[oordelijke provincies
illen baksteenindustrie
Centraal Beheer
wil Heveadorp
de amro bank
innewyork
r
Inspraakproblemen
bestemmingsplannen
Langzaam proces
afsterving dreigt
bedrijfsleven wil betere
oegang Japanse markt
Amerikaanse militairen in
de knoei door lage dollar
Ontslagen
bij Friki
%ns op flink stuk werkgelegenheid
nport Nederl produkten stagneert
'Saneringsplan
scheepsbouw
onvoldoende'
Licht herstel op valutamarkten
'Hoge kosten en vaak frustraties'
Staatslening wordt
350 miljoen gulden
Hypotheekrente per 20 dec.
JERDAG 22 DECEMBER 1977
FINANCIËN EN ECONOMIE
Trouw/Kwartet P15-RS17-H19
i Jan Sloothaak
iNINGEN/ARNHEM Het wordt de baksteenindustrie in het rivierengebied in verband met
i-eisen steeds moeilijker gemaakt om aan grondstof (klei) te komen, terwijl de klei in het
ien voor het opscheppen ligt. Waarom zou je die baksteenindustrie dan niet gedeeltelijk
plaatsen naar dat Noorden?
gedachte lanceerde de Indu-
md CNV op een hoorzitting
Je werkgelegenheidsnota van
ivincie Groningen. Na een lan-
riode van sterke teruggang gaat
Je baksteenindustrie nu weer
De kans om een stuk werkgele
ed in Noord-Groningen en wel-
jook Friesland van de grond te
ïn, moet gegrepen worden nu ze
}jkt te zijn, aldus het CNV.
baksteenindustrie kon een poos-
i 'eleden zijn produkt aan de
jtstenen nog niet kwijt. Dat is
nders door wijzigingen op het
van wonen. Er komen minder
^en meer laagbouw", zegt Frits
!0 van de Industriebond CNV.
idee om in het Noorden alterna-
n te zoeken voor de fabrieken in
rivierkleigebied heeft hier en
aandacht getrokken. In de bak-
's lindustrie zelf wordt overigens
{houdend gereageerd.
_teker
is echter, dat er op het ogenblik
ss'«tenen worden ingevoerd uit het
,'jnland en dat de bouwwereld
sa en been klaagt over lange
*a'httijden. De terughoudendheid
s^e baksteenindustrie zelf vloeit
2«al voort uit onzekerheid of de
Wikkeling zich door zal zetten.
H gaat inderdaad weer goed maar
'9JU1 meteen maar bijvoorbeeld je
"juktie te gaan verdubbelen is
zo simpel. Veel hangt bijvoor-
'od af van het beleid van de over-
in feite onze belangrijkste
jt", aldus directeur P. Boek-
sdt van de Steenhandel Gro
ten.
j, is het tijdperk van de sanering,
9» sluiting van diverse fabrieken in
Ier meer Groningen, achter de rug
wordt er al weer gestreefd naar
ISduktie-uitbreiding. Vooralsnog
3 «curt dit echter door modernise-
5 en opvoering van de efficiëntie,
®ar niet direct door de bouw van
iouwe fabrieken.
,ock bij de Vereniging „De Neder-
,jdse Baksteenindustrie", een in
sihem gevestigde centrale organi
se is men erg terughoudend, zij
1 niet direct afwijzend. De bak-
j'nindustrie voelt er vooralsnog
voor naar alternatieven te zoe-
omdat men zich sterk wil ma-
32 om tóch de benodigde klei in het
^rengebied te blijven winnen. De
sderse autoriteiten hebben een
Hverp-streekplan Midden Gelder-
el gelanceerd. Het is de bedoeling
uiterwaarden van de rivieren in
cherming te nemen en dat bete-
it ook een vermindering of beëin-
ing van de kleiwinning omdat het
leu hierdoor wórdt veranderd.
C. A. Geurs, directeur van de
ierlandse Baksteenindustrie, ver-
uwt er echter op dat de continu-
t van de fabrieken niet in gevaar
worden gebracht
rmijn
J. C. Keiler, directeur van de
eniging Baksteentechniek laat
1 wat genuanceerder uit. Hij sluit
t uit dat de kwestie op de lange
mijn actueel wordt. „Het streek-
n èls het nadelig voor ons zal
1 wordt niet van de éne op de
jere dag uitgevoerd. Maar je weet
luurlijk nooit of het over bijvoor-
ild vijftien jaar niet eens actueel
worden. In dat geval zouden er
ar twee gebieden als alternatieve
Van een onzer verslaggevers
ARNHEM Voor de steenfabrieken in dat gebied dreigt een
langzaam proces van afsterving, indien het ontwerp-streekplan
Midden-Gelderland ongewijzigd zou worden aangenomen.
Dit bleek in de persconferentie, ter gelegenheid van de jaarlijkse „Baksteen
dag" in Arnhem. Juist in de gebieden waarop de betrokken steenfabrieken
voor de geschikte grondstof zijn aangewezen, wordt de verlening van
ontgrondingsvergunningen drastisch beperkt, zo niet uitgesloten.
Dat zien de steenfabrikanten als een regelrechte bedreiging voor het
voortbestaan van deze tak van industrie, en daaraan is dan or k uitdrukking
gegeven tijdens de hoorzittingen over het ontwerp-streekplan Midden
Gelderland vorige week.
de grondstof klein ontbreekt het niet. „We hebben voor eeuwen
n genoeg," aldus de heer Wesseling.
Knipsel uit de Trouw van 14 december 1977
vestigingsmogelijkheid in aanmer
king komen, Twente en het
Noorden".
Hier doorheen blijft dan ook nog de
vraag spelen, of de groei (inmiddels
tot boven de twee miljard stenen per
jaar) doorgaat. Prognoses zijn nau
welijks te maken, aldus mr. Geurs.
Men baseert zich op de verwachte
bouwactiviteiten, maar daarvan zijn
allerlei variteiten in omloop en dan
is het ook nog de vraag welk aandeel
de baksteen daarin zal hebben. De
heren Geurs en Keiler verwachten,
dat door een produktieverhoging als
gevolg van modernisering en uit
breiding van enkele fabrieken de
situatie zich in 1980 weer zal hebben
gestabiliseerd.
De districtsbestuurders van het
CNV vinden echter, dat beraad op
de mogelijkheden zeker zinvol is nu
de vraag naar bakstenen zo sterk is
toegenomen dat invoer uit het bui
tenland nodig is en de bouwwereld
steen en been klaagt over de lange
levertij den.Ze zien hierin ook een
taak voor instellingen als het ETI-
Grouingen en de Noordelijke Ont
wikkelingsmaatschappij (NOM).
Bovendien vraagt men zich af in
hoeverre de baksteenindustrie zich
uit zijn tent wil laten lokken, zo lang
men nog hoop heeft zijn greep op
het rivierengebied te kunnen be
houden.
Vijftien
Frits Hanco wordt nog in deze ge
dachte gestaafd, door een gesprek
met een deskundige van de Vereni
ging Bedrijfsanalyse Baksteenindu
strie. Deze acht het in principe mo
gelijk, dat er op de noordelijke klei
plaats is voor een vijftiental fabriek
jes die elk tien tot twaalf miljoen
stenen per jaar zouden kunnen fa
briceren en directe werkgelegenheid
voor een tweehonderdvijftig man
zouden betekenen. Daarbij komen
dan nog de bijkomende arbeids
plaatsen in bijvoorbeeld de tran
sportsector.
Overigens zien de heren Geurs en
Keiler juist in het transport één van
de minpunten van overplaatsing
naar het noorden, zo dit ooit nodig
mocht worden. De afstand van het
Noorden naar de Randstad is veel
NDStN HAAG Het Centraal Orgaan voor de economische be
lt" ikkingen met het buitenland, dat de exportbelangen van alle
Jedingen van het Nederlandse bedrijfsleven behartigt, heeft in
c«n jongste periodieke verslag de hoop uitgesproken, dat de
'luister van economische zaken spoedig een bezoek aan Japan
'ïngt. Dit om de Japanse autoriteiten ertoe te bewegen lets ten
fcoeve van de Nederlandse export naar dat land te doen.
5»
1 februari van dit jaar heeft een
legatie van het ministerie van eco-
mische zaken reeds voorbereiden-
'f besprekingen in Tokio gevoerd,
'l gaat hier. volgens het Centraal
aan, om een dringend probleem,
[nt Nederland heeft in zijn han-
Isverkeer met Japan een sterk toe-
fnend tekort. Dat komt vooral
Dr het feit. dat de Japanse invoer
Nederlandse produkten volledig
jneert. De Nederlandse invoer
i Japanse produkten blijft daar-
:gen zeer sterk oplopen.
t Centraal Orgaan vindt, dat er
aanleiding is, dat de Japanse
<n oriteiten eindelijk eens daadwer-
i is^ijk concrete maatregelen nemen
de invoer van Nederlandse pro-
Én, waarvoor in Japan zonder
1 een markt is. te bevorderen,
ouden de Japanse autoriteiten
ig maatregelen moeten nemen
mogelijkheden voor verlenen
**|n Nederlandse diensten, waarvoor
uJ Japan eveneens in steeds b^lang-
Iker mate vraag aanwezig ls. uit te
-leiden.
Het is onduidelijk, waarom van Ja
panse zijde tot dusverre niet positief
is gereageerd op concrete wensen,
die Nederland naar voren heeft ge
bracht. Aldus het Centraal Orgaan
voor de economische betrekkingen
met het buitenland.
ADVERTENTIE
groter, dan van het rivierengebied
en dat werkt kostenverhogend.
Vooral omdat juist de Randstad de
meeste stenen afneemt.
Het overplaatsen van een fabriek is
bovendien een kostbare zaak, ook
als men rekening houdt met een
mogelijke overheidssubsidie van
veertig procent. Een nieuwe fabriek
kost gauw veertig tot vijftig miljoen
gulden.
Bovendien speelt in het Noorden
evengoed de kwestie van het milieu.
Districtsbestuurder R. Tiekstra van
de Voedingsbond CNV geeft dit toe,
maar daar staat volgens hem een
voordeel tegenover. De landbouw
zou er op bepaalde plaatsen mee
gebaat zijn dat de zware en vette
klei wordt weggegraven.
Onderzoek
Zowel bij het ETI-Groningen als bij
de NOM meent men dat de bak
steenindustrie het zeker waard is in
de gaten te houden. Drs. F. A.
Groen, stafmedewerker van het
ETI, heeft zelf een onderzoek ge
pleegd in verband met de voorgeno
men bouw van een nieuwe steenfa
briek in Boerdam. „Er is op dit mo
ment onvoldoende bekend om alles
te kunnen overzien, maar ik zou een
onderzoek zeker de moeite waard
vinden", zegt hij.
De heer Groen meent, dat dit zou
kunnen worden aangekaart in het
kader van het Integraal Structuur
plan Noorden des lands (ISP). Drs. J.
J. van Kappel, adjunct-directeur
van de NOM: „Het heeft al een poos
je onze aandacht. DE NOM neemt
zelf deel in steenfabriek Schenke-
schans bij Leeuwarden".
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM De plannen van ir
Stikker, topman van Rijn-Schelde-
Verolme, voor sanering van de Ne
derlandse scheepsbouw, zijn vol
strekt onvoldoende. Dat is de me
ning van de leden van de Industrie
bonden NW en -NKV bij de grote
werven die op twee na (NDSM in
Amsterdam en KSM in Vlissingen)
in het Waterweggebied gevestigd
zijn. In het plan Stikker komen
enkele honderden arbeidsplaatsen
te vervallen.
Volgens bestuurder H. Berkhout
van de Industriebond NW betekent
het standpunt nog geen afwijzing,
die ertoe leiden zal dat zijn bond en
de Industriebond NKV uit de Be
leidscommissie Scheepsbouw zullen
stappen. „De vraag of wij deze com
missie (met werkgevers en overheid
red.) verlaten, is nog niet aan de
orde. Dat komt pas als er meer be
kend ls over de voornemens met de
rest van de Nederlandse scheeps
bouw." Het plan Stikker geldt de
grote en zeer grote werven, alsmede
de off-shore (bouw van platforms
voor bijvoorbeeld oliewinning op
zee).
Ir. Stikker is één van de vijf mensen,
die de beleidscommissie plannen
voorleggen voor inkrimping van de
Nederlandse scheepsbouwcapaci-
teit. De kaderleden van de Indu
striebond CNV en de Unie BLHP
(hoger personeel) bij de betrokken
werven hebben gisteren „geen
doorslaggevende argumenten" ge
vonden voor afwijzing van het plan.
Volgens een verklaring van de beide
bonden „is het niet in belang van de
scheepsbouw om uit de Beleidscom
missie té stappen."
In het plan - Stikker worden twee
werven met sluiting bedreigd: Piet
Smit (450 werknemers) en IHC Gus
to (750 man personeel). Volgens be
stuurder B. Nieuwland van de Indu
striebond CNV is er voor een belang
rijk deel van de werknemers vervan
gende werkgelegenheid bij andere
werven. „Wellicht zijn gedwongen
ontslagen niet nodig", aldus Nieuw
land.
BONN (AP) De voortdurende daling van de koers van de
dollar heeft duizenden in de Bondsrepubliek gelegerde
Amerikaanse militairen en hun gezinnen financieel een stuk
achterop gebracht. Zij moeten het veel kalmer doen en er
zijn al militairen, die hun gezinnen naar huis hebben gezon
den zolang de toestand slecht blijft.
In de Bondsrepubliek zijn onge
veer 200.000 Amerikaanse militai
ren gelegerd. De lage dollarkoers
wordt nog het meest pijnlijk ge
voeld door de ruim 20.000 militai
ren, die hun gezinnen voor eigen
rekening hebben laten overko
men en die wegens hun rang niet
in aanmerking komen voor gratis
woningen, door het militaire ap
paraat beschikbaar gesteld.
De daling van de dollarkoers,
waarmee de wereld nu al enige
tijd wordt geconfronteerd, wordt
door een aantal economen beti
teld als een pokerspel, waarin de
Ver. Staten de beste kaarten in
handen hebben. De inzet is hoog.
Zo is het bijvoorbeeld niet uitge
sloten, dat een verdere daling van
de waarde van de dollar de olie
producerende landen in de verlei
ding zal brengen om de olieprijs
die in dollars wordt uitgedrukt
te verhogen, al ziet het daar op
dit moment niet naar uit. Dat zou
niet alleen nadelig zijn voor de
Ver. Staten, maar ook een eventu
eel economisch herstel van de
geïndustrialiseerde landen be
lemmeren. Nog daargelaten de in
vloed op de economieën van de
ontwikkelingslanden, die het he
lemaal zwaar te verduren zouden
krijgen.
Inmiddels heeft de dollar gisteren
na de daling van de beide vooraf
gaande dagen van deze week een
licht herstel te zien gegeven in
Europa. Op de Amsterdamse va
lutamarkt ging de notering na
een opening op 2,2830-60 verder
omhoog tot 2,29575-2,29825. Het
slot van dinsdag was 2,2825-50.
Bankpapier deea 2,25-2,35.
Ook in Frankfort kon de dollar
iets aantrekken. Gesloten werd
hier op DM 2,1175, na een slot van
dinsdag van DM 2,1090.
Van een onzer verslaggevers
ENSCHEDE De inspraakprocedures die door de gemeenten
worden gehanteerd bij het wijzigen van bestemmingsplannen
vertonen een bonte verscheidenheid. Terwijl nog lang geen
overeenstemming bestaat over de vraag wat men met inspraak
precies wil bereiken, wordt met allerlei inspraakmiddelen en
methoden geëxperimenteerd.
Daarmee schetste drs J. W. van Zun-
dert van de afdeling bestuurskunde
van de Technische Hogeschool
Twente gisteren inspraakproblemen
bij (gemeentelijke) bestemmings
plannen.
De huidige experimenten met in
spraak gaan, zo vervolgde hij, dik
wijls gepaard met hoge kosten. De
inspraak veroorzaakt daarbij boven
dien in veel gevallen meer frustraties
dan men ermee voorkomt.
Hij meende, dat de toepassing van
de inspraak in de gemeentelijke be
stuurspraktijk onder de verantwoor
delijkheid en controle van de ge
meenteraad dient te worden ge
bracht. De gemeenteraad zal zich
moeten beraden over inspraakin
structies aan burgemeester en wet
houders. Voor hen is een
inspraakverordening een geschikt
middel om dergelijke instructies
vast te leggen. Ook voor het publiek
zal daarmee meer duidelijkheid kun
nen worden geschapen in het ver
loop van een inspraakprocedure.
Afhankelijk van de veranderingen
die dit bestemmingsplan in een be
staande situatie teweeg gaat bren
gen, kan de inspraakprocedure meer
of minder uitvoerig worden opgezet.
Bij die opzet moeten b. en w. ook
rekening houden met de beschikba
re tijd. personele middelen en finan-
DEN HAAG De 8,25 procent
staatslening, waarop maandag via
het tendersysteem kon worden inge
schreven, wordt 350 miljoen gulden
groot. De koers van uitgifte wordt
100,30 procent.
De toewijzing op de lening, die
wordt afgelost in de jaren 1979-1993,
vindt ten volle plaats voor diegenen,
die hadden ingeschreven tegen een
hogere koers dan 100,30 procent. De
inschrijvingen tegen 100,30 procent
worden voor 85 procent gehono
reerd. Op inschrijvingen tegen een
lagere koers wordt niets toege
wezen.
Naam
bank
Rente vast
gedurende:
Afsluitprov.
(procenten)
Rentepercentages
met zonder
gemeentegarantie
ABN
5 jaar
1 jaar
1.5
15
8.75
8.5
8.75
8.5
AMRO-Bank
5 jaar
variabel
1.5/2.-
1.5/2.-
8.75
8.5
8.75
8.5
Bouwfonds
30 jaar
5 jaar
2 Jaar
1.5
1.5
1.5
93
89
8.7
9.3
8.9
8.7
Centraal Beheer
10 jaar
-
8.5
8.5
Ennia
10 jaar
-
8.5
8.5
Nat. Nederl.
10 jaar
5 jaar
-
85
8.5
85
85
Rabo Bank
adviesrente
variabel
1.25
9.-
9.-
Rabo-Hyp-Bank
5 jaar
15
9.-
9-
RPS
5 Jaar
1-
8.5
85
Stad A'dam
5 jaar
1.-
8.5
85
Westland
Utrecht
standaard
no risk
budget
5/10 jaar
5/10 Jaar
variabel
2.
2-
2.-
8.8
9.2
8.5
9-
94
8.5
Geldt voor alle levensverzekeringmaatschappijen die lid zijn van de
NVBL.
De hypotheekrente blijkt nog steeds - 2IJ het langzaam - iets omhoog
te gaan naar 8.75 4 9*. Opmerkelijk Is dat de Rabo-Hypotheekbank
deze week als eerste van de grote banken naar 9% is gegaan
(Publikatie samengesteld door de Vereniging Eigen Huis in Amers-
loort)
RENKUM De verzekeringsmaatschappij Centraal Beheer in
Apeldoorn heeft vergevorderde plannen om Heveadorp, een
kleine buurtschap rond de Vredestein-fabrieken in Doorwerth
(gemeente Renkum) aan te kopen als beleggingsobject. Een
projectontwikkelaar heeft inmiddels plannen bij de gemeente
ingediend die voorzien in de renovatie van de ruim tachtig oude
woningwetwoningen en de bouw van bijna driehonderd nieuwe
koopwoningen.
den Inspraakbomen groeien niet
tot de hemel, zo voegde hij hieraan
toe.
Grondbeleid
Drs. A. Dahm, hoofdambtenaar bij
de afdeling grondbeheer van de ge
meente Apeldoorn, ging in zijn toe
spraak in het bijzonder in op de
financiële gevolgen van het huidige
grondbeleid. Hij bestreed de algeme
ne mening, dat de gemeenten kapi
talen zouden verdienen bij de aan-
en verkoop van grond. Volgens hem
verliezen de gemeenten vaak bij het
bouwrijp maken van de grond.
Hij verwees in dit verband naar pu-
blikatles over het gemeentelijk
grondbeleid, waaruit blijkt dat regel
matig „fikse" tekorten worden gele
den op de exploitatie van bouw
grond en daarmee op de uitvoering
van bestemmingsplannen. Het gaat
hier, aldus deze hoofdambtenaar, om
een van de belangrijkste economi
sche problemen waarmee de ge
meenten momenteel hebben te
kampen.
Volgens de gemeentevoorlichting
van Renkum zal Centraal Beheer
ongeveer 25 miljoen gulden gaan be
talen voor de aankoop van het dorp,
dat praktisch geheel in het bezit is
van Vredestein. Deze onderneming
zal in april 1978 elders in Renkum
een nieuwe fabriek bouwen. De oude
fabrieken in Heveadorp zullen wor
den gesloopt. De totale kosten om
het dorp na de sloop van de fabrie
ken opnieuw geschikt te maken voor
bewoning, zullen rond de 40 miljoen
gulden liggen. Naast de sloop en de
renovatie moeten ook wegen worden
aangelegd en zal de eertijds door
puin bedolven beek in het gebied
haar oorspronkelijke loop terug
krijgen.
Na renovatie zullen de oude Vrede-
stein-woningen worden verkocht
aan de Centrale Woningstichting in
Renkum, die de huizen zal verhuren.
Een aantal zeer verwaarloosde hui
zen zal worden gesloopt. Het ligt in
de bedoeling over twee jaar met de
sloop te beginnen. In 1985 zal het
gehele plan klaar moeten zijn. Het
dorp zal vermoedelijk zijn naam He
veadorp verliezen en een woonwijk
worden van Doorwerth, aldus de ge
meentelijke voorlichter.
De ondernemingsraad van DU
PONT DE NEMOURS NEDER
LAND in Dordrecht ls van mening,
dat de produktie van Orion in Dor
drecht nog een aantal jaren kan
worden voortgezet zonder al te grote
kosten. Hierdoor kan een periode
worden overbrugd, waarin in Dor
drecht een nieuw project door Du
Pont kan worden opgezet. Boven
dien is het mogelijk, dat de econo
mie in die periode weer aantrekt en
de „Orlon-situatie" verbetert. De
ondernemingsraad zet zich af tegen
een mogelijke sluiting van de fa
briek in Dordrecht en voortzetting
van een Orlonfabriek in Maydown.
De directie heeft toegezegd het ad
vies van het personeel te bestude
ren. In januari wordt een beslissing
verwacht.
PAKTANK NEDERLAND (on
derdeel van het Pakhoedconcern)
heeft over het tweede halfjaar 1977
een aanzienlijk verlies geleden. Er
zijn geen tekenen, die op een keer
punt ln 1978 wijzen. Ook de activi
teiten van Paktrans in Nederland
laten voor de tweede helft van 1977
een neergaande ontwikkeling zien in
opbrengsten en resultaat. De vast
goedactiviteiten van Blauwhoed
verlopen naar wens.
RABOBANK verwacht, dat het
balanstotaal dit jaar dicht bij de 60
miljard gulden in de buurt, zal ko
men Een stijging van ongeveer 18
procent ten opzichte van 1976. Ook
het resultaat hoewel relatief mis
schien wat lager dan vorig jaar is
heel bevredigend.
Minder werk voor
zo'n 600 mensen
DEN HAAG In antwoord op
schriftelijke vragen vanuit de Twee
de Kamer heeft minister Van der
Stee (Landbouw) laten weten, het
vrijwel onontkoombaar te achten
dat bij de pluimveeslachterij Friki
in Boxmeer arbeidsplaatsen verlo
ren zullen gaan. Er moet, volgens de
minister, ernstig rekening worden
gehouden met capaciteitsinkrim
ping in Boxmeer.
De bewindsman bevestigt, dat het
voorstel om de drie bestaande
pluimveeslachterijen Friki. Beke-
brede en Goossens te fuseren niet
uitvoerbaar blijkt te zijn. Thans
wordt nagegaan of een fusie in een
andere opzet is te realiseren Het
oorspronkelijk fusie-plan, zo blijkt
uit het antwoord, voorzag in een
afname van de werkgelegenheid van
ongeveer 600 man. Volgens de minis
ter is „nog niet duidelijk" hoe de
vooruitzichten zijn voor de werkge
legenheid nu dit plan niet doorgaat
Waarschijnlijk zal ongeveer een
evengrote afname van het totale
personeelsbestand optreden.
ADVERTENTIE
Klopt. Dank zij onze belangen in de European American
Bank Trust Company. (Een voor Amerikaanse
verhoudingen opmerkelijk grote bank met vele kantoren).
Adres Hootdbank New York: 10, Hanover Square.
N.Y. 10015. En dank zij de belangen in de "investment
bank" SoGen-Swiss International Corporation
Adres: 245, Park Avenue, N.Y. 10017
Nadere informatie: Amro banken
of telefoon: 020-282679.
