aster III gewijd
an actueel
luziektheater
wie rijdt er
vanavond?
M
Op zoek naar grootouders ij
't Is al volop zomer bij Anno Reizen.
UNST
amioi^gizen
Kom langs. De vakantiegidsen liggen vooru klaar.
ndelvereniging
Messiah-
ditie voort
Graham Parker is
live indringender
dan in huiskamer
Veilig Verkeer Nederland - Postbus 287-Hilversum WW
wereldfilm van
Roeland Kerbosch
Nieuwe
boeken
Honderd baby's
sterven per jaar
aan wiegedood
Twee doden bij
verkeersongevallen
>1t
ERDAG 22 DECEMBER 1977
TROUW/KWARTET P11-RHS9
ADVERTENTIE
derde nummer van 1977
Paster" (een tijdschrilt in
vorm dat viermaal per
verschijnt) is vrijwel ge-
gevuld met artikelen en
louwingen over actueel
ektheater. Theater zoals
Ich in de jaren zeventig tot
ie heeft ontwikkeld.
Koopmans schrijft daarover
(gemeen informerend artikel,
li teksten opgenomen van mu-
eaterstukken van Willem
er (Oltre Tromba). Misha Men-
g (Hé Hé Hé. waar Is de mare-
Ito
Em
i Er
tnr Jac. Kort
he;
TERDAM Het was in april
lit jaar tweehonderdvijfender-
lar geleden dat de „Messiah"
t<*eorg Friedrich Handel te Du-
roor het eerst werd uitgevoerd,
rende deze ganse periode is dit
an zonder onderbreking op het
toire gebleven, hetzij in de oor-
ikelijke Engelse taal of in ver-
in de originele orkestbezet-
>f in de orkestratie van Mozart.
siah", dat de figuur van Jezus
Ie voorspelling van Zijn komst
wederkomst tot onderwerp
heeft dus niet het lot gedeeld
bijvoorbeeld Bachs Mattheüs
ie. die bijna een eeuw onder het
aeeft gelegen voor Mendelssohn
t ontdekte. De Britten hebben
(genaturaliseerde) landge-
r n! beter waardig getoond dan de
alvers dat met Bach hebben ge-
i. zij hebben Handel niet
lts een graf gegund te midden
;ngelands groten in de West
ier Abbey, maar zij hebben een
_tie gemaakt van het uitvoeren
zijn werken.
jent Jack P. Loory, die dinsdag
de Nederlandse HSndelvereni-
de Grote Zaal, de „Messiah"
lerde, heeft zich van meet af
bij deze traditie aangesloten,
voorziet hij zich bij voor
van Engelse solisten, maar hij
zich bovendien in het land van
omst diepgaand beziggehouden
de bronnen van Handels werk
alles wat daarop betrekking
Wat de solisten aangaat, dat
m ditmaal Jennifer Smith, sop-
James Bowman, counter-te-
Hein Meens, tenor en Ulrik
bas, resp. twee Engelse solis-.
een Nederlander en een Deen.
Nederlands Kamerorkest, Glen
Dn, klavecimbel en Simon C.
en. orgel, verzorgden het instru-
tale gedeelte uitstekend.
de uitvoering was duidelijk te
ten. dat het koor van de Handel-
niging zeer vertrouwd is met
muziek. Het zingt de moeilijk-
toren, dikwijls in snel tempo en
lemin licht, doorzichting en ex-
Isief, alsof het in het geheel geen
"nte kost. Loory verstaat de
It de tempi zo te kiezen, dat men
ner het gevoel van jachterig-
krijgt. Hij blijft in elk deel, of
een koor is of een aria, aan-
it hebben voor de expressie en
Is een grote verdienste. Datzelf-
"eden de solisten. Vooral van de
van sopraan, tenor en bas valt
goeds te zeggen. Prachtige
Ajmen, die hun aria's, naar het
Huik uit Handels tijd, fraai ver-
Hen en met grote muzikaliteit
berden. Uitermate artistiek
H ook de counter-tenor, maar,
H bij de meesten van zijn stem-
is zijn hoogte tamelijk onbe-
Kt van toonsterkte, hetgeen af-
doet aan het resultaat. Er was
deze uitvoering van de „Messi-
eer vee} belangstelling.
chaussee) en Leo Cuypers (De John
ny Rep Suite), Louis Andriessen
schrijft een soort verantwoording bij
zijn „Mattheüs Passion" en Louis
Ferron belicht zijn samenwerking
als tekstschrijver met Andriessen en
regisseur Leonard Frank in dat stuk
muziektheater. Bij elkaar een aantal
informerende artikelen over deze
kunstvorm, die de laatste jaren zo
sterk in de aandacht is gekomen.
Verder bericht de cultureel uitvinder
Gouwe Jan Bakker uitvoerig over
zijn Instituut van antidisciplinaire
studie. Hij geeft daarin een overzicht
(met veel eigen foto's geïllustreerd)
van zijn werk sinds zijn eerste ten
toonstelling in 1969. In een door Cor
Blok in 1974 gepubliceerd artikel
over Bakker („Werken in een hiaat")
dat in deze Raster in extenso is over
genomen. schrijft Blok over de ob
jecten van Douwe Jan Bakker o.m.
„Ze zijn geen statische eindpunten
van beeldende werkzaamheid, maar
instrumenten voor infiltratie in het
gebied van taal, denken en gedrags
patronen." Zijn objecten, aldus
Blok. zetten kracht bij aan de invita
tie op zijn onderzoek in te gaan
„door hun bestaan als zichtbare en
tastbare, kundig gemaakte werktui
gen en door de uitvoerigheid en con
sequentie waarmee de conceptie van
een visueel systeem er nu al in beli
chaamd is."
Met bijdragen van H. C. ten Berge, J.
Ritzerfeld, Michel Waisvisz, Sybren
Polet en Jacq Firmin Vogelaar wordt
dit interessante en met veel foto's
geïllustreerde nummer van Raster
(Bezige Bij, 191 blz. 19.50) gecom
pleteerd.
door Willem Jan Martin
Amsterdam Er gebeuren nog
steeds leuke dingen in het popwe
zen. Zoals bijvoorbeeld afgelopen
dinsdag het optreden van de Britse
formatie Graham Parker en The Ru
mour in het Amsterdamse Paradiso,
dat moeiteloos uitgroeide tot het
betere bühne-werk van 1977.
Daarover maak je mei elkaar een goeie afspraak, als de avond nog voor je
ligt Dan kunnen er op de avond zelf geen problemen meer over ontstaan. Want
als je „ik" hebt gezegd, gaat er af en toe automatisch een rood lampje bij je
branden. Je verantwoordelijkheidsgevoel tegenover de anderen waarschuwt je
dan even. Een volgende avond gaat dat lampje vanzelf bij een ander branden.
Zo vang je stilzwijgend dat gedoe over wel of niet drinken voor elkaar
op. Dat is het beste recept vooreen gezellig avondje uit
KINDERBOEKEN KINDERBOEKEN KINDERBOEKEN KINDERBOEKEN KINDERBOEKEN KT;
Kinderen hebben grootou
ders nodig, dat staat als
een paal boven water. De
relatie met hen kan ont-
spannener zijn dan die
met de ouders, die alle
zorg, verantwoording en
ook nog hun werk hebben.
Een grootouder heeft
vaak meer tijd, soms meer
wijsheid, zeker liefde,
want is het niet zijn eigen
klein-kind?
Een prachtig verhaal is
„Oma", van Peter H&rt-
ling. Kalle verliest als hij
vijf is zijn ouders bij een
verkeersongeluk, en oma
neemt hem in huis, in
weerwil van ooms „Op
jouw leeftijd, Erna?" want
67 is immers „oud?" „Wil
Jij hem soms hebben?
Klets toch niet," zei oma,
en dat tekent dit schitte
rende mens. Zij en Kalle
wennen aan elkaar, en dat
kost moeite. Want Kalle
schrikt vreselijk als hij
haar tanden in een glas
ziet staan, en merkt dat
hij de zijne niet even uit
Zijn mond kan halen. Hij
verbiedt haar de koffie te
slurpen, want dat mocht
van zijn moeder niet.
Zij corrigeert hem als hij
een vriendje uitlacht om
zijn geslis, „aan elk mens
mankeert wel wat, zo
heeft zij twee aaneenge-
groeide tenen." „Hebt u
nog meer gebreken?"
vraagt Kalle. „Denk je dat
ik jou dat allemaal tege
lijk aan je neus hang?"
vraagt oma. Zij doet de
Dit niet in de laatste plaats door het
toedoen van Parker zelf. Deze, het
zij maar weer eens gezegd, ex-pomp
bediende beschikt over een gedre
ven en gegroefd stemgeluid alsmede
een aantal compositorische opvat
tingen, waarmee tal van waardevol
le elementen uit de wat oudere
„rock-and-roll" en „rythm-and-blu-
es" op verfrissende wijze worden Kljpi |\A/P HPTflP
hergegroepeerd rond onveranderlijk '''vWVVO
heldere en directe muzikale lijnen.
Daarbij is er assistentie van een
aantal kundige jongelui, die dit vak
manschap als vertegenwoordigers
van de zogeheten „pub-rock" opde
den in het Engelse café-circuit: niet
de gemakkelijkste ambiance om
muziek te maken (een glas bier naar
je kop is zo „geregeld", als het de
heren niet bevalt), maar wel zeer
leerzaam.
badkamer op slot.
„Schaamt u zich voor mij,
oma?" Ja, Kalle, zo is het.
Het is maar dat oude men
sen niet meer mooi zijn
om te zien.
Zij vecht voor hem bij
ambtenaren, en laat zich
niet afschepen. Bij zich
zelf (na elk hoofdstuk zijn
haar privé-bespiegelingen
zeer ontroerend en vol hu
mor) overweegt zij dat het
opvoeden van het kind
haar doodmoe maakt,
maar dat het andeizijds is
of zij weer een zoon heeft.
Zij vertelt veel over vroe
ger. maar Kalle interes
seert zich voor wat giste
ren gebeurde; alleen naar
oorlogsverhalen luistert
hij met rooie oren, en daar
maakt zfj zich weer be
zorgd over. Fraai is het
bezoek van de gezinsvoog
des met groene oogscha
duw op, die alles zien
moet, alles weten, tot oma
tegen het juffrouwtje uit
vaart. „Ben ik een idioot?
Ben ik een heks uit een
sprookje? Heb ik mijn blo
te achterwerk aan de bu
ren vertoond? Heeft Kalle
gestolen, of wat?" „Nee.
maar op school gaat het
niet zo besten de ver
houdingen hier „Ik
heb al jaren geen verhou
dingen meer!"
Zelfs de ruzies met Kalle,
die voortkomen uit zijn
idealisering van zijn moe
der (met wie oma nu weer
niet overweg kon) brengen
de oude vrouw tot eerlijk
nadenken over dit alles:
„de dood maakt een mens
Na keetschoppen op
school, stinkbommen
gooien en vechten tot
bloedens toe raadt men
Poot toch aan, zijn moe
der In te schakelen, maar
nee, „ik zal gek zijn, die
maakt zo'n drukte, dat
hou je niet voor mogelijk."
Het is een beetje goed
koop voor iemand als Un-
gerer, om overbemoede-
ring (naar Amerikaans
model dan nog) en Freudi
aanse toestanden aan
kleine kinderen op te dis
sen. Al zijn zijn tekenin
gen luisterrijk, als altijd.
Maar er zijn ook andere
moeders.
Draak
Kenneth Grahame
schreef over een draak, en
hij wilde het ook al erg
mooi doen: zijn draak IS
geen draak, maar een fut
loos wezen dat weigert te
vechten, sonnetten dicht,
en zanikt over van alles.
Het in spanning door ie
dereen afgewachte ge
vecht met Sint Joris ver
ziekt hij doordat hij wei
gert te vechten, tenslotte
besluit hij tot een schijn
gevecht. Maar vuurspu-
wen is er niet bij, dreigen
en betoveren ook al niet.
Als je zo'n eeuwenoud ge
dierte van zijn mythe wilt
ontdoen moet Je geen kin
deren nemen als publiek:
die willen strenge regels
en voorspelbaar gedrag in
hun sprookjes, en gelijk
hebben ze. Een draak is
een draak en geen gezeur,
zó is hij niet spannend.
Wel prachtig geprodu
ceerd in bruine letter, en
met vorstelijke tekenin
gen van Ivo de Weerd.
Poes
Hij was het ook die teken
de voor de tekeningen in
„Ik wil mijn poes terug"
van Jacques Vriem, een
eerlijk verhaaltje waarin
een klein kind serieus
wordt genomen. Zijn poes
is weg en dat maakt zijn
bestaan aan bet wanke
len. Troost van ouders
helpt niet; alles huilt om
Teuntje, zelfs de regen. En
in de nacht verlaat het
kleine kind zijn bed om in
het park naar Teuntje te
gaan zoeken. Daar vindt
hij wel een klein soort
wolf, die hond heet, en
met hem teruggaat naar
zijn huis. Daar loopt zijn
vader radeloos naar Pieter
te zoeken. Gezamenlijk
vindt men nu de kat, die
zich in een kast had ver
stoken. Eerlijk en kinder
lijk, in korte zinnen, voor
lezen en vóórlezen.
Voor iets oudere kinderen
brengt Annet van Batum
weer een hele bundel Die
renverhalen. De omgeving
is altijd herkenbaar, bos,
park huls tuin of keuken,
ook wel boerderij. De die
ren hebben bij haar eigen
schappen van mensen,
daar kan men vóór of te
gen zijn, maar er valt best
door Gertie Evenhuis
veel te herkennen. De 23
verhalen bieden variatie
genoeg: van ééndagsvlieg
tot kip, eend, karper, en de
veldmuis, die in 't beuken
bos zijn lege notedop
vond, is ook present!
„Ze lopen gewoon met me
mee," zegt Kareltje in
Margaret Mahay's pren
tenboek, waar Stevan Kei-
log „ze" tekende: één nijl
paard en tenslotte 43 nijl
paarden, hij kan er niets
aan doen, ook al veroorza
ken ze door afmeting en
zwemlust nogal wat com
plicaties in huis en tuin en
school. Ze druipen tenslot
te af. Maar hoe komt het
dat aan het eind, als de
nijlpaarden weg zijn,
opeens giraffen achter de
verheugde Kareltje aanlo
pen? Tja, wie is er nou
graag alleen?
OMA. door Peter Hdrt-
ling, Leopold, f 3,90
Stefan en Stefan, Gertie
Evenhuis. Elsevier
f14.90.
Geen kus voor moeder,
Toni üngerer, Bruna,
f9.90
Er was eens een Draak.
Kenneth Grahame. Leo
pold 9,90
Ik wil mijn poes terug,
Jacques Vriens, Holkema
Se Warendorf, J 10,90.
Dierenverhalen, Annet
van Battum, Holland,
f15,90
Ze lopen gewoon met me
mee, Margaret Mahay,
Lenmiscaat f2,90.
En dan nog. over dieren,
zeer instructieve zaakjes
en weetjes bij:
Als je goed kijkt naar Oli
fanten
Als je goed kijkt naar Bij
en en Wespen
Als je goed kijkt naar Be
ren en Panda's
Als je goed kijkt naar de
Noordpool
Groot gebonden formaat,
32 blz., f9,50 per deel,
over landschap, dierge
drag, flora en fauna en de
kringloop van alles.
Stampvol afbeeldingen.
Parker en Rumour (de gitaristen
Brinsley Schwarz en Martin
Belmont, bassist Andrew Bodnar,
drummer Steve Goulding en Bob
Andrews aan de toetsen) hebben er
inmiddels al een serie uitstekende
platen op zitten en verrasten nog
onlangs met de zeer vitale elpee
„Stick To Me". Een concert is echter
toch wat anders, zeker waar de mu
ziek door een fikse dosis energie
wordt gekenmerkt. Dat kan men
beter in een zaal kwijt dan in een
studio, waar De Techniek meesten
tijds haaks staat op een al te voort
varende aanpak. Parker „live" was
zo dan ook nog een stuk gedrevener
en indringender dan we hem in de
huiskamer reeds hadden leren ken
nen. Hoogtepunten: „Not If It Plea
ses Me", „Soul On Ice", „Heat In
Harlem", „Hotel Chambermaid" en
„New York Shuffle", Dieptepvmten:
geen. Klasse, hoor.
DEN HAAG - Op het tiende jaar
lijkse Festival of the America's dat
op de Maagdeneilanden (Caribisch
gebied) is gehouden zijn twee films
van Roeland Kerbosch bekroond
met een bronzen Venus Medaille.
Het zijn „Niet alleen Han de Wit gaat
in ontwikkelingshulp" en „Brief aan
Vorster", De Han de Wit-film werd
drie jaar geleden door Kerbosch ge
maakt. Hij heeft nu een vervolg
daarop klaar „Retourtje Derde We
reld". Daarin ligt het accent op de
wederinpassing van ex-vrijwilligers
uit het ontwikkelingswerk in onze
samenleving en op de moeilijkheden
die zij ondervinden als zij hun erva
ringen en de conclusies die zij daar
uit trekken aan het „thuisfront" wil
len uitleggen.
Roeland Kerbosch heeft al veel films
op zijn naam staan die bijna alle
maal zijn opgenomen in landen van
de derde wereld en die de. politieke
en sociale ontwikkeling van die lan
den tot onderwerp hebben. Enkele
titels: „Revolutie in Afrika" (1972),
„De Antichrist" (1973) en „Vandaag
of morgen" (1975).
Leed eten, aspecten van de bio-indu-
strie, door Albert Stol. Uitgeverij
Agathon, Bussum. 210 blz., prijs:
19,90.
In Leed eten brengt Albert Stol een
groot aantal kritische pubiikaties
bijeen over de intensieve veehoude
rij, die de laatste jaren zijn versche
nen. Voor wie (nog) niet van alle
aspecten van de bio-industrie op de
hoogte is, biedt het boek een uitvoe
rig oveizicht van alle bezwaren die
naar voren zijn gebracht. Albert
Stol belicht aan de hand van bin
nen- en buitenlandse pubiikaties as
pecten zoals de vlees-consumptie in
de rijke landen, het gedrag van de
mens ten aanzien van het welzijn
van het dier en de positie van de
boeren die vaak gebonden zijn aan
langdurige contracten met de voe
derfabrikanten. Ook besteedt hij
aandacht aan de wetgeving met be
trekking tot het dier. de opvattingen
van de politieke partijen over de
industriële ontwikkeling van de
vleesproduktie en de verhouding
tussen bio-industrie en de voedselsi
tuatie in de wereld. Wat de dieren
zelf betreft, somt Albert Stol het
leed van de leghennen in de legbat
terijen, de eendagskuikens, de mest-
varkens, de mestkalveren en de
melkkoeien op zoals dat de afgelo
pen jaren beetje voor beetje naar
buiten is getreden.
Leed eten brengt weinig nieuwe as
pecten naar voren; het zet wel de
bekende feiten en meningen, aange
vuld met cijfers en statistieken op
een rij.
Zon en schaduw, streekroman van
H. Thijssing-Boer. Uitg. Amsterdam
Boek, Amsterdam. 271 blz - 19.90.
Bij uitgeverij Benedictus te Hilver
sum verscheen het tweede deel: Ga
even zitten. Kleine stukjes over gro
te dingen van M. Eising. 167 blz
19.50.
De stem van de meester, door Kahlil
Gibran. Ultg. Servire, Katwijk. 89
blz 10.-.
Simpkins
„Je hebt de
draken verwis
seld, Simp
kins."
ADVERTENTIE
l^ll Ui**' lil
IS
g-
li
anwRfiito
Autorenen j
(TM
"Th"* i
CnE3.1f.'C3.j 'i'.CZtX:
1 -^**>1
j;
Vakantieplannen? Dan ogenblik
kelijk naar de Amro Bank, want de
gidsen van Amro Reizen liggen nu voor
u klaar. Wat had u gedacht voor de
vorm van vakantie. De reisadviseurs
van Amro lichten u graag voor.
En hebt u gekozen, dan boeken ze
voor u. Net zoals ze uw reischeques
Stap dan snel even binnen bij
één van de 51S banken met dit vignet:
)ok als u gi
zomer? Zon, zand, zee? Bergen, bossen, regelen en uw verzekeringen en buiten-
meren? Een kort reisje? Een cruise? lands geld. Alles in cén hand, wel
Amro Reizen heeft uw favoriete zo handig. Kortom, hebt u plannen?
(Ook als u geen Amro-cliënt bent.)
UTRECHT (ANP) Ongeveer hon
derd van de ruim 177.000 baby's ln
ons land overlijden aan de wiege
dood. In Engeland sterven aan dit
onverklaarbare ziektebeeld per jaar
1800 zuigelingen. De wiegedood is de
dood van een zuigeling die tot op het
moment van overlijden gezond is, of
slechts lichte ziektesymptomen ver
toont en bij wie bij de lijkschouwing
geen afwijkingen worden gevonden
die de dood kunnen verklaren,
Op het ogenblik raken steeds meer
wetenschapsmensen ervan over
tuigd dat er waarschijnlijk geen
sprake is van één oorzaak van de
mysterieuze, plotselinge en geheel
onverwachte dood. Zo is gebleken
dat de meeste zuigelingen die door
de wiegedood getroffen worden tus
sen de twee weken en zes maanden
oud zijn. Het komt het meest voor
bij baby's van drie maanden. Daar
naast blijken meer jongens dan
meisjes op deze wijze te sterven en is
er een toeneming gedurende de win
termaanden. Het overlijden vindt
vaak plaats tussen middernacht en
zes uur 's morgens.
Ook zijn er sociale aanwijzingen.
Het komt vaker voor bij een onge
huwde moeder, bij jonge en jongge
huwde ouders en bij het eerste kind.
Vast staat dat het dikwijls te vroeg
geboren kinderen zijn, baby's die
kunstvoeding of vroeg flessevoeding
krijgen en kinderen met lichte ziek
tesymptomen. vaak van maag- en
darmkanaal of van de luchtwegen.
Een hoog natriumgehalte in de voe
ding blijkt ook gepaard te gaan met
een relatief hoog aantal gevallen
van wiegedood. Deze gegevens zijn
ontleend aan het blad Huisarts en
wetenschap.
8CHERMERHORN (ANP) - De 63-
jarige 3 P. de Reus uit Heiloo is
gistermiddag in de gemeente 8cher-
merhorn door een verkeersongeluk
om het leven gekomen. Bij het over
steken van een weg werd hij met zijn
fiets geschept door een auto.
DIEMEN De 28-jarige R. Kramer
uit Naarden is eveneens gistermid
dag op de Rijksweg in Diemen bij de
kruising met de Schipholweg ge
dood, toen hU met zijn auto op een
tegmoetkomende auto botste die
over de verkeersgeleider midden
tussen de rijbanen was geschoten.
