Schat van informatie over
Joodse volk in de eerste eeuw
We gaan het nieuwe jaar in.
Met nieuwe voornemens
en een nieuwe regering.
Die het-naar we hopen -
niet bij voornemens laat.
Bettine bij top 12
£at-iA%
Steeds meer mensen
laten zich steriliseren
Gamma
meer in
kwaliteit
Opmerkelijke stijging onder vrouwen
Noorse kustvaarder
in storm vergaan
Danneberg sterk in Garmisch
MAANDAG 2 JANUARI 1978
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
door prof. dr. H. Mulder
..Het Joodse ^plk ln de eerste eeuw" is de titel van een lijvig werk In twee delen van in totaal bijna
1300 bladzijden in de Engelse taal. Hierin wordt zowel de politieke en sociale geschiedenis als het
godsdienstige en maatschappelijke leven van het Joodse volk in de eerste eeuw van de christelijke
jaartelling beschreven.
De initiatieven tot deze publlkatle
zijn voor een groot deel ln de meest
letterlijke zin van het woord ln Ne
derland genomen. Meer dan üen Jaar
geleden werd een commissie samen
gesteld. bestaande uit geleerden die
tot één van de christelijke kerken of
tot het Joodse volk behoorden. Deze
commissie zou moeten nagaan of er
mogelijkheden waren om te komen
tot de uitgave van een groot opgezet
standaardwerk, waarin zoveel moge
lijk facetten van de verhouding tus
sen Jodendom en Christendom ln de
eerste twee eeuwen zouden worden
beticht
Tien delen
In het voorjaar van 1967 had het
project op papier zulk een vorm ge
kregen dat het gewenst werd geacht
om een aantal deskundigen voor eni
ge dagen in een conferentieoord bij
een te brengen om de plannen ln
gemeenschappelijk overleg nader
uit te werken en de taken te verde
len. De ontmoeting vond plaats in
..de Hoorneboeg" te Hilversum en
leidde tot het beoogde resultaat. In
principe werd men het eens over een
uitgave ln tien delen, verdeeld over
vijf groepen van twee. De financie
ring van de kostbare onderneming
kwam rond. Naast particulieren ble
ken ook instellingen als de ..Neder
landse OrganlsaUe voor de bevorde
ring van zuiver wetenschappelijk on
derzoek" aan de Universiteiten
gewoonlijk kortweg ZWO genoemd
en het Pnns Bernhardfonds be
reid steun te verlenen om de uitgave
mogelijk te maken en de kostprijs
van de afzonderlijke delen binnen
redelijke perken te houden. Een Ne
derlandse uitgever meldde zich aan
om dit werk in zijn ionds op te
nemen.
In 't journaal
Het eerste deel verscheen in 1974.
Omdat het Nederlandse aandeel in
deze gigantische onderneming niet
gering was. werd er door de massa
media ruime aandacht aan besteed.
Het boek werd zelfs in het NOS-
journaal aan de televisiekijkers
getoond.
Het tweede deel is meer dan drie Jaar
na het eerste gereed gekomen en ligt
nu voor ons. Enkele medewerkers
stierven voordat ze de toegezegde
bijdrage hadden kunnen voltooien.
Hun taak moest door anderen wor
den overgenomen. Het oorspronke
lijke publikatle-schema kon daarom
zoals trouwens vaker het geval is
bij series van deze omvang niet
worden aangehouden. We hopen dat
de redactie bij de volgende delen
minder moeilijkheden zal hebben te
overwinnen. Juist bij een werk als
Van onze redacteur weten
schappen
•UTRECHT Sterilisatie wint
als methode van gezinsplan
ning voortdurend terrein op
het gebruik van de pil. In 1976
lieten bijna 39.000 mannen en
ongeveer 45.000 vrouwen zich
steriliseren Dat was een kwart,
respectievelijk de helft meer
dan in het jaar daarvoor.
Dat blijkt uit nieuwe cijfers van de
„pellstatlons", de vijfenveerUg huls-
artsenpraktijken waar een aantal as
pecten van onze gezondheid statis
tisch wordt bijgehouden De hier
door bestreken één procent van de
bevolking is behoorlijk representa-
Uef voor het totaal
De meewerkende huisartsen noteer
den dat in 1976 ln de leeftijdsgroep
van 35 tot en met 44 jaar twee van
elke honderd mannen en drie van
elke honderd vrouwen zich lieten
steriliseren De spectaculaire stij
ging van het aantal ingrepen bij
vrouwen, had een merkbare door
werking in de medische statisUek. zo
blijkt uit het Jaarverslag van de peil-
stations
Van de sUjglng van het aantal opna
mes in ziekenhuizen ln 1976 wordt
namelijk eenderde veroorzaakt door
de sUJging van het aantal sterillsa-
Ues Ook het feit dat de gemiddelde
verblijfsduur ln de ziekenhuizen te
rugliep. zal mede verklaard kunnen
worden door dit grotere aantal klei
ne chirurgische Ingrepen
Bromfietshelm
Bloeddruk
Eén op de honderd Nederlanders
kreeg in 1976 voor het eerst medicij
nen tegen te hoge bloeddruk voorge
schreven. nog eens drie gebruikten
die al Opmerkelijk U dat deze cij
fers bij uitsplitsing op het platte-
dit. waarbij de behandelde onder
werpen dikwijls onderling op elkaar
moeten worden afgestemd, en waar
bij bepaalde onderdelen die nauw
verband houden met elkaar uit prak
tische overwegingen toch ln verschil
lende boeken moeten worden onder
gebracht. is het van belang dat er
niet te veel tijd verloopt tussen de
publikatie van de afzonderlijke
delen.
Eenzijdig
land tweemaal zo hoog liggen als in
de steden.
Dat hoeft niet te betekenen dat
stadsbewoners veel minder hoge
bloeddruk hebben; het kan ook zijn
dat hun dokter het niet weet of dat
hij minder gauw geneigd ls om er
medicijnen tegen voor te schrijven.
Het ls ook nog mogelijk dat de peü-
station-dokters als groep een andere
benadering hebben dan hun ..ge
middelde" collega.
Dat laatste maakt het doorrekenen
van hun cijfers naar de hele bevol
king toe een wat ongewisse zaak.
Maar dit project, dat op zijn zon
dags Continue Morblditeltsregistra-
tie heet. biedt toch een uniek ven
ster op wat er omgaat in de huisart
senpraktijk. En over dit opvallende
drukverschil tussen stad en platte
land zal zeker gediscussieerd
worden.
De verdeling van de artikelen tussen
de Joodse en christelijke auteurs
roept evenals ln het eerste deel vra
gen op. In het eerste deel treft men
slechts één bijdrage aan van een
christelijke auteur, nl. van prof. De
Jonge, nleuwtestamenticus aan de
rijksuniversiteit te Leiden en één
van de redacteuren van dit werk. Het
gaat om een stuk van vijf bladzijden,
onderdeel van een groter artikel. Op
een boek van meer dan vijfhonderd
bladzijden ls dat wel erg weinig. In
het tweede deel is deze verhouding
enigszins verbeterd, maar ook in dit
geval ls van een evenredige verte
genwoordiging van medewerkers uit
de verschillende groepen geen spra
ke. Onder de veertien hoofdstukken
die ln dit deel zijn samengebracht, ls
er één van de hand van een christelij
ke auteur. Dr. O. Mussies. verbonden
aan de rijksuniversiteit te Utrecht.
Men moet dus concluderen dat ln
deze inleidende delen de deelname
van christelijke schrijvers tot een
minimum beperkt is gebleven. Dat
vrijwel uitsluitend Joodse auteurs,
scherper gesteld: auteurs die ln Is-
raëel wonen en doceren aan de He
breeuwse universiteit te Jeruzalem,
aan het woord komen, heeft zowel
vóór- als nadelen.
Isolement
Laat me met de laatste categorie
beginnen. De staat Israël is geïso
leerd gelegen. Aah drie kanten: het
noorden, oosten en zuiden is het
omgeven door landen die vijandig
staan tegenover deze staat en elke
poging tot toenadering tot dusver
hebben verworpen. Libanon. Syrië
en Egypte houden hun grenzen her
metisch gesloten en letten er nauw
keurig op dat in ieder geval Joden
de grensovergangen niet passeren.
Aangezien de westzijde van Israël
gevormd wordt door de kustlijn van
de Middellandse Zee is de afzonde
ring volledig. Er zijn voor de Joden
feitelijk slechts twee mogelijkheden
om het land binnen te komen en te
verlaten: over zee via de havens van
Haifa en Asdod of door de lucht via
één van de Internationale vlieg
velden.
De maatregelen die met het oog
hierop van kracht zijn „roepen her
inneringen op aan de Joodse ghet
to's van vroeger. In sommige Oos
tenrijkse en Italiaanse Jodenkwar-
tieren was het eeuwenlang de ge
woonte om 's avonds het ghetto met
een hek af te sluiten, zodat de Joden
en de andere bevolkingsgroepen ge
heel van elkaar gescheiden waren.
Het opperrabbinaat te Jeruzalem is
al jaren in de weer om de regels van
de oude ghetto's om te vormen en
pasklaar te maken voor de moderne
staat Israèl. Het is merkwaardig dat
men terug kan grijpen op een tradl
tie die door de eeuwen heen is ge
groeid en goede diensten heeft be
wezen. De hele situatie is als het
ware het tegendeel van wat onze
westerse samenleving biedt. Over
het algemeen kunnen wij zonder
moeite reizen door de landen van de
Europese gemeenschap. Controle
aan de grenzen ls er alleen ln uitzon
deringsgevallen. Een Israëliër daar
entegen kan met zijn auto. indien
hij er ai een bezit, alleen maar door
het eigen land toeren.
Ook voor de beoefening van de we
tenschap brengt dit isolement tal
van problemen met zich mee. Het
leggen van contacten met buiten
landse Instituten en bibliotheken is
minder gemakkelijk. Men kan het
ook aan dit boek merken. Er staan
verschillende artikelen in waarbij ln
het geheel niet of nauwelijks aan
dacht besteed ls aan boeken en tijd
schriftartikelen die in Europa ver
schenen. De voetnoten en de biblio
grafische aantekeningen aan het
slot van elke bijdrage getuigen er
van. Het gevaar van een zekere een
zijdigheid ln de verwerking van al
lerlei gegevens dringt zich daarbij
op.
zelden iets van een zekere gedreven
heid en bewogenheid in de presenta
tie Wie kan beter dan een Jood,
wonend in het land der vaderen,
levend in een stad met zon rijk
verleden, schrijven over ontwikke
lingen die zich in datzelfde land en
in diezelfde stad hebben voorge
daan in het dagelijkse leven van
eeuwen geleden? Deze unieke ver
binding van heden en verleden, van
moderne Israëliërs en hun betrek
king tot vorige generaties, moet als
een pluspunt worden genoteerd.
Op deze wijze wordt ook een schat
aan informatie doorgegeven, die an
ders slechts met grote moeite zou
kunnen worden verkregen. Al met al
een standaardwerk in wording over
één van de meest aangrijpende pe
rioden ln het Joodse volksbestaan.
Prof. dr. H. Mulder, hoogleraar aan
de protestantse theologische faculteit
te Brussel, bespreekt het tweede deel
van: Compendia Rerum Iudaicarum
ad Novum Testamentum ..The Je
wish People ia the first century II,
Uitg. Van Gorcum, Assen, 722 pag..
prijs 125.-. De illustratie bij dit
artikel is een tekening van Bert Bou-
man uit zijn boekje Reisschetsen
uit Israël (niet in de handel).
Een poging om via de pellstatlons
de resultaten van de verplichte
bromfietshelm te meten, liep wat in
het honderd. Het aantal patiënten
met schedelletsel door verkeerson
gevallen was in 1976 wat minder
(25.000) dan het Jaar daarvóór
(29 000)
Maar de regionale verschillen hal
vering m het oosten van het land.
stijging in het noorden zijn zo
groot dat conclusies moeilijk te
trekken zijn. De moeilijkheden wer
den mede veroorzaakt doordat de
vraagstelling ook schedelletsel bij
voetgangers en automobilisten liet
meetellen.
Tenslotte: uit de steekproefbevol-
king van ongeveer 150 ÜuC mensen
vroegen vijftien ernstig ziekt pa
tiënten hun hulsarta om hulp om
hun leven te beëindigen. De reacties
daarop zijn niet in het verslag opge
nomen.
Gedrevenheid
Voordelen zijn er echter ook. Hoewel
uiteraard een wetenschappelijke be
handeling van de onderwerpen voor
opstaat. kan men bij de lezing van
verschillende artikelen merken, dat
de Joodse auteurs het zich tot een
eer hebben gerekend over HUN tem
pel en HUN synagoge, over het ge
zinsleven van HUN voorgeslacht te
mogen schrijven Men bespeurt niet
SCHIERMONNIKOOG (ANP) - In
de nacht van vrijdag op zaterdag is
op ongeveer twintig mijl ten noord
oosten van Schiermonnikoog een
Noorse kustvaarder ln zware storm
vergaan De bemanning van vijf
koppen ls ln twee etappes door heli
kopters van de Duitse marine van
boord gehaald.
HELMOND Volgens Gamma Hol
ding (bedrukte stoffen, tapijten
enz.) zal de ..bestedingskracht" van
de consument de komende jaren
niet sterk meer groeien. De consu
ment zal zodoende kwaliteitsbewus
ter worden en zijn behoeftenschema
wijzigen naarmate er meer en/of an
dere bestedingsmogelijkheden ont
staan.
Voor Gamma Holding betekent dit.
dat de groei zal moeten worden ge
haald uit een waarschijnlijk kleiner
wordende „textielkoek" en dat de
beste kansen liggen in de betere en
mooiere kwaliteitsprodukten. „Meer
kwalitatieve groei dus dan kwanti
tatieve groei", aldus de voorzitter
van de raad van bestuur, drs. P. A.
W. Roef, ln het bedrijfsinformatie-
blad „Wijzer".
Het bedrijf heeft het moeilijke jaar
1977 bijna achter de rug en staat
voor een nieuw jaar met veel onze
kerheden. Proposes hebben onder
deze omstandigheden volgens drs.
Roef weinig zin. Vast staat, dat en
kele maatschappijen, met name de
Europese kledingdruksector, nog
een moeilijke tijd tegemoet gaan.
Voor andere ls een verbetering zicht
baar.
DEN HAAG Op grond van haar prestaties in de superllga-wedstrijde» en
in de Zweedse titelstrijd is Bettine Vriesekoop doorgedrongen tot de top
twaalf (tafeltennis) van Europa. Zij neemt nu de elfde plaats in. Hienoor
verkrijgt zij het recht deel te nemen aan de traditionele driedaagse top
twaalf wedstrijden, die eind Januari ln Praag worden gehouden. De Euripe-
se jeugdkampioene miste de open Franse en Hongaarse kampioenschapjen.
waardoor een mogelijk hogere klassering teniet ging. Op de vorige kwarttal-
ranglijst nam de Hazerswoudse de zestiende plaats in.
Bij de dames ontbreken in de top twaalf enige opvallende namen. Z>ja
Roednova. de Russin die tijdens de laatste Europese titelstrijd de firale
haalde. Maria Alexandra, de taaie Roemeense verdedigster, beiden ontbre
ken eind Januari in Praag Ook de Sovjet-speelster Elmira Antonjan zal net
spelen. Om natuurlijke redenen, zij is in verwachting.
Ook bij de heren enige opvallende verschuivingen. Anton Stipancic. en je
Russen Sarkhoyan. Gomozkov ontbreken bij de eerste twaalf. Van Gomcz-
kov is bekend, dat hij onlangs is afgestudeerd en de training van de
nationale jeugdselectie ter hand heeft genomen.
Top 12-llJst dames: I Hammersley (OB>. 2 HellmaniZwei 3. Uhlllcova iTsJ). 4 HirschmüllenWDIo.
5 Shllhanova iTsji. 6 Kishazi (Hom. 7 Magos iHoni. 8 Popova iSovi. 9. Szabo iHod*. 10. Palatini*
iJo«>. 11 Vrleseltoop iNedi. 12 Bergercl (Frai.
GARMISCH-PARTENKIRCHEN
Met grote overmacht heeft de
Oostduitser Jochen Danneberg op
nieuwjaarsdag in Garmisch-Parten-
kirchen de traditionele wedstrijden
skispringen gewonnen. Het was de
tweede wedstrijd in het vierschan-
sentoernool. waarin Danneberg na
zijn zege in Garmisch de leiding
heeft.
Voor 10.000 toeschouwers maakte
Danneberg sprongen van 95 en 93.5
meter. De enige, die niet totaal werd
overklast was de Fin Kari Ylliantti*
la. die tweemaal 90 meter sprong.
UiUlag: 1. Jochen Danneberg (DDR) OS en 03.5
meter. 235.5 punten. 2. Kari Ylliantilla (Fin.) 90
en 90 meter. 221.2 punten. 3. Hendry Olass
(DDR) 89 en 89.5 meter. 219.6 punten. 4 Falco
Welsspfiug (DDR) 90 en 87.5 meter. 218.2 pun
ten. 5 Leo Skoda tTsJ.) 88.5 en 86 meter. 213.0
punten.
Onze nieuwe regering staat voor een jaar van grote
problemen. Veel van die problemen zijn een stuk belangrijker
dan de auto. Wat niet wegneemt dat er ook op verkeers
gebied nogal wat te doen staat. Tè lang is er op het gebied
van verkeersvoorzieningen achter de feiten aangelopen.
Daarom hopen we dat de heer Tuijnman, onze nieuwe
minister van Verkeer Waterstaat, als hij zijn lijstje met
Goede Voornemens gaat maken, met het volgende rekening
houdt
We zijn nu in Nederland met zoto vier miljoen auto
mobilisten. Die vertegenwoordigen mèt hun gezinnen het
overgrote deel van het Nederlandse volk. Waarmee we niet
witten zeggen dat 'de Nederlanders' hun autootje het
belangrijkste vinden wat er is. Want natuurlijk zijn diezelfde
mensen op zijn tijd óók fietser en óók voetganger. Wat we
wil willen zeggen is dat de auto uit onze samenleving niet
meer weg te denken valt En dat het daarom tijd wordt om
met het belang van die auto méér rekening te gaan houden.
Dat betekent dat we van onze overheid nu een realis
tisch beleid verwachten. Een beleid dat er op gericht is de
voordelen van de auto te behouden.
En de nadelen zoveel mogelijk weg te nemen. Er zijn in ons
land deskundigen genoeg die over zo'n beleid zinnig mee
kunnen denken. En met een beetje goeie wil zijn voor de
meeste problemen wel degelijk goede oplossingen te vinden.
Daarom willen we de betrokken funktionarissen graag
een rijtje Goede Voornemens ter overweging geven. Om voor
alles wat we aan verkeersbelastingen bést op willen brengen,
ook het nodige tenig te krijgen. Tenslotte moeten we er hard
voor werken. Maar dan moeten we er óók van kunnen
genieten.
Goed voornemen een:
daadwerkelijke verhoging van onze verkeersveiligheid.
Méér dan in het recente verleden zal moeten worden gewerkt
aan de verbetenng van ons wegennet Autosnelwegen
blijken twee tot vijf maal zo veilig als rijkswegen zonder
middenschetdingen en vrije kruisingen. Flessehalzen als
Vianen en Bnenenoord verdubbelen letterlijk de onveiligheid.
Goed voornemen drie:
bereikbaar maken van onze recreatiegebieden.
Het recreabeverkeer is wel eens gekenschetst als
"een van de nobelste vormen van autogebruik"
teel wordt gedaan aan de aanleg van recreatie
gebieden Jammer genoeg ontbreekt er nog
veel aan de bereikbaarheid van die gebieden
En aan de parkeermogelijkheden daarbij
Een doeltreffend beleid kan bewerkstelligen
dat de recreatie beter gespreid wordt.
Zodat we de rust en de ruimte kunnen
vinden, die we dikwijls zo hard nodig
hebben
Goed voornemen twee:
wegnemen van files en flessehalzen.
Files en flessehalzen bemoeli|ken bovendien het woon-werk-
verkeer. Hierdoor wordt veel tijd. veel energie en dus ook
veel geld verloren, teor het zakelijk verkeer en vervoer
betekenen deze stagnaties een enorme schadepost Afgezien
van de dagelijkse ergernis.
Goed voornemen vier:
toegankelijk houden van onze binnensteden.
Onze binnensteden vervullen een wezenlijke centrum-
funktie in onze samenleving Allerlei hoogwaardige
voorzieningen vinden daar hun plaats. Naarmate
sommige van die binnensteden vrijwel onbereikbaar
dreigen te worden, begint het er aardig op te
lijken dat ze zullen verarmen, of zelfs zullen
doodbloeden
Met alle problemen van dien.
RAI en BOVAG hebben hun staiidpunten samengevat in
een .Pleidooi voor een beter verkeersbeleid". U kunt
deze nota aanvragen btj RAI, postbus 2052. Amsterdam.
