Waarom de dominee nijdig werd
t
Zie, gij zijt
schoon,
mijn liefste
Bezwaar tegen reis
naar Zuid-Afrika
(Nogmaals) Kerstfeest voor moslems
Chara, de
Boheemse
Broeders
en het
avondmaal
Poolse bisschoppen
pleiten voor
grote gezinnen
Themadienst over
homofilie
Meer r.k.
kerkbouw
Vaticaan
waarschuwt
Italianen
KERK IN DE WERELD
Charismatisch leven in de
vroeg-christelijke kerk
Ic
VANDAAG
Voorbijgangers
Zuid-Afrika wijst
predikant uit
DINSDAG 10 JANUARI 1978
KERK
Trouw/Kwartet
2NS
door A. J. Klei
Onlangs heeft een dominee zich ln
een door hem gelelde kerkdienst
nijdig gemaakt, omdat de organist
het opgegeven gezang op een andere
melodie speelde dan in het liedboek
stond. Ik leid dit af uit een
kerkbodeknipsel, waarin de
betrokken predikant op de zaak
terugkomt en daarbij verklaart, dat
zijn geërgerde reactie „niet in alle
opzichten even elegant is geweest".
Nu kan ik me zelfs uit een eerwaarde
mond geen elegant geformuleerde
ergernis voorstellen, maar vooruit,
het boetekleed ontsiert de man niet
en ik laat dit punt rusten Het gaat
mij om wat de inmiddels weer geheel
bedaarde pastor verder in het
kerkblad tot zijn gemeenteleden te
zeggen heeft:
..Wat de zaak. waarom het ging. be
treft. ben ik wel van mening, dat het
toch niet juist is. naar willekeur me
lodieën van liederen hetzij van
psalmen dan wel van gezangen te
vervangen door een andere dan de ir.
het liedboek genoteerde. Ook lijkt
het me een billijke zaak, dat een
predikant, die een kerkdienst voor
bereidt en leidt, niet in het onzekere
verkeert over de wijze, waarop de
door hem uitgekozen liederen in de
kerkdienst worden uitgevoerd. De
melodie van het bewuste gezang is
op zich goed zingbaar. Er zijn wie
zou dat willen ontkennen ook me
lodieën in het Liedboek, die meer
moeilijkheden geven. Bij de keuze
van de liederen zullen we hiermee
moeten rekenen. Maar het liedboed
is toch ook weer tegelijk bedoeld als
leerboek. Mijn indruk is wel eens.
dat men vaak aan het oude (mis
schien beter gezegd: het voorgaan
de) vast wil houden, niet vanwege
dat het beter was. maar omdat het
nu eenmaal minder moeite geeft. Le
ren kost inderdaad inspanning.
Moge dit ook nog eens ter overwe
ging worden meegegeven."
Ik ben nogal ingenomen met de
woorden van deze dominee, wiens
naam en standplaats ik,
terughoudend als Ik ben. niet zal
noemen Op mijn beurt bied ik zijn
verhaal ter overweging aan. Ik heb
me eens de woede van enige
gelovigen op de hals gehaald door
hen voor te houden, dat er geen
onzingbare melodieën, maar wel luie
kerkgangers bestaan. Voortaan ga ik
met dit pastoraal citaat de boer op.
Overigens ben ik niet zo preuts om te
menen dat je nooit een lied met een
minder aansprekende melodie (let
op, ik zeg niet: onzingbaar) mag
zingen of laten zingen op een andere
wijs. Een behoorlijke wijs dan, niet
zo'n enge meestamper. De Zwolse
hervormde dominee G. Messie heeft
een paar jaar terug in het blad
„Woord en Dienst" een lijstje
gegeven van gezangen, die ook op de
melodie van een ander gezang uit
het liedboek gezongen kunnen
worden. Ik vind wel dat noch de
dominee noch de organist hiermee
op eigen houtje aan 't rommelen
mag gaan. ze zullen er bij de
voorbereiding van de dienst met
elkaar over moeten praten en het
eens zien te worden, anders krijg je
hetzelfde gehannes als in de
gemeente, waarvan ik de naam
verzwijg.
Wat me inmiddels treft is dat net als
alles in dit leven, ook de
gezangenkwestie aanzienlijk
ingewikkelder is dan voorheen. Je
had vroeger vóór-
en tegenstanders van het
gezangen-zingen in de kerk en
daarmee uit. Tegenwoordig zijn er
drie soorten voorstanders: a. de
mensen die zonder problemen uit
het liedboek zingen (de modale
kerkganger, zeg maar); b. de mensen
die best gezangen willen zingen,
maar niet uit het liedboek, doch uit
de hervormde bundel van 1938
(confessionelen en de EO), en c. de
mensen die wel het liedboek
hanteren, maar rood aanlopen zodra
een melodie hen niet bevalt. Deze
laatste groep weet ik niet zo vlug te
omschrijven. Op grond van enkele
waarnemingen ben ik geneigd aan te
nemen dat groep drie voornamelijk
bestaat uit driftig-ogende mannen
van boven de vijftig.
Eens zat ik in de kerk naast iemand
die toen een bepaald gezang werd
opgegeven, even in zijn liedboek
neusde, het vervolgens met een
luide, nijdige klap dichtsloeg en
knorrig voor zich uit ging kijken. Ik
slikte een geërgerde reactie in, niet
omdat ik het in zelfbeheersing win
van de ongenoemde dominee, maar
omdat die kerel me nogal gevaarlijk
leek. Op nieuwjaarsmorgen was ik
met een tachtig-jarige heer, die me
zéér na staat, ter kerke gegaan. We
moesten gezang 398 zingen. Hij zong
niet mee, maar keek wel in zijn
gezangboek. Later zei hij: ik kan
soms een onbekende melodie niet
direct te pakken krijgen, maar dan
lees ik wel de woorden mee, en daar
heb je ook veel aan.
De bijgaande tekening heb ik overge
houden aan een discussie over het
liedboek. Ik kreeg hem toegestuurd
van een echtpaar, dat hiermee te ken
nen wilde geven, ingenomen te zijn
met het liedboek. Op de oorspronkelij
ke tekening is de omslag van het boek
dan ook rood.
.,2/e. gi/ ziit schoon, mi/n liefste staat er in het vijftiende
vers van het eerste hoofdstuk van het Hooglied. Dit poëti
sche biibelboek heeft veel kunstenaars geïnspireerd. Eén
van hen is Ake Gustavsson. die een hele reeks illustraties bij
het Hooglied maakte De hierbigeplaatste tekening hoort bij
de geciteerde tekst. Bij Cailenbach in Ni/kerk is nu de
tweede dmk verschenen van het door Gustavsson geïllu
streerde Hooglied een fi/n boekje, met steeds od de
linkerpagina, en soms over twee pagina's, een zachtgetinte
tekening, met daarnaast een paar tekstwoorden De titel van
dit 125 pagina's tellende boekje is gewoon: „Hooglied". Het
kost op twee kwartjes na twintig gulden. Als vertaling is die
van het Nederlands bijbelgenootschap genomen.
Van een onzer redacteuren
DRACHTEN Ds. T. Talsma uit
Drachten heeft in een brief aan het
moderamen van de gereformeerde
synode gevraagd niet op reis te gaan
naar Zuid-Afrika. Een delegatie uit
de gereformeerde synode vertrekt
aanstaande vrijdag voor een ont
moeting met de leiding van de Ne
derduits Gereformeerde Kerk. De
visa zijn reeds verstrekt.
Ds. Talsma meent dat een dialoog
met de blanke zusterkerk op dit mo
ment onjuist en aanvechtbaar is. Hij
heeft vooral bezwaar tegen het mo
ment waarop de ontmoeting plaats
heeft. Ds. Talsma wijst op de om
standigheden waaronder de zwarte
leider Steve Biko de dood gevonden
heeft en hij vindt het in dit stadium
onmogelijk te „praten met het dage
lijks bestuur van een kerkgemeen
schap, waarvan de leden behoren tot
de regering-Vorster, onder wiens ver
antwoordelijkheid deze schending
der mensenrechten valt".
Naar aanleiding van de vraag, die de
Franse protestantse theoloog Geor
ges Tartar heeft opgeworpen over de
verhouding tussen de islam en Chris
tus. schrijft de heer W W. Meerbeek
in Valkenswaard het volgende:
Waar er ln het artikeltje „Kerstfeest,
ook voor de moslims?" door de is
lamkenner en theoloog Georges Tar
tar. begonnen wordt met ter onder
steuning van deze visie te verwijzen
naar de koran: vraag ik mij af op
welke sura en aja dit dan stoelt.
Natuurlijk moeten alle christenen
weten en niet alleen dr Tartar, dat
Jezus niet exclusief christelijk ls.
Waarom zouden er immers zendelin
gen en missionarissen de gehele we
reld bereizen om Jezus' woord te
verkondigen? Weet Tartar niet dat
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/
DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 4, Rot
terdam
Tel 010-115588 (red)
Schiedamsevest 52
Tel. 010-115700 (adv).
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22, Den
Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030
hun arbeid Juist in islamgebleden zo
hopeloos zwaar is naar menselijke
normen gemeten, gezien het geringe
resultaat?
Ik betwijfel sterk dat de koran aan
„Isa". (Jezus) een hogere rangorde
toekent dan een vooraanstaande
profeet. Daar is de islam te puur
monotheïstisch voor. zoals zij het
christendom als te polytheïstisch
verwerpen. Als voorbeeld: Sura 4 (al-
Nisa') aja 171:172 en sura 43 (al-
Zuchruf) aja 59 zijn uitgesproken
anU Drieëenheid en verklaart Isa
duidelijk als alleen een dienaar van
Allah.
In sura 5 (al-Ma'ida) aja 116:118 ont
kent Jezus zelf zijn eigen goddelijk
heid. Hun fundamentele vijand
schap tegen het christendom is naar
ik meen te lezen nog groter tegen de
Joden. Maar misschien zijn ze ook
onze „lieverdjes" die met hun kruis
banier ter kruistocht gingen nog niet
vergeten naast hun theologische be
zwaren.
Om misverstand te voorkomen ben
ik zo vrij een stukje van de wat
..bloemrijk-oosterse'' tekst voorko
mend in S/A 19-88:92 in onze gangba
re omgangstaal weer te geven. Daar
in staat dat het voor Allah niet NO
DIG is Zich een zoon te nemen! Daar
gaat een zee theologie achter, want
dat is gewoon te menselijk gezien,
mensen hebben kinderen nodig om
te kunnen bestaan.
Maar een GodVader en een Zoon-
(God) zou op zijn minst ook aan een
Goddelijke-Moeder bestaansrecht
verlenen Maar aangezien Allah
(God) enig. uniek en onsterfelijk is.
dus eeuwig was. is en zal zijn; is
alleen de zoons gedachte niet accep
tabel meer!
Jezus en Maria worden in de koran
wel degelijk als uitverkoren gezien.
(SA 3-42 4-156 159) Isa en Marjam
worden erkend ook aangaande de
maagdelijke geboorte en naar mijn
bescheiden mening veroordeelt de
koran hier de Talmoed. Hierin zou
Mirjam de haarverzorgster gemeen
schap hebben gehad met een Ro
meinse soldaat Stada of Pandera.
Hieruit zou Jezus geboren zijn ge
naamd: Ben Stada of Ben Pandera.
Verder geeft de koran fragmenten
uit NT-apocriefen, zoals spreken uit
de wieg. als knaap uit klei vogels
knedend en ten leven wekkend. Het
is niet verbazend als men bedenkt,
dat de profeet Mohammed geboren
is omstreeks 570 en tijdens zijn han
delsreizen veel contact zou hebben
gehad met „veelsoortige" Joden en
christenen.
Hoe dr. Tartar gezien de harde wer
kelijkheid kansen ziet voor een zg.
christelijke-moslim en islamitische-
christen is mij een raadsel. Daarvoor
zijn naar mijn mening de fundamen
tele verschillen helaas te groot. En
nu heb ik het nog niet eens over de
verderfelijke onbesnedenen gehad.
Want elke theoloog moet wel reke
ning houden met de debatten en het
resultaat daarvan volgens het Nieu
we Testament.
Ds. Talsma doet een beroep op de
gereformeerde leiders hun bezoek op
zijn minst uit te stellen. Hij schrijft:
„Een gesprek met leden van een
kerkgemeenschap, dat op deze wijze
handelt, is een slag in het gezicht
van allen, die geloven dat ieder mens
naar Gods beeld geschapen is met
WARSCHAU (UPD De Poolse bis
schoppen hebben een bevolkings
ramp voorspeld, als de mensen niet
voor meer kinderen zorgen. In een
herderlijke brief hebben zij de gelo
vigen opgeroepen tot meer materië
le en morele steun aan grote gezin
nen. De bevolking van Polen ver
grijst snel als gevolg van voorbe
hoedmiddelen en abortus, aldus de
bisschoppen.
een oneindige bestemming en dat
alle mensen in Jezus Christus geroe
pen zijn om in de Geest met God één
te worden. Iedere schending van een
mens is een aantasting van het beeld
van God. Hoeveel te meer moet dit
gelden van een begaafd mens als
Steve Biko, die zich in een praktisch
onmogelijke situatie op een geweld
loze wijze inzette voor verzoening
tussen zwart en blank. Heel de bijbel
legt er getuigenis van af, dat God
opkomt voor de onderdrukten."
„God wil ook dat wij ons op dezelfde
wijze als Hij voor herstel van recht
vaardigheid en bevrijding inzetten.
De recente maatregelen van de rege
ring Vorster tegen mensen en organi
saties, die zich inzetten voor gelijk
berechtiging in Zuid-Afrika maken
een gesprek op dit moment nauwe
lijks zinvol."
Ds. Talsma heeft zijn brief aan de
synode besproken in het ministerie
van predikanten in Drachten. Zijn
collega's waren het echter met zijn
conclusie niet eens en vonden dat de
reis van de gereformeerde delegatie
wel moest doorgaan.
APELDOORN Komende zondag
avond wordt in de Opstandingskerk
(Laan van Orden 248) een informa
tieve themadienst gehouden over
homofilie. De dienst zal uitgaan van
de centrale hervormde kerkeraad
van Apeldoorn. Voorgangers zullen
ds. Rein Brussaard uit Den Haag en
pastor Henk Kolman uit Apeldoorn
zijn. Leden van de werkgroep op
vang en integratie homofilie hebben
deze dienst mede voorbereid, die
bedoeld is voor ieder, die bij homofi
lie betrokken is of die er belangstel
ling voor heeft.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Er worden in
ons land weer meer rooms-kat-
holieke kerken gebouwd. Leek
het er tot in 1976 op, dat de
bouw van nieuwe kerken bijna
tot nul zou teruglopen, in 1977
werden tien kerkgebouwen in
gebruik genomen en werden er
nog eens zes aanbesteed. Voor
dit jaar bestaan konkrete plan
nen voor de bouw van nog eens
zeven kerken.
In 1977 werden vier r.k. kerken
gesloten (twee in Amsterdam,
een in Den Bosch en een in
Helmond). Een daarvan werd
vervangen door een bescheide
ner gebouw.
VATICAANSTAD (UPI) Het Vati
caanse blad Osservatore Romano
schrijft, dat het gevaar bestaat dat
de Italianen hun vrijheid afstaan
aan ieder die sterk genoeg is een
eind te maken aan de gewelddadig
heid. Het blad zegt dit in een artikel
naar aanleiding van het doodschie
ten van twee jonge neo-fascisten in
Rome. „Het gevaar is, dat men de
terreur van gewelddadige groepen
als onvermijdelijk gaat beschou
wen. Gewenning leidt tot onver
schilligheid en onverschilligheid
leidt tot steun aan ieder die bij
machte lijkt de orde te herstellen,"
aldus het blad.
De Osservatore zegt niet aan wie de
bevolking misschien haar vrijheid
zal afstaan, maar hetzusterblad, het
weekblad Osservatore Delia Dome-
njca schreef vorige week dat enkele
Italiaanse leiders met de gedachte
spelen communisten in de regering
toe te laten omdat er behoefte be
staat aan een krachtige hand.
door Aldert Schipper
ADVERTENTIE
De Oude Kerk Is een sterk charismstlsche kerk
geweest. Dasrln lag haar wereldveroverende kracht
Hoe krl|gen wij het geestelijk elan van de Oude Kerk
terug?
Hierover spreekt op de 18e theologenconferentie van
de Charismatische Werkgemeenschap Nederland. Dr
M. Parmentler. Bonn - West-Dultaland.
De Wel van »jn onderwerp:
De conferentie ral gehouden worden op donderdag 19
januari m Hilversum, Meupad 14 gebouw „De Akker
aanvang 10 uur skrfmg 16 30 uur
i bq mevr C M Burtenhurs, Kerstent van de
t 55 a Rotterdam T* 010-181755
De evangelische kerk van de Bo
heemse Broeders is de talrijkste van
de protestantse kerken in Bohemen
en Moravië en de tweede in grootte
onder de protestantse kerken in
Tsjechoslowakije. Rond het eind
van de jaren vijftig ontstond in de
kerk een vriendenclub van theolo
gen en niet-theologen, die het erom
te doen was, in het reine te komen
met de moderne samenleving van
het communistische Tsjechoslowa
kije. Deze vriendenkring noemde
zich „Nieuwe Oriëntatie" en liet zich
inspireren door vooraanstaande
theologen, zoals Karl Barth, Emil
Brunner, Rudolf Bultmann, Die
trich Bonhoeffer. Paul Tillich en
Reinhold Niebuhr. Hun Tsjechoslo-
waakse leermeester was prof. dr. J.
L. Hromadka.
Nieuwe Oriëntatie schuwde het ge
sprek met marxisten niet en de le
den van de groep kregen daarom te
maken met kritiek uit eigen kring,
van mensen, die meenden dat je niet
met marxisten kon praten. De dia
loog met het marxisme bracht ech
ter verrijking, niet alleen bij de
christelijke partners. Ook marxis
ten hadden er wat aan en er zijn
v -17,l)« >7.
verschillende directe lijnen te trek
ken tussen Nieuwe Oriëntatie en de
Praagse Lente.
Nadat de Sowjet-Unie Tsjechoslo
wakije overviel en er een stalinis
tisch bewind schiep, is het slecht
gegaan met de mensen van Nieuwe
Oriëntatie. Zeer velen raakten hun
baan als predikant kwijt en moesten
ongeschoold werk verrichten voor
zeer lage lonen. Zij ontmoetten in
hun werk soms communisten, die
ook hadden moeten wijken voor het
nieuwe bewind in Praag.
In de luwte van Charta 77 publiceer
de een groep van 31 christenen in
mei van het vorig jaar een gedocu
menteerd stuk over de positie van
de kerk en de gelovigen, waarin in
detail beschreven werd, hoe de Bo
heemse Broeders te lijden hebben
onder het stalinisme van Husók. De
staatsorganen proberen de kerk te
manipuleren via de eigen kerkelijke
leiding. En daarover zijn de brief
schrijvers eigenlijk nog het meest
kwaad geworden.
De synoderaad heeft gereageerd
met een brief aan de gemeenten,
waarin zij haar positie in acht pun
ten samenvat. De raad verweet de
briefschrijvers dat zij trachten de
leiding van de kerk te betrekken in
de politieke controverse en haar te
dwingen tot een positiekeuze. De
synode wees dat af en vervolgde met
de acht punten, die op zichzelf geno
men niet zo mal zijn. De kerkleiding
ee
K
SADAT EN HALL
Dat prof. Douma (vrijgemaakt
gereformeerd) niet veel van de
EO-knutselarij van Hall Lindsay
moet hebben, was te verwachten.
Iedereen die de eerste beginselen
van de bijbelwetenschap heeft
geleerd, kan weten, dat de bijbel in
ieder geval niet zo gelezen moet
worden. Terecht wijst prof. Douma
daar dan ook op. Een land is wat
anders dan een routebeschrijving.
En wij kennen de weg van de v
volkeren niet. Toch kan men zich j
afvragen of de wijze van signaleren ee
van dit soort ontsporingen, zoals
prof. Douma dat doet, de juiste is. jet
Prof. Douma haalt op hoe Lindsay i
de rol van Egypte in de bijbel rz
voorzegd zag als die van de grote ja
vijand van Israël, samen met de id
Sowjet-Unie. Nu gaat Sadat naar D-
Jeruzalem en neemt daar een id:
verheugend initiatief. Hopelijk ook li<
hoopvol. En dan roept prof. Douma rd'
bijna juichend uit: Zie je wel, dat die
berekeningen van Lindsay niet gi
kloppen, want ze komen niet uit.
Egypte ontpopt zich heel anders. Ik ju
denk dat dit een heel gevaarlijke p
wijze van bestrijding van Lindsay's ift
inzichten is. Op die manier ga je i
namelijk meedoen met het u
knutselwerk. Dat is ook erg
verleidelijk, maar wel verkeerd. En re
bovendien haalt het niets uit. De dl
weg der volkeren blijft onbekend, nc
En we weten niet wat Egypte ls
morgen doet. Dat laatste zal h
ongetwijfeld het antwoord van
Lindsay zijn. Dat is mijn eerste
bezwaar. Doe niet mee met het
knutselwerk. Wees blij met iedere
stap op de weg naar een werkelijke
vrede, maar blijf verder nuchter. In
de tweede plaats noemt prof.
Douma dan de bijbel, tegenover de
opvatting van Lindsay, geen
puzzelboek, maar een troostboek.
Niemand zal dat kunnen
ontkennen: de bijbel is een boek vol
troost. „Daarom mogen wij ons
veilig voelen", schrijft prof. Douma.
Ik wil de behoefte aan veiligheid
niet wegvegen. Die is er bij ieder
mens. Maar gaat de bijbel op in de
troost van de veiligheid? Is er dan
niet meer te zeggen tegen Lindsay ja
en de zijnen? Ik denk dat prof. jii
Douma moet doorstoten: de bijbel is tl
ook een boek waarin ons de weg Ie
gewezen wordt om als volgelingen ni
van messias Jezus medeplichtig te ji
worden aan al die pogingen om hier a
recht en gerechtigheid tot stand te ti
brengen. Ook in zijn volgelingen wil ti
Jezus de Wet niet teniet doen, maar i
vervullen. n
beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Uddel (toez.): W. Dek
ker, te Sebaldeburen.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Bovensmilde: M. Boot,
geestelijk verzorger van de inrich
tingen van het ministerie van justi
tie te Veenhuizen.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Rotterdam Z.: A. van
der Veer te Zwolle; te Leeuwarden:
J. Plantinga te Dronten.
Bedankt voor Hilversum O.: D. Bies-
ma te Veenendaal.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor 's-Gravenpolder: A.
Moerkerken te Nieuw Beijerland.
Beroepen te Veenendaal J. C. West-
strate te St. Catharines (Can.).
zet erin uiteen dat de socialistische
maatschappij-ordening het beste te
gemoet komt aan de menselijke be
hoefte. De synode gaat echter voor
bij aan de vraag of de huidige ordu
in Tsjechoslowakije wel als een
deugdelijke socialistische maat
schappij aangemerkt kan worden.
En dót is nu juist wat de briefschrij
vers betwisten.
Met de brief van de synode in de
hand hebben de autoriteiten de vrij
heid gevonden, op te treden tegen
de briefschrijvers en hun medestan
ders. Dezen werden daardoor ge
dwongen opnieuw de degen te krui
sen met de synoderaad. Er ontstond
een groeiende spanning en de kerk
werd steeds meer verscheurd door
de houding van de synode. Op 5 juli
'77 schreef dr. Bozena Komórkovó
namens de 31 opnieuw aan de syno
de. Helder toont zij aan, hoezeer de
kerkelijke leiders slaaf geworden
zijn van de overheid. Zij vecht de
kerkelijke tuchtmaatregelen aan,
die tegen de briefschrijvers in gang
gezet zijn en zij stelt vast dat kerk
leiding en briefschrijvers zich samen
moeten buigen.
De briefwisseling tussen de 31, de
synoderaad en mevrouw Komórko-
vó staat in extenso in het zojuist
verschenen nummer van In de
Waagschaal (Administratie: W. van
den Dorpe, Prinsenstraat 82,
Utrecht, tel. 030-516638). In datzelf
de nummer wordt als allerlaatste
bericht gemeld dat de najaarssyno
de van de Boheemse Broeders de
voorgestelde tuchtmaatregel tegen
de 31 niet heeft aangenomen. En er
is avondmaal gevierd, waaraan bij
na allen deelnamen.
De illustratie bij dit stukje is afkom
stig uit het genoemde blad. De gehei
me politie houdt een schrijver in de
gaten, die lege biervaten voortrolt.
Ds J. J. van der Hoek
De gereformeerde predikant J. J.
van der Hoek (67) uit Zuilichem is
zondagmorgen bij een verkeerson-'
geluk in Eethen (NB) om het leven f
gekomen. Ds Van der Hoek was aan-
vankelijk predikant in de gerefor-"
meerde kerken (vrijgemaakt). Vani
1947 tot 1965 stond hij in Den Ham.
In het laatstgenoemde jaar ging hij
over naar de gereformeerde kerken,
en aanvaardde hij een beroep naar
Zuilichem en Gameren. Na zijn eme-j
ritaat, twee jaar geleden, bleef hij
daar hulpdiensten verrichten.
I
Patriarch tegen
wapenontwikkeling
MOSKOU De Moskouse patri
arch Pimen heeft ter gelegenheid
van het orthodoxe kerstfeest (7 ja
nuari) in een boodschap gepleit te
gen de verdere vervolmaking van
oorlogswapens. Hij verzekert dat de
volken van de Sowjet-Unie „ijverig
zoeken naar een vreedzame samen- j
werking met alle volken ter wereld.".
Tegelijkertijd maakt de patriarch]
zich „diep bezorgd" dat „sommige
mensen in een blind streven naaT|
een schijnbare veiligheid hun ver
antwoording tegenover de mensheid
vergeten en voortgaan met de ont
wikkeling van steeds verfijnder en
moorddadiger middelen voor de oor
logvoering."
JOHANNESBURG De Zuldafri
kaanse regering heeft zonder opgaaf
van redenen twee Westduitse mede
werkers van de evangelisch-luthersa
kerk verdere activiteit in Zuid-Afri
ka verboden en hun verblijfvergun-
ning niet verlengd. Het betreft ds.
W. Lauer en de kerkelijke mede
werkster Elisabeth Frei.
