Thera Coppens en de vrouwen
van Willem van Oranje
Nieuw begin
UW PROBLEEM OOK HET ONZE
Kleur en
fantasie
in badmode
'A's je bewust leeft, heb je minder gauw spijt over dingen'
MAAN3AG 2 JANUARI 1978
VARIA
Trouw/Kwartet
door Mink van Rijsdijk
Terug van ziek geweest kan ik mijn oude plaatsje in
de maandagse Trouw niet zomaar bezetten. Net
doen alsof er geen stapels kaarten kwamen en de
vele bemoedigende brieven negeren zou werkelijk te
gek zijn. Daarom deze keer een persoonlijke start
om hartelijk te bedanken voor de manier waarop u
zich present meldde met medeleven. U hebt me er
bijzonder mee verkwikt.
Ziek zijn beter worden. Wat is daar veel over te
schrijven en te zeggen, ook wel stil over te zijn. Hoe
broos is het geluk van een goede gezondheid en met
welk een nonchalance accepteren we die als nor
maal. Maar ook: wat reageren we vaak vreemd op
een zieke als we zelf kunnen gaan en staan Waar we
willen. Ik heb iemand gekend, die bij lichamelijk
ongemak van een ander een perfecte troost oprispte.
Ik neem tenminste aan dat ze zelf uiterst tevreden
was over haar strategie. Zij had gekozen voor een
positieve benadering, zocht zogezegd de zonzijde.
Brak iemand een been, zei ze met stralende glimlach
dat het toch wel een zegen was dat je niet beide
benen had gebroken. Toen ik eens een brullend kind
bij de oorarts achterliet voor een amandelknipperij,
herinnerde ze me fijntjes aan de vreugde van twee
kerngezonde kleuters die thuis waren. Hoe krijgt
iemand het de mond uit hè?
Een heel belabberde troost, die bij gebrek aan beter
veel wordt toegepast, is het verwijzen naar mensen
die nog zieker zijn dan jij. Vooral de oersterken, de
Hollands-welvarens, bedienen zich er graag van.
„Als het je te veel wordt, moet je maar aan de
stakkerds denken die al maanden of jaren ziek zijn",
zei iemand tegen me na mijn derde week in het
ziekenhuis. Gooi maar in mijn pet, dacht ik dwars en
zeer ongetroost. Wat baat het een mens die kiespijn
heeft te weten dat er ook lieden zijn die lijden aan
kies-, buik- én hoofdpijn? Die ene snertkies knaagt
en maakt blind en doof voor de kommer en kwel van
een ander, je hebt daar gewoon geen boodschap
aan. Wat zit er nou toch voor troost in de misère van
een medemens? Volgens mij geen gram, maar je
eigen ongemak schuurt en dat voel je geducht. Het
lijkt me daarom hoogst bedenkelijk dankbaarheid
om eigen lot te bouwen op de sores van een ander.
Verder geloof ik dat het een misverstand is te
denken dat je een patiënt alleen echt kunt bemoedi
gen als je uit ondervinding weet wat ziekte en pijn is.
Vooral zij die eigen gezondheid als goed en fijn
hebben ervaren, kunnen zich voorstellen hoe be
roerd het is als het lichaam faalt. Wie zijn dat? Wie
ervaart op tijd hoe bijzonder een heel en ongeschon
den lijf is? Het ingewikkelde is dat je nooit achter
stallig dankbaar kunt zijn over een goede gezond
heid. Het is altijd een kwestie van hier en nu. Zo heb
ik dat tenminste zelf ervaren. Dat leverde me een
reeks goede voornemens op. Niet te krap. Mensen,
mensen, wat zou ik blij en dankbaar iedere ochtend
begroeten. Wat zou ik me bewust en weloverwogen
positief opstellen.
Nu zijn er misschien pessimisten die menen dat zo'n
verheven instelling wel uit moest draaien op droef
mislukken. Wellicht zijn er zelfs booswichten, die
meesmuilend op het échec wachten, verpakt in de
laatste zinnen van dit stukje. Mis, absoluut en
helemaal mis.
Alleen gemakkelijk is een nieuwe start niet. Het
is niet eens zo vreselijk moeilijk als je op KUNT
staan, dat ook met je goede been te doen. Als je je
erop toelegt dankbaar te zijn voordat je de gordij
nen open doet is dat voor ieder christenmens te
leren. Zo beginnen ik en mijn gezonde lichaam blij
en vol dankbare gevoelens de dag. Daar is eigenlijk
geen kunst aan, maar met de slip van de gordijnen
nog in je hand dagen de problemen al. Leven is niet
knussig gezond zitten wezen, weet je ineens weer.
Leven is de wereld buiten de slaapkamerramen te
zien van dichtbij tot verder dan het oog reikt. Als je
na een periode van ziekte dat uitzicht weer aandurft
ben je pas echt beter.
Ik wens u een opperbest en gezond 1978 toe.
door Annemarie Lücker
Aan het begin van het nieuwe jaar
komen de nieuwe reis- en vakantie
folders uit. vol met zonnige belof
ten. Veel mensen zijn dan ook al
druk bezig uit het enorme aanbod
hun keus te bepalen. Misschien'
maakt de gedachte aan strand- en
badgoed ons nog wat rillerig, maar
de meeste badcollecties zijn al sa
mengesteld en ingekocht en zullen
de komende weken in veel winkels
te vinden zijn.
Topkleuren in de badmode van
Warners zijn turquoise, flesse-
groen, zand. fuchsia, violet en wit.
Daarnaast de flatterende tinten
zwart, bleu, blauw, marine en rood.
Voor zomer 1978 zien we naast de
Modernen veel China- en Hawaï-
invloeden. Verder bloemrijke in
spiraties, vaak met vruchten ge
combineerd. In de Afrika-look zit
ten speelse ontwerpen met bamboe,
giraffe, rinoceros, amuletten en ta
lisman. Ook kleine randdessins
zijn zeer geliefd in deze groep. De
terugkeer naar een mooi gesneden
badpak zet zich voort, vrouwen
met kleine figuurproblemen zullen
er altijd beter in uitzien dan in een
„blote" bikini, hoe leuk of mooi
dan ook. De bikini-topjes hebben
vaak een haltermodel of een strap
less model dat met een bandje mid
denvoor aangerimpeld kan wor
den. Er zijn veel accessoires dit
seizoen aan de bikini's en aan de
badpakken, zoals gespjes, flosjes.
hout, vlaggetjes en kralensnoer-
tjes.
Prachtig op dessin gesneden lycra halterlijn met diepe rug, in een
originele Hawaï print; groene bladeren met bloemen in geel en lila,
daartussen verscholen een papegaai.
VRAGEN uitsluitend In envelop sturen naar postbus SO/. Voorburg
Per vreeg een gulden In postzegels, het liefst in waarden van S5 en
45 ets. bl|voegen, en beslist niet aan de buitenkan! opplakken
Geheimhouding verzekerd. Briefkaarten worden terzijde gelegd
VRAAG: Bij het controleren van de
niet zo vaak gebruikte spullen in de
keukenkast vond ik de kippepot he
lemaal beschimmeld. Kan dat
schimmel er nog uit worden
gehaald?
ANTWOORD: Dat is wel vervelend
met die aardewerk pannen (Römer
topf noemt men ze ook wel). Ze zijn
ongeglazuurd en voor men ermee
gaat werken, moet men de pan en
het deksel een flinke tijd in het
water leggen, zodat de poriën zich
vol kunnen zuigen. Als men gebak
ken heeft en de poriën vol zitten met
vet, is dat moeilijk te verwijderen.
Beslist niet met schuurwerk. want
dat helpt niets. Een hulpmiddel is
echter de pot en het deksel in een
emmertje met heet water te laten
zinken en dat water nu en dan te
verhitten of vervangen door ander
heet water. Er komt dan heel wat
vet af. Mijn ervaring is dat deze
potten vrij gauw in diggels gaan
(weinig houvast als ze gloeiend zijn
en dan komt er wel eens een barst of
erger). De resterende helft is een
goede plantenbak.
VRAAG: Gaarne inlichtingen be
treffende opleidingen tot het geven
van godsdienstonderwijs op christe
lijke grondslag op scholen voor mid
delbaar en voortgezet onderwijs.
ANTWOORD: U kunt aanvragen of
via girostorting bestellen het boekje
Theologische en kerkelijke opleidin
gen in Nederland, uitgave Interker
kelijke voorlichtingscommissie o.a.
op giro 1311200 t.n.v. Interdiocesane
stichting voor Roepingswerk te Et-
ten-Leur. Prijs 3 gulden plus ver
zendkosten.
Aanvulling door lezers: behalve het
door ons genoemde boekje Teach
yourself Dutch kregen we nog een
paar volgens de gebruikers zeer aan
te raden boekjes op: Levend Neder
lands (uitg. Cambridge University
Press) en Speak Dutch door Walter
Lagerwey (Audio-lingual course),
uitgave Calvin College, Grand Ra
pids Mich. 1965, in Nederland uitga
ve J. M. Meulenhoff ISBN 90 280
55916. Wat het laatste boekje be
treft: te oordelen naar de in voortref
felijk Nederlands geschreven brief,
zonder stijl- en taalfouten, moet dit
een heel goede leergang zijn, en was
onze correspondente, een Finse leze
res van Trouw, een ijverige leerlinge.
VRAAG: Ik heb een heel oud en
waardevol schilderij, op hout. Ech
ter is het paneel gebarsten en ik wil
het graag repareren. Al heb ik vrij
veel ervaring voor een amateur en
beschik ik over goed materiaal, toch
zou ik graag ruggesteun hebben in
goede vakliteratuur. Kent u zo iets?
ANTWOORD: Restaureren van een
oud schilderij is werk van een goed
vakman en wie aan zoiets begint,
moet weten of hij dat kan en mag
doen. Een grondige kennis van het
materiaal en van de oorzaken, die
tot de beschadiging hebben geleid
zijn In de eerste plaats noodzakelijk.
Voor u overgaat tot dit werk, dat
geen waagstuk meer mag zijn, raad
ik u zeer aan, nauwgezet het boek te
bestuderen: Schilderijen restaure
ren (beoordelen en conserveren)
door Gilberte Emlle Méile ISBN
906010 382-3, uitgave Strengholt
Naarden.
Hartelijk dank voor de mooie kaar
ten. die lezers van deze rubriek heb
ben toegezonden. Ook voor de goede
woorden die daarbij werden ge
voegd. Voor velen zal het moeilijk
zijn, na een tijd van veel onderling
contact en genoten of betoonde lief
de en vriendschap, terug te gaan
naar een leven van veel gewone en
soms heel moeilijke dingen, naar de
gevreesde eenzaamheid. God zij met
VRAAG: Wilt u toch eens vragen of
alle mensen eens bij hun boeken
willen kijken of er nog een boek van
mij bij is. Mijn naam staat er mis
schien in of misschien niet.
ANTWOORD: De lezeres die deze
brief schreef, zal misschien zeggen:
de helft staat er maar in en hoe weet
men nu. wie ermee bedoeld wordt?
Nu. uw klacht wordt met vellen ge
deeld: Een geleend boek en dat
geldt ook voor een onaanzienlijk
pocketboekje, dat er bovendien niet
zo fraai uitziet, raakt heel erg gauw
ergens onder of achter. De eigenaar
zal het blijven missen. Niet terugge
ven staat gelijk met wederrechtelijk
toeëigenen of in gewone taal: dief
stal. Een boek dat kennelijk vaak
werd uitgeleend is: M. van Woensel
Kooy: Oude en Nieuwe gezangen. Er
wordt tenminste dikwijls gevraagd
of we niet kunnen bemiddelen of
iets dergelijks. Dit boek is gewoon in
de boekhandel te koop (uitgave
Kok-Voorhoeve) en het is gewoon
goekoper om dat zo te bestellen dan
te adverteren om een oud exem
plaar en dan de verzendkosten nog
te betalen. Zoals u gemerkt heeft,
noemen we wel meer een boek, dat
zonder meer te koop is.
Vraag: Uit de namen van de dagen
van de week in het Russisch valt af
te leiden, dat de week in Rusland op
maandag begint. De zondag is daar
dus de laatste dag. De werkdagen
zijn genummerd Hoe oud is deze
telling? Ik vermoed niet dat deze na
de revolutie is ontstaan, want zater
dag (Soebóta) en zondag (Wasjkris-
jenje opstandig) zou dan wel iets
anders geworden zijn.
Antwoord: Maandag podeneljik of
begin van de week), dinsdag Ftor-
nik (tweede), woensdag Srèda (mid
den), donderdag Tsjitwjerk (vierde),
vrijdag PJatnlts (vijfde). De zater
dag en zondag vallen buiten de nor
male werkweek van vijf dagen. Deze
terminologie is al vele eeuwen oud
en dergelijke zaken verandert men
niet zo gauw Uw vraag was voor ons
een aanleiding om contact te zoeken
met dr Boris Raptschlnsky. schrij
ver van bekende Russische leerboe
ken en werken over Rusland De
echtgenote van deze merkwaardige
persoonlijkheid vertelde ons dat
haar man. niette eens taande zijn
hoge leeftijd (60 Jaar) nog steed,
druk bezig is en les geeft of schrijft.
Benijdenswaardig.
Vraag: WIJ hebben vlak bij rijksweg
12 (Utrecht-Qouda) een groentetuin
en hebben wel wat zorgen over de
toestand van de grond en van onze
onbespoten groente. In Duitsland is
het niet toegestaan binnen honderd
meter van de rijkswegen tuinbouw
uit te oefenen Het is voor ons van
groot belang hier meer over te weten
te komen, want wij zijn fervente
groenteeters, nadat we tien Jaar ge
leden met ons tuintje begonnen zijn.
Aniwoord: u zou contact kunnen op
nemen met de RIJkslandbouwcon-
sulent van uw rayon (adres bij ge
meentehuls vragen) of een monster
van de grond van uw tuin kunnen
opzenden, naar de Plantenziekte-
kundige dienst te Wageningen met
begeleidend schrijven. Als er te veel
sporen van vergiftigde stoffen aan
wezig zijn. zou het Inderdaad als de
mogelijkheid daarvoor aanwezig is
aan te raden zijn daarvoor een ander
plaatsje te zoeken. U begrijpt wel.
dat wij zonder monsters van de bo
dem en zonder laboratorium achter
de hand weinig zinnigs over deze
zaak kunnen zeggen.
door Fred Lammers
MIJDRECHT „Vrouwen
hebben op belangrijke mannen
een invloed die je niet mag
oiderschatten. Iemand als Wil
lem van Oranje is geworden die
hij was door de vrouwen die
zijn leven hebben gedeeld. Zo
is naar mijn vaste overtuiging
zijn conflict met Philips de
Tweede van Spanje tot een uit
barsting gekomen door alle op
gekropte gevoelens over de
toestanden thuis in de tijd dat
Willem het bij zijn tweede
vrouw zo moeilijk had." Thera
Coppens hoeft er niet lang over
na te denken als ik haar vraag
waarom zij in haar vierde histo
rische roman opnieuw het ac
cent heeft gelegd op de rol die
vrouwen in de geschiedenis
hebben gespeeld.
Nadat Thera eerder veel succes had
met haar geromantiseerde biogra
fieën over Elizabeth de Eerste van
Engeland, de Schotse koningin Ma
ria Stuart en de zes vrouwen van
Hendrik de Achtste, heeft zij het nu
in onze nationale historie gezocht.
„De vrouwen van Willem van Oran
je" heet haar bij de Zuidhollandse
Uitgeversmaatschappij B.V. in
Baarn verschenen kloek uitgevoerde
en fraai geïllustreerde boek (prijs
36,50), waarin op een onderhouden
de manier het leven van deze bijzon
dere Oranje en zijn vier officiële
vrouwen maar ook dat van zijn min
nares, de Emmerichse burgemees
tersdochter Eva Elincx, is be
schreven.
De geschiedenis van Willem van
Oranje is al tientallen keren op
schrift gesteld, maar tot dusver be
stond er geen goede en echt kritische
roman over hem. Aan dat laatste
heeft Thera zich gewaagd. „Ik heb
over Willem van Oranje een boek
willen schrijven dat zich laat lezen
als een avonturenroman, die je niet
opzij kunt leggen. Ik geloof dat ik er
wel in ben geslaagd een stukje Ne
derlandse geschiedenis voor een gro
ter publiek, dat niet zo gauw naar
echt historische werken grijpt, hel
der neer te zetten, al weet ik dat het
weer geen Rembrandt is geworden.
Je wilt altijd een Rembrandt schrij
ven maar als je klaar bent met een
boek. moet je steeds weer constate
ren dat die Rembrandt het boek
wordt dat je nog moet schrijven." is
de ervaring van de nu dertigjarige
Thera Coppens.
Bewustwording
Een vraag die al gauw opkomt is wat
Thera zo boeit in dat toch tamelijk
grijze verleden, een interesse die ook
in haar biografieën over die Britse
vorsten al naar voren kwam. „Het is
de bewustwording bij de mensen van
de eigen persoonlijkheid, het ineens
doorbreken van het besef dat ze niet
alleen hoefden te doen wat de kerk
of de adel zei maar dat je als mens
zelf een vrije wil. een geweten hebt.
dat begrip geweten waarmee Luther
kwam. Dat spreekt mij in die zes
tiende eeuw zo aan."
Overigens moet het Thera van het
hart dat het met die interesse voor
de nationale historie in Nederland
over het algemeen „droevig" is ge
steld. „Velen weten wel alles over
Elizabeth de eerste en de Russische
tsarenfamilie maar nauwelijks wat
over Amalia van Solms of prins Mau-
rits, over wie nooit een behoorlijk
boek is geschreven, al is er materiaal
te over. en dan hoeven we alleen
maar te denken aan de vele brieven
die er van hem bewaard zijn geble
ven en waar niemand ooit iets mee
heeft gedaan. Dat komt omdat ze al
bij voorbaat denken dat de Neder
landse geschiedenis saai en braaf is.
Die opvatting wordt er op onze scho
len al in geheid, al verandert er te
Thera Coppens
.je wordt steeds completer
(foto: Boudewijn Weehuizen)
genwoordig wel iets aan. Maar neem
nou een figuur als Willem van Oran
je. Als je aan willekeurige mensen
vraagt wat voor iemand hij was dan
krijg je te horen: vroom en trouw of
moedig en standvastig. Ik begon me -
op een gegeven moment af te vragen
of dat nu wel zo was. Iemand die
vanaf zijn geboorte standvastig is, is
voor mij een karikatuur en dat is
Willem beslist niet geweest. Hij was
typisch een renaissance-prins, vooral
in zijn Jeugd.
Gelouterde figuur
Pas in het laatst van zijn leven was
hij. de gelouterde figuur, zoals hij
altijd wordt afgeschilderd. Willem
van Oranje was een man die zwakke
momenten had. Hij kon in zijn privé-
leven soms huichelachtig zijn en in
zijn jonge Jaren behoorlijk liederlij
ke feesten geven. Maar juist door die
zaken te noemen wordt de held die
hij in het laatst van zijn leven was
geloofwaardiger. Overigens moet hij
een man zijn geweest die met leder
een kon omgaan, ook met zijn solda
ten en dat was eigenlijk een bende
bandieten, die alleen aan eten en
vrouwen dacht. Willem van Oranje
kon ze aan en dat zegt al heel wat
over zijn karakter. Hij was een heel
krachtige persoonlijkheid, die ook
goed met kinderen kon omgaan en
huiselijke trekjes had. Van hoog tot
laag werd door tijdgenoten gunstig
over hem geoordeeld. Ik had hem
graag persoonlijk gekend," zegt
Thera.
Het boek over Willem van Oranje is
een hele klus geweest. „Drie jaar
heb ik eraan gewerkt. Ik begon er
aan toen ons dochtertje Daphne een
ochtend in de week naar de peuter
klas ging. Het was vaak zo dat. wan
neer zij op haar driewielertje een
blokje om ging ik dacht: fijn, nu kan
ik gauw een half velletje op de
schrijfmachine doen. Zo moest ik
werken. Soms voelde ik me wel eens
overbelast. Toen Daphne naar de
kleuterschool mocht kreeg ik meer
tijd. Ik ben erg voor werkende vrou
wen. maar ik ben dolblij dat mijn
moeder niet werkt en vrij dicht in de
buurt woont zodat ze als dat nodig is
wel eens kan oppassen."
Geïsoleerd beroep
Hoewel schrijven voor Thera erg be
langrijk is omdat dit haar, naar ze
vertelt „uit de sleur van iedere dag
haalt" is het niet alles overheersend
geworden. „Schrijven is een geïso
leerd beroep. Ik wil het er bij blijven
doen. Als ik de hele dag achter mijn
typemachine zou gaan zitten dan
werden mijn verhalen zo grijs als ik
weet niet wat"
Voorlopig zal Thera geen nieuw his
torisch boek onder handen nemen,
al heeft ze plannen genoeg. „Acht
maanden geleden is Joep geboren
en ik heb kinderen voor mijn plezier.
Daar wil ik van genieten!" Zodoende
valt op het ogenblik de nadruk op
het schrijven van korte kinderver
halen en liedjes, artikelen in „Wij en
onze kinderen", het verzorgen van
de kinderrubriek in Margriet en de
vier peuterboekjes, die eind 1978
zullen uitkomen en volgens Thera
„een totaal nieuwe aanpak zullen
betekenen bij de eerste kennisma
king van kinderen in de leeftijd van
twee tot vier met het begrip boek."
Al deze activiteiten zijn prima te
combineren met het moeder zijn
van jonge kinderen. Dichten doet
Thera ook nog regelmatig. „Ik heb
nog heel veel gedichten liggen, maar
na mijn eerste bundel 'Woorden
boekje' zie ik er de noodzaak niet
van in ze uit te geven, tenminste op
het ogenblik niet. Het feestelijke
gevoel dat ik had toen ik aan mijn
eerste bundel werkte is weg. Als het
er op aankomt ben ik erg onzeker.
Nadat ik iets heb geschreven komen
de vragen op me af of ik de mensen
wel waar voor hun geld geef. Dat
heb ik nu ook weer met Willem van
Oranje. Ik ben me er telkens van
bewust dat je mensen iets van waar
de moet geven. Ze kopen immers
een duur boek! Kinderboeken pak
ik nu ook heel anders aan dan vroe
ger. De lef die ik destijds had ben ik
kwijt. Hoe ouder je wordt, hoe meer
je gaat denken: dat begrijpen ze
niet. Maar soms denk ik wel eens: ik
kan het nooit meer zo mooi als
vroeger."
Kritisch
Als Thera voor verse koffie heeft
gezorgd zegt ze: „Iedere keer veran
der je. Dat boek over de vrouwen
van Willem van Oranje had ik niet
kunnen schrijven toen ik 22 was. Je
wordt steeds completer en dat is
heerlijk. Daarom vind ik het ook
niet erg ouder te worden, omdat je
er steeds dingen bijleert. Sommige
mensen mopperen als ze zestig zijn.
Dat begrijp ik niet. Je moet alles in
het positieve zien en kritisch blij
ven. Als je kritisch durft zijn ben je
tegen alles beschermd, leef je be
wust, heb je ook minder gauw spijt
over dingen en spijt is een naar
begrip." Dat kritische heeft een gro
te rol gespeeld bij het schrijven van
Thera's nieuwste boek. „Daarvan
werd ik me sterk bewust toen ik in
Delft in de Nieuwe Kerk bij het graf
van de Oranjes stond. In stilte heb
ik daar gezegd: Neem me niet kwa
lijk als het me niet lukt met dat
boek. Tijdens het schrijven ervan
heb ik doorlopend het gevoel gehad
dat ik verantwoording moest afleg
gen tegenover de hoofdpersonen."
Al heb je als auteur in een geroman
tiseerde biografie de nodige speel
ruimte, Juist dat verantwoordelijk
heidsgevoel leidde er toe dat Thera
zo min mogelijk aan de fantasie
overliet.
Paardebloempluisjes
„Om een boek als dit te kunnen
schrijven moet je eerst de sfeer op
snuiven van die tijd en de omgeving
waar het zich afspeelt. Op alle plek
jes die ik beschrijf ben ik persoon
lijk gaan kijken. Ik ben bij de Dillen
burg met laarzen aan door de dalen
gaan zwerven en heb gemerkt wat
een warreling van paardebloem-
pluisjes daar moet zijn geweest als
in het voorjaar de ruiters door de
velden reden. Ik heb ervaren hoe
ruw het hout is geweest van betim
meringen. hoe koud de deurknop
pen, hoe een gobelin bewoog in de
wind en hoe donker het kon zijn op
die Duitse kastelen en op de Dillen
burg was het vaak donker, want
kaarsen waren duur en zuinig zijn
was op het kasteel van Juliana van
Stolberg, waar ze erg in het krijt
stonden, het parool. Je moet je ook
voorstellen wat warmte betekende
voor de mensen uit die tijd, hoe
belangrijk een haardvuur was en de
aanwezigheid van een hond, niet al
leen als huisdier, maar tevens als
een soort kruik die mee in bed ging."
Jan Rubens
Los van dit alles was er dan het
onderzoek in vele archieven naar
onbekende details. In het boek
krijgt met name de tragische figuur
van Willems tweede vrouw. Anna
van Saksen, veel aandacht. Haar
overspel met Jan Rubens werd lan
ge tijd verzwegen, maar juist die
gebeurtenis is zo diep menselijk
vooral als Thera Coppens beschrijft
hoe de vrouw van Jan Rubens bij
Willem van Oranje, de andere bedro
gen partij, komt pleiten voor het
leven van haar man, die zij zijn
misstap heeft vergeven.
Het is allemaal zo levensecht. Dat
geldt ook voor Juliana van Stolberg
die haar zoon, vlak voordat hij als
elfjarige jongen naar het hof van
Karei de Vijfde in Brussel vertrekt,
tijdens een gesprek in de kruiden
tuin van de Dillenburg nog eens
voorhoudt: „Kind. je kunt beter al
les verliezen dan je geloof in God.
Dat stelt soms harde eisen aan een
mens, maar toch is het niet moeilijk
naar Zijn wil te handelen. Iedereen
komt ter wereld met een geweten,
een stem die zegt wat goed of fout is.
Die stem komt rechtstreeks van
God. Luister alleen naar Hem." Hoe
vreemd Willem in later Jaren soms
ook schutterde, die moederlijke
woorden zou hij zich altijd blijven
herinneren. Bij de zwaarste beslis
singen in zijn bewogen leven waren
die zijn leidraad.
