijn aankomst in praat zijn over het overleg tussen de sjah en de Amerikaanse president Jimmy Carter. Egypte heeft intussen de delegatie samengesteld die mor gen met de Israëlische delegatie de militaire besprekingen begint. Aan de leiding staat de minister van de fensie, generaal Mohammed Gamassy. Volgens het Egyptische blad Al Achram wil Egypte dat bij de politie ke besprekingen, die op 16 januari moeten beginnen, de volgende pun ten op de agenda staan: Volledige terugtrekking van Is raëlische troepen, wat Egypte be treft tot de internationale grenzen, wat Syrië en Jordanië betreft tot de grenzen van 1967. Regeling van alle aspecten van de Palestijnse kwestie (het recht op zelfbeschikking en vestiging van een staat). Voorbereiding van de vrede, vol gend op de Israëlische terugtrek king. Israël heeft een agendavoorstel inge diend dat er volgens Al Achram als volgt uitziet: Vestiging van Israëlische neder zettingen in bezet gebied. Afsluiten van een vredesverdrag met de Arabische landen. Het probleem van de Palestijnse Arabieren en de vluchtelingen. Het vraagstuk van de Joodse nederzet tingen staat ook bovenaan de agen da van de militaire commissies die morgen in Cairo hun overleg be ginnen. TEL AVIV (UPI) Een arrondisse mentsrechtbank in Tel Aviv heeft gisteren de 23-jarige Amerikaanse Terry Fleener tot vijf jaar gevange nisstraf veroordeeld op beschuldi ging van het verstrekken van inlich tingen aan de vijand vermoede lijk Palestijnse guerrillagroepe ringen. „Dit is een overdreven en wreed vonnis", aldus haar advocate. Feli cia Langer. Andere kringen zeiden echter dat het hooggerechtshof in eerdere gevallen uitsprak dat vijf jaar het minimum voor dergelijke gevallen is. ANKARA (Reuter, AP) Turkije zal op korte termijn nieuwe voorstellen doen om een hervatting van de bespreking tussen de Turkse en Griekse gemeenschappen op Cyprus tot stand te brengen. Dit heeft de nieuwe Turkse premier Bulent Ecevit laten weten na een gepsrek met secretaris-generaal Kurt Waldheim van de Verenigde Naties, die in Turkije op bezoek was. Rechtzetting De volgorde in ons bericht „Bestrij der apartheid vermoord" in de krant van gisteren was onjuist. Na de eer ste kolom dient men verder te lezen in kolom drie. Kolom twee komt dan voor de alinea die begint met „De blanken hebben in de eerste plaats een ideologie waarmee zij zichzelf overtuigen dat ze terecht de baas zijn." Ecevit zei na afloop van de bespre kingen dat zijn nieuwe voorstellen betrekking zouden hebben op de ter ritoriale en grondwettelijke aspec ten van de kwestie Cyprus. Wald heim toonde zich na afloop „bemoe digd" door zijn gesprekken met Ece vit omdat de premier een „nieuwe benadering" van de onderhandelin gen voor ogen heeft. Ecevit kon vol gens Waldheim nog niet het stand punt van de Turkse regering prijs geven voor zijn kabinet het vertrou wen krijgt van het parlement. Maar Waldheim heeft daar wel enig ver trouwen in en volgens hem zou een hervatting van de besprekingen over Cyprus in februari of begin maart mogelijk zijn. Ecevit zei blij te zijn met het bezoek van Waldheim, maar liet verder weten iedere inmenging van buitenaf in de geschillen tussen Griekenland en Turkije af te wijzen. Hij beloofde dat Turkije „iedere me dewerking aan een oplossing van het conflict" zal verlenen en nodigde Griekenland uit hetzelfde te doen. De premier vond dat een regeling gegrond moet zijn „op de realiteit, dat er op Cyprus twee etnische ge meenschappen naast elkaar leven". „Alle partijen zijn het er over eens, dat er geen andere oplossing kan zijn dan een onafhankelijke en niet-ge- bonden fedrale staat, die uit twee zones en twee gemeenschappen be staat", aldus Ecevit. De overige ge schillen tussen Turkije en Grieken land. zoals over de beheersing van de Egeïsche Zee en het luchtruim daar boven. moeten niet met de kwestie Cyprus in een overeenkomst worden geregeld, maar in afzonderlijke be sprekingen. Deze kunnen wel gelijk tijdig plaatsvinden, zodat vooruit gang in het ene overleg het andere positief kan beïnvloeden. Ecevit ver klaarde zich te allen tijde bereid met de Griekse premier Karamanlis van gedachten te wisselen. Volgens Aspin zou tegen 1985 de Sowjet-Unie kunnen beschikken over 3050 grote raketten en bom menwerpers tegen de Verenigde Sta ten 2059. als de Senaat een nieuw verdrag over de bewapening tussen beide landen verwierp Aspin zei, toen hij het rapport ter sprake bracht: „De vraag is niet of SALT 2 wel precies is wat wij gewild zouden hebben, maar of we beter af zouden zijn met of zonder zo n akkoord" Landbouwopbrengsten lager WARSCHAU (AP. Reuter) - De Poolse regering lijkt zich iets soepe ler op te stellen dan voorheen. Dit weekeinde verscheen een brief van een aantal Polen waarin politieke en economische hervormingen werden geëist, en verzet werd aangetekend tegen de alleenheerschappij van de (communistische) Arbeiderspartij De leider van de Poolse communisti sche partij, Edward Gierek. stelde in zijn openingsrede tot de tweedaagse nationale conferentie van de partij voor landelijke comité's op te rich ten die gehoor moeten geven aan klachten van de bevolking over de bureaucratie. „Alle burgers zullen het recht hebben zich met al hun klachten en grieven over het be stuur tot deze comité's te richten", aldus Gierek in zijn toespraak over de economische en politieke situatie in Polen. In de brief van dit weekein de werd meer invloed op het lands bestuur gevraagd. De Comité's die nen op plaatselijke, regionale en landelijke niveaus te worden geor ganiseerd Gierek liet doorscheme ren dat zij spoedig in het leven zul len worden geroepen, maar noemde geen datum. Volgens westerse diplomaten schrij ven Poolse burgers vaak brieven en verzoekschriften aan de Sejm (het parlement) of naar de media en oefe nen daarmee doorgaans invloed uit op de wetgeving. De door Gierek voorgestelde ..ombuds'comité's zouden echter de eerste instanties zijn die de bevoegdheid krijgen zich namens de burgers te mengen in bestuursaangelegenheden. In zijn rede legde de Poolse partijlei der de nadruk op de economische verworvenheden sinds het vorige partijcongres in 1975, maai- hij ver hulde de zorgen van het land niet Hij zei dat het tendoelgestelde nati onale inkomen niet was bereikt, maar dat aan de andere kant meer verbruiksgoederen waren geprodu ceerd dan verwacht Volgens Gierek zullen de voedsel prijzen geleidelijk worden verhoogd en gelijke tred houden met de land bouwopbrengsten. Plotselinge verhoging van voedsel prijzen heeft de laatste jaren aanlei ding gegeven tot verschillende ern stige ongeregeldheden in Polen. Over het „hoeveel" en „wanneer" van de prijsverhogingen liet Gierek zich niet uit. Een verdubbeling van de prijs bete kende zomer 1976 ernstige rellen, waarbij twee mensen werden ge dood en aanhoudingen leidden tot de oprichting van een comité „ter verdediging van de arbeiders", ter wijl zes jaar daarvoor protest tegen prijsverhogingen de val van de rege ring van Wladslaw Gomoelka bete kende. >r Herman Amelink I zijn een onderontwikkeld land en leven onder de doem van Amerikaanse imperialisme. Wij leven in een kapitalistische tschappij en de huidige regering vertegenwoordigt in feite lelangen van de rijke burgerij, de grootgrondbezitters en de del. Het is wel ironisch dat deze regering zich als de verdedi- Van de arbeidersklasse opwerpt". egt Alfredo Dominguez, secreta- [neraal van het Frente Amplio ^rabajo (FAT) een van de onaf- lelijke vakbonden van Mexico. I de FAT in 1960 werd opgericht het een christen-democratische g. maar weldra ontwikkelde vakbond zich tot een onafhan- ke organisatie van socialistische Jo Dominquez blijkt onmiddel- ►ereid tijd te maken voor een ek over de vakbondssituatie, eer ik zijn voor Nederlandse ppen wat morsige kantoor ben ngekomen. Zonder dat ik veel n hoef te stellen, haalt hij on- ellijk breed uit over de historie le vakbeweging in Mexico, die e parallellen heeft met de vak sgeschiedenis van West-Euro- e bakermat van de Mexicaanse sweging waren broederschap studieclubs en sociale genoot- ipen die in de tweede helft van )gentiende eeuw verbeteringen itten in de arbeidsomstandig- onder invloed van sociaal- tendom, anarchisme en socia- enigde Staten do Dominguez: „De eerste vak- en dateren van het jaar 1906. oerden een belangrijke strijd, onder meer door middel van stakin gen voor betere werkomstandighe den en voor het beëindigen van de gedwongen winkelnering, waarbij ar beiders hun loon in bonnen kregen uitgekeerd en die bonnen alleen in de winkel van hun baas konden in wisselen. De belangrijkste stakingen waren die van de arbeiders in de kopermijnen van Canaea (1906) en die van de textielarbeiders in Rio Blanco, Veracruz (1907). Dat waren zeer gewelddadige stakingen omdat het leger van de Verenigde Staten toen tussen beide kwam. Door deze onderdrukking ontstond het verzet, dat in 1920 leidde tot de Mexicaanse revolutie". De revolutie bracht de Mexicaanse arbeiders echter niet die verbeterin gen die zij gewenst hadden. De rege ring, die sedert 1920 gevormd wordt door de Geïnstitutionaliseerde Re volutionaire Partij (PRI), wierp zich weldra op tot verdediger van de ar beidersklasse en verklaarde zichzelf tegelijkertijd tot hoogste arbiter in de klassenstrijd. Hoewel in Mexico sedert 1917 het recht bestaat op het oprichten van vakbonden, is vrijwel de gehele vakbeweging in handen van de regering. Alfredo Dominguez: „Van de onge veer vijftien miljoen arbeiders en beambten zijn er ongeveer vier mil joen georganiseerd. De meesten van hen in regeringsbonden. De grootste regeringsbond is de Confederation de Trabajadores de Mexico, de con federatie van Mexicaanse arbeiders (CTM). Deze bond maakt met de. overige regeringsbonden deel uit van het Arbeidscongres (CdT), die als geheel ongeveer drie miljoen werk nemers vertegenwoordigt. In feite zijn deze twee organisaties niet meer dan het bureaucratisch apparaat dat de arbeidersbeweging in bedwang houdt. De meerderheid van de leden van deze bonden is automatisch, vaak zonder dat ze het weet, ook lid van de PRI, de regeringspartij. „Naast de regeringsgezinde vakbe weging heb je de blanco's. die inter nationaal meestal de blauwen ge noemd worden. Deze bonden zeggen onafhankelijk te zijn, maar zitten in de praktijk ook op de lijn van de regering. Ze worden meestal be heerst door de ondernemers. „Verder is er de onafhankelijke vak beweging, waartoe ook de FAT be hoort, en daarnaast bestaat er nog een aantal zeer kleine linkse groepe ringen, zoals maoïsten, trotskisten en anarchisten. Deze staan niet met twee benen in de realiteit en zij plegen op te treden als provoca teurs. wat dan natuurlijk een reactie van de autoriteiten uitlokt". Charros Voor de officiële regeringsbonden, die de grootse invloed hebben, heeft Alfredo Dominquez weinig goeds over. „Charros" worden ze genoemd, een scheldwoord dat bedacht werd toen de regering in de jaren vijftig ene Diaz de Léon aan het hoofd van de spoorwegvakbond plaatste, ge heel tegen de zin van de arbeiders in. Deze Diaz de Leon werd door die arbeiders toen „charro" genoemd, boerenpummel. Van de officiële bond komt bijna geen tegenspel tegen de regering. In december 1976 werd tussen rege ring. ondernemers en de met de re gering samenwerkende bonden een afspraak gemaakt die de fraaie naam Alliantie van de produktie kreeg. Deze alliantie werd op voor stel van president Lopez Portille op gezet om te komen tot een effectieve bestrijding van de economische cri sis. Er werd afgesproken dat de on dernemers hun best zouden doen de prijzen te beheersen, maar dat de lonen dan ook niet meer dan tien procent zouden stijgen. Geheel conform de afspraak eisten de bonden niet meer dan tien pro cent loonsverhoging, maar de prij zen stegen een veelvoud daarvan. De verpersoonlijking van deze syn dicale onderwerping aan onderne mers en regering is Fidel Velazquez, de man die nu al veertig jaar aan het hoofd staat van de CTM. Zijn eisen bij het begin van de onderhandelin gen waren tamelijk scherp. 24 pro cent, maar uiteindelijk ging hij toch akkoord met een loonsverhoging van tien procent. Dat is kenmer kend voor de politiek van de officië le bonden. Afspraak Aangenomen wordt dat de afspra ken van de Alliantie van de produk tie ook voor dit jaar zullen gelden. Dat betekent waarschijnlijk op nieuw een salarisverhoging van tien procent, terwijl volgens een officiële opgave van de Bank van Mexico de inflatie over de laatste zes maanden maar liefst 48 procent bedroeg. Het Frente Amplio de Trabajo (FAT) trekt zich weinig van de af spraken aan die gemaakt zijn in het kader van de Alliantie van de pro duktie. Dat werd duidelijk toen we een bezoek brachten aan Matosa, een bedrijf waar pompen, zaag- en boormachines gemaakt worden. Alle werknemers van dit bedrijf zijn aangesloten bij de SNTIHA, de Ij zer- en Staalbond van het FAT. Sal vador Garcia Cano, de secretaris generaal van de SNTIHA, die ons begeleidde, vertelde dat zijn bond bij de c.a.o.-onderhandelingen die in dat bedrijf aan de gang waren, der tig procent loonsverhoging had geëist in de verwachting toch zeker op zo'n twintig procent te zullen uitkomen. De hoge organisatiegraad en het ta melijk gespecialiseerde werk maak ten het in dit bedrijf mogelijk acties flinke kracht bij te zetten. In andere bedrijven is dat vaak veel moeilij ker, aldus Garcia, aangezien de on dernemer in een dergelijk geval de arbeiders gewoon ontslaat en er nieuwe voor in de plaats neemt. Er zijn altijd genoeg werklozen, die voor minder loon een baan willen overnemen en de ondernemers ma ken hier soms handig gebruik van. (Dit is het tweede verhaal in een serie over Mexico. Het eerste stond in de krant van saterdag.) Alfredo Dominquez

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 7