tof. Nooteboom
an financiën
Actie om Enschedese kerk te behouden
Hartstichting boos op Meij Ier
Geen fabricage van
treinstellen in ons land
Onderwijs
"loeming Van der Mei onzeker
Jurist begint
„fietsmuseum"
in de Domstad
)rdi der Stoel wil
Si getuigen in
Ietk Philip Agee
tOrange
Rij 25 km méér
tVfODil/ per volle tank.
MobilH de olie die
benzine bespaart.
'Aanslag op geloofwaardigheid'
Bonden vragen
steun voor KSH
Glimmerveen dient
klacht in
wegens smaad
Geld voor centrum
kinderkanker door
stichting beheerd
eerst m'n
Gcudfflicwtfe
opeteni.
Ook niet-katholieken willen Sint Josephkerk niet kwijt
Enige kerk
van Cuypers
in Twente
=^RDAG 22 DECEMBER 1977
BINNENLAND
T rouw/Kwartet3
112e parlementsredactie
HAAG Prof. mr. A. Nooteboom, hoogleraar belastin-
t aan de universiteit van Amsterdam wordt de nieuwe
secretaris van financiën. Hij zal minister Andriessen met
^bijstaan op het terrein van het belastingrecht, een onder
lat Andriessen zelf niet zo goed beheerst. De heer Noote-
is lid van de CHU, 49 jaar, getrouwd en heeft drie kinderen.
UTRECHT (ANP) - Een 35-jarig'
jurist uit Utrecht, Frits de Graaf,
heeft in de binnenstad van de Dom
stad een oude wasserij opgekocht
die hij, na verbouwing, wil inrichten
ais fietsmuseum. De jurist spreekt
zelf liever over een „archief". Hij
heeft al jaren oude fietsen verza
meld en inmiddels zijn er zes voor
oorlogse fietsen in oorspronkelijke
staat teruggebracht.
Hij heeft nu ondermeer een origine
le Burgers uit 1934, een dames-Fon-
gers uit 1927 en een dames-Gazelle
uit 1935. Daarnaast staan er nog der
tig fietsen op een opknapbeurt te
wachten. Het vinden van de origine
le onderdelen blijkt de grootste
moeilijkheid te zijn. Restauratie
kost ongeveer tweehonderd uur per
fiets. Het is de bedoeling dat de
ingang van het archief eruit zal gaan
zien als een fietsenwinkel anno 1900.
Behalve opgeknapte fietsen zal De
Graaf ook zijn werkplaats in het
archief huisvesten.
De oude leren zadels, bewerkte car-
bidlantaarns, vernikkelde koperen
lantaarns, verschillende modellen
dynamo's, handvatten van hout,
been en rubber en allerlei soorten
fietssturen zullen in een grote wand
kast in het archief te zien zijn.
toeming van de tweede CHU-
de heer Van der Mei
itenlandse zaken is gisteren
teif geworden. In politiek Den
thtfitstond twijfel over de vraag
Van der Klaauw (buiten-
e «zaken) de heer Van der Mei
en< staatssecretaris wil hebben.
daarover ontstond na-
buitenlandse zaken geruch-
heljentileerd werden dat Van der
kl|t meer onder de kandidaten
er|u komen.
e Idde overigens tot heftige ont-
"ïetjgen door Van der Mei zelf en
>enp zijde van de CDA-fractie.
orfcer Mei is nog steeds onze
oeM kandidaat," zei een CDA-
ct doerder. Van der Mei zelf zei
ar wond: „Men is bezig geweest
geruchten rond te strooien.
ls Hnog steeds kandidaat en hoe
\y<Mer afloopt hangt af van het
4c dat ik met de minister van
v1andse zaken daarover hoop
voor dat gesprek
der Mei echter gisteravond
ontvangen. „Dat geldt ook
idere kandidaat-staatssecre-
tija
Dm|
•t Spa bronwater bereid
(de natuur
tarissen, maar gezien de geruchten
over mijn persoon zou het prettig
zijn als het gesprek zo spoedig mo
gelijk plaatsvindt," aldus Van der
Mei. In CDA-kring wordt Inmiddels
ook de naam van het oud-CHU-Ka-
merlid mr C. A. Bos genoemd.
Een man die op Europees vlak grote
ervaringen heeft. Hij is sinds 1 okto
ber 1975 burgemeester van Katwijk.
De staatssecretaris van buitenland
se zaken zal zich met name met
Europese zaken bezig moeten hou
den, zo wordt aangenomea
Geen veto
Minister Van der Klaauw liet giste
ren officieel weten geen veto tegen
Van der Mei te hebben uitgespro
ken. Dat zei overigens verder niets
over de vraag of hij Van der Mei wel
of niet als staatssecretaris naast
zich wil hebben.
Over de derde nog te zoeken staats
secretaris, die voor handelspolitiek
uit WD-kring ls nog niet bekend.
Premier Van Agt streeft ernaar de
benoeming van alle staatssecreta
rissen voor de kerst rond te hebben.
De regeringsverklaring, waarin het
nieuwe kabinet het beleid voor 1978
in hoofdlijnen zal aangeven, zal op
16 januari in de Tweede Kamer wor
den afgelegd. De volgende dagen zal
hierover worden gedebatteerd. Eer
der was 9 januari als datum ge
noemd maar de tijd van voorberei
ding bleek dan te kort.
Terwijl de winter vandaag officieel begint, staan in het westen van het land de
narcissen in de kassen in volle bloei. Zo heeft bloemenkweker Homan in
Sassenheim handenvol werk om de bloemen tijdig voor de Kerstdagen op de
veiling af te leveren.
ADVERTENTIE
(ANP) Oud-minis-
buitenlandse zaken Van der
&\s niet bereid voor de advies-
issip voor vreemdelingenza-
getuigen in de zaak van de
alige CIA-agent Philip Agee.
tn der Stoel vindt dat hij dat
leer kan doen, nu hij minister
drijc heb bovendien geen toegang
ïdutot Agee's stukken, aldus de
erkinster tegenover de raadsman
tetülip Agee, mr. W. J. van Ben-
e. o. Deze had de heer Van der
als getuige opgeroepen.
Insehandeling van Agee's zaak
te e adviescommissie wordt van-
In Den Haag voortgezet. De
commissie buigt zich over het
Vc», dat Philip Agee heeft aange-
1 tegen de beschikking van
Inisterie van justitie om hem
verblijfsvergunning meer te
C.
in Bennekom verwacht, dat de
Issie slechts enkele weken no-
J. 1 hebben om de nieuwe minis-
a justitie een advies over Agee
brengen. Half januari kan de
er zijn definitieve besluit over
uitwijzing bekend maken, zo
Mr. Van Bennekom ver-
k^l dat de commissie slechts en-
eken nodig zal hebben om de
t minister van justitie een ad-
Virer Agee uit te brengen. Half
h kan de minister zijn defini-
Desluit over Agee's uitwijzing
maken, zo verwacht Mr. Van
:om.
1 commentaar staat op pagina 5
Van onze redacteur wetenschappen
AMSTERDAM „Professor Meijler heeft een ongemo
tiveerde aanslag gedaan op de geloofwaardigheid van
de gezondheidsvoorlichting." Dit commentaar geeft de
Nederlandse Hartstichting op de kritiek die de Utrecht
se hartspecialist dinsdag leverde op de volgens hem
„ongenuanceerde" propaganda van de stichting.
Meijler zei toen dat nog steeds niet afdoende is bewezen
dat wijzigingen in het dieet (minder vet, minder dierlijk
vet, minder cholesterol) de kans op hart- en vaatziekten
kleiner maken. Er zijn alleen aanwijzingen dat het zou
kunnen helpen, maar in de praktijk bewezen is er niets,
aldus Meijler, die zijn stellingname met recente uitspra
ken uit internationale vaktijdschriften onderbouwde.
De Hartstichting kijkt anders tegen de situatie aan. De
sterfte aan hart- en vaatziekten in Nederland is de
afgelopen jaren dalende, en de stichting vindt dat haar
„intense inzet op het gebied van de voorlichting tot
gezonde leefgewoonten tot die daling heeft bijge
dragen".
De stichting meent dat prof. Meijler zou hebben ont
kend dat het voorkomen van hart- en vaatziekten door
voedingsverandering mogelijk en zinvol is. Dat berust
op een misverstand. Hij ontkende alleen dat het nut van
zulke veranderingen wetenschappelijk zou vaststaan.
Verder zei hij: „Op zichzelf is er alle reden om redelijke
voorschriften op te volgen, ook al zijn die voorschriften
'tot stand gekomen op basis van aanwijzingen in plaats
van bewijzen."
ADVERTENTIE
Van onze Haagse redactie
DEN HAAO De Industriebonden
NW en NKV en de voedingsbonden
FNV hebben het nieuwe kabinet
dinsdag gevraagd om forse financië
le steun voor Koninklijke Scholten
Honig (KSH). De bonden verwach
ten, dat deze week de laatste hand
'wordt gelegd aan de reorganisatie
plannen voor het voedingsmiddelen
en zetmeelconcern.
Aan dat plan wordt in opdracht van
minister Van der Stee (landbouw)
gewerkt door KSH-commissaris
Van Heusden. Het ziet ernaar uit,
dat de aardappelmeelproduktie van
de KSH-fabrieken in Groningen
wordt gebundeld met die van (nu
nog) concurrent Avebe. Minister
Van der Stee had dat als „uitgangs
punt" aan KSH-commissaris Van
Heusden meegegeven. Avebe heeft
zich al verplicht om te zorgen voor
zuivering van het afvalwater, waar
toe KSH zelf niet in staat is ge
bleken.
Om die zuivering naar wens te laten
verlopen kan het zelfs nodig zijn dat
de produktie wordt weggehaald uit
de KSH-fabrieken en in de eigen
Avebe-fabriek wordt voortgezet.
Dat blijkt althans uit een uitspraak
van de Raad van State. De raad
heeft deze week beslist, dat KSH
mag doorgaan met het lozen van
ongezuiverd afvalwater op de
„smeerpijp" in de Eems.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De voorzitter van de
Nederlandse Volksunie, Joop Glim
merveen, heeft bij de officier van
justitie in Amsterdam een klacht
wegens belediging en smaad inge
diend tegen de journalist H. J. A.
Hofland.
Volgens Glimmerveen heeft deze
hem in het NOS-radlo-programma
Joumalistenforum betiteld als
„hoofdman van een misdadig zoot
je" en de leden van de Nederlandse
Volksunie „op één lijn gesteld met
een inbrekersvereniging en een sou
teneursclub". Naar de mening van
Glimmerveen heeft Hofland zich
daarmee schuldig gemaakt aan be
lediging en/of smaad jegens hemzelf
en aan opzettelijke belediging van,
aanzetting tot haat tegen en discri
minatie van een groep mensen we
gens hun levensovertuiging, op
grond van de artikelen 137c en d van
het wetboek van strafrecht.
Onlangs heeft de Amsterdamse offi
cier van justitie mr J. H. C. Pieters
de rechtbank gevraagd de extreem
rechtse Nederlandse Volksunie te
ontbinden. De klacht van Glimmer
veen, die wegens racistische uitla
tingen meermalen met de Justitie in
aanraking is geweest, zal door deze
zelfde officier worden behandeld.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAO Er is in ons land geen
toekomst voor de fabricage van
treinstellen. Een fabriek voor rol
lend spoorweg-materieel zou waar
schijnlijk hetzelfde lot ondergaan
als ooit de Utrechtse VMF-fabrieken
Werkspoor en Rolma, namelijk slui
ting na het maken van grote ver
liezen.
.Uit een rapport dat minister Tuyn-
man (verkeer en waterstaat) giste
ren heeft aangeboden aan de Twee
de Kamer blijkt het „vrijwel onmo
gelijk" te zijn een fabriek voor rol
lend materieel rendabel te maken.
Een ambtelijke werkgroep heeft be
keken of zo'n nieuw op te richten
bedrijf vervangende werkgelegen
heid kan bieden aan de mensen, die
bij noodlijdende onderdelen van het
VMF-Stork concern werken. Vol
gens die werkgroep zijn de vooruit
zichten ongunstig. De overheid zou
voortdurend financiële steun moe
ten geven (als dat al door de EG in
Brussel zou worden toegestaan): de
fabriek zou niet verzekerd zijn van
een vaste afzet; er zou niet snel
genoeg gereageerd kunnen worden
Van onze correspondent
GRONINGEN Een aparte stich
ting gaat het geld beheren dat door
de actie Geven voor Leven voor het
Academisch Ziekenhuis in Gronin
gen ten behoeve van de kinderonco-
logie is bestemd. Groningen krijgt
daarvoor 18,2 miljoen gulden om
een centrum op te zetten voor de
behandeling van kinderkanker.
In de stichting die het geld gaat
beheren zitten vertegenwoordigers
van het ziekenhuisbestuur, de medi
sche faculteit van de Rijksuniversi
teit Groningen, deskundigen en ad
viseurs.
Een andere taak van de stichting is
het vinden van nieuwe fondsen voor
de ontwikkeling van de kinderonco-
logie in Groningen. Binnen vijf jaar
moet het centrum ingepast worden
in de normale ziekenhuisvoorzienin
gen en zullen de lasten worden over
gedragen aan het Academisch Zie--
kenhuis. Om het centrum in stand
te houden zal dan een nieuwe inza
meling moeten worden gehouden.
ADVERTENTIE
het vers gebraden K) minuten haantje
van Herman Kramer. Joure
...'t ligt bij de vleeswaren
door Jac Lelsz
ENSCHEDE In Enschede is een actie begonnen om de neogothische Sint
Josephkerk aan de Oldenzaalsestraat te redden. Daarvoor zijn volgens de
Stichting Vrienden van de Jozefkerk (nü met een z en een f) een paar redenen.
Twee ervan zijn dat het bedreigde gebouw de enige kerk van architect P. J. H.
Cuypers in Twente is en voorts dat Enschede nauwelijks over oude monumen
ten beschikt omdat het in het verleden zo vaak door stadsbranden werd
getroffen, de laatste keer in 1862.
De kerk, die van 1894 dateert,
behoort niet tot de eerste pe
riode van de neo-gothiek en
werd daarom door de Rijks
dienst voor de Monumenten
zorg niet geplaatst op de lijst
van beschermde monumen
ten waarop 136 gebouwen
van een dergelijke stijl voor
komen.
De r.k. parochie in Enschede
kan de exploitatie van de 900
zitplaatsen tellende Sint Jo
sephkerk, mede door vermin
derde belangstelling voor de
diensten, niet meer bekosti
gen. Het kerkbestuur besloot
daarom de kerk af te stoten,
en zo nodig te doen slopen. In
de stad riep dat nogal emo
ties op, niet alleen bij paro
chianen. maarjook bij niet-
katholieken en zelfs bij bui-
ten-kerkelijken. Zo ontstond
de Stichting Vrienden van de
Jozefkerk, waarvan thans Els
Mazure als voorzitter op
treedt.
Op het ogenblik probeert
men op allerlei manieren geld
bijeen te krijgen om de Sint
Josephkerk overeind te hou
den. Dat valt nog niet zo hard
mee. Weliswaar heeft men de
eerste tienduizend gulden
binnen, maar er is een veel
voud nodig om te slagen. Wat
stelt men zich voor? Els Ma-
zure: „We zien het liefst dat
het gebouw zijn oorspronke
lijke functie behoudt, dus dat
men er kan blijven kerken.
Daarnaast willen we probe
ren er een culturele bestem
ming aan te geven, zodat ex
ploitatie mogelijk wordt". In
tussen is gebleken dat de
handreiking, die men van de
Rijksdienst voor de Monu
mentenzorg, de Bond Heem
schut en de provincie Over
ijssel heeft te verwachten,
zich zal beperken tot morele
hulp.
Gaaf
Het probleem, waarmee de
parochie onder meer zit, is
achterstallig onderhoud tot
een bedrag van minstens en
kele tonnen. De kerk zelf, die
zich met haar toren robuust
manifesteert en waarvan het
silhouet zich heeft verscherpt
nadat een nabijgelegen he
laas overbodige textielfa
briek werd afgebroken, is nog
bijna volkomen gaaf. Ingrij
pende wijzigingen hebben
niet plaatsgevonden. Zij is
geheel gestoffeerd met
kunstobjecten uit de neo-go
thiek. Altaar en beelden uit
de zogenaamde Mengelberg
periode, smeedijzeren hek
ken van de bekende Utrechte
se kunstsmid Kniep en over
vloedige muurschilderingen
van Colette.
Een punt dat volgens de
Vrienden van de Jozefkerk
ook pleit voor behoud van dit
gebouw is dat zij een rol heeft
gespeeld in de geschiedenis
van de r.k. vakbeweging.
Hiermee hangt de naam van
Alphonse M. A. J. Ariëns
nauw samen. Hij leefde van
I860 tot 1928, promoveerde in
1885 te Rome in de theologie
en was van 1886 tot 1901 ka
pelaan in Enschede. Naast
een inspirerend drankbestrij
der was hij een pionier op het
gebied van de vakorganisa
tie. In Rome verbleef hij bij
voorkeur in de volkswijken;
Don Bosco was zijn voor
beeld. Eenmaal in Enschede
trok hij zich het lot van de
wevers, spinners en andere
werknemers in de textielsec
tor aan, en zo kwam het tot
oprichting van de R.K.
Twentse Fabrieksarbeiders-
bond.
Paniek
Aanvankelijk lijkt de paro
chie de belangstelling voor
de Sint Josephkerk als wat
hinderlijk te hebben ervaren.
De Jozefkerk officieel Sint Josephkerk aan de Oldenzaalse
straat te Enschede, de enige kerk van P. J. H. Cuypers in
Twente. „Vrienden" beijveren zich om sloop van het neo
gothische gebouw te voorkomen.
Bemoeizucht, of hoe men het
ook noemen wil. Op een con
tactavond van de parochie
vielen woorden als rel en het
ze. Leden van het actiecomi
té mochten blijven, maar al
leen als toehoorders. Een
pastoor uit Duiven, die be
kendheid kreeg door zich met
succes in te sponnen voor het
behoud van zijn kerk, werd
de toegang tot de vergade
ring van de parochie gewei
gerd. De actievoerders waren
en zijn van mening dat
het slopen van markante ge
bouwen niet alleen een parti
culiere affaire is maar mede
een zaak van de gemeen
schap. Zij staan ook op het
standpunt dat zij niet ge
dwongen waren geweest „een
soort paniekvoetbal" te spe
len als Enschede over een ge
meentelijke monumenten-
verordening zou beschikken.
Volgens de Vrienden van de
Jozefkerk moet aan de af
braak van Enschede's bin
nenstad een einde komen. De
Tweede Wereldoorlog heeft
grote gaten geslagen, die op
gevuld zijn met kantoorreu
zen. Hierbij komt de crisis in
de textiel, waardoor verschil
lende fabrieken verdwenen.
Historisch herkenbare pun
ten, mooi of lelijk, zijn er bij
na niet meer. „Moeten onze
kinderen door een stad dwa
len zonder herinneringen,
zonder monumenten van een
vroegere cultuur?" vragen de
Vrienden zich af. Dit stimu
leert hen temeer zich druk te
maken voor het redden van
de Sint Josephkerk.
Diverse acties zitten nog in
het vat. Als er veel geld bin
nenkomt, zal men dat op het
gemeentehuls als een duide
lijke wenk van de burgerij
kunnen zien. Op het ogenblik
ligt daar een aanvraag van
het kerkbestuur een sloop
vergunning te verstrekken.
Alle kansen voor de 8int Jo
sephkerk zijn nog niet verke
ken, want binnenkort gaat
ook een werkgroep, gevormd
uit B. en W., kerkbestuur en
de Vrienden, zich met de
kwestie bezighouden.
als de vervoersbehoeften in ons land
veranderen.
Daarbij komt, aldus de werkgroep,
dat er geen hoge verwachtingen ge
koesterd mogen worden over extra
arbeidsplaatsen. Dat is te meer een
belangrijke conclusie, omdat een fa
briek in ons land de werkgelegen
heid van 260 Nederlandse werkne
mers bij het Duitse bedrijf Talbot
(in Aken) in gevaar komt. Het voort
bestaan van dit bedrijf is goeddeels
afhankelijk van bestellingen uit Ne
derland.
Het ambtelijke rapport wordt zeer
binnenkort gevolgd door een rap
port, waaraan VMF-Stork, de Neder
landse Spoorwegen en de vakbewe
ging werken. Minister Tuynman zal
het ambtelijke rapport „toetsen"
aan hun bevindingen.
Vervolg van pagina 1
De raad beveelt daarom aan om via
een ander systeem van onderwijs
deze cirkel te doorbreken. Gedacht
wordt aan „funderend onderwijs" sa
menvallend met de leerplicht, dus
tot zestien achttien Jaar. Bij ver
trek van school zouden de Jongeren
dan een „onderwljskapitaal" of
„leerrecht" moeten meekrijgen dat
zij later kunnen opnemen naarge
lang ze dat nodig vinden. Denkbaar
is zelfs dat de Jongeren verplicht
worden na het funderend onderwijs
eerst „een periode van maatschap
pelijke ervaring" door te maken. Dit
systeem van „wederkerend onder
wijs" zal dan ook ertoe bijdragen dat
onderwijs en arbeidsmarkt beter op
elkaar aansluiten.
Dit nieuwe systeem van wederke
rend onderwijs zou dus in de plaats
moeten komen van het huidige sys
teem, waarbij eerst de hele opleiding
wordt afgemaakt, en men vervolgens
in principe niet meer op de school
banken terugkeert. Het wederke
rend onderwijs-stelsel is dus iets an
ders dan het „tweede-kans-onder-
wijs" voor volwassenen die op latere
leeftijd alsnog een opleiding willen
afmaken of beginnen waarvoor zij in
hun schoolleeftijd niet voelden. De
„moeder-mavo's" zijn een voorbeeld
van dit laatste.
Andere organisatie
In de tweede plaats beveelt de we
tenschappelijke raad aan de arbeid
heel anders te gaan organiseren. Van
elk soort werk moet een appel uit
gaan om te leren, dus om ervaring op
te doen waarmee men verder kan
komen. Deze aanbeveling sluit aan
op de algemene behoefte aan verbe
tering van de kwaliteit van veel van
het werk. Elk werk moet bloeiend
worden gemaakt, niet monotoon
zijn, gelegenheid bieden tot onplooi-
ing, en zo weinig mogelijk bezwaren
de omstandigheden hebben.
Voorwaarde bij dit alles is wel dat er
voldoende werkgelegenheid zal zijn,
zodat er voor iedereen die werken wil
een baantje is. „Geen baan hebben
betekent het ontberen van een socia
le rol die van het allergrootste be
lang is voor het gevoel van erkend en
geaccepteerd zijn temidden van de
medemensen". De overheid zou kun
nen bevorderen dat er bezigheden
komen die deze rol van het huidige
werk overnemen. Maar deze bezighe
den zullen door de mensen dan wel
gelijk moeten worden gewaardeerd
als werk. Dat ls een langademig pro
ces van ombuiging van waarden, ge
drag en mentaliteit, wat door de
overheid niet kan worden afge
dwongen.
Lange termijn
Mevrouw In 't Veld wees erop dat de
aanbevelingen van de raad een zaak
zijn voor de lange termijn, „de ko
mende dertig jaar". Zij is „niet pessi
mistisch" over mogelijke weerstan
den bij groepen in de samenleving
wier bedje minder automatisch ge
spreid zal zijn. „De huidige strakke
arbeidsverdeling is eerder een last
dan een voordeel, denk ook maar
eens aan de vernieuwing in de indu
strie waarvoor alom wordt gepleit.
En los van de sociale ongelijkheid zal
er ook iets moeten gebeuren aan
verbetering van de aansluiting van
onderwijs en arbeidsmarkt
Het principe van de gelijkheid is
thans al tot op zekere hoogte aan
vaard. We vinden dat iedereen, onge
acht zijn positie, recht heeft op een
auto of buitenlandse vakantie. We
vormen pen culturele eenheid. Dat
gaat wringen en spanningen geven
als de huidige sociale ongelijkheid
niet verandert."
Mevrouw In 't Veld wees op de pola
risatie en sociale agitatie van enige
jaren geleden. ZIJ is ervan overtuigd
dat die agitatie gemakkelijk kan te
rugkeren, omdat de oorzaken ervan
nog steeds aanwezig zijn, ook al ls
het elan van actievoeren als in een
golfbeweging nu wat weggeëbd.
„Als u dit verschrikkelijk vond, dan
hebt u volkomen gelijk
