'Hersens van Noordieren aan wasbeurt toe'
voorlopig Pastoraat als hulpverlening
Ciaran McKeown, de man achter de Vredesbeweging:
VU-MAGAZINE
VU
Nobel-
vredesprijs
zware last
VANDAAG
bon
ZATERDAG 7 JANUARI 1978
KERK
Trouw/Kwartet
2
door Aldert Schipper
De medaille, die je krijgt als winnaar van de Nobel vredesprijs
is een gouden schijf van ongeveer acht centimeter doorsnee en
een millimeter of acht dik. Het is een heel gewicht. Misschien
te zwaar voor Malread Corrigan en haar vriendin Betty Willi
ams. Maar zeker te gewichtig voor de derde leider van de
vredesbeweging in Noord-Ierland, Ciaran McKeown.
McKeown is de filosoof achter de twee moedige vrouwen die
anderhalf jaar geleden vonden dat het maar eens uit moest
zijn met het geweld en het bloedvergieten in hun land.
Gelet op de Ierse pers. lijkt het wel
of de Ierse peace people populair
der worden, naarmate zij verder uit
Ierland verwijderd zijn. Hoewel de
Ierse kranten nog steeds bijna da
gelijks over hen schrijven, is het
toch heel vaak op een afkeurende
en kritische manier. De glans is van
de Ierse vredesbeweging af, lijkt
het.
In augustus 1976 trachtten Britse
troepen een IRA-man ln een auto
tot stoppen te dwingen. Hij reed
door. waarna de politie schoot. De
man werd dodelijk getroffen, de
auto werd stuurloos en reed in op
een moeder, die met haar drie kin
deren op straat wandelde. De kin
deren werden dood onder de auto
vandaan gehaald
Betty Williams kende de moeder.
Ze ging diezelfde avond in haar
buurt, het katholieke Anderson-
town. de deuren langs en haalde
6.000 handtekeningen op tegen de
gewelddaden. Malread Corrigan. de
tante van de omgekomen kinderen,
voegde zich spontaan bij Betty en
na enige tijd kwam ook de journa
list Ciaran McKeown er bij. On
danks gietende regen en stenen en
scheldwoorden van extreme jonge
ren, gingen in het begin tot 60.000
mensen de straat op voor vredes
marsen. die in de hele wereld op
zien baarden. Het leek alsof er iets
veranderd was in de geest van de
Noordlerse bevolking. Maar het is
nu voorbij. De wereld had het nog
niet in de gaten en kende de twee
moedige vrouwen de Nobelprijs
toe. maar toen zij uit Oslo in Bel
fast terugkeerden, waren er nog
maar 500 getrouwen om hen wel
kom te heten.
Overschat
De peace people hebben zichzelf
overschat en gemeend dat een de
monstratieve mars de mensen zou
genezen van hun sektarisme en
hokjesgeest. De vresesmensen heb
ben aldoor de Noordlerse bevolking
voorgehouden dat zij anders moet
gaan denken over de oude politieke
partijen en de kerk. over protestan
ten en katholieken. Maar de men
sen hebben het vergeefs gepro
beerd en zijn tenslotte anders gaan
denken over de ..peace-diva's", zo
als iemand ze al noemde.
De peace people noemen zich radi
cale pacifisten. Ze missen dat te
veel bij de kerkleiders. McKeown:
Dit land heeft moedige kerkleiders
nodig, die desnoods bereid zijn de
mensen van zich te vervreemden.
Maar zulke kerkelijke leiders heb
ben wij niet Het zijn conservatie
ve. voorzichtige mensen, die aan de
top van de kerk staan."
De peace people beweren dat zij nu
69 grote en kleine vredesgroepen
op poten hebben. Er werken dage
lijks zo n 150 mensen in de bewe
ging. De oplage van het blad dat zij
elke veertien dagen uitgeven is on
geveer zesduizend. Dat zal ook wel
het getal zijn van mensen, die een
oppervlakkige sympathie hebben
voor de drie. De peace people heb
ben tot dusver ongeveer 200 men
sen het land uitgeholpen, die be
trokken waren (geweest) bij ge
welddaden en die een nieuw leven
elders wilden aanvangen.
Binnen de kerken bestaat een afne
mende sympathie voor de peace
people. Na de felle aanvallen, met
name op de katholieke hiërarchie,
willen de hoge katolieke gezagsdra
gers de peace people niet meer ont
vangen. Dominee Patterson, de
voorzitter van de presbyteriaanse
kerk, is als vertegenwoordiger van
zijn kerk nog wel naar de wel
komstrally gegaan, nadat de twee
vrouwen teruggekeerd waren uit
Oslo. „Elk vredesinitiatief, hoe be
scheiden of onbescheiden ook, wil
ik ondersteunen", zegt hij.
Oecumenisch
De vredesmensen richten hun kri
tiek vooral op de katholieke kerk,
hoewel zijzelf praktiserend katho
liek zijn. Zij hebben meer sympa
thie voor een oecumenisch type
van geloven. Zij staan achter de
pogingen van de raad van kerken,
een moedig en rechtvaardig woord
te spreken.
McKeown: Het is alleen zo Jammer
dat wat de raad van kerken zegt
niet doordringt tot de plaatselijke-
gemeente.
De kerken doen mooi oecumenisch
in Europa en de rest van de wereld,
maar hier houden zij vast aan de
stammenverdeeldheid.
Corrigan: Sommige dominees doen
prachtig werk. maar zij krijgen on
voldoende steun van de kerk als
geheel. En veel anderen praten op.
een vage en utopische manier over
de vrede. De kerk moet zich sterker
uitspreken tegen de paramilitaire
groepen en duidelijk zeggen dat er
geen rechtvaardige oorlog bestaat.
Dan geven zij betekenisvolle lei
ding aan de Jongeren. In mijn mi
lieu (katholieke arbeiders-A S.)
hadden niet zoveel Jongeren naar
geweld gegrepen, als de kerk maar
betere leiding had gegeven. In de
kerk huldigt mendubbele stan
daards. Als je een geweer opneemt
en iemand doodt terwillle van de
eenwording van Ierland of aan de
andere kant, voor de handhaving
van de band met Engeland, dan
geldt het „Hou van God. hou van Je
natie."
Bedoel je dat de kerk het moorden
en bommmengooien niet verbiedt?
MsKeown: In een aantal gevallen
heeft de kerk opgeroepen tot het
handhaven van de doodstraf. De
kerk is niet volledig ln het afwijzen
van het doden. Daarbij komt dat
de kerk een traditonele band heeft
met het leger door haar aalmoeze
niers. De oude kerk was pacifis
tisch. Christus zelf was een pacifist.
In onze tijd bestaat grote behoefte
aan praktisch pacifisme. Sommige
dominees en priesters verbroede
ren zich met paramilitaire organi
saties. zodat de indruk ontstaat dat
zij het geweld goedkeuren. Dat
geldt ook voor het leger: als de kerk
aalmoezeniers naar het leger zendt,
lijkt het alsof de kerk de wapens
zegent.
De dominees die voor jullie stand
punt kiesen, hebben het moeilijk in
hun gemeente.
Christelijke leiders moeten bereid
zijn, net zo alleen te staan als Chris
tus heeft gedaan. Als de gemeente
zo'n geestelijke verlaat, is er ten
minste geen schijnheiligheid. Dan
lijden zij met Christus, waar ze ook
toe geroepen zijn. Als ze vermijden
bepaalde dingen te zeggen uit
angst voor de reactie in de gemeen
te. zijn ze in dezelfde positie als de
farizeeërs en deze houding bevor
dert het geweld. Ik begrijp dat
priesters en dominees hun mensen
niet graag onnodig aan het schrik
ken brengen, maar wij zijn hier ln
een situatie die schreeuwt om zo
duidelijk mogelijk leiderschap.
Verdrietig
Corrigan: Een paar weken geleden
vroeg ik een priester, zijn mensen
te willen opwekken, naar onze vre
desbijeenkomst te gaan en hij zei
toen: Als ik dat doe. lopen de men
sen bij me weg. Ik antwoordde
toen: het maakt niet uit of uw ge
meente wegloopt, als Je de waar
heid maar zegt. Later zullen ze er u
om respecteren. Een vrouw zei gis
teren tegen me: Je ziet dat de kerk
snel sterft, want er Is geen christen
dom zoals Christus het heeft gepre
dikt. Dat vindt lk een verdrietig
commentaar. In een jeugdclub in
Londonderry zei iemand tegen me:
Ik sta achter de provisionals, om
dat de IRA een rechtvaardige oor
log voert en de kerk staat achter
rechtvaardige oorlogen. Maar lk
zei: Christus heeft gezegd: Gij zult
niet doden. En HIJ maakte geen
uitzondering voor Noord-Ierland.
Het respect voor het leven en
voor de vrijheid is beperkt tot de
leden van de eigen stam en de kerk
wil er bij de eigen stamleden goed
op blijven staan. Dat heeft ervoor
gezorgd dat de kerk haar morele
gezag kwijtraakt. De kerken mij
den samenwerking met elkaar en
zij vormen daardoor een factor in
onze samenleving, die verdeelheid
brengt.
Maar jullie werken ook weinig sa
men met anderen.
McKeown: Dat willen wij volgend
Jaar gaan verbeteren.
Wat doen jullie met het geld dat
jullie ontvangen?
McKeown: Dat wordt gebruikt
voor steun aan allerlei vredesinitia
tieven. zoals gemeenschapspro
gramma's. vredesliteratuur. werk
plaatsen voor gewonden, het
vluchtprogramma en plaatselijk
vredeswerk. Het meeste geld gaat
naar andere organisaties, maar zij
willen dat wij dat niet publiceren
uit angst voor wraak van de provi
sionals. Maar wij gaan hen nu vra
gen er openlijk voor uit te komen.
Wij hebben zelf niets genomen van
het geld dat wij ontvingen.
Wat doen jullie met het geld van de
Nobelprijs?
McKeown: Wij hebben het geld
voorlopig voor een jaar op rente
gezet. Daarna kijken wat we er mee
doen. We zullen het nodig hebben
voor onze eigen toekomst. Malread
en Betty zullen in Noord-Ierland
nooit meer een baan kunnen krij
gen. Wij zijn de jongste Nobelprijs
dragers. Er worden talloze beroe
pen op bns gedaan om morele en
financiële steun. We moeten het
geld gebruiken om onze verant
woordelijkheid te kunnen dragen.
Je weet niet hoelang er nog een
beroep op ons gedaan zal worden.
We vinden trouwens dat de vredes
beweging moet leren financieel op
eigen benen te staan. Betty en Mai-
read hebben de halve wereld afge
reisd en een kwart miljoen pond
bijeen gehaald. Als we die tachtig
duizend pond van de Nobelprijs er
ook nog instoppen, leren de men
sen nooit dat de vrede geld kost.
In het begin hadden jullie veel meer
aanhang dan nu. Hoe komt dat?
McKeown: Op de morgen van de
tiende augustus 1976, dus vlak
voordat de drie kinderen gedood
werden, zei ik in een radio-uitzen
ding dat er een verandering merk
baar was in het bewustzijn van de
Van links naar rechts Mairead Corrigan, Ciaran McKeown en Betty Williams.
gemeenschap. Ook anderen merk
ten dat de mensen hun geloof in het
geweld kwijt raakten. En toen de
kinderen dood waren, ontstond er
een emotionele golf van afkeer van
geweld. Alle militaire en politieke
pogingen om een oplossing te be
reiken waren vastgelopen. De para
militaire oplossingen waren mis
lukt. Toen voelden de mensen dat
er een andere weg moest zijn. De
mensen voelden aan dat ze zich
moesten losmaken van hun voor
oordeel en haat.
Hebben jullie een politieke oplos
sing in je hoofd?
McKeown: Ja. wij willen streven
naar een geweldloze gemeen
schapsdemocratie. Er moeten ster
ke plaatselijke gemeenschappen
komen met relatief grote autono-,
mie, die hun vertegenwoordigers
naar een assemblee zenden. Wij
hebben alvast bij wijze van voor
beeld zo'n vredesassemblee ge
vormd. De overheid moet werken
als een dienstencentrum. De uit
voerende macht kan alleen gezag
hebben op basis van wat zij doet
voor de gemeenschap, niet op basis
van wat zij pretendeert.
Dat klinkt nogal utopistisch. Wor
den jullie niet de zoveelste politieke
partij?
Er bestaan hier feitelijk geen poli
tieke partijen, omdat de macht
door de Britten wordt uitgeoefend.
De macht is gebaseerd op financie
ring en militaire macht. De lokale
politieke partijen zijn vernietigd.
Daarom wordt het mogelijk een
nieuw soort democratie op te zet
ten, gebaseerd op samenwerking.
Maar je kan van de Britten niet
verwachten dat zij de macht aan het
drietal idealisten van de vredesbe
weging overdragen.
Dat willen we ook niet. Voorlopig
moeten de Britten nog blijven. Wij
werken intussen aan de basis en
bereiden de mogelijkheid voor een
nieuwe democratie voor. Er moet
een lichaam ontstaan, waar de
macht aan kan worden overgedra
gen. Dat zullen de peace people
niet zijn, maar een assemblee,
waarin de mensen kunnen samen
werken aan woningbouw, onder
wijs en economisch beleid, zonder
dat hun verschillende achtergron
den daarin meespelen. In onze vre
desassemblee kan dat alvast wor
den geoefend.
Maar de oude politici zullen dat niet
aanvaarden.
McKeown: Dat zal inderdaad nog
wel een tijdje duren. Er moet nog
heel wat brainwashing gedaan wor
den, voordat het sectarisme en de
bigotterie is verdwenen, twee of
drie generaties.
Maar de mensen zullen zich niet
vrijwillig de hersens laten spoelen.
De gedachten van de mensen moe
ten worden schoongeschrobt. Het
is daarom nodig dat wij fel spreken,
ook al klinkt dat niet altijd erg
vredelievend.
ADVFRTtNTlt I I I I
Beknopt maandblad voor geloots- en le-
vensonèntatie Het tijdschrift waar auteurs
van midden en links In kerk, politiek
theologie terecht kunnen. Mensen die niet
of te weinig gehoord worden, maar die wel
wat te zeggen hebben over onderwerpen
die voor bladen in de buurt van de kerk te
controversieel zijn. VOORLOPIG is eenzi|-
dig Akkoord Een kritische stem terzijde
Maar het vervult een functie en gezien de
bolangstelimg wordt het Wad door velen op
door prof. dr C. H. Lindljer
Wilt u kennis maken om een abonnement
te overwegen? Stuur dan een briefkaartje
aan Adm VOORLOPIG. Postbus 3150.
Delft U ontvangt dan het laatst verschenen
nummer gratie (gewone pri|S 4.70) Het
gaat voor een deel over (RELIGIEUZE)
ERVARING Auteurs Or H Wiersinga. Dr
G Oekker Huub Ooetertw.t. Prol Dr J T
Bakker. Or J. J Buskes. Jaap Gulmans.
Rudi Dutschke. Drs. N. A. Schuman Abon
nement 1 29.50 per jaar (studenten
20.75). Uitgave Kok/Memema
Het ls de moeite waard, aandacht te besteden aan het proefschrift over het pastoraat, waarop
onlangs G. Heittnk, docent praktische theologie aan de gereformeerde theologische hogeschool te
Kampen, aan de Vrije Universiteit te Amsterdam promoveerde. De literatuur over dit vak is in ons
land nog steeds niet uitgebreid, en wij bezitten nu een breed opgezet en kundig boek over vorm en
inhoud van het pastoraat. Het boek houdt zich vooral bezig met de theorie van het vak, maar het is
verheugend dat het geschreven is door iemand die pastoraat en pastorale training van binnenuit
kent; hij is als docent ook de supervisor van zijn studenten.
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/
DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 4, Rot
terdam
Tel. 010-115588 (red)
Schiedamsevest 52
Tel. 010-115700 (adv).
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22, Den
Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel 05200-17030
In een oriënterend hoofdstuk geeft
Heitink een overzicht van de stro
mingen ln het pastoraat in de laatste
halve eeuw. Enerzijds is er de sterke
invloed van de Zwitserse theoloog
Eduard Thumeysen. medestander
van Barth. met zijn visie dat pasto
raat niets anders ls dan verkondi
ging van Gods Woord aan de enke
ling. anderzijds zijn er de Ameri
kaanse pastorale theologen, bij wie
pastoraat vooral gesprek, ontmoe
ting. is en bij wie het „hoe" van het
pastorale gesprek en de training er
voor nadruk krijgen.
Ook over de ontwikkeling in Neder
land wordt een nuttig overzicht ge
geven. Heitink weet hierbij (en ln het
hele verdere boek) een grote hoeveel
heid literatuur en feiten te verwer
ken (de literatuurlijst van 24 pagi
na's liegt er niet om!). Het geeft een
imposant beeld van de belezenheid
en de studiezin van de auteur. Ook is
het makkelijk om in één boek nu
veel dingen bij elkaar te hebben. De
keerzijde ls dat hij soms boeken
noemt, zonder er iets over te zeggen.
Dit „te veel" maakte dat ik soms
toch moeite had om door gedeelten
heen te komen en dat dit werk toch
niet helemaal een fijn. inspirerend
boek over pastoraat is geworden
Maar dissertaUes zijn nu eenmaal
zelden leuke boeken.
Wat is pastoraat?
Het ls een geliefde bezigheid van
theologische studenten en pastores
om een deflniUe van pastoraat op te
stellen Dr Heitink geeft ook een
definitie en Iaat deze dan (een goede
vondst!) in zes stukken verdeeld, de
ruggegraat vormen van het hele ver
dere boek; ze zijn de inhoud van de
volgende zes hoofdstukken. Ziehier
zijn definitie: Onder pastoraat als
hulpverlening verstaan wij. dat een
pastor een helpende relatie aangaat
met mensen om ln het licht van
het evangelie en ln verbondenheid
met de gemeente van Christus
met hen een weg te zoeken in ge-
loofs- en levensvragen.
Ik wijs erop, dat hij bij „pastoraat
als hulpverlening" denkt aan be
roepsmatig. meer Intensief pasto
raat. Hij onderscheidt dit van zowel
„onderling pastoraat van gemeente
leden" (als mensen die verantwoor
delijk zijn voor elkaar) als van „pas
toraat als gemeenteopbouw", waar
bij hij denkt aan pastoraat (o.a. huis
bezoek) door leken. Ik vind het Jam
mer dat hij de vormen van lekepas-
toraat zo afgrenst van het beroeps
pastoraat en daarmee de lekepastor
bulten spel zet in zijn boek. Zouden
de grenzen tussen beroeps- en leke-
pastores niet vloeiend worden bij de
voortgaande training voor lekepas-
toraat?
Mensen
Het pastoraat richt zich op mensen.
Heitink geeft veel aandacht aan de
vraag naar de mens. Hij zegt dat de
mens het menselijk subject in
theologie en kerk veel tekort is geko
men. Hij herinnert dan ook aan een
uitspraak van H. Bavlnck, dat de
dogmatiek meer psychologisch moet
worden en meer rekening moet hou
den met de religieuze ervaring. Het-
tink zoekt een weg temidden van de
mensbeschouwingen der theologen
(Barth. Tillich. Berkhof. Kultert). Hij
ziet de mens als zondaar, maar ook
als schepsel; ln de relatie mens-God
ls er breuk èn samenhang.
Pastoraat en evangelie
Wat is nu het eigene van het pasto
raat. van de pastorale hulpverle
ning? Hoe functioneert het evange
lie in het pastoraat? Heitink wil niet
blijven staan bij Thumeysens be
perking van het pastoraat tot
woordverkondiging. Toch valt het
op hoe evenwichtig hij over deze
theoloog schrijft, hij probeert hem
echt recht te doen. Hij zegt: „Je
moet als pastoraal theoloog steeds
opnieuw door Thumeysen heen om
de vraag naar de communicatie van
het evangelie in het pastoraat ln zijn
volle diepte te kunnen pellen." Bij
Thumeysen dreigt echter een ver
korting en misschien ook een verba
lisering; het gaat om meer dan spre
ken van woorden, het gaat om de
communicatie van het evangelie in
het pastoraat.
Heitink voert nóg een verbreding ln:
pastoraat is hulpverlening ln het
licht van het evangelie, werk dat om
Christus' wil gedaan wordt, met het
oog op Hem. op zijn Rijk, op de
vernieuwing van mens en wereld.
„Daarbij gaat het niet zo zeer om
zeggen of doen. maar om een wijze
van zijn die zeggen en doen kan
insluiten."
Voor het hoofdstuk over de vragen
van geloof en leven waarbij het pas
toraat hulp wil bieden heeft de au
teur meer dan zeshonderd gespreks
verslagen bekekert. Dan zitten we
met hem midden in de realiteit van
het pastoraat. Over de „laatste vra
gen" (naar de zin en naar het waar
om) zegt de schrijver dat het een
verleiding voor de pastor is ze voor
barig te beantwoorden, terwijl we ze
alleen kunnen openlaten. Laatste
vragen kunnen door geen mens be
antwoord worden, maar we kunnen
wel onderweg iets van de diepste
dimensies van het heil ontdekken;
dit als pastor tégen de ander zeggen
is goedkoop, dit mét de ander mo
gen ontdekken is genade. In het
gedeelte over sociaal-culturele pro
blemen zegt de auteur dat een mo
dem pastoraat niet te denken is
zonder engagement in de verande
ringen ln de maatschappij en de
kerk. In het pastoraat zijn èn de
concentratie op het individu èn het
zich richten op verandering van
maatschappelijke structuren, legi
tiem. En hij waarschuwt: Noch de
hardheid van sociale structuren,
noch afweerpatronen als intrapsy-
chische structuren mogen onder
schat worden.
Andere hulpverlening
In de definitie van pastoraat is een
aantal dingen dat het pastoraat ge
meen heeft met andere hulpverle
ning (een helpende relatie met men
sen. om met hen een weg te zoeken),
terwijl een aantal andere punten
alleen voor het pastoraat geldt (een
pastor doet het. in het licht van het
evangelie, verbonden met de ge
meente van Christus). Heitink be
steedt onder andere aandacht aan
de verhouding tussen pastoraat en
psychotherapie. Hij vermeldt de fel
le afwijzing van de theoloog Asmus-
sen, die ln de psychotherapie een
verleiding van de satan zag om op
eigen kracht te vertrouwen. Zelf ziet
hij ze in eikaars buurt. Er is een
gezamenlijk „voorveld", een ge
mengd overgangsgebied en ook een
eigen terrein. Dit laatste formuleert
hij zo: voor de therapeut bevrijding
van psychische druk en neurosen,
voor de pastor de zingeving van het
leven.
Zoeken van een weg
In de laatste hoofdstukken gaat het
over pastoraat als zoeken van een
weg met een ander. Dit wordt uit
eengelegd in helen, bijstaan, bege
leiden en verzoenen. O.a. tekent de
schrijver hierbij in enkele lijnen de
echte pastor: een pastor die broeder
kan zijn, die de moed heeft om „te
genover" te zijn, niet de man die
alles weet, maar die vertrouwen
wekt, luisteren kan, anderen ruimte
geeft, staat voor wat hij zegt. Hei
tink beschrijft hier ook de weg die
hij als opleider met de aanstaande
pastores gaat. Tenslotte wordt er
geschreven over pastoraat als
plaatsvindend in verbondenheid
met de gemeente van Christus. Het
wordt verricht vanuit de gemeente
en „tot" de gemeente.
Wie zich echt eens wil verdiepen ln
het pastoraat, moet eens naar dit
boek grijpen.
Prof. dr. C. H. Lindijer, luthers theo
loog te Amsterdam bespreekt G. Hei
tink, Pastoraat als hulpverlening,
uitg. J. H. Kok, Kampen; prijs 39,-.
ADVERTENTIE
BOND TEGEN HET VLOEKEN
POSTBUS 362 - VEENENDAAL
Drievoudig verzoek van de Bond legen hel vloeken:
1. Vloek zeil nooit
2 Protesteer als in uw omgeving wordt gevloekt
3. Steun hel werk van de Bond. dal blikbaar meer nodig is dan ooit.
Giro 85.20 91 t.n.v. de penningm te Den Ham (ov
HET WELBEHAGEN
Dit Is mijn dienaar
ln wie Ik behagen schep;
mijn geest stort Ik over hem uit:
gerechtigheid laat Hij stralen
over de volken.
(Jesaja 42. 1-4, 6-7)
Het is duidelijk dat deze woordet
een rol hebben gespeeld bij het g«
beuren van de doop van Jezus. Zt
zijn door de evangelisten niet geheé
eensluidend weergegeven. Matthew
heeft: „deze isen de anderen
„gij zijtHet zijn ontroerend!
woorden die in dit gedeelte van d<
profetie te lezen staan. Hij roept niel
en hij schreeuwt niet. deze „knech!
van de Heer". Hij zal het geknakt!
riet niet breken. Voorzichtig zal Hi; 1
zijn weg gaan. En dat alles onder di: 1
voorteken: Gods welbehagen is ir
Hem. Dat is Gods welbehagen dus
geen drukte, geen geschreeuw Geer
vertoon van geweld en macht, geei
gegoochel met getallen en bespeler
van de massa, geen „bek die onj
kleineert". Dat wil niet zeggen dat
de knecht een zwakke zal zijn. „On
vermoeid en ongebroken zal Hij oj
de aarde gerechtigheid laten zegt
vieren. Hij heeft dat fldes obstlnat
dat hardnekkig geloof, waarvan Tl
citus ten aanzien van de Jodt
spreekt. Een obstinaat geloof. Oi
vermoeid en ongebroken blijft Hi
overeind. Juist in dat niet schreei
wen en zonder geweld optreden eo
dat sparen van het zwakke en hei
openen van de ogen der blinden en
het oprichten van de kreupelen)
Voor dat alles ls volharding nodigj
Makkelijker is al dat zwakke gedoe
opzij te duwen, in gevangenissen en'
in klinieken. Maar dat is het rechte
niet. En dat straalt niet uit de Geest
Hij is anders. De Andere, die als de
belichaming van Gods welbehagen,
op ons af kwam.
ADVERTENTIE
H boekennieuws
Dezer dagen verschenen:
Or. Gerben Heitink
PASTORAAT ALS HULPVERLENING
412 Wz geb /39.-
Inleiding m de pastorale theologie en psy
chologie. Dil boek wil voorzien tn de
behoefte aan een min ot meer samenvat
tende studie op het terrein van de pasto
rale theologie en psychologie
72 blzgeb 9,90
4
Thomas a Kempla
DE NAVOLGING VAN CHRISTUS
72 blz geb 9.90
Beide klassieken zijn door Sipke van der
Land verkort en bewerkt om ze toegan
kelijk te maken voor velen, die deze
klassieke werken wel bij name kennen
maar ze nooit gelezen hebben Deze
boekjes zijn bijzonder geschikt om er
dagelijks uit te lezen.
Lewis B. Smedes
IK MAN. IK VROUW
192 blz 19,90
Sexualiteit en christeli/k leven Een betrouw
bare gids voor allen die zich op het brede
lerrem van de sexualiteit willen oriënte
ren en bij alle moderne inzichten de
B'jbei richtinggevend willen laten zijn
Verkrijgbaar in de boekhandel
KOK KAMPEN
magazine
De onopvallend aanwezige
".li- ln-nl hierin hel bejaardentehuis «d vaak
mei de dood he/ig. Dan deuk ik:
heden gij. morgen kan t mijn heurl zijn.
Maar ie In-nl men>. je gaal door.
lai ik hen geen knkMHir. Ms hel je lijd k rhm ga je,
I m il ben ik wet Wij. als ik 's morgens
wakker word.dal liet mijn lijd nipg niel is."
Deze maand: Bewoners van bejaar
dentehuizen worden veel meer dan
anderen bepaald bij de dood. Niet
alleen doordat er medebewoners
overlijden, maar ook door het besef
dat het eigen einde nadert.
Hoe beleven zij dat?
Is zo'n leven nog wel leefbaar?
In 'De onopvallend aanwezige', het
omslagverhaal in VU-magazine,
wordt gezocht naar antwoorden op
dergelijke vragen.
Verder In dit nummer:
Prof. Kuitert en mevr. Van Leeu
wen over 'eerbied voor het leven'
en abortus;
Medische vakkennis in gevaar?
Pastoraat als hulpverlening;
AR en CDA: einde van een begin
selpartij?
VU-MA6AZINE een opinieblad
waar studie achter zit!
t
Te verzenden In open enveloppe zon
der postzegel aan:
VRUE UNIVERSITEIT
Antwoordnummer 1771
Amsterdam
Woonplaat»:
geeft zich op als abonnee op het VU-
magazine voor de prijs van 20,- per
jaar.
Voor betaling wordt uw acceptgiro
kaart afgewacht.
datum:
handtekening:
