Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | 9 januari 1978 | pagina 7

-lengelose huisarts geeft
zelf medisch biad uit

Dagverblijf

Uit brieven van lezers

UW PROBLEEM 00K HET ONZE

ob Jonquière: 'Ik beschouw patiënten als mondige mensen'

Nieuwe
boeken

-

IAANDAG 9 JANUARI 1978

WÊÊÊÊIÊÊÊÊ^M VARIA

Trouw/Kwartet

7

ENGELO „Elke winter en herfst
per worden veel mensen geplaagd door
n neusverkoudheld. De meest simpele
erapie daarvoor is het gebruik van
usdruppels. Natuurlijk kunt u daar-
or naar uw huisarts gaan; het is echter
>k mogelijk in eerste instantie zelf deze
erapie toe te passen en als deze na
rloop van tijd niet helpt, dan pas de
ikter te raadplegen. De neusdruppels
jn namelijk bij elke drogist of apotheek
koop."

t advies hebben de patiënten van de Hengelo
huisarts Rob Jonquière onlangs zwart op wit
der ogen gekregen in het gestencilde krantje
t hun dokter is gaan uitgeven. Het omvat
httien pagina's en heet heel sober „Praktijk-
lletin". Het is de bedoeling dat deze uitgave
n dokter Jonquière vier keer per jaar in een
ilage van 1200 exemplaren zal uitkomen. In het
rste nummer, dat Rob Jonquière (33 Jaar en
ids 1972 in Hengelo werkzaam) zelf heeft be-
Dstigd in afwachting van een subsidie van het
(inisterie of het Koningin Julianafonds, zet hij
•t doel van dit initiatief uiteen. „U zult in dit
ad naast informatie over de praktijk ook stuk-
s vinden die meer liggen op het gebied van de
tzondheidsvoorlichting, ziektebestrijding en
iedicijnkeus," houdt hij zijn patiënten voor.

Het is beslist niet de bedoeling bestaande medi-
:t fhe bladen als 'Welzijn' concurrentie te gaan
fndoen. Dat zijn algemene bladen, die zich
chten tot een grote groep mensen. Aan dat
latste zit wel het bezwaar dat degenen die erin
Ihrijven soms therapieën verkondigen die be-
aalde mensen helemaal niet aanspreken. Dat
sico loop je met mijn bulletin niet. Ik benader
lensen die mij als huisarts hebben gekozen, ik
I, eb het tegen mijn eigen patiënten." voegt hij
- [aan toe als ik in Hengelo tegenover hem zit om
Ver deze, voorzover bekend in Nederland nog
i pieke onderneming, te praten.

Wat erin staat kan een verlengstuk zijn van
iken die in de spreekkamer worden besproken,
1 moet ik natuurlijk oppassen niet te persoon-
k te worden. De mensen mogen niet gaan
nken: laat ik maar voorzichtig zijn, want de
•lgende keer sta ik misschien in zijn krantje."
:n duidelijk voorbeeld van wat dokter Jonquiè-
dan wel wil, is in het thans verschenen bulletin
vinden als hij het over die neusdruppels heeft
daar zijn persoonlijke mening over het ge-
Ik ervan aan koppelt.

jlruppelen

eusdruppels op eigen inititatief mag wel,
ar dan niet meer dan drie maal daags één of
weé druppels en niet langer dan vijf dagen. Als
langer druppelt hebt u kans dat u alleen nog
naar druppelt tegen de effecten van de vorige
iruppels en niet meer tegen de neusverkoud-
leid." Die neusdruppels vormen overigens maar
en onderdeel van de informaties die in het
lUlletin worden gegeven. Er is ook een stuk in
■let Turks in opgenomen ten dienste van de vele
furkse werknemers die onder de medische zorg
•Jan Rob Jonquière vallen.

J)at bulletin heeft uiteraard een voorgeschiede
nis. en daarover wil de initiatiefnemer, geestdrif-
-ng als hij is over deze manier van benaderen van
etiënten, graag vertellen.

Het zal zo'n anderhalf jaar geleden zijn dat er
lier in Hengelo een bijeenkomst werd gehouden
raar allerlei mensen die in de eerste lijn zijn
"letrokken bij de gezondheidszorg, de raakvlak
ken bespraken tussen echt medische hulp en de
ïeer maatschappelijke dienstverlening. Dat
>$>rak mij erg aan, omdat ik zelf ook al een tijd
(het vage plannen rondliep om mijn patiënten
'Mieer bij mijn bezig-zijn te betrekken. De tijd dat
jfen arts zich op een voetstuk plaatst, ver van de
%ensen afstaat en hij de man is die wel zal
■Uitmaken wat ze moeten doen en nalaten, be-
loort tot het verleden. Ik beschouw degenen die
lij als hun dokter hebben gekozen als mondige
ensen. die in eerste instantie zelf verantwoor-

ROB JONQUIÈRE
lumbus.

geen ei van Co-
(foto: Bert Bertelink)

delijk zijn voor hun eigen gezondheid. Dat staat
voor mij centraal. Als huisarts probeer ik hen
daarbij te helpen en te adviseren. Dat is een van
mijn belangrijkste taken."

Adviezen

Veel mensen hebben, zo ervaart Rob Jonquière.
vooral die adviezen erg nodig. „Vaak krijg je
mensen op je spreekuur met klachten over
hoofd- of buikpijn en dat soort kwaaltjes, bij wie
blijkt als je dieper doorpraat dat hun problemen
meer op het maatschappelijke of psychische
vlak liggen. Ze hebben moeilijkheden op hun
werk, in de kerk of in hun gezin. Veel mensen
schamen zich om daarover met anderen te pra
ten. Je kunt niet tegen je baas zeggen: 'ik vind

De „kop" van het patiëntenkrantje.

mijn werksituatie bedonderd en daarom kom ik
maar niet'. Dat zal geen baas accepteren. Maar
naar een dokter gaan met lichamelijke klachten
is legaal. Dan hoef je jezelf niet te kijk te zetten
voor de buitenwacht. Je kunt natuurlijk als
huisarts, zoals vroeger meestal gebeurde, ook die
problemen proberen op te lossen, maar over het
algemeen heb je daar tegenwoordig te weinig
tijd voor en kunnen de betrokkenen beter wor
den geholpen door dienstverlenende instanties
die op dat soort terreinen werkzaam zijn."

Tegenspel

Het was dit vraagstuk, dat anderhalf jaar gele
den op de al eerder genoemde vergadering aan
de orde kwam, waarop Rob Jonquière heeft
doorgeborduurd. „Ik heb er eens over gepraat
met een paar patiënten die ik goed ken en hen
gepolst over mijn plan te komen tot het oprich
ten van een patiëntengespreksgroep. Zij waren
er enthousiast over. De moeilijkheid was echter
zo'n gespreksgroep op poten te zetten."

door Fred Lammers

In eerste instantie zocht Rob zelf enige mensen
bij elkaar, van wie hij verwachtte dat ze een
goede inbreng zouden hebben in een gespreks
groep. „Ik wilde figuren hebben die tegenspel
konden bieden. Aan mensen die op alles wat ik
voorstel ja en amen zeggen, heb lk weinig. Het
afgelopen voorjaar waren we zover, dat er negen
mensen aan de gespreksgroep Inhoud wilden
geven. Er is zoveel mogelijk gestreefd naar een
afschaduwing van de mensen, met wie ik in mijn
praktijk heb te maken. Zo zit er een goudsmid in,
een onderwijzeres, een verpleegkundige, een af
delingschef uit een fabriek en een arbeider. Elke
tweede woensdagavond van de maand komen
we bij een van de leden van de groep bij elkaar.
In het begin was het zo maar wat praten en
kwamen de zaken ter sprake die Je te horen
krijgt als Je in een willekeurig gezelschap de
medische wetenschap ter discussie stelt. Je kent
dat wel. Op een gegeven moment hebben we ons
afgevraagd: wat willen we nu eigenlijk? Toen is
besloten per avond een gespreksonderwerp bij
de kop te nemen en ook dat het een experiment
zou zijn. Over drie Jaar zullen we kijken of het
plan aan de verwachtingen voldoet."

Het rendement zal met name moeten zijn dat de
mensen minder gauw naar hun dokter lopen
voor zaken waarvan ze achteraf moeten zeggen
dat ze die net zo goed zelf hadden kunnen
oplossen.

Als dat doorwerkt krijgt dokter Jonquière wat
meer armslag voor patiënten die zijn persoonlij
ke hulp wel dringend nodig hebben. Er is al het
nodige bereikt. Op advies van de gespreksgroep
is Rob Jonquière er een paar maanden geleden
toe overgegaan daarvoor in aanmerking komen
de patiënten persoonlijk in contact te brengen
met een maatschappelijk werkster. „Dat ge
beurt in mijn spreekkamer en alleen als de
betrokkenen dat zelf willen. Er is geen sprake
van een afschuifsysteem. Ik doe het voor hun
eigen bestwil en dat gaan de mensen steeds meer
inzien. Het is echter vooral de eerste stap die ze
moeten zetten in een hun onbekende wereld die
zo moeilijk is, en daarbij wil ik hen zoveel
mogelijk helpen."

De gespreksgroep is tevens bedoeld als een in
stelling waar mensen kunnen aankloppen als ze
klachten over hun dokter hebben en daarover
niet tegen hem zelf durven te beginnen. Tot nu
toe is daarvan geen gebruik gemaakt, wat een
gunstig teken zou kunnen zijn.

Gezamenlijk produkt

Het patiëntenkrantje is uit de gespreksgroep
gestimuleerd. Het is een gezamenlijk produkt,
zowel de inhoud, de vormgeving als het stencil-
len. Met elkaar hebben de leden van de groep de
bladen gevouwen, vastgeniet en bezorgd. Vooral
dat laatste spaarde veel geld uit, want de porto
kosten drukken zwaar op het uitgeven van zo'n
periodiek. Iedereen heeft een stadswijk voor zijn
of haar rekening genomen. Ook de dokter zelf
trok erop uit met een stapel krantjes onder de
arm. De eerste reacties zijn positief. Zelfs uit
andere plaatsen komen aanvragen binnen van
Instanties die er het hunne van willen weten.

Voorlopig zijn er onderwerpen genoeg die in
gespreksgroep en bulletin ter sprake kunnen
komen. Hoe licht je de dokter in? Wat wil hij
precies weten over ziekteverschijnselen en wat
doet niet ter zake? Wanneer bel je hem als Je met
een ziek kind zit? Het zijn al een paar dingen
waarover het nodige te vertellen is. „Ik hoop op
die manier technische bouwstenen aan te dra
gen. Ik heb echt niet het gevoel met het ei van
Colombus te zijn gekomen, al vind lk het natuur
lijk wel fijn dat dit initiatief wordt gewaardeerd.
Het lijkt me in deze tijd heel nuttig," vindt Rob
Jonquière er zelf van. Het vraagt wel de nodige
tijd. „De kost gaat echter voor de baat uit." Die
uitspraak kun je zowel letterlijk als figuurlijk
opvatten. In elk geval zorgt Rob er wel voor dat
er tijd over blijft om zich te wijden aan zijn grote
hqbby: de muziek en speciaal het cello spelen,
eën liefhebberij waarin hij het heeft gebracht tot
actief lid van het Twents Clavecimbel Ensemble.

door Mink van Rijsdijk

Het dagverblijf in een ziekenhuis is een trefpunt van
mensen die elkaar nauwelijks kennen, maar die
elkaar vinden in het gemeenschappelijke doel van
beter worden. Ik hield niet van het vertrek, er werd
me teveel over kwalen en pijn gepraat. Het had er
soms de'schijn van dat men elkaar wilde overtreffen
met sterke verhalen over ziekte en narigheden.

Maar op een ochtend was er niemand en streek ik er
neer om even uit te puffen van de verplichte wande
ling van gang in, hoek om, andere gang verder. De
lectuurmand die er stond barstte uit zijn voegen van
het intieme leven van wat wij sterren noemen. Ik
staarde maar wat doelloos voor me heen. totdat er
een man binnen schuifelde, duidelijk op zoek naar
wat aanspraak. Zijn kaalgeschoren schedel waarop
weer vaag haar begon te groeien verried een herseno
peratie. Als bevestiging van mijn diagnose gloeiden
rood littekens door het witgrijze dons.

Hij stak meteen van wal met de mededeling dat ze
hem goed te grazen hadden genomen. ..Geen dag
ziek geweest in mijn zestig jaar en toen ineens dit.
Nou ja, waarom een ander wel en ik geen portie
ellende, zeg ik maar. Opstandig ben ik dan ook de
afgelopen weken niet geweest, maar ineens heb ik
geen moed meer. Ik ben een doe-mannetje. heb een
motortje dat altijd hoge toeren maakt. Pardon zo
was het, maar dat is verleden tijd. zei de dokter
zoëven. De rest van mijn leven zal ik in de eerste
versnelling moeten sukkelen, kalm aan doen. me in
acht nemen. Alsof ik dat wil, flauwekul, dat wil ik
helemaal niet. Die dokter zei notabene: ,.U kunt de
koek van uw leven gulzig oppeuzelen, maar dan is het
gauw gedaan." Oppeuzelen, hoe verzint zo'n kerel
het woord. Het is tegen mijn natuur in te peuzelen, te
knabbelen, dat is me veel te benepen. Ik wil schrok
kerig happen, dan proef je tenminste dat je leeft, niet
nippen aan de dagen, maar met volle teugen en intens
overal van genieten. Begrijpt u?" eindigde hij drin
gend.

Was dat zo? Begreep ik hem? Ja en nee. Toen
vertelde ik hem dat ik in de oorlog eens in een groot
gezin had gegeten. Het grauwe brood lag in stapeltjes
van drie iele boterhammetjes voor iedereen klaar. Als

opperste luxe stond er achter ieder bord een ei. Een
van de kinderen kondigde aan dat hij alle boterham
men ..met niks" zou nemen en dan het eitje als
snoepje toe ging verschalken. Dit plan lokte mij ook.
maar het vond geen genade in de ogen van de pater
familias. Hij eiste dat er op elke boterham 1 3 ei ging
en wenste geen gesnoep. Ik vond dat toen erg
onredelijk. Wat kon het die man bommen hoe wij dat
extra rantsoen verdeelden'7 Zoals hij het wenste
smaakte iedere snee brood naar niets en ging onder
tussen toch het entje mooi op. Het gezag van die
vader was niet te ondermijnen en zo werd er mokkend
volgens de voorschriften gegeten. Ei. ei.

Bedoelt u het ongeveer zo?" vroeg ik de man. ,.L'
leeft liever een beetje korter en dan echt in plaats an
een paar jaar langer zonder kraak of smaak aan de
dagen."

,.U bent de eerste die me begrijpt." zei hij dankbaar
en daar was ik niet van ondersteboven. Zijn leefregel
was immers nog maar nauwelijks bekend gemaakt.
Mijn plichtsgevoel vermaande me een paar moralise
rende opmerkingen te maken. Het vertelde verhaal
deugde als vergelijking ook absoluut niet. Gas terug
nemen als je zestig jaar bent mag moeilijk zijn. maar
is natuurlijk toch geen grauw oorlogsbrood zonder
iets erop.

Ik schepte moed en wilde de problemen positief
benaderen, maar het bleek niet nodig.
Een lawaaierige man op krukken kwam het dagver
blijf binnen en onderbrak het gesprek abrupt: ..Zo.
De Winter, hoe is het vandaag? Je krijgt alweer een
ruige kop met haar als ik het zo bekijk."

..Neemt U me niet kwalijk." zei meneer De Winter
tegen mij. ..ik heb me niet eens aan u voorgesteld."
Er drentelden twee vrouwen binnen, van wie er een
vroeg: ..Ligt hier dat blad nog waarin staat dat Paul
van Vliet van zijn vrouw af is?"

,,Geen oog dicht gedaan, vannacht," vertelde de man
met de krukken aan niemand in het bijzonder." en
een slaappil krijgen is er niet bij. Ze laten een mens
maar tobben."

Meneer De Winter vertrok. ..Ik wen er nooit aan.
merkte hij in het voorbijgaan tegen me op. Ik zag hem
er op aan dat hij gelijk had. Zo'n natuur is sterker dan
,de leer.

Relatiebureau

Wanneer men als gereformeerde
leest, dat het GSA mee wil doen met
relatiebemiddeling, realiseert men
zich plotseling, dat ook namens hem
relaties gelegd inplaats van huwelij
ken gesloten worden. Het woord
duurzaam staat er dan nog bij om
het wat echter te doen lijken. Men
wil dus als kerken participeren in
een zaak die ronduit tegen het ze
vende gebod ingaat. Men kan dit
relatie noemen, maar dit wordt in
Hebreeën 13 vers 4 en 1 Corinthe 7
vers 2 hoererij genoemd! Welke God
zal oordelen. Laten we op de bres
staan, opdat deze schandelijke zaak
geen doorgang mag vinden.

Dronten M. Nieuwenhuizc

Petrus graf

Dat de archeologe Margherita Guar-
duca onder de St Pieter het graf van
Petrus zou gevonden hebben is een
misleidende informatie. Wat zij
waarschijnlijk gevonden heeft is een

klein grafmonument dat in de loop
van de tweede eeuw is gebouwd als
gedenkteken voor Petrus die zelf
nooit in Rome is geweest. Het is zeer
waarschijnlijk dat Petrus is gestor
ven rond het jaar 57 binnen de kring
van de babylonlsche Joden. Het
christendom is in de Jaren dertig en
veertig naar Rome gebracht door
pelgrims die uit Jeruzalem terug
keerden. De pretenties van Rome
berusten op aperte geschiedverval
sing. Het is een ergerlijke zaak dat
zelfs in protestantse kringen hier
aan geloof gehecht wordt.
Amsterdam P. Krijbolder, theoloog

AMSTERDAM (ANP) - Het Neder
lands Portugal Comité heeft een
kort geding aangespannen tegen
twee voormalige medewerkers die
volgens het comité op eigen houtje
het „Portugal bulletin" zijn gaan
uitgeven Deze medewerkers, de
voormalige penningmeesteres van
het comité, Als Ponse en Mario Pe-
reira de Matos, maken daarbij ge
bruik van de adressen van het Por
tugal Comité.

Beowulf, een Germaans epos waarin
een Angelsaksische hofzanger uit
700 de hoogtepunten uit het leven
van de legendarische Zweedse held
Beowulf verhaalt. De prozavertaling
is van Jan Jonk en het boek wordt
Ingeleid door prof. dr G Storms
Uitg. Bakker. Amsterdam. 135 blz.
19.50.

Van uitgeverij Veen te Wageningen
is de roman Zomereiland van Beatri
ce Ferolli. 350 blz. 24,90.

Kerstboeket, is een bundel verhalen
en gedichten van uitg. Voorhoeve in
Den Haag. Vele schrijvers hebben
materiaal geleverd voor dit boek van
142 pagina's. De prijs is 9,90.

Kies uw auto, KNAC autojaarboek
1978. Foto's en gegevens van 270
personenauto's. Uitg. Elsevier. Am
sterdam, 245 blz. geen prijsopgave.

VRAGEN uitsluitend in envelop stursn nsar postbus 507. Voorburg.
Per vraag een gulden In postzegels, het liefst In waarden vsn 55 en
45 ets. bijvoegen, en beslist niet aan'-de buitenkant opplakken
Geheimhouding verzekerd Briefkaarten worden terzijde gelegd.

(VraaG: Is het mogelijk iets te ver
hellen over de munt die in ons bezit
(Is. een hanger?

NTWOORD: Uw tekening maakte
Ie doordruk duidelijker (meestal is
et anderson) Het is een zg. Gouden
lijder uit het jaar 1751 (een nieuwe
jder). Het was voor 1749 niet onge
bruikelijk dat gouden en zilveren
unten wat gewicht betreft, ver-
nderd waren. Soms was het zwak-
e metaal afgesloten, soms had men
e slijtage wat geholpen en een mi-
uscuul randje goud eraf geknipt,
e munt een beetje uitgeslagen er
verondersteld dat niemand dat zou
[perken. Ook gebeurde het wel dat
Énen dit middel (muntbesnoeüng)
I an hogerhand toepaste en het goud
snrasseerde Dit liep <n de handel
net de omringende landen spaak.
)e zakenlieden en geldhandelaars
tadden wel steeds muntgewicht-
loosjes bij zich. maar het geld werd
t niet beter van. Er werd een nieu
we munt geslagen van een iets lager
[oudgehalte en alle afgekeurde
munten dienden omgeruild te wor
den De nieuwe gouden munten,
waarop een ruiter met getrokken
wapen voorkomt, moesten een kar
telrand hebben, zodat snoeien direct
ontdekt kon worden. De vaste koers
was 14 gulden en dat was in die tijd

heel wat. Deze sanering betekende
winst voor de Bewesten, waar de
muntslag plaats had, toen de goud
prijs opliep. Deze nieuwe G.R. wer
den geslagen in de jaren 1749-51 en
1760-64. Bij het stijgen van de goud
prijzen, kwam de vaste koers van 14
gulden beneden de goudwaarde te
liggen, zodat men de gouden mun
ten ging gebruiken als sieraad of
onderdeel daarvan. Het omschrift'
om het gekroonde wapen van de
Staten Generaal, waarboven het
jaartal en waarnaast 14---GL, is Con
cordia Res Parvae Crescunt (door
eendracht groeit het kleine, oftewel
eendracht maakt machti. Keerzijde:
geharnaste ruiter, rijdend naar
rechts boven het provinciewapen (of
de gecombineerde wapens van twee
provincies, zoals in dit geval met als
omschrift: Moneta aurea Provincia-
rum Confoederatarum Belgicarum
en daarna de provincienaam met
teken van de muntmeester. Dit be
tekent dus Gouden munt van de
Verenigde Nederlandse gewesten.
Bij een gewicht van 10 gram. gehalte
0.92 bedroeg de koers in 1606 10
gulden, twee stuiver. In 1749 was de
koers 14 gulden. Het is natuurlijk
wel heel erg jammer dat er aan deze
munt is gesoldeerd en waarschijn
lijk ook gepoetst. Daardoor zal de
muntwaarde aanzienlijk lager lig
gen dan die van de juwelier. Taxatie
is niet ons terrein.

Vraag: Elke maand rijd ik over rijks
weg 12 naar Den Haag en kijk dan
altijd bij het begin van de ravage
voor de Utrechtse baan of die mooie
landhuizen aan weerszijden van de
weg er nog staan 't Zal een narrow
escape worden ('t zal er om spanne-
nin vrij Nederlands vertaald)

Antwoord: Het prachtige gebou-
w,„in de werelt is veel gevaer",
rechts, is een poosje geleden bijna
afgebrand, maar gelukkig is de res
tauratie bij na voltooid Ook het
kleine kasteeltje Hofwijck (links)
wordt gelukkig niet afgebroken. Het
is gebouwd door Pieter Post en is

een juweeltje. Op de Dunne Bierka
de in Den Haag kan men een, nog
niet lang geleden gerestaureerde
groLere uitgave van dit Huys bewon
deren. Een heel mooi boek over deze
en veel andere huizen en paleisjes in
deze buurt in: Lusthoven en oude
huizen langs de Vliet, C. H. Voorhoe
ve. ISBN 90297 0409 8. Veel goede
illustraties (een boek dat Je perti
nent niet terugkrijgt, als Je het uit
leent.).

VRAAG: Ik heb een truitje, waar
opzichtige reclame op gedrukt staat.
.Verwijderen gaat niet. Met aceton
ging er wel iets af, maar nu is dat
stuk erg hard geworden en pijnlijk
voor de huid. Wat moet ik doen?

ANTWOORD: U krijgt die rommel er
niet meer af. Het merk is er heet
opgeperst en daaraoor onlosmake
lijk verbonden met de structuur, ons
advies: Weggooien.

Vraag: Over gezins- en huwelijks
moeilijkheden.

Antwoord: U begrijpt wel dat zoiets
niet zonder meer in de krant kan
worden behandeld. Wij noemen u
het adres van de Interkerkelijke
Stichting voor Geestelijke Gezond
heidszorg (Bureau voor Levens en
gezinsmoeilijkheden) Willemsstraat
26. Den Haag. tel [phone]. Van
een goede begeleiding bij de oplos
sing van de problemen kan men
daar verzekerd zijn. al zal de beslis
sing voor de te volgen gedragsregel

uitsluitend aan het echtpaar zelf
zijn. Dit is hun leven en een ander
dient daar af te blijven.

Vraag: In het begin van de dertiger
Jaren kocht ik van een Hongaar een
kleurets, die door een vriend van
hem, schilder en musicus Bartok
Bela was vervaardigd. Bartok heeft
zich later geheel aan de muziek ge
wijd en men vertelt mij dat zijn
etsen grote waarde hebben. Is dat
zo?

Antwoord: Uw vraag heeft ons inten
sief aan het werk gezet. In geen
enkel handboek is iets over de schil
der te vinden. Tenslotte kwamen we
terecht bij de Hongaarse ambassa
de, waar we ons met een paar inder
haast geleerde kreten verstaanbaar
konden maken (goede morgen ik
versta geen Hongaars. Hartelijk
dank voor uw vriendelijkheid, tot
ziens). Onze conclusie is, dat een
heleboel mensen Bartok heten en
Bela is zoiets als Kees of Piet. Waar
schijnlijk acht men het niet. iets te
vinden, maar men gaat op zoek voor
u en voor mij. Tot ziens (Viszontlé-
tésra!)

VRAAG: Wij denken over het laten
aanbrengen van een open haard.
Statussymbool, zegt de een. Milieu
verontreiniging, zegt een ander Zon
de van het hout. enz. Als men van
alle kanten op en aanmerkingen te
horen krijgt, gaat het plezier er zo af.
Waar moeten we nu eigenlijk reke
ning mee houden?

ANTWOORD: In de eerste plaats
moet u (laten) nagaan of uw schoor
steen geschikt is. Zoniet, wat het dan
wel gaat kosten om die schoorsteen
zó te maken dat er een goede trek is.
Vervolgens gaat u op zoek naar lite
ratuur over open haarden (er is een
boekje van Anton van Olrschot hier
over (uitgeverij Helmond, te Hel
mond). Het bouwcentrum Rotter
dam heeft een heel goede documen
tatie over dit onderwerp. Dan gaat u
eens kijken wat er op het gebied van
haarden aangeboden wordt. Met ai-

lerlei ideeën spreekt u eens met een
architect als u iets bijzonder moois
wil, en daarna met een aannemer en
dan is u een eind verder. Als u er zelf
plezier in heeft en u heeft het geld
ervoor opgespaard (het valt heus wel
mee, als het meezit met die schoor
steen, al is het geen goedkoop grap
je). dan laat u alle mensen rustig
kakelen en Jaloers zijn. Wat de
ibrandstof betreft: als u zorgt voor
een haardscherm of voor een ijzeren
gordijntje, zodat er niets de kamer in
kan spatten, kunt u allerlei oude
rommeltjes en stokjes en takken op
stoken; Trouwens er wordt zoveel
weggegooid, dat speciaal voor uw
haard beslist geen boom gerooid
hoeft te worden. Als alle maatrege
len behoorlijk getroffen zijn, is het
een verrijking van het huiselijk le
ven en uw huis heeft voor uw kinde
ren en kleinkinderen een attractie
gewonnen. Maar u moet er wel op
rekenen dat opa en oma verhaaltjes
moeten kunnen vertellen.

HULP VAN LEZERS: Wat betreft de
afkortingen H N W. die nergens te
vinden waren, en het prae-advies
van de heer Scheelbeek. Het betrof
het prae-advles genaamd: Ontgron
dingen-bestuurlijke aspecten van
drs J. Scheelbeek. hoofd van de on-
deraideling Landschap. Milieu en
Ontgrondingen van de Rijkswater
staat. ingediend voor de Congres
dag '75 van de Vereniging Het Neder
landse WeKencongres (zand- en
grind voorziening). Op het secretari

aat zijn in boekvorm te bestellen,
volledig met tekeningen en foto's de
verschillende prae-adviezen te be
stellen 10,75), postbus 2200, Den
Haag. De heer S. vertelde mij over
dit prae-advies en over de ontgron
dingen, zoals die eeuwen lang wer
den uitgevoerd (vervening, aanleg
van terpen of vluchtheuvels, dijken,
enz.) Wij zijn heel blij met deze
gegevens, al zijn we niet verrukt over
de invoeging van de H van Het' in de
afgekorte naam.

VRAAG: Kunt u mij zeggen of het
„Legermuseum te Leiden" het hele
jaar geopend is en of daar een afde
ling is van de marechaussee
ANTWOORD: Inderdaad is het le
germuseum het gehele jaar open. Er
is geen afdeling van de marechaus
see daar. maar de Koninklijke mare
chaussee heeft een eigen museum in
het prachtige Oude Weeshuis van
het niet minder mooie stadje Buren
(Gld.). Dit museum Ls echter tot 1
mei gesloten.

VRAAG: Ik heb een wereldkaart ge
kregen en wil die graag ophangen,
maar niet met punaises, want dan
gaat-ie stuk.

ANTWOORD: Er zijn speciale strips
te koop, waarmee men posters kan
ophangen. In grote zaken worden ze
verkocht. Ook is het erg mooi (wel
wat duurder) om de plaat op spaan
plaat te plakken en de zijkanten óf
gladschuren en verven of lakken.
dan wel af te plakken met strips, die
even breed zijn Ze zijn te koop bij de
Doe het zelf-wlnkels.

VRAAG: Is het waar dat wortelsap,
als het in een koelkast wordt be
waard, vol schadelijke bacteriën
komt Hoe lang kan men het daar
bewaren en wat gebeurt er als je dat
schadelijke spul zou opdrinken?

ANTWOORD: Sap van groenten en
vruchten moet men zo vers mogelijk
drinken Als men die sapjes. natuur
lijk ongekookt in een koelkast zet.
waarvan de deur regelmatig ge
opend wordt om er een potje of
schaaltje in te zetten, dat nog niet

f^]S

helemaal afgekoeld is (een koelkast
wordt óók afgeleverd met een ge
bruiksaanwijzing en die moet bestu
deerd worden!) dan bestaat altijd de
kans. dat zich de uiterst gevaarlijke
botullsme-bacteriên ontwikkelen,
een gemeen vergif, zoals men dat in
de zomermaanden vaak meemaakt
Lees de kranten er nog maar eens op
na. Als u het toch gaat opdnnken?
In diezelfde kranten heeft u kunnen
lezen over de sterfte onder de (wa
ter) vogels die van vergiftige kada
vers hebben gegeven. Blijf gezond,
drink en eet verse sappen, groenten
en vruchten en gooi die levensge
vaarlijke zuinigheid over boord.

VRAAG: Wie schreef het boek: Rosa
Fluweeltje en zou het nog te koop
zijn?

ANTWOORD: De schrijver was Oer-
des en we hebben het boek, zolang
we aan het rondkijken zijn op de
plaatsen die we zo vaak genoemd
hebben dat het vervelend gaat wor
den op den duur. nog nooit gezien

VRAAG: Dit is een blad van mijn
streptocarpus. Wat moet lk ermee
doen?

ANTWOORD: De mlneervlleg heeft
uw plant zo te pakken, dat ik u
adviseer: doe uw plant maar weg,
want. zo te zien. wordt dat niets
meer. Dit is een plant die gemakke
lijk te stekken en op te kweken valt.
Neem dan wel een andere, schone
pot.