ridré Tomkins
en zijn vrienden
SOCIAAL
BERECHT
EUNST
Rotterdams Philharmonisch met
sprookjesmuziek van Ravel
Uit brieven van lezers
De broer, die zichzelf op straat zette
Westduitser
uitgeleverd
Dirigent Fackler
verlaat Frysk
Orkest
Drie weken
verstandig
vermageren
TERDAG 7 JANUARI 1978
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
tfoor W. H. Wolvekamp
ROTTERDAM Kort na de Eerste Wereldoorlog schreef Maurice Ravel de muziek bij „L'Enfant
et les sortileges" (het kind en de betoveringen) op een libretto van Madame Colette. Het stuk
koudt het midden tussen een opera en een „lyrische fantasie".
Het verhaal gaat over een ondeu
gend jongetje, dat zijn huiswerk niet
Ril maken en uit balorigheid alles in
gijn kamer kapot slaat. Tot zijn
gchrik ziet het de beschadigde voor
werpen in levende lijve op zich afko
men: meubelen, servies, afbeeldin
gen van het behang en uit zijn
okjesboek de huisdieren en die
van bos en park. Het kind roept
fengstig „Mama". De dieren schrik
ken zo, dat een eekhoorntje onder de
voet wordt gelopen. Het kind ver
bindt de wond van het dier waardoor
de andere beesten hun vijandige
houding laten varen en zelfs verte
derd raken.
Donderdagavond heeft het Rotter
dams Philharmonisch Orkest met
medewerking van het uit acht voca
listen bestaande „Swingle II", onder
leiding van Hans Vonk een boelende
vertolking gegeven van dit toverspel.
Natuurlijk zijn in de Grote Doelen
de toneelmogelijkheden beperkt.
Om het toch niet geheel zonder het
visuele element hoeven te stellen
werden de achtereenvolgende beel
den door middel van een groot op
vouwbaar decor vertoond, waarbij
de acht zangers aan weerszijden wa
ren opgesteld. Jammer dat alle voca
listen met een microfoon waren toe
gerust. Was dit nu nodig? Hans Vonk
heeft het geluidsvolume van het or
kest echt wel aan de bescheiden
kant gehouden, zodat er weinig ge
vaar bestond dat het geluid van de
stemmen in de verdrukking raakte.
De beste geluidsinstallatie kan een
zekere vervorming van het stemge
luid nu eenmaal niet voorkomen.
Het typisch Ravelüaans klank
idioom is door het R. Ph. O. onder
Hans Vonk op fijnzinnige wijze ver
wezenlijkt. De Baskische meester
lijkt in zijn instrumentale vondsten
wel haast onuitputtelijk. Van de vele
bijzonder fraaie details die deze par
tituur bevat noemen wij slechts het
begin met zijn open kwinten en
kwarten voor de houtblazers. Uit
beeldende de verveling van het jon
getje, de dans van het Chinese'
theekopje met zijn Oosters aandoen
de pentatoniek, de episode van de
twee katten, de opstand van klank
nabootsingen door de zangers en het
uitzonderlijk fraaie polyfone slot
koor, dat met de roep „Maman" ein
digt. Alles overziend komt het ons
voor, dat een scènische opvoering
van Ravels L'Enfant et les sortilè-
ges" toch het best tot zijn recht kan
komen in een goede schouwburg: het
orkest in de bak, en een uitgebreid
décor en toneelgebeuren.
Voor de pauze heeft Hans Vonk het
R. Ph. O. geleid in een spirituele
vertolking van Van Beethovens 2e
symfonie. Het Larghetto was van
grote klankschoonheid en het slot-
Allegro werd bij alle heftigheid rit
misch accuraat en duidelijk ten ge
hore gebracht.
Deze fenomenaal getekende liggende
leeuw van Rembrandt is een van de
32 prenten uit „De kroniek van het
Rembrandthuis" die dit keer geheel
gewijd is aan het onderwerp „Bees
ten nae 't leven".
Rembrandt tekende in verhouding tot
andere kunstenaars veel dieren en 't
is opvallend dat hij voor verschillende
dieren ook telkens andere technieken
toepaste waardoor dan het karakter
van zo'n beest het beste uitkwam:
vogels bijvoorbeeld met de fijne pen,
olifanten met ruig zwart krijt en leeu
wen vaak met het penseel.
Er zijn ook verschillende etsen bij.
Voor wie weten hoe dat in zijn werk
ging-gaat: van januari tot en met mei
zal de Amsterdamse graficus en vroe
gere conservator van het Rembrandt
huis, Theo Beeredonk weer iedere
laatste zondag van de maand een ets-
demonstratie geven in de aula van het
museum.
Deze demonstraties, die het vorige
seizoen veel belangstelling trokken,
beginnen om 14.00 uur; na afloop
wordt een rondleiding gehouden,
waarbij speciaal aandacht wordt be
steed aan de technische aspecten van
Rembrandt's etswerk.
DEN HAAG In het tentoonstellingsgebouw van het Haags
(Gemeentemuseum is van 7 januari tot 20 februari een grote
(overzichtstentoonstelling te zien van het werk voornamelijk
tekeningen van de bekende Zwitserse kunstenaar André
"homkins. Een tweede expositie zal tegelijk tekeningen en
renten tonen, die vrienden van Thomkins hebben gemaakt en
ie hij zelf voor deze tentoonstelling beschikbaar stelde.
UTRECHT (ANP) De dertigjarige
Westduitser H. M., die verdacht
wordt betrokken te zijn geweest bij
de moord op de 42-jarige A. M. Maar-
schalkerweerd uit Utrecht in maart
vorig jaar, is aan zijn vaderland uit
geleverd. Hij zal daar terechtstaan
voor deze zaak samen met zijn 28- PolitiCUS
jarige landgenoot H. G. B.
Bouwen of breken
Herhaaldelijk lees je van Inzenders
als zou de C van het CDA dan door
deze of die persoon of groep op een
zo onwaardige en onchristelijke ma
nier misbruikt zijn dat men dan
maar nooit meer op het CDA zou
stemmen. Ook kreten als: Aantjes
en Boersma bijvoorbeeld behoren
maar naar het linkse kamp te ver
trekken, hoor Je vaak. Ik dacht dat
juist dan de C van het CDA het
meest geloofwaardig kan worden,
als we als christenen van welke ge
zindte dan ook, die eerlijk van uit
het evangelie willen leven en dit ook
in de politiek toepassen, één blok
vormden. Dan verketteren we el
kaar niet maar zoeken we samen
naar het meest Juiste en mogelijke.
Dan wijken we niet zoals Buskes e.a.
naar de PvdA of met anderen naar
de PPR of welke zogenaamde pro
gressieve partij, ook niet naar GPV
of PSP maar bouwen (in tegenstel
ling tot breken zoals zovelen al de
den) we samen aan een krachtige
christelijke politieke partij. De denk
dat we het meest naar de geest van
Christus handelen als we als christe
lijk volksdeel niet alleen voor de
overheid bidden maar ook met
woord en daad (ook van onderen op)
meewerken en haar helpen en inspi
reren om naar Gods wil te regeren
tot heil van heel ons volk en tot over
de grenzen heen.
Hippolytushoef C. Montsma
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor gedichten, open brieven, oproepen
ol reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te worden) De
inzendingen voor deze rubriek dienen zo beknopt mogeh|k te zi|n De redactie behoudt
zich het recht van bekorting voor Het is ons helaas niermogelijk over elk geval
van bekorting ol nietplaatsing (doorgaans een gevolg van een te groot aanbod) te
corresponderen Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw.
Postbus, 859, Amsterdam. Bi| publicatie worden naam en woonplaats van de
schrijver vermeld
B. zat al in Duitsland in hechtenis
voor een andere zaak, toen de
Utrechtse politie de moord op Maar-
schalkerweerd oploste. Men besloot
tot de uitleveringsprocedure om bei
de mannen gelijktijdig voor de rech
ter te krijgen. M. heeft zich hierte
gen verzet. De Hoge Raad heeft uit
eindelijk uitgesproken dat M. uitge
leverd mocht worden, aldus een
woordvoerder van de Utrechtse
politie.
De verkiezing van Den Uyl tot politi
cus van het jaar door de parlemen
taire pers bevestigt weer eens de
politieke kleur van deze heren. Zon
der de lange formatie zou de keuze
gerechtvaardigd zijn. Erna niet
meer. Neen, die eer komt Van Agt
toe. Maar het is, en helaas zal dat
denk ik in de nabije toekomst zo
blijven, voor deze heren erg moeilijk
om dit te erkennen.
Tinte J. van Dorp
Werkloosheid (4)
In Trouw van 24 december geeft de
heer Huisman een sombere voor
spelling over de te verwachten werk
loosheid bij het onderwijs. Als reden
wordt opgegeven dat het geboorte
cijfer steeds lager wordt, maar hij
vergeet m.i. nog een oorzaak.
De emancipatie van de vrouw is iets
waar we al jaren de mond van vol
hebben en waar op sommige fronten
ook voor gestreden wordt. Maar als
je vandaag bij het onderwijs rond
kijkt, dan heeft men daar waar
schijnlijk bedoeld de emancipatie
van de werkende gehuwde vrouw.
Want is het niet bedenkelijk dat
steeds meer gehuwde vrouwen voor
de klas staan, terwijl juist de jonge
re onderwijzers niet aan de slag kun
nen? En die gehuwde onderwijzeres
sen zijn echt niet allemaal getrouwd
met Jan Modaal. Natuurlijk heeft
een gehuwde vrouw dezelfde rech
ten maar we komen, als we zo door
gaan, toch wel in de problemen.
Als afgestudeerde onderwijzers
soms 40 tot 50 keer moeten sollicite
ren en dan soms nog niet aan de
slag kunnen terwijl een gehuwde
man en vrouw een dubbel goed inko
men hebben, dan zijn we op de ver
keerde weg, al is dat goede inkomen
dan wel van harte gegund. Er is nog
niet één politicus die hieraan iets
durft te doen. Misschien ligt hier een
taak voor de vakbonden of school
besturen en óudercommissies.
Zevenbergen C. Huyssoon
EPV (1)
Natuurlijk kan aan een predikant,
indien hij zich daartoe geroepen
voelt, niet het recht ontzegd worden
de bestaande verwarring op het ter
rein van de politieke partijen nog
eens te vergroten door het oprichten
van alweer een nieuwe partij en
daarvan zelf voorzitter te worden.
Niettemin kan ik de neiging niet
onderdrukken ds. Van der Sluijs,
naar ik dacht in overeenstemming
met zijn roeping tot zieleherder, te
adviseren zijn gaven en krachten
eerder te wijden aan het zorgelijke
probleem van het VAK (Verlies Aan
was Kerkleden) dan aan het hem
onder meer zo hoog zittende politie
ke probleem van de VAD. Daar
naast lijkt het mij nuttig af te wach
ten welke politieke beslissingen het
huidige kabinet in portefeuille
heeft.
PIJNACKER F. Swagerman
EPV (2)
De nu 48-jarige kunstenaar had al
vroeg belangstelling voor stromin
gen als dadaïsme en surrealisme. Die
interesse is ook nog in zijn meest
recente tekeningen (meestal van op
vallend kleine afmetingen) terug te
vinden: hij weeft allerlei visuele ver
schijnselen samen tot vreemde ge
heimzinnige werelden.
Zijn credo is: „Kunst maakt uit iets
iets anders". En dat iets anders bete
kent in zijn geval een uiterst verfijnd*
eindresultaat. In zijn werk speelt
ook de taal een grote rol. Thomkins
is er voortdurend mee bezig en
woord en beeld vormen in zijn werk
een intrigerende tweeëenheid.
André Thomkins heeft zich allesbe
halve van zijn kunstbroeders geïso
leerd. Hij heeft vele vrienden, die
zich soms op vergelijkbare wijze
trachten te uiten: Daniël Spoerri,
Dieter Roth, George Brecht, Robert
Fillou, Karl Gerstner en nog vele
anderen. Het is interessant om te
zien welke van hun werken Thom
kins kennelijk hebben aange
sproken.
Beide exposities dus tot 20 februari
in het Haags Gemeentemuseum.
LEEUWARDEN - Gerhard Fackler
die drie jaren het Frysk orkest heeft
gedirigeerd gaat aan het einde van
het lopende seizoen 1977-78 het or
kest verlaten.
Hij gaat terug naar Duitsland om
dat de mogelijkheden voor de verde
re ontwikkeling van zijn carrière
daar groter zijn dan in Nederland. In
het volgende seizoen zal het Frysk
Orkest, dat nog moet uitzien naar
een opvolger voor Fackler, voorna
melijk met gastdirigenten werken.
Er zal vermoedelijk begin juni 1978-
een afscheidsconcert door Fackler
worden gegeven in de Grote Kerk te
Leeuwarden. Gezien de grote liefde
van Fackler voor Bruckner zal het
programma dan wel uit werken van
deze componist bestaan.
Sociaal Berecht, zo heet de rubriek, die
voortaan elke zaterdag op pagina negen
van deze krant zal verschijnen. De
hoofdpersoon in Sociaal Berecht kan
een werknemer zijn of een zelfstandige,
een zieke, een invalide, een werkloze,
een weduwe, een wees of een bejaarde
Eigenlijk kan iedereen het zijn. want met
sociale verzekeringswetten hebben we
allemaal te maken: als betaler van pre
mies en (of) als ontvanger van een uitke
ring.
Soms ontstaan er problemen: iemand
raakt zijn uitkering kwijt of de ambtenaar i
van het uitvoeringsorgaan zegt dat je op
grond van de wet niet eens in aanmer
king komt voor een uitkering of voor
hulp bij invaliditeit. Dan blijkt hoe moei
lijk ons „sociaal paradijs" in eikaar zit.
Waarom krijgt mijn buurman wèl en ik
géén uitkering. Wat zijn mijn rechten?
en ik heb er toch voor betaald!
Sociaal Berecht is geen recept voor alle
sociale verzekeringsproblemen, geen
oplossing voor alle kwalen. De rubriek
schrijver onze sociaal-economische
redacteur Huub Elzerman wil wèl iets
laten zien van de rechtsgang van ie
mand. die meent dat hij ergens recht op
heeft.
Hoe reageert de beroepsrechter
op weigeringen of toekenningen van de
sociale verzekeringsmannen? Hoe denkt
de Centrale raad van beroep erover en
wat betekent dat dan voor de recht
spraak?
Veel lezers zulien zich misschien her
kennen in de lotgevallen, die kandidaat-
uitkeringstrekkers opdoen. Dat mag.
maar er mogen géén snelle conclusies
worden getrokken uit het verhaal van
Jantje, die ziek thuis mag blijven en van
Pietje, die weer aan de slag moet. Uitein
delijk heeft iedereen zijn eigen sociale
verhaal.
Jarenlang werkten de twee broers aan de groei
en bloei van hun stucadoorsbedrijf. Ze waren
op het goede moment in de bouwmarkt ge
sprongen. In de jaren vijftig en zestig werd er in
Nederland nog volop gebouwd en de vooruit
zichten voor het stucadoorsbedrijf waren dus
prima totdat in begin zeventig de eerste
donkere wolken zich boven de hoofden van de
twee nijvere werkers samenpakten. De orders
liepen terug, de rendementen slonken en de
twee broers allebei directeuraandeelhouder
werden gedwongen tot inkrimping op in
krimping. 135 man waren er in dienst, een Jaar
later 87 en in oktober 1973 waren het er nog 56.
„Ik zie er geen gat meer in, zei de oudste broer
tegen een ambtenaar van de bedrijfsvereni
ging. Het is financieel absoluut' niet meer haal
baar om samen met mijn broer dit bedrijf nog
verder te leiden. Ik stap eruit en probeer als
nieuwe broodwinning de vertegenwoordiging
van een auto-merk te krijgen."
Ook de jongste broer vond dat een goede
oplossing. Het stucadoorsbedrijf werd omgezet
in een beheersmaatschappij en de jongste
broer stichtte een nieuw stucadoorsbedrijf. Hij
nam alles over, het materiaal, de 56 personeels
leden behalve zijn oudste broer. Die werd
ontslagen.
Helaas was er van die auto-vertegenwoordiging
niets terechtgekomen en wat doe Je dan als 58-
jarige werkloze? Dan stap je naar de
bedrijfsvereniging en dan vraag je een wer
kloosheidsuitkering!
Ho. ho. riepen de sociale verzekeringsmannen
daar. Meneer stemt in met zijn ontslag, vraagt
niet eens een afvloeiingsregeling en hij heeft
ook niet de moeite genomen zijn zeer hoge
salaris 11.000 gulden bruto per maand te
verlagen in een poging het bedrijf financieel
wat meer lucht te geven. Niet onvrijwillig werk
loos, concludeerde de bedrijfsvereniging, en ze
hield de knip op de beurs dicht.
Daarmee was de zaak niet rond, want de oudste
broer stapte naar de beroepsrechter de raad
van beroep en kreeg gelijk. Toch een
WW-uitkering dus? Nee, hield de bedrijfsvere
niging vol. We vechten het uit voor de hoogste
instantie: de centrale raad van beroep. Voor dit
hoge college moest de oudste broer bekennen
dat niet alleen het plan om een autodealer
schap te beginnen op niets was uitgelopen, ook
andere sollicitaties leverden niets op. Hij was
en bleef werkloos, ofschoon hij wèl wilde wer-
ken. Zijn kaartje stond bij het Gewestelijk
Arbeidsbureau in de bak: aangeboden een di
recteur voor een stucadoorsbedrijf. Er belde
niemand.
De centrale raad zei niet te twijfelen aan de
goede trouw van de twee broers, toen zij op
zoek gingen naar een verantwoorde oplossing
voor hun benarde bedrijf. Maar de uiteindelij
ke oplossing een WW-aanvraag voor een van
hen viel niet in goede aarde. De raad wilde
niet treden in de vraag of de reorganisatie
geboden was, maar constateerde wèl dat al te
gemakkelijk was heen gestapt over de financië
le gevolgen voor de oudste broer. Iemand van
58 jaar zou moeten begrijpen dat hij een aan
zienlijk werkloosheidsrisico liep.
Ook het feit dat een wachtgeldregeling of een
schadeloosstelling voor de oudste broer ont
brak, terwijl het bedrijf wèl beschikte over
belangrijke reserves, betrok de raad in zijn
overweging. „De vermogenspositie van de ven
nootschap was niet zodanig dat de financiële
gevolgen van het ontslag in redelijkheid en in
volle omvang slechts konden worden afgewen
teld op het werkloosheidsfonds", besliste de
raad.
Bij de beoordeling van de vermogenspositie
speelde ook de beheersmaatschappij, die in de
plaate was gekomen van het oude stucadoors
bedrijf. een rol. In die beheersmaatschappij
mét de twee broers als enige aandeelhouders
werden het vermogen en de reserves van het
oude bedrijf ondergebracht, zodat dit vermo
gen in beginsel buiten de risico-sfeer van het
nieuw opgerichte stucadoorsbedrijf bleef. De
beheersmaatschappij, die over belangrijke re
serves beschikte, kon naar eigen inzicht finan-
cleringssteun verlenen aan het nieuwe bedrijf.
De raad kwam tot de slotsom dat de
bedrijfsvereniging een Juiste beslissing had ge
nomen. De oudste broer had het nadeel voor
het werkloosheidsfonds zwaarder moeten laten
wegen, toen hij besloot zichzelf op straat te
zetten. In hoger beroep bleef de werkloosheids-
kas gesloten.
Verdeeldheid onder het christen
dom, geen nieuws onder de zon. dat
blijkt ook nu weer. Het jaar anno
1978 is nog maar net begonnen of
men sticht al weer een nieuwe evan
gelische partij, die al weer kritiek
heeft op het cda, omdat het niet met
de PvdA in zee ging. Moest dan het
CDA dan toch maar instemmen met
abortus, moest het CDA goedvinden
dat Gods naam van lieverlee uitge
wist werd enz? Een christelijke par
tij heeft recht om voor haar beginse
len te strijden en waar te maken en
op dat punt struikelde de formatie
PvdA/CDA. Het cda liet zich niet
voor de tweede keer voor het rode
karretje van Den Uylk spannen. Wilt
u, EPV samenwerking met de PvdA,
laat dan de E van Evangelie vallen,
of stem rechtstreeks PvdA. Toon
wie u bent.
Zeist. D. Hoekstra
Burgervader (2)
Niet Haaften (met 44), Busnchoten
(met 49) of Warmond (met 53 Jaar)
heeft een record van een duur van
een burgemeestersschap op zijn
naam staan. Jhr. Mr. L. von Bön-
ninghausen (geb. 1828) was van
1855-1910 burgemeester van Tub-
bergen, zoals op zijn grafsteen te
lezen staat. Mr. N. S. van Meurs(geb.
1779) werd eind 1862 ontslagen als
burgemeester van Heerde „onder
dankbetuiging voor in die betrek
king gedurende meer dan 60 jaar
bewezen diensten". Bij zijn 50-Jarige
Jubileum verklaarde hij: „Mogten
mijne geestvermogens te zwak wor
den voor de vervulling mijper ver-
pligtlngen, ik zal daaraan de belan-
gens der gemeente niet opofferen
maar in dat geval Z. M. de koning
eerbiedig mijn ontslag vragen". Bij
Koninklijk Besluit van 13 septem
ber 1945 is bepaald dat nu de ambts-
Zaterdag 7 januari
ontbijt
1 glas verse sinaasappelsap
1 snee bruin of volkorenbrood
met plakje magere ham of Jon
ge kaas
koffie of thee zonder suiker en
melk
*s morgens
koffie of thee zonder suiker en
melk
lunch
beker bouillon
1 bruine boterham met plakje
magere vleeswaar, schijf ana
nas en plakje kaas (eventueel
even onder de grill)
1 glas magere, halfvolle of kar
nemelk
's middags
koffie of thee zonder suiker en
melk, met een btscuitje
warme maaltijd
V, gegrilleerde kip
portie snij- of sperciebonen
portie sla met tomaat
1 gekookte aardappel
1 glas magere yoghurt
1 mandarijn
's avonds
koffie of thee zonder suiker en
melk
1 glas tomatensap, wijn, bier of
gedistilleerd
zondag 8 januari
ontbijt
1 dun besmeerde snee krenten
brood
1 dun besmeerde beschuit met
magere smeerkaas
1 glas magere, halfvolle of kar
nemelk
s morgens
koffie of thee zonder suiker en
melk
lunch
1 kop heldere groentesoep
1 snee bruin of volkorenbrood
met mager beleg
1 appel of sinaasappel
's middags
thee met een blscuitje
warme maaltijd
beker bouillon
gegrilleerde entrecote (150 g),
vette rand verwijderen
flinke portie komkommersla
met wat zout en peper
portie yoghurt met vanillevla
's avonds
koffie of thee zonder suiker en
melk
glas mineraalwater of toma
tensap
eventueel een slaapmutsje
vervulling bij het bereiken van de
65-jarige leeftijd moet worden
beëindigd.
Almelo Z. O. Broek Roelofs
Castro
Het kan natuurlijk zijn dat Castro
inzicht heeft gekregen. Maar ik kan
me. aan de hand van het bewuste
artikel (Trouw 2 Januari) niet aan de
indruk onttrekken, dat Castro's ver
eenzelviging met de Here Jezus een
politiek fundament heeft. Waar
schijnlijk is Castro tot de ontdek
king gekomen, dat zijn atheïstische
staatsvorm langzamerhand dreigt
onder te gaan. En dat het Cubaanse
volk zo langzamerhand geen geloof
meer hecht aan zijn ideologische
sprookjes. De voorstelling die Ca
stro van de Here Jezus heeft, ls een
zuiver materialistische en dat sluit
niet aan bij wat de Here Jezus pre
dikte. Verder is er geen gelijkstelling
mogelijk tussen Christus' prediking
en het atheïstische socialisme.
Assen P. A. Meijer
Naschrift redactie: Ons bericht,
waarop de heer Meijer reageert, be-
vatte een storende zetfout. Castro
heeft niet gezegd „Ik ben de predi
king van Christus", maar „Ik ken de
prediking van Christus".
Simpkins
