^ambodjanen erwelkomen fietnamezen' Carter tevreden terug 'Ontevredenen' Oost-Europa doen oproep Bestrijder apartheid vermoord Russische jeugd werkt voor jeugdfestival op Cuba inezen krijgsgevangen gemaakt' i- ^•ans 'links' ^irdeeld stembus irasduinen in de Russische pers =1NDAG 9 JANUARI 1978 BUITENLAND Trouw/Kwartet n tS IGKOK (AP, Reuter) Vietnamese troepen die in Cambod- jn doorgedrongen, werden daar verwelkomd door de bevol- Zij weten het gebied in handen te houden met steun van bodjaanse boeren en burgers, zo wist de veiligheidsdienst het aangrenzende Thailand dit weekeinde te vertellen. 2 [ekeerd meldde radio-Pnom Penh dat Cambodjaanse troe- Z, de Vietnamese invallers hebben teruggedreven uit de „pape- enbek", de uitstekende tong van Cambodja in Vietnam. f de Vree ;rs are gevechten zijn voorbij, al- L_Jeen Thaise zegsman. Er vinden slechts wat verspreide scher ingen plaats, waarbij Cam- nen de Vietnamese militairen len. Dit spoort met beschuldi- •n van radio Pnom Penh dat |iam „collaborateurs" achterlaat lieden die het onder de voet gelopen. Dezen zouden zich te- Cambodjaanse regering ke- Vreemd hoeft dat volgens waar- ;rs niet te zijn. omdat in dit id mensen van Vietnamese af- -v*t op Cambodjaans grondgebied n en omgekeerd. at IIJS (AFP, Reuter) Negen we- ;n voor de parlementsverkiezingen IE Frankrijk hebben de politieke ;n ijen dit weekend hun koers voor tembusstrijd afgebakend. Socia- m n en communisten, die sinds het ai envallen van het „front com- if- i", vorig jaar september, in bitte- !n loordenstrijd gewikkeld zijn, zul- »n gescheiden optrekken. Na een is daags regeringsberaad in Ram ie; Het kondigde premier Raymond ie t een „actieprogram voor vrij- I en gerechtigheid" af, dat de |nsen „hervormingen, en geen re- litie" in het vooruitzicht stelt. I opiniepeilingen geven de linkse Itijen een lichte voorsprong, maar onzekerheid overheerst, mede iwege de grote verdeeldheid bin- het linkse, en binnen het cen- tn-rechtse kamp. het communistische partijcon- in Parijs verklaarde partijleider irges Marchais dat de communis- alleen met de socialisten in een ;ring willen samenwerken als ze k genoeg uit de stembusstrijd ïen om reële invloed op het rege- sbeleid te hebben. Voor Mar is betekent deze stelling dat de imunisten in de eerste ronde ze- 25 procent van de stemmen moe halen, „anders zullen de hervor- ïgen tot een later tijdstip uitge- Id moeten worden". i staat vast dat in de eerste ronde. jl2 maart, socialisten en commu- ?n niet zullen samenwerken. Op taart volgt een tweede ronde in liesdistricten waar de eerste ron- ;een kandidaat met een absolute ,'rderheid opleverde. Of de com- tisten dan zullen oproepen tot tmen op socialistische kandida- in districten waar die in de eer- ronde beter geplaatst waren dan communisten, zal afhangen van uitslag van 12 maart. Volgens Hanoi is de aanleiding voor de strijd het doordringen van Cam bodjaanse militairen op Vietnamees grondgebied, waarbij zij volgens zegslieden gedreven kunnen zijn door de honger in Cambodja. De regering in Hanoi zegt dat Cambodja» Vietnamese grensgebieden heeft be zet, en drong dit weekeinde aan op onmiddellijke terugtrekking en het openen van onderhandelingen. De Cambodjaanse berichten dat „vrij wel alle vijandelijke troepen zijn weggevaagd" werden „lasterlijke be schuldigingen" genoemd. Waarnemers in Bangkok hechten weinig geloof aan de verhalen uit Pnom Penh. omdat het Vietnamese leger veel sterker is dan het Cambod jaanse. Zij menen dat Vietnam zeker dertig kilometer in Cambodja is doorgedrongen, en ook de stad Neak Loeong aan de Mekong-rivier in han den heeft. Cambodja heeft de Viet- namezen ervan beschuldigd de schaarse rijstoogst in het gebied te vernietigen. Naar verluidt heeft Viet nam zijn achttiende regiment, dat ten noorden van Ho Tsji-minhstad (Saigon) ligt in staat van paraatheid gebracht. Daarmee zou het een nieuw front kunnen openen in het Snuol gebied, veertig kilometer ten noorden van het huidige strijdto neel. De Sowjet-Unie heeft gisteren haar bezorgdheid uitgesproken over het conflict, waarvan slechts „de krach ten van het imperialisme" voordeel kunnen trekken. De partij krant Prawda wijst erop dat Vietnam op vredesbesprekingen heeft aange drongen. Moskou staat aan de kant van Hanoi, en heeft amper contact met het regime in Pnom Penh. De Amerikaanse president Jimmy Carter, die vrijdagavond laat in Washington is teruggekeerd van zijn negen dagen durende wereld reis, vindt dat het Amerikaanse prestige in de wereld is opgevijzeld en is verder van mening dat de betrekking met de zeven landen die hij bezocht heeft, door zijn bezoek verbeterd kunnen worden. „Ik wilde duidelijk maken dat mijn land goede en fatsoenlijke dingen wil doen en het democratische sys teem, zowel in de ontwikkelde als in de ontwikkelingslanden verster- ken". Carter stond de pers te woord in het vliegtuig dat hem naar huis bracht, onder de voorwaarde dat zijn opmerkingen niet eerder dan zaterdagavond gepubliceerd zou den worden. Carter vertelde nog eens over het incidentje met zijn vertaler in Warschau die zijn woor den aan het diner met de Poolse partijleider Gierek nogal onnauw keurig had weergegeven en die ter plaatse vervangen werd. De Poolse leider, aldus Carter, maakte er na derhand een grapje over: „In Polen leveren wij geen kritiek op vrou wen en vertalers". Ook het nogal pijnlijke incident in India, waar Carter een opmerking maakte die alleen voor het oor van zijn minister van buitenlandse za ken Cyrus Vance bestemd was. maar die door een openstaande mi crofoon ook door de Indiase pre mier Morjarji Desai kon worden gehoord, kwam te sprake. Carter zei dat het een fout van hem was geweest. Het hoogtepunt van zijn reis vond Carter het bezoek aan de Egyptische president Anwar Sa- dat. Bij aankomt op het Witte Huis zei Carter dat hij zich realiseerde „dat Sadat een van de moedigste mannen ter wereld is." Van de Iraanse sjah zei de presi dent dat deze Zich erg bezorgd maakte over de rechten van de mens in zijn land maar het grondprobleem in Iran is dat de wetten die het communisme ver bieden veel lijken op die welke wij in het verleden hadden". Carter doelde op de beruchte McCarty- periode. De president werd bij het Witte Huis begroet door zijn moe der (foto links) en vice-president Walter Mondale BERLIJN (Reuter, UPI, AP) Dissidenten („ontevredenen") in verschillende Oosteuropese landen hebben oproepen ge daan voor politieke en econo mische hervormingen. In het Westduitse weekblad Der Spie gel verscheen het tweede deel van een stuk van Oostduitse communisten, dertien leden van de Poolse Arbeiderspartij schreven een brief naar partij leider Edward Gierek, en in Tsjecho-Slowakije gaven on dertekenaars van het Hand vest '77 een verklaring uit. „Midden- en hoge functionarissen" van de Oostduitse communistische partij beschuldigen in het stuk in Der Spiegel de regering van partijlei der Erich Honecker „chaos" te ver oorzaken. „De regering die altijd maar spreekt over verbeteringen heeft de chaos dermate verspreid dat dit onaanvaardbaar is". De Oostduitse communistische ge meenschap, aldus het stuk, heeft een klasse van partij- en regerings „para sieten" voortgebracht, die wordt ge voed door de arbeidende klasse. Het partijkader wordt er van beschul digd ten koste van de arbeiders bij zondere voorrechten te genieten, en ook wordt de vraag gesteld of Oost- Duitsland wel zo'n uitgebreid poli tie- en veiligheidssysteem nodig heeft. In het eerste gedeelte van hun mani fest hadden de opstellers voorge steld dat de twee Duitslanden moes ten samengaan, helemaal los van de Sowjet-Unie en de Verenigde Staten, in een democratische staat, met wes terse rechten en vrijheden. Ook dat stond in Der Spiegel. Als reactie heeft het Oostduitse persbureau ADN een felle aanval ge richt op de directeur van dat blad. Hans Detlev Becker. Hij wordt een verlengstuk genoemd van de West duitse veiligheidsdienst, die volgens Oost-Duitsland het stuk ook heeft gemaakt. Volgens ADN werkte Be cker al in de oorlog bij Hitiers ,Ab- wehr", waaraan hij hoge onderschei- Van een medewerker Zaterdag rond middernacht is in zijn woning in Durban de Zuidafrikaanse politicoloog dr. Rick Turner vermoord. De in 1941 in Kaapstad geboren Tur ner was een fervente bestrijder van de apartheid en was daarom vijf jaar geleden „geband". Zijn „banning or der" zou in maart van dit jaar aflo pen. Op grond van zijn „banning" mocht dr. Turner de afgelopen vijf jaren geen vergaderingen bijwonen, mocht hij niet geciteerd worden en zelf niets publiceren. Wie de moord heeft gepleegd, is niet bekend. Ook over het moteif staat nog niets vast. Een woordvoerder van de politie heeft het vermoeden uitgesproken, dat „rechtse blanke radicalen" dr. Turner hebben vermoord. De woordvoerder van de politie zei In dat boek probeerde Turner de Zuidafrikaanse samenleving door te lichten op basis van democratisch- socialistische normen. Hij gaf er ook in aan hoe volgens hem de Zuidafrikaanse apartheids maatschappij omgevormd kan wor den tot een rechtvaardiger samenle ving. Van verschillende kanten is er toen gezegd, dat zijn boek te ver afstond van de werkelijkheid in Zuid-Afrika. In antwoord op die kritiek heeft dr. Turner een artikel geschreven, waar- Deur ODCI1 in hij een diepgaande analyse gaf van de krachten en weerstanden te gen verandering in de Zuidafrikaan se maatschappij. Hij kon dat stuk niet meer in Zuid-Afrika publiceren, omdat hij toen al verbannen was. Het is in 1975 gepubliceerd in Kairos-berichten. niet wie hij daarmee bedoelde. On middellijk na het bekend worden van de moord gingen er stemmen op in Zuid-Afrika, die de veiligheidspo litie van deze daad verdachten. Er werd opgemerkt, dat binnenkort het verbanningsbevel van dr. Turner zou aflopen. De autoriteiten stonden nu voor de keus hem opnieuw voor on bepaalde tijd maatschappelijk dood te verklaren, of de kans te lopen dat Turner zich weer actief tegen de apartheid zou keren. De moord is tegen twaalf uur zater dagavond gepleegd. Om die tijd werd er bij de woning van Turner aangebeld. Hij deed zelf de deur open, maar zag niemand. Toen hij weer naar binnen ging en de gordij nen sloot, werd er van buitenaf op hem geschoten. Hij werd dodelijk in de hartstreek getroffen. In het buitenland heeft dr. Turner, die in 1966 in Parijs promoveerde op een proefschrift over Sartre, vooral bekendheid gekregen door zijn boek The Eye of the Needie (het Oog van de Naald) dat hij in 1972 schreef voor het studieprogramma Sprocas van de Zuidafrikaanse raad van kerken. In dit stuk betoogt dr. Turner dat er een drietal beheersingsmechanis men zijn, waarmee een minderheid een meerderheid onder de duim kan houden. Dat in het Zuidafrikaanse geval die minderheid over een sterk leger beschikt is niet eens het be langrijkste, aldus dr. Turner. De blanken hebben in de eerste plaats een ideologie waarmee zij zich zelf overtuigen dat ze terecht de baas zijn. Die ideologie beweert dat de blanken een superieur ras vor men en dat de blanke beschaving verdedigt moet worden. In de twee de plaats versterken de blanken hun positie door een verdeel- en heerspo litiek. Zij doen dat door de zwarten en mensen van Aziatische en ge mengde afkomst verschillend te be handelen en door de zwarten te ver delen over de verschillende etnische groeperingen en ze op grond van die etnische herkomst op te splitsen in een aantal zogenaamde thuis landen. De geografische scheiding versterkt de macht van de blanken (thuislan den, landbouwgebieden, steden) waarbij nog een economische deling binnen de zwarte gemeenschap komt (een beperkte middenklasse van zwarten heeft andere belangen dan de zwarte arbeiders in de steden op het platteland). dingen zou hebben overgehouden, en blijvende contacten bij de huidi ge Westduitse geheime dienst. Zijn spionage-werkzaamheden in de nazi- tijd zouden hebben bijgedragen tot de „aanhouding, marteling en dood" van de leden van de verzetsgroep Rote Kapelle. Dertien voor een deel vroeger zeer vooraanstaande leden van de Poolse Arbeiderspartij doen bij oartijleider Gierek hun beklag over „het uitblij ven van een poging te komen tot een dialoog met het volk". De brief is al in oktober verstuurd, maar geheim gehouden totdat afschriften naar westerse Journalisten waren gezon den. De ondertekenaars noemen de toestand in het land „zeer ernstig" en zeggen dat het vertrouwen van de bevolking afneemt. Polen is in een economische chaos terecht gekomen, maar het enige antwoord van de regering is geweest onderdrukking van opstandige ar beiders en propaganda Er is behoef te. aldus de brief, aan politieke en economische hervormingen, die een passende invloed van de openbarte mening verzekeren. Gevraagd wordt om een grotere rol voor kleinere politieke groeperingen, om aan de alleenheerschappij van de Arbeiderspartij een einde te maken. Ook willen de briefschijvers herstel van de rechten van het parlement, de gemeenteraden en de vakbonden, zonder dat daarbij de uitgangspun ten van het communistische stelsel worden aangetast. De 'niet-democra- tische staatsleiding' en 'het ontbre ken van inspraak bij de oplossing van maatschappelijke en economi sche problemen' zijn volgens de on dertekenaars van de brief de belang rijkste ooizaken van de onvrede in Polen. or Louis Smit t Spaanstalige weekblad Novedades de Moscu, dat uitgegeven wordt ten behoeve van alle itenlanders die geen Russisch kennen maar wel Spaans, wijdt een geheel supplement met foto's i juichende jongeren aan de voorbereidingen die de Russische jeugd treft voor het elfde reldfestival voor jeugd en studenten dat dit jaar (1978) in Havana, Cuba, wordt gehouden. gens Novedades de Moscu waren Sowjet-jongelui dolblij, toen het ernationale Voorbereidingscomi- besloot dat het volgende wereld- ,ival op Cuba zou plaatsvinden: ntig jaar geleden konden de Cu- inse afgevaardigden alleen met iruik van valse paspoorten naar skou komen, waar toen het zesde tival zijn beslag kreeg. „Zij verlie- stiekum het land dat destijds htte onder het juk van de meedo- iloze dictator Batista, om de we ll de waarheid te vertellen over i land en een kijkje te nemen in eerste arbeidersstaat ter wereld, maakt het eerste socialistische d in Latijns-Amerika zich op om afgevaardigden naar het volgende gdfestival te verwelkomen." i het festival mogelijk te maken is een fonds gesticht. Net zoals bij rige keren doen de Sowjet-jonge- i vrijwilligerswerk en storten hun rdiensten in dit fonds. Op zater- i 25 Juni 1977, de dag voor de Dag n de Sowjet-jeugd. werkten onge- tr een miljoen jongelui in Moskou er Zo'n 17 000 jonge arbeiders van Bajkal-Amoer spoorweg (BAM) in >ene namen deel aan de werkza- tiag Ook deden jongeren uit de cialistische broederlanden van de wjet-Unie mee Cubaanse studen- b arbeidden in een tractorenfa- briek in Minsk, jeugdige Bulgaren leverden hun bijdrage in Koersk en jongens en meisjes uit Vietnam en Laos droegen een steentje bij in Wo- ronezj. Novedades de Moscu wil de tegenstanders van het festival die vaak zeggen te weten waar het geld vandaan komt, aftroeven: „Op 25 juni 1977 deden ongeveer 50 miljoen Sowjet-jongeren vrijwilligerswerk voor het internationale festival fonds." De vriendschap tussen de Russische en de Cubaanse jeugd is diep. Het vriendschapsfestival van Russische en Cubaanse jongeren in Kisjinew, hoofdstad van Moldavië, in 1976 was een warme aangelegenheid. Jonge Moldavische arbeiders toonden hun grote respect voor Ernesto Che Gue vara, die de nationale held van Cuba wordt genoemd; Moldavische schoolkinderen verzamelden 11.000 boeken voor hun Cubaanse vrienden die Russisch studeerden. De TV-quiz van Vriendschap. Vrede en Solidari teit is zeer populair in Moldavië. Elke ronde van deze quiz is gewijd aan één van de tien vorige festivals. De slotronde vindt plaats in april. De winnaars van deze ronde mogen naar het festival in Havana. bladen van de Komsomol Com munistische Jeugdunie) spelen een grote rol bij de Russische voor- bereidingen. De Komsomolskaja Prawda, de krant van het Centrale Comité van de Komsomol, schrijft alles over het hoe en wat van het festival. De krant heeft meer dan 11 miljoen lezers. Daarbij leveren 159 andere bladen met een totaaloplage van 39,5 miljoen exemplaren gere geld informatie over het festijn, dat als het aan de Sowjet-jeugd ligt, een gebeuren van „enthousiast interna tionalisme" zal worden. Alle voorbe reidende activiteiten zullen culmine ren in het grote festival van de Sow jet-jeugd ter gelegenheid van de 60ste verjaardag van de Komsomol. Neutronenbom Je hoeft maar een Prawda, een Izwestija of een Krasnaja Zwezda (het centrale orgaan van het ministe rie van defensie) open te slaan of je treft berichten aan waarin de door de Verenigde Staten voorgenomen produktie van de zgn. neutronen bom wordt afgekeurd. De Prawda drukte het Nederlandse protestaffi che af en had een gesprek met enige leden van de Nederlandse protest- groep „STOP de neutronenBOM". De massamedia en dan vooral de „De neutronenbom is het gevaarlijk ste van alle tot nu toe geproduceerde wapens. Hij is vooral tegen de mens gericht. De Hollandse regering moet heel duidelijk en ondubbelzinnig haar positie bepalen in deze zaak van leven op dood," zei de groep tegen Prawda-reporter Jasnew. De handtekeningenactie van de protest groep had groot succes. Deze actie begon in augustus; in de eerste twee weken werden 5 duizend handteke ningen verzameld, na vier weken wa ren er 10 duizend, na tien weken 100 duizend. Nu hebben meer dan 350.000 mensen hun signatuur gezet. Jasnew mocht ook even het N-bulle- tin van de groep doorkijken, waarin Informatie te vinden is over andere actiegroepen en massameetings in Amsterdam, Leiden, Rotterdam en andere steden. Hij keek op van de artikelen die kardinaal Alfrink en dominee Berk hof aan het bulletin bijdroegen. Op Jasnews vraag welke politieke par tijen in Nederland de aktie steunen, werd geantwoord: met name de CPN. Verder werd verklaard dat vrijwel de gehele leiding van de PvdA met inbegrip van voorzitster len van den Heuvel de protestbrief had ondertekend alsmede Ria Be ckers, voorzitster van de PPR, en in haar kielzog de andere leden van de leiding van deze partij. Ook de PSP staat achter de aktie. „Het doel van de protestgroep is, enkele miljoenen handtekeningen te verzamelen en ze vervolgens aan het parlement aan te bieden", aldus Jasnew. De Izwestija besteedde veel ruimte aan het protest tegen de neutronen bom in Bonn, Stockholm en Lissa bon. De Krasnaja Zwezda meent dat de NATO steeds meer wapentuig krijgt en dat het initiatief om te ontwapenen maar van één kant komt, van de Sowjet-Unie. Finland Op 6 december vierde Finland zijn zestigjarige bestaan als onafhanke lijke staat. Op 6 december 1917 ver klaarde het Finse parlement Fin land soeverein, Novedades de Mos cu schetste in het kort de geschiede nis van het land. In de 19de eeuw was Finland een autonoom groothertogdom van het Russische imperium. Zijn nationaal bewustzijn groeide echter gestaag, en aan het einde van de eeuw had het zijn eigen cultuur, zijn eigen administratie en zijn eigen munt. Dankzij de algemene staking van 1905 kreeg Finland ook zijn eigen parlement. De bevolking eiste ech ter volledige zelfstandigheid. Er werd samengewerkt met groepen in Rusland die zich inzetten voor een snelle sociale vooruitgang. Het is algemeen bekend dat W. I. Lenin veelvuldig een bezoek bracht aan Finland. Met de Russische Revolu tie waren de externe voorwaarden voor Finlands onafhankelijkheid gerijpt Lenins politiek van „alle naties heb ben recht op zelfbestuur" werd geac cepteerd en verwezenlijkt door de Bolsjewistische Partij. Eén en ander is vastgelegd in de Russisch-Finse film „Vertrouwen" van Viktor Tre- goebowitsj en Edwin Lajne, waarin Kirill Lawrow op heel aardige wijze Lenin neerzet. Ter gelegenheid van de 606te verjaardag van de Finse republiek zei president Urho Kekko nen: „Door deze politiek won Lenin het onverdeelde ontzag van het Fin se volk en een vaste plaats in de geschiedenis van Finland." Omdat het gebeuren zo zeer samenhing met de Oktoberrevolutie, zei Leonid Brezjnew, algemeen secretaris van het Centrale Comité van de Commu nistische Partij van de 8U en voor zitter van het Presidium van de Op perste Sowjet, het volgende: „Het Sowjet-volk is oprecht verheugd dat de Republiek Finland, waarvan de geboorte werd mogelijk gemaakt door de Grote Socialistische Okto berrevolutie, zijn zevende decenni um ingaat als een soevereine en vre delievende staat met een volk dat succesvol zijn nationale economie, wetenschap, technologie en cultuur heeft ontwikkeld." Tentoonstelling Za Roebezjom, het weekblad van de bond van Journalisten van de Sow jet-Unie. meldt dat de Sowjet-ten- toonstelling in Los Angeles, die van 11 tot 29 november werd gehouden, erg goed is geslaagd. Een kwart mil joen Amerikanen bezocht de exposi tie in het reusachtige Convention Center om te kijken naar de verwor venheden van het 60-Jarige Sowjet- Rusland. Ter verwelkoming van de bezoekers zei Leonid Brezjnew op een beeld scherm dat de SU in die 60 Jaren is veranderd in een land van werkelij ke politieke, sociale en nationale gelijkheid, in een land waar al meer dan 45 jaar geen enkele werkloze is te vinden. Volgens Za Roebezjom reden Amerikanen enige honderden mijlen om de tentoonstelling te zien. Er waren bezoekers die uit de ten toon gespreide nieuwe grondwet van de SU artikelen overschreven in notitieboekjes; vooral het recht op werk van de Sowjet-burger vonden ze prachtig. Za Roebezjom rekent de lezer voor dat zeven procent van de tot werk in staat zijnde bevolking van Amerika duimen zit te draaien, wat neer komt op zo'n zeven miljoen man. Het blad betreurt dat .zionis ten" uit Los Angeles de tentoonstel ling wilden laten mislukken door in het Convention Center „een anti- Sowjet-exposltie in te richten met het doel, te laten zien in welke om standigheden Joden in Rusland zou den leven." De kranten schreven dat een dergelijke actie niet bepaald bij droeg tot wederzijds begrip tussen de Verenigde Staten en de Sowjet- Unie. Goede voornemens Tegen het eind van het oude Jaar is het zaak goede voornemens voor het nieuwe te hebben. Het Centrale Co mité van de Communistische Partij van de SU heeft er volgens de Litera- toernaja Gazeta ook een paar. Het Comité wil het Staatsplan van de economische en sociale ontwikke ling volgens het Staatsbudget voor het Jaar 1978 tot in de puntjes uit voeren. Het benadrukt dat de be langrijkste taak van de Sowjet-bur- gers is. de voor 1978 vastgestelde voornemens in werkcollectief. ra yon. stad. district, streek en repu bliek energiek ten uitvoer te bren gen. Het Centrale Comité gaat ervan uit dat arbeiders, boeren, specialis ten en werkers in welke branche dan ook 1978 tot een Jaar van succesvol le arbeid zullen maken en zullen slagen in de realisering van de histo rische plannen die het 25ste congres van de Communistische Partij heeft gemaakt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 5