5 en godsdienstoorlog waar
ie kerk niets aan kan doen
ir
called
christ?
FORUM
V
SHAUL
iW-THEN
JESUs
GROOT NIEUWS VOOR U
jij I
j li f.
HJfÖftj
De bijbel moet
op rantsoen!
Bijbelse
dagboeken
r
Het nieuwe testament
in omgangstaal
Erasmusprijs 1978 voor poppentheater
STATENBIJBEL
cWordlidvande
bijbel per^AaandClub
_J_ fROAG 24 DECEMBER 1977
KERK
T rouw/Kwartet13
*-
floor Aldert Schipper
In het begin luisterden we eik uur
N; aar de radio om te horen waar een
'an om geplaatst was. Daarna luister
en we om te weten waar Iemand
as doodgeschoten. Toen zetten
d( e de radio aan om te horen hoe-
eel mensen er waren gedood. Nu
listeren we alleen nog maar naar
e nieuwsberichten om te weten
aar een bom voor een verkeersop-
topplng heeft gezorgd." Dit zei ds
rtc Lynas, de secretaris van de
iresbyteriaanse raad voor over-
eldszaken. Het is nu het achtste
u lar van de gewelddadigheden In
loord-Ierland en het ziet er niet
ar uit dat 1977 het laatste jaar is
eweest. Daar kunnen de luidspre-
ers op straat met hun keiharde
hristmas carols niets aan veran-
eren.
)e stammenoorlog is ln het verle
en mede door de kerken aange-
tookt en de kerken kunnen hem
iu niet meer stoppen.
(erstbrief
Woensdagavond zond de Ulster te-
evlsie een godsdienstig program-
ia uit, waar de leiders van alle vier
'nominaties aan meededen, lnclu-
^klef de nieuwe rooms-katholieke
f so! aartsbisschop Thomas O'Fiaich
628 fan heel Ierland en de anglicaanse
1^ primaat. Zij lichtten hun gezamen-
lljke kerstbrief toe voor het pu
bliek. De brief ging over hoop op
irede, zoals een kerstboodschap
hoort te doen. Ten slotte baden de
rier mannen op de televisie het
Onze Vader. Het programma was
woensdagochtend opgenomen en
lk was bij de opname. Opmerkelijk
ls dat de kerkelijke top elkaar bij
de voornaam noemt en uiterst
rriëndschappelijk met elkaar om
gaat. Mgr. O'Fiaich zei: „Onze per
soonlijke verhouding is sinds de
reformatie niet zo goed geweest".
Er zijn nooit zoveel Interkerkelijke
groepen geweest als tegenwoordig,
hellicht ls Juist de crisis in Noord-
lerland de oorzaak van deze prima
verstandhouding tussen de kerklei
ders persoonlijk. Maar hun kudde
volgt hen niet. Zij voelen zich al
leen staaa
In Belfast staat bijna op elke
^straathoek een kerk. Het kerkbe-
Izoek ls zeer levendig.
n kleine groep van de Noord-
hoort tot de sektarische
tp protestanten zoals de be-
ichte dominee Ian Paisley. HIJ
iekt iedere zondag twee maal op
isls van teksten als het bekende
'g om oog, tand om tand Pais-
I ley's doelwit is vooral Rome, door
hem gewoonlijk de „Hoer van Ba
byion" bijgenaamd. De katholieke
kerk is zeer „rooms". Mgr. O'Fiaich
zei dat hij alleen al bij het denken
aan de vrijzinnigheid van de Neder
landse katholieken hoofdpijn
krijgt
Eeuwenlang heeft de rooms-katho
lieke hiërarchie haar kudde door
middel van eigen onderwijs, verzet
tegen gemengde huwelijken tot en
met aparte begraafplaatsen van de
anderen gescheiden gehouden. En
nog steeds houdt de kerk tegen dat
de regering scholen beschikbaar
stelt, waar kinderen van verschil
lende denominaties elkaar ont
moeten.
Vies woord
Secularisatie geldt ln Noord-Ier-
land als een zeer vies woord. Pro
testanten denken dat bij een ver
lies van het kerkelijk beslag op de
samenleving het land een bende zal
worden en de katholieken vrezen
dat het echtscheiding en abortus
aan de lopende band zal zijn. De
leiding in de kerken tracht de sa
menleving krachtig in handen te
houden en daardoor lijkt het horen
tot een bepaalde kerkelijke groep
zwaarder te wegen dan het volgen
van Jezus.
In Noord-Ierland leven twee ge
meenschappen. De ene is katho
liek. «zellig „Brabants" en ge-
neigo tot eenheid met de republiek.
De andere is protestants, betrok
ken op Groot-Brittannië. de konin
gin en Calvijns spaarzaam en ar
beidzaam leven.
De poltieke hoop van de katholie
ken op eenheid met de republiek ls
mystiek en het messianisme van de
militante IRA-mannen ligt ingebed
in een geheel van culturele en reli
gieuze gevoelens bij de rest van de
katholieke bevolking. Daarom is
het voor de Britten zo moeilijk af te
rekenen met het geweld.
Dodencijfers
fi-
MAT V?-u.
Evenals in andere landen met sociale conflicten bestaat ook in Noord-Ierland een levendige charismatische
beweging. Deze heer in de straten van Belfast, getuigt van de mogelijkheid die zijn mede-burgers nog hebben zich te
bekeren.
onder Jongeren de belangstelling
voor seks toeneemt.
Ds. Arlow, de man die er in 1974 ln
slaagde, te bemiddelen tussen de
gewapende groepen en een staakt
het vuren tot stand wist te brengen,
is het dit jaar niet gelukt, zelfs
maar een kerstbestand tot leven
roepen. Volgens hem is dit een te
ken van zwakte van de leiders van
de militante groepen. De bevolking
van Noord-Ierland is het zat, de
leiders zijn geïsoleerd en verliezen
steun bij de achterban in de ghet
to's. De IRA krijgt minder geld van
de traditionele geldgevers, de Ierse
gemeenschap in de VS. Daarom
neemt het aantal bankovervallen
de laatste tijd weer toe.
Botsingen
Bill Arlow houdt er rekening mee
dat er nog enkele generaties van
bloedige botsingen zullen volgen.
„De leiders van de IRA en de pro
testantse tegenhanger, de UDA,
zijn toegewijde lieden, die niet te
vreden zullen zijn dat de oorlog als
een kerstkaars uitgaat." Ds. Arlow
wijst er op dat het optreden van
politie en leger tegen verdachte
jongelui een effectieve manier is
om nieuwe recruten voor de para
militaire organisaties te krijgen.
„Mogelijk raken de protestantse en
katholieke gewapende groepen het
zelfs nog met elkaar eens over een
gezamenlijke oorlog tegen de mid
denklasse in Noord-Ierland. Dat is
hun werkelijke vijand." Ook al ls
de werkloosheid in het land op dit
moment echter alweer net zo hoog
als voor 1940, de oorlog ls nog
steeds geen klassenoorlog. Maar hij
kan het wel worden. Van de ander
half miljoen Noord-Ieren zijn er
meer dan 60.000 werkloos. En het
gaat in de Ierse textiel en scheeps
bouw even slecht als in de Neder
landse.
Fouten
De anglicaanse kanunnik Eric Elli
ot, een lid van het centrale comité
van de wereldraad van kerken en
adviseur van de anglicaanse aarts
bisschop van Armagh, meent dat
de kerkleiders in het verleden ern
stige fouten hebben gemaakt. „De
protestanten hebben zich meer zor
gen gemaakt over de openingsuren^
van drinkgelegenheden en van bi
oscopen dan over de huisvesting
van roomskatholieke arbeiders en
de roomskatholieke hiërarchie was
meer bekommerd om contraceptie
en echtscheiding dan over de
■vraag, hoe mensen elkaar kunnen
leren kennen."
Kanunnik Elliot wijst er met trots
op dat de katholieke en protestant
se leiders in een zojuist gepubli
ceerd rapport voor het eerst hun
deel van de schuld bekennen aan
hetgeen hier fout gegaan is. Vol
gens de kanunnik is er duidelijk
vooruitgang in de verhouding tus
sen de leiders van de kerken. „Het
is nu een open defensieve verhou
ding. maar de relatie moet dat de
fensieve karakter verliezen," meent
de anglikaanse kanunnik.
Wanneer wij praten met de rooms
katholieke collega van Elliot, ka
nunnik mgr. P. J. Mullaly, adviseur
van de bisschop van Belfast, blijkt
de feitelijke openheid nog maar
beperkt. We vragen mgr. Mullally
naar de kwestie van de gemengde
Er zijn tot dusver 1800 doden geval
len in de stammenoorlog. Dit jaar
hebben 109 mensen in Noord-Ier
land de dood gevonden, vorig jaar
waren dat er 297. Aan het aantal
doden ls te zien dat de oorlog dui
delijk vermoeidheidsverschijnse
len toont. Volgens de secretaris van
de raad van kerken, ds. Bill Arlow.
die doorgaat voor goed geïnfor
meerd, is de toegenomen effectivi
teit van de politie de eerste oorzaak
voor de afnemende gewelddadig
heid. Niet de vredesbeweging van
de twee vrouwen Betty Williams en
Mairead Corrigan. die zojuist de
Nobelprijs voor de vrede in ont
vangst genomen hebben. Ook niet
de kerkelijke activiteiten voor de
vrede. Maar hij heelt gemerkt dat
De rooms katholieken hebben hun IRA. De protestanten hun eigen 'verdedigingsorganisatie' UDA. Hier een
controlepunt voor een protestantse wijk in Belfast.
huwelijken. Mullally merkt op dat
de roomskatholieke partner moet
beloven, de kinderen uit het huwe
lijk „katholiek" te laten dopen,
naar een katholieke school te zen
den en ook overigens katholiek op
te voeden.
Rome
De secretaris van de presbyteriaan
se kerk, dr. Jack Welr zegt eenter
recente gevallen te kennen, waarbij
de niet-katholieke partner een
soort contract voorgelegd kreeg,
met het beding dat de kinderen
katholiek zullen worden opgevoed.
De reden voor deze katholieke hou
ding is „Rome", zegt mgr. Mullally.
De katholieke geestelijke voedt
daarmee echter de activiteiten van
de uiterst rechtse flank van het
protestantisme, zoals van Noord-
Ierlands kwaaie pier Ian Paisley.
Deze wordt niet moe de protestant
se Ieren te waarschuwen tegen ver-
roomsing en water in de wijn. Ds.
Paisley heeft maar een bescheiden
kudde achter zich van verstokte
anti-papisten. Hij speelt echter op
twee fronten. De dominee Paisley
mag dan maar een armzalig figuur
slaan als kerkleider, de politicus
heeft vijftien percent van de
Noord-Ieren achter zich. En domi
nee Paisley is ook op religieus ge
bied gewichtiger dan de geringe
omvang van zijn kerk, de vrije pres
byteriaanse, doet vermoeden. De
overige protestantse leiders zijn ge
neigd op hun tellen te passen om
Paisley geen aanleiding tp geven
hen te kunnen beschuldigen van
heulen met de roomse vijand. Zul
ke voorzichtigheid is niet direct een
weg naar een profetische houding
van de kerk.
Bitter debat
De mensen van de vredesbeweging,
Betty Williams, Maired Corrigan en
Ciaran McKeown, vinden de kerke
lijke leidslieden laf. McKeown, de
filosoof van de vredesbeweging,
vindt dat de kerkelijke leiders on
voldoende vooropgaan bij hun
kudde en deze katholieke vredes-
man is ln een bitter debat gewik
keld met zijn eigen hiërarchie, die
nu al even vijandig op de vredesbe
weging reageert als op de IRA zelf.
De glans ls trouwens van de vredes
beweging af. Zij zijn het slachtoffer
van de eeuwige Jaloezie onder de
Noord-Ieren. Terwijl vorige week
zaterdag meer dan duizend Jonge
ren met een optocht in Londonder
ry de 289ste verjaardag herdachten
van het sluiten van de poorten van
Derry voor de roomse koning Ja
mes, waren er volgens de Newslet
ter maar 500 mensen om Betty en
Maired te verwelkomen na hun te
rugkeer uit Oslo. waar zij nota bene
de Nobelprijs ontvangen hadden.
Iemand veronderstelde dat het met
de vredesbeweging net zo zal aflo
pen als met het eens zo bekende
opstandige parlementslid van de
sociaal-democratische labourparty
Bemadette Devlin, die nu haar tijd
doorbrengt met het kweken van
rashonden. De vredesbeweging van
de vrouwen is nu een van een rij
van vredesinitiatieven geworden,
waar het door burgeroorlog geteis
terde Ierland zo rijk aan is.
Aan de zee
Een van deze vredesinitiatieven ls
de gemeenschap van Corrymeela
wellicht nog een van de interes
santste. Corrymeela is een confe
rentie-oord met daaromheen een
religieuze communauteit van men
sen, die betrokken zijn ln het vre
deswerk. Het conferentieoord ligt
in het noorden van het eiland, aan
de zee. Er komen het hele Jaar door
groepen, bestaande uit vertegen
woordigers uit de vijandige kam
pen, de politie, de kerken, de politi
ci en het leger. Zij oefenen in ge
sprek en rollenspel het vreedzaam
samenleven met elkaar. De belang
rijkste van de 6.000 mensen die elk
jaar in Corrymeela komen zijn jon
geren, die er leren open en vriende
lijk tegenover elkaar te zijn. Corry
meela krijgt heel wat geld uit het
buitenland, bijvoorbeeld van de
Duitse Aktlon Sühnezeichen.
Corrymeela is trouwens niet de eni
ge groep die geld krijgt. Er zijn vele
van dit soort instellingen. Ook de
vredesbeweging van Betty en Mai
red en vooral de IRA krijgen veel.
Er zou zelfs wat Nederlans geld
toestromen naar de protestantse
extremisten van de UDA, maar
daar is geen bewijs van te leveren.
Het gebouw van de raad van ker
ken is zojuist van binnen geheel
opgeknapt met geld uit Westfalen.
In dit gebouw moet een van de
nieuwste vredesinitiatieven van de
kerken komen, een christelijk cen
trum voor maatschappelijk onder
zoek. Dit is een van de meer hoop
gevende plannen, die bij de. kerken
leven. Zij vinden dat vrede pas kan
komen ais er gerechtigheid heerst
en daarvoor is het nodig te weten
wat voor ongerechtigheid er be
staat. Het bureau moet daar achter
zien te komen op een onpartijdige
basis, in samenwerking met de uni
versiteiten.
Kiezen
Een van de eerste ontdekkingen
heeft kannunnik Elliot van de ang
licaanse kerk reeds gedaan: „De
kerk moet kiezen tussen morele
invloed en formele macht". Het ziet
er nu nog naar uit dat de kerkelijke
leiders glimlachend voor elkaar de
deur openhouden om de ander te
laten voorgaan bij het verlaten van
het machtscentrum.
Groot Nieuws voor U
geïllustreerd 20.50
Groot Nieuws voor U
toegelicht 19.25
Groot Nieuws voor U
paperback 13.50
Groot Nieuws voor U vestzakeditie
(verkrijgbaar in rood, groen en blauw)
13.50
Prijzen exclusief verzendkosten
Ook verkrijgbaar bij de boekhandel
Nederlands
Bijbelgenootschap
Postbus 620. Haarlem 023-259501
AMSTERDAM (ANP) - De Stich
ting „Praemium Erasmianum"
heeft de Erasmusprijs 1978 toege
kend aan het „verschijnsel" pop
pentheater en in het bijzonder aan
vier buitenlandse poppentheater-
groepen. Het zijn de gebroerders Na-
poli uit Catania (Sicilië), het kleine
Franse ensemble van Yves Joly met
zijn „Théatre du papier", het pop
pentheater „Tandarlca" uit Roeme
nië en het in Amerika gevestigde
Bread en Puppet Theatre van de
Westduitser Peter Schumann. De
vier groepen beoefenen verschillen
de technieken van de poppenspel
kunst.
In de overweging bij de toekenning
wordt gesteld dat „het poppenthea
ter een van de oudste bronnen van
het theater ls. Het openbaart aan
kinderen en volwassenen, aan gelet
terden en ongeletterden de magie
van het theater, en het heeft door de
eeuwen heen kunstenaars van het
hoogste niveau en van de meest
uiteenlopende disciplines kunnen
boelen".
Op 3 Juni 1978 zal prins Bemhard als
ADVERTENT*
regent van de stichting in het paleis
op de Dam te Amsterdam de prijs
(totaal 200.000) aan de vier groe
pen uitreiken.
Na 3 Juni zullen de bekroonde groe
pen op verschillenden plaatsen ln
Nederland voorstellingen geven.
ADVERTENTIE
Te koop:
Uniek exemplaar van de
Elsevier, 1663
Groot formaat (48 x 29 cm).
Gebonden in orig. russisch lederen
band, compleet met alle koperen
hoeken en sloten.
Met gegraveerde titel, 6 kaarten,
en (extra bijgebonden) 336 gravu
res van P. H. Schut naar C. J.
Visscher. vele initialen en andere
versieringen:
ALLES OUDTIJDS SCHITTE
REND HANDGEKLEURD EN
MET GOUD GEHOOGD!
Prijs f 25.000-
Antiquariaat
Oude Gracht 206
Postbus 129
Utrecht - Tel. 030-316977
f 1
i \..Ja
öijbek dagbndt
Os, J. Overduine.a.
BEVRIJDING
Een bijbels dagboek voor
persoonlijke meditatie over
het thema 'bevrijding'
Geschreven door Ds.
Overduin en 10 andere
predikanten van
verschillende kerken.
Gebonden, f 26,-
Ds. J. Overduin e.a.
WONDER BOVEN WONDER
Een van de meest gevraagde
dagboeken over de grote
levensproblemen van deze
tijd. Voor elke dag van het
jaar vindt u een bijbelwoord
en een overdenking: kort,
eenvoudig, op de man af.
Gebonden, 18,25
Ds. J. van den Blink
MET HEM ALLEEN
Een prachtig dagboek vol
bezielende woorden. Na elke
dag overdenking een gebed.
Gebonden. 119.90
Dr. J.J. Buskes
BROOD VOOR HET HART
Een eenvoudig, levendig en
boeiend dagboek voor
persoonlijke meditatie en
voor gebruik in het gezin.
Een waardevolle hulp bij het
lezen van de Bijbel.
Gebonden, I 21,-
Verkrilgbaar In uw
boekhandel
ZOMER KEUNING - WAGENINGEN
De bijbelgenootschappen kunnen het met meer bijhouden, ze
komen aan het eind van hun financiële mogelijkheden Vorig jaar
verspreidden ze méér dan 300 miljoen bijbels of bijbelgedeelten.
Dit jaar vrager, nog meer christenen om een bijbel in hun eigen taal
Dat betekent: vele handen blijven leeg, want de bijbel moet op
rantsoen. Laat het zover met komen!
Dal kost u f 5.- per maand (meer mag natuurlijk ook). Met dit bedrag
steunt u elke maand een bijfcelproject ergens inde wereld Om onze
plannen voor dit jaar ie kunnen verwezenlijken hebben we nog
zeker 3.000 nieuwe leden nodig. Bent u iemand die blij is met de
bijbel en deze ook graag aan anderen doorgeeft? Laai hei dan met
bij „graag willen" DOE HET NUI Vul onderstaande bon in en word
lid. Dan kunnen we samen hel ideaal verwezenlijken Voor iedereen
een bijbel, in zijn eigen taai voor een prijs die hij kan betalen.
Ondergetekende geeft zich cp alt lid van de Bi|bel per Maand Club
Ovet de wipe van betaling ontvangt u
a ben xaadvn aan BIJBEL PER MAAND-CLUB
