Ernesto Cardenal zegt
nu: 'Ik moet meedoen'
Uit brieven van lezers
Het is
een
bittere
nood
zaak
Priester-dichter-revolutionair kiest voor noodweer
De religie van
de kerstnacht
dienst
UIT DE KERKBLADEN
VANDAAG
VOORBIJGANGERS
Billy Graham nog
eens over Nixon
MAANDAG 19 DECEMBER 1977
KERK
Trouw/Kwartet
2
w
door Reinier Gosker
Begin december vertrok dichter, priester en re
volutionair Ernesto Cardenal naar Europa om de
Spaanse en Westduitse regeringen te bewegen
alle economische en militaire hulp aan het van
Spanje. West-Duitsland en de Verenigde Staten
afhankelijke Nicaragua (Midden-Amerika) te
staken Cardenal maakte deze reis in opdracht
van het Sadinistlsch Bevrijdlngsfront. Dit be-
vnjdingsfront. het Frente Sadinista de Libera-
cion Nacional, dat sinds 1961 de Nicaraguaanse
dictatuur van Anastacio Somoza bestrijdt, ont
leent zijn naam aan de vrijheidsstrijder Augusto
Cesar 8adino. die in 1934 in opdracht van de
toenmalige dictator en vader van de huidige, nl.
Somza Garcia vermoord werd.
Nicaragua wordt inderdaad al meer dan veertig
Jaar geteisterd door deze 8omoza-dlctatuur. Een
In mei "76 door Amnesty International gepubli
ceerd rapport maakt melding van politieke ge
vangenen. van folteringen en executies. Een
document van de rooms-katholieke kerk in Nica
ragua bevat een lijst met 207 namen van men
sen. die tussen mei "75 en Januari '77 in de
provincie Zelaya gearresteerd of spoorloos ver
dwenen zijn. Het bestaan van zeven concentra
tiekampen in het noorden van het land is be
kend. In de laatste drie Jaar nam de terreur van
8omoza hand over hand toe.
Het tijdstip van de reis van Ernesto Cardenal
naar Europa is niet willekeurig gekozen. De
politieke verhoudingen in Nicaragua staan na
melijk bloot aan een grote krachtmeting. In
oktober "77 opende het Sadinistlsch Bevrijdings
front in het zuiden van het land een tweede
aanvalsfront. Deze positie konden de guerrilla's
echter niet handhaven. Zij moesten zich terug
trekken in de bergen of uitwijken naar het
buurland Costa-Rlca. Wel hadden zij de dicta
tuur van Somoza een gevoelige slag toegebracht
De binnenlandse oppositie werd mede door dit
treffen groter en nu een boycot door het buiten
land geen onwaarschijnlijkheid meer is. ziet het
er voor deze dictator slecht uit: de dictatuur van
Bomoza wankelt.
Verbaasd
Het heeft velen in Europa verbaasd dat het
Ernesto Cardenal was. die deze missie naar Eu
ropa volbracht. Men kende hem als geëngageerd
priester-dichter, niet als lid van een bewapende
ondergrondse verzetsbeweging Zijn onverklaar
bare afwezigheid tijdens de in Juni '77 gehouden
BerllJnse Kirchentag. waarvoor hij was uitgeno
digd. werd begrijpelijk, toen Cardenal begin
november bekend maakte lid te zijn van het
Sadinistlsch Bevrijdingsfront. De beslissing die
Emesto Cardenal genomen heeft is het resultaat
van een levenslange confrontatie met de So-
moza-dictatuur
De in 1925 geboren dichter wisselde in 1957 de
Ernesto Cardenal
barricade voor een trappistenklooster in de
USA; daar bleef hij tot 1959. Dertien Jaren later
constateerde Cardenal, dat hij eerst door dit
k-bewust man
veranderd was. Van 1959 tot 1966 verbleef hij in
Colombia, waar hij een priesteropleiding volgde
om er vervolgens aan het theologisch seminarie
van Medellin te doceren. Daarna keerde hij terug
naar zijn geboorteland Nicaragua, waar hij op
Solentiname, een afgelegen eilandengroep in het
Nicaragua Meer, een christelijke leefgemeen
schap opzette. Vanuit dit lekenklooster, dat de
naam „Onze Lieve Vrouwe van Solentiname"
droeg, werkte Cardenal aan de opbouw van een
christelijke gemeente.
Vers voor vers
De eilandbewoners, boeren en vissers, gingen 's
zondags ter kerke, waar zij het Nieuwe Testa
ment vers voor vers doorspraken. Cardenal
schrijft in de uit deze gesprekken samengestelde
bundel „Het evangelie van de boeren van Solen
tiname". dat de uitleg van de boeren veelal
dieper gaat dan die van de meeste theologen,
maar tegelijkertijd dezelfde eenvoud vertoont
als die van het evangelie. „Dat mag ons niet
verwonderen." zo gaat hij verder, „want het
evangelie is geschreven voor mensen zoals zij."
Dit lezen van de bijbel heeft de gemeente de
ogen geopend voor de jsolitiek-economische wer
kelijkheid van onderdrukking en uitbuiting in
Latijns- en Midden-Amerika.
Ook de reizen die Cardenal enkele jaren geleden
in Cuba maakte, hebben een grote Invloed op
zijn denken en dat van de gemeente gehad: het
was een complete verrassing voor hem dat „daar
het evangelie op sociaal vlak in praktijk was
omgezet."
Deze en andere ervaringen hebben ertoe geleid
dat, toen het Sadinistlsch Bevrijdingsfront aan
de eilandbewoners de vraag voorlegde mee te
strijden legen de dictatuur van Somoza. ook
gemeenteleden zich hebben aangemeld, waaron
der Ernesto Cardenal.
In oktober '77 heeft het bevrijdingsfront een
politie-post van Somoza's Nationale Garde in
San Carlos overvallen. Daarbij vonden twintig
soldaten van deze Nationale Garde de dood. Een
gewonde guerrilla bleef achter; van hem werd
nooit meer iets vernomen. Als represaille werd
de nederzetting in Solentiname met de grond
gelijk gemaakt.
Noodweer
Vier jaar geleden zei Cardenal tijdens een bezoek
aan West-Berlijn dat hij liever door een kogel de
dood wilde sterven dan dat hij een ander het
leven benam. Vandaag zegt hij: „Ik mag niet nog
langer alleen applaudisserennu moet ik
meedoen!". Cardenal gelooft niet dat het zijn
roeping is om aan de acties deel te nemen en kan
dat ook niet. Maar dat heeft hem er niet van
weerhouden al zijn energie, zijn talenten en zijn
geloof in dienst te stellen van deze bewapende
ondergrondse verzetsbeweging.
Cardenal rechtvaardigt zijn beslissing niet met
een beroep op de leer van de rechtvaardige
oorlog. Dat zou ook niet kunnen, omdat deze leer
niet op de werkelijkheid van de moderne oorlog
berekend is. Wel beroept Cardenal zich op de
kerkelijke leer van het recht op noodweer. Zoals
het een mens in nood is toegestaan zich tot het
uiterste te verweren, zo moet de revolutie in
Nicaragua gezien worden als een uit nood gebo
ren weerstand van het volk tegen zijn onder
drukker.
Cardenal zelf beschouwt deze revolutionaire
noodweer als een plicht der liefde. Zag hij als.
celibatair monnik af van het individuele huwe-j
lijk „om met de gehele mensheid te kunnei
trouwen", zo dwingt deze liefde tot alle mensei
hem tot een keuze voor de onderdrukten. Hi
haat niet de onderdrukker! Hij haat onderdruk-1
king, opdat alle mensen vrij van deze onderdruk-:
king elkaar kunnen liefhebben. Thomas Mertonj
de geestelijke vader van Ernesto, schreef bijnal
tien jaar geleden in het voorwoord van het)
„Boek der Liefde": „Het boek van broeder Car4
denal. zijn lofzang op leven en liefde, is eer*
bewijs voor de vernieuwing van levenskracht en>
kerk in Latijns-Amerika. Het karakteriseer^
onze hoop. 't nieuwe begin, waarin deze landenj
van de toekomst niet alleen hun onafhankelijk-!
heid en welvaart bouwen, maar ook het loflied;
van de liefde en het leven zullen zingen, waarin
zij de grootste mogelijkheden verwerkelijken,;
die nog ongekend in hun vulkanische bodem-
rusten."
De sjoel in Amersfoort
Reinier Gosker is als vicatis verbonden i
Hendrik Kramer-buis te Berlijn.
i het
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korie reacties op m deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor gedichten, open boeven, oproepen
of reacties op advertenties (deze laatste d-enen tot de directie gericht te worden) De
inzendingen voor deze rubnek dwnen zo beknopt mogek* te ap Oe redactie behoudt
zich het recht van bekorting voor Het is ons helaas met mogeii|k over elk gevat
van bekorting ol metpiaatsmg (doorgaans een gevolg van een te groot aanbod) te
corresponderen Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw.
Postbus. 859 Amsterdam. 8<j publicatie worden naam en woonplaats van de
schuiver vermeld
Kabinet
Onder het motto van „Op hoop van
Zegen", wensen we de heer Van Agt,
met zijn nieuwe coalitiekabinet van
CDA/WD, alle goeds toe. En de
zegen van Boven! Laten de linkse
AR broeders hun argwaan nu eens
laten varen en bedenken dat er ook
nog zo Iets als trouw bestaat Trouw
aan het eigen CDA, waar ze deel van
uitmaken en trouw aan de nieuwe
minister-president, die met zijn
nieuwe regeringsploeg, zich tot heil
van ons volk wil inzetten. Nog nooit
was er zo n goede kans voor het
CDA. om zichzelf waar te maken.
Laten we daarom nu de rijen sluiten
cn ons eensgezind opstellen en posi
tief meewerken, om in de komende
vierjarige kabinetsperiode, te za
nten met de WD, tot een goed be
leid te komen. Ons land en ons volk
wacht er op!
C. van Veen Vinkeveen
Kabinet (2)
Met veel respect voor de manier van
onderhandelen en het beantwoor
den van de vaak dubieuze vragen,
wens ik onze nieuwe premier Van
Agt veel wijsheid toe en bovenal
Gods zegen.
IJmuiden W. J. Sloof-Dijs
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 8S9
Wibautstraat 131
Tel. 020-913458
Telex 13006
ROTTERDAM/
DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 4. Rot
terdam
Tel. 010-115588 (red)
Schiedamsevest 52
Tel. 010-115700 (adv).
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22, Den
Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030
Weigering (4)
Ik word hoe langer hoe beroerder
van die vroegere AR-mensen, omdat
ze niet voldoende denken aan de
belangen van het CDA. Sommigen
zijn langzamerhand zo PvdA-min-
ded. dat ze veel beter de oude gele
deren kunnen verlaten. Is het nu zo
moeilijk ik ben zelf ook niet zo
gelukkig met de koppeling CDA-
WD zich loyaal op te stellen ten
opzichte van de nieuwe regerings-
comblnatic? Loyaal hebben de be
dankende mensen zich bepaald niet
opgesteld, wel wat erg persoonlijk,
krampachtig. Men houdt mijns in
ziens te weinig rekening met het feit,
dat velen bereid zijn het nieuwe
CDA-VVD-kablnet een faire kans te
geven. Is het niet sportief, niet fair,
het borelingske welwillend tege
moet te treden, nu de PvdA een
andere oplossing door overvraging
onmogelijk heeft gemaakt?
Dronlen C. J. J. Wassen»
Crises
Na het lezen van de bijdragen van
de heer H. J. Neuman leg ik meestal
de krant wat mismoedig terzijde.
Dat was op 9 december weer het
geval, toen hij schreef ZIJN CRI
SES VOORSPELBAAR? Ik dacht:
Ziezo, wéér is een aspekt van het
probleem van oorlog en vrede door
gelicht, bekwaam, klinisch, afstan
delijk. emotieloos etc.. De feiten
staan op een rijtje, de analyse is
gemaakt, de conclusies getrokken.
En dat was dan dat! Ik denk dat
meneer Neuman zal zeggen: Inder
daad! Ik Informeer. Doet U er maar
mee wat u goed dunkt Welnu, me
neer Neuman. uw bijdragen roepen
in mij een vurig verlangen op naar
een heel ander VREDESINSTI-
TUUT, een vredeslnstituut dat zich
bezint op vragen als: Hoe krijgen we
de verziekte wereldsamenleving
weer gezond? Hoe kunnen wij in het
Westen ons zó gedragen tegenover
het OPosten en het Zuiden dat er
verzoening mogelijk is?
D«n Haaf G. Taais
Liberaal
Uw artikel „Onderwijs voor het
eerst na de oorlog in liberale han
den" heeft me bijzonder teleurge
steld. Teleurgesteld, omdat het lijkt
alsof een liberale minister van on
derwijs zo gek nog niet is, in elk
geval het afwachten waard. De
vraag stond centraal, hoe deze mi
nister (een econoom) zal handelen
ta.v de veel geprezen vrijheid van
onderwijs. Deze vrijheid van onder
wijs wordt gegarandeerd In het re
geerakkoord van CDA en WD. Het
in de mond nemen van het begrip
vrijheid door WD-ers vraagt om
zeer veel voorzichtigheid. Het heeft
een sterk op de individuele verant
woordelijkheid gerichte inhoud.
Daarbij ziet men over het hoofd, dat
individuen sterk gebonden zijn aan
hun maatschappelijke positie. Vrij
heid betekent dan: geen bemoeienis
van de georganiseerde samenleving
met het onderwijs, instandhouden
van elltevorming in dienst van het
produktleproces en toegankelijk
voor de hogere klasse. Echter zij die
leven vanuit de relatie met de ander
en die het stichten van vrede en
gerechtigheid een hoog goed vinden,
geven het begrip vrijheid een andere
inhoud. Dat betekent structuren
ontwerpen, onderwijs organiseren,
zodanig dat de zwakke een mond
krijgt om zich te bevrijden. Daartoe
heeft minister Van Kemenade een
aanzet gegeven. Daartoe kan de
middenschool een bijdrage leveren.
Het stimuleren van ouderparticipa
tie biedt en mogelijkheid tot mee
denken van de directie belangheb
benden bij het onderwijs ook inhou
delijk. Het scheppen van extra voor
zieningen voor kansarmen. Experi
menten op het gebied van de samen-
werking-tussen buurt en school. Het
zijn stuk voor stuk onderwijsver
nieuwingen vanuit een diepe bewo
genheid met de zwakken in de sa
menleving. Onder het mom van
„vrijheid van onderwijs" kun Je deze
onderwijsvernieuwingen de nek om
draaien. Als je dat doet, weet dan
aan welke kant je staat
Groningen Eeke Scheweer
door J. B. Looijen
Een bittere noodzaak.
Zo is het besluit ge
noemd van de raad van
de Nederlands Israëlle-
tische Hoofdsynagoge
om in Amstelveen een
echte synagoge te bou
wen. Thans komt men
bijeen in een woonhuis,
maar vanwege de
steeds groeiende jood
se gemeenschap in Am
stelveen moeten bezoe
kers van de diensten
vaak genoegen nemen
met een zitplaats op de
trap of ln het portaal.
Die Amstelveense ge
meenschap puilt, bij
wijze van spreken, de
nood-synagoge uit. Dus
moet er gebouwd
worden.
Is die noodzaak nu zo
„bitter"? Eerder ver
heugend zou je zeggen,
want het bewijst dat
het joodse leven in ons
land nog niet helemaal
aan het wegsterven ls.
Dat er nog ergens
nieuw leven ontluikt
Het is begrijpelijk; dat
„bittere" heeft te ma
ken met de bouwkos
ten, die geraamd zijn
op een miljoen gulden.
De raad van de hoofd
synagoge vond het erg
moeilijk, daarvoor ver
antwoordelijkheid te
gaan dragen. Het ls in
derdaad een fors be
drag. Niettemin: de
raad besloot tot de
bouw. Niet ten onrech
te, want het geld komt
wel op tafel als er er
gens wat nodig is. De
miljoenen-acties van
de televisie bewijzen
het wel. Waar een wil is,
daar is een weg.
Nadat er zoveel synago-
ges in ons land werden
verkocht en ingericht
tot garages of werk
plaatsen en kerken, ja
zelfs werden gesloopt,
krijgen we nu een nieu
we bij in Amstelveen.
Dat wordt dan voorlo
pig de nieuwste syna
goge van Nederland.
De oudste, nog in ge
bruik zijnde synagoge
van de „Hoogduitse"
joden staat in Amers
foort. Even een kleine
toelichting: ik laat hier
de oudere synagoge
van de Portugese joden
in Amsterdam buiten
beschouwing, want het
zou te ver voeren om
het verschil tussen de
ashkenaziem (Oosteu-
ropese Joden) en de se-
fardiem (joden uit lan
den rondom de Middel
landse zee en Arabi
sche landen), uiteen te
zetten. Dat ls een ver
haal apart. Het is zoiets
als het verschil tussen
bijvoorbeeld calvinis
ten en lutheranen.
Nu naar Amersfoort.
Daar herdacht men,
dat 250 jaar geleden de
synagoge werd inge
wijd. Beter gezegd: de
sjoel, want zo noemen
de „Hoogduitse" joden
hun synagoge graag in
ons „Nederduitse"
land. Die naam leeft
nog altijd voort in de
Nederduits Gerefor
meerde Kerken van
Zuid-Afrika en daar
hoor je tegenwoordig
nog al het een en ander
vanwege de apartheid
spolitiek. Intussen: dat
joodse woord „sjoel"
heeft te maken met het
Duitse woord „Schule",
dat is school.
Wat heeft die „school"
gedurende 250 jaar in
Amersfoort te beteke
nen gehad en wat heeft
zij nog te betekenen?
Daarover vertelt Simon
van Adelberg, redac
teur bij de KRO-televi-
sle en woonachtig te
Amersfoort een bijzon
der boeiend verhaal in
een door de Joodse Ge
meente te Amersfoort
uitgegeven boek: „De
Joden van Amers
foort." Prijs 17.50
(Ten Have, Baam). Z'n
laatste hoofdstuk heet:
Toch een nieuw begin.
Wat de joden van
Amersfoort is overko
men. valt nauwelijks te
beschrijven. Ze hebben
tijden gekend van
vreugde en van zorg, Ja
van doodsangst. Maar
hun heilige boekrollen
hebben ze niet verge
ten. Simon van Adel
berg zegt: „Het woord
heeft de joden tot volk
gemaakt. En zij hebben
met het woord gerech
tigheid aan de wereld
gegeven. Ze worden
daarom het volk van
het boek genoemd,
maar van geen volk zijn
zoveel boeken en men
sen verbrand." Toch
een toekomst voor de
joden in Amersfoort?
Een nieuw begin? Ja
wel. Op vrijdag 2 april
1949 werd de herstelde
sjoel in gebruikgeno-
men. De volgende dag
was er een bijeenkomst
in de „Académie de
Danse" in Amersfoort.
Van Adelberg verzuimt
te vertellen of er toen
echt gedanst werd en
op welke muziek. Wa
ren het polka's en
weense walsen, of was
het vrolijke chassidi
sche psalmmuziek? De
toekomst van de sjoel
in Amersfoort? Ge
woon: verder gaan.
Heel rustig. De rollen
lezen en de rechtvaar
dige wetten, die daarin
zijn opgetekend, ver
klaren voor onze tijd.
Het is een bittere nood
zaak. Ze hadden in Am
stelveen toch wel ge
lijk, toen ze besloten
een nieuwe synagoge te
bouwen.
Drs K. Exalto in het blad van de
gereformeerde bond, De Waarheids
vriend:
Kerstnachtdiensten kweken een ro
mantische vroomheid. Ieder mens is
nog wel een beetje religieus. Oerou
de gevoelens komen naar boven als
de dagen kort zijn en in kerstbomen
kleurrijke lichtjes flonkeren. Dat ls
religie, maar niet elke religie is ware
religie. Wij sluiten het gevoel niet
bulten de ware religie, maar dat
gevoel moet dan wel rusten op
Woord Gods en geloof. Men kan met
religie verloren gaan. Met nachtelij
ke kerstfeestvieringen in het sche
merdonker van oude kerken. Daar is
de „ergernis" van het Evangelie om
gezet in de „aangenaamheid" van
een half-mystieke aanbidding. Pre
cies datgene wat Rome al vanouds
gevoed heeft en nog tracht te voe
den. Het kerstgebeuren ls waarlijk
zo romantisch niet. Het spreekt van
zonden, schuld, vervloeking en red
ding uit dat alles door de Zelfover
gave van de Zoon des Vaders. Zo'n
boodschap kan het daglicht velen.
Kan ook alleen maar in het daglicht
recht aarden.
Verdeeld
Ds J. H. Velema in De Wekker (chr.
geref.):
Er wordt in ons land nogal geklaagd
over de kerkelijke verdeeldheid; en
er wordt ln elke kerk geklaagd over
spanningen, over moeilijk doen.
over de Invloed van personen etc.
Maar als we het politieke geharre
war bekijken, dan moet ons dat niet
verwonderen. Er ls geen reden om
naar de kerk te wijzen alsof men
daar dingen hoort en ziet, die ner
gens anders voorkomen. Wie de poli
tieke kronkelpaden van het laatste
half Jaar een beetje heeft bij gehou
den weet hoe moeilijk de verhoudin
gen liggen tussen ons Nederlanders
die politiek, kerkelijk, geestelijk zo
verdeeld zijn. Dat is geen reden voor
de kerk om te bedenken: onze zon
den zijn zo erg niet. Het ls wel reden
voor de buitenstaander om wat mil
der over de kerk te oordelen gezien
wat men er ln de politiek van terecht
brengt
Gemengd gedoopt
Gemengd getrouwd, gemengd inge
zegend, en dan komt er een kind.
Kan dat dan ook gemengd gedoopt?
Ds M. Groenenberg ln Hervormd
Utrecht:
Men kan, terugdenkend aan de hu
welijksinzegening ook denken: het
moet dan maar gebeuren door een
pastoor en een dominee samen. Men
realiseert zich dan niet dat dat niet
kan. Zelfs „zakelijk" niet Je
zou nog in Je onschuld kunnen den
ken: nou Ja, de één zegt bij de doop
formule. in de naam van de Vader,
de ander vervolgt: en de Zoon, en de
eerste zegt weer: van de heilige
Oeest. Maar het wordt dan wel las
tig. Maar het wezenlijke bezwaar is
toch: de doop is in zich zelf oecume
nisch. De kerken erkennen allemaal
eikaars doop. Je bent oecumenisch
gedoopt om zo te zeggen. Omdat dat
zo ls konden de kerken daar een
aantal jaren geleden ook duidelijke
afspraken over maken. Overge-
doopt wordt er niet Als iemand dus
vraagt om een „oecumenische
doop" dan kun Je zeggen: de doop
zelf is oecumenisch en je kunt dus ln
een „gemengd huwelijk" naar een
van de beide kerken gaan. Door er
twee gezagsdragers bij te helen ont
ken je het oecumenisch karakter
van de doop zelf. Ik sta dus op het
standpunt dat Je on-oecumenisch
handelt als Je voor de doop een
„oecumenische dienst" houdt Het
lijkt oecumenisch maar is het niet.
Volhouden
Hervormd synodelld R. A. van Oos
ten in Kerkleven in Ooit-Gclderland:
WOORD DATJE MOET DOEN
Dit is het woord
dat je moet doen:
spreekt waarheid
een ieder met z'n naaste,
oefent eerlijke en heilzame
rechtspraak uit in jullie poorten,
beraamt in je hart
elkanders onheil niet
(Zacharia 8,14-17)
Woorden moeten ln de bijbel niet
alleen gehoord maar vooral ook
gedaan worden. Woorden zijn geen
woorden alleen. Het zijn echte
woorden, met iets erin, iets dat
oproept, kortom tot het waarheid
spreken, een ieder met z'n naaste.
Aan deze oproep tot een nieuwe
levenshouding die beslissend is voor
een hoopvolle toekomst, gaat
opnieuw de wending in God vooraf.
God bekend dat Hij zich eens
voorgenomen had om zijn volk
kwaad te doen. En het berouwde
Hem niet. staat erbij. Nu gaat Hij
hen goed doen. Dat is het gevecht
dat ten einde komt. Bij dat gevecht
zijn klappen gevallen. God was
kwaad en dat kwam over de mensen
met wie Hij had afgesproken. Dat is
niet het vreemde in God. Je kunt
beter zeggen dat dat andere het
vreemde en verrassende in God is,
dat Hij zich wendt en goed gaat
doen. Aan mensen zoals wij samen
zijn. Gods liefde is een groter
verrassing dan zijn toorn. Haast
ondenkbaar: een God die in zo'n
wereld z'n Zoon laat binnenkomen.
Dan begin je ergens aan! Daar kan
alleen maar opnieuw een gevecht
van komen. Hij ging dat met ons
aan. En het werd morgen, de eerste
dag. Een dag van opstaan tot het
leven.
GEREFORMEERDE KERKEN
Aangenomen: naar Dalfsen ds. H.
Postma uit Ee.
Bedankt voor Haarlemmermeer
O.Z. ds C. Zeeman te Birdaard.
Jörg Zink
De Duitse radio- en televisiepastor
Jörg Zink, bekend door de velen
aansprekende manier waarop hij de
bijbelse boodschap ln woord, beeld
en geschrift populariseert, houdt
zich in zijn nu in ons land versche
nen boek „Weet u de weg" aan de
hand van de nieuwtestamentische
verhalen bezig met de vraag naar
het doel van ons bestaan. Het ii
tegelijk een opmerkelijk fotoboek
geworden (ongeveer vierkant van
formaat): de tekst wordt namelijk
verlucht met 133 foto's (achter in dit
135 pagina's tellende boek staat wat
ze voorstellen en wie ze gemaakt
heeft: heel correct). Een en ander
levert een opmerkelijke uitgave op
van Gooi en Sticht te Hilversum. De
prijs is naar verhouding laag:
19,90.
Conferenties
Tijdens de najaarssynodevergade
ring ervoer ik af en toe een groot
verschil tussen „Jong en oud". U
moet weten, dat er tijdens zo'n ver
gadering alle mogelijke verslagen
worden behandeld en bekritiseerd.
Vaak zit er in zo'n verslag of rapport
ook veel tijd van vrijwilligers. En als
het dan toch (sterk) bekritiseerd
wordt, denk ik: wat moeten die
(vaak oudere mensen) zich verbon
den voelen met de kerk! Wat hebben
ze er veel voor over! Wat een trouw,
wat een uithoudingsvermogen!
Want na zo'n bespreking gaat men
weer gewoon verder. Zo'n trouw te
genover de kerk ken ik van mijzelf
niet. Als de kerk mij niet echt iets te
zeggen heeft, mij niet werkelijk
raakt, hoeft het van mij niet meer.
Om mij heen ervaar ik dat dat eigen
lijk van veel meer Jongeren geldt. Ik
denk dat daar een groot verschil ligt
tussen Jongeren en ouderen. Jonge
ren zoeken herkenning en stoppen
ermee als ze die niet vinden. Oude
ren houden veel langer vol.
Michal CDA
Prof. dr Herman Ridderbos ln het
Gereformeerd Weekblad (over de ka
binetsformatie):
In spijt en zenuwen werden er. beur
telings met dreigementen en zoet
gefluit pogingen ondernomen om de
onverhoeds ontglipte macht weer
onder controle te krijgen. Maar het
mocht niet meer baten. De te lang
geringeloorde huwelijkspartner was
niet meer te overtuigen van echte
genegenheid en van de kans op een
gelukkig huwelijk. Zij wendde in
waardigheid en beslistheid de ste
ven, ditmaal op hA&r beurt ongevoe
lig voor de late avances van haar tot
nu toe zo koele en zelfingenomen
minnaar. De slotakte van het maan
denlang durende drama kan nog
slechts het bijbelse beeld oproepen
van de onrechtmatige echtgenoot
van Michal, die, toen deze hem weer
werd afgenomen, haar (ln de beel
dende taal van de 8taten-vertallng:)
„al gaande en wenende" op een af
stand bleef volgen, totdat hem door
de afgezant des konings hardhandig
aan het verstand gebracht werd, dat
de kans haar alsnog in bezit te kun
nen nemen, voorgoed vervlogen
was.
toerusting, hobby of opdracht?
Over plaats, inhoud en vormgeving
van het toeristingswerk ln de kerk,
m.m.v. ds. C. van Gelder. Zaterdag
14 januari. Toerustingscentrum te
Leusden (tel. 033-43244, toest. 123)
Doe eens wat, aandacht voor
vluchtelingenproblematiek en ont j
wikkelingssamenwerking, 14-15 Ja-
nuari, Ernst Sillem-hoeve te Lage
Vuursche. Bestemd voor medewer
kers in het jeugdwerk. Inl. en opg.
CJV, tel. 03438-6341.
Onderwijsvernieuwing, bestemd
voor onderwijsgevenden, ouders,
besturen, 13-14 Jan. of 24-25 febr. of
10-11 mrt. of 2-3 juni. Den Alerdinck
te Laag Zuthem (tel. 05290-541).
Schipperskerstfeest, tweede
kerstdag vanaf 17 uur in De Doelen
te Rotterdam, met o.a. Eva den Har-1
tog en de schipperspredikanten
Brouwer en De Jong. Inl. tel. 010-
222473.
NEW YORK (AP) - In het Ameri
kaanse tijdschrift McCall zegt Billy
Graham dat zijn vriend Richard
Nixon zich tijdens het Watergate-
schandaal heeft gedragen alsof „de
schaduw van het kwaad bezit van
hem had genomen". „Ik heb hem
nog nooit zulke taal horen gebrui
ken als wat op die banden stond en
dat gaat ook op voor al zijn vrienden i
met wie ik heb gesproken." aldus de
evangelist.
Nadat Billy Graham de mogelijk
heid had geopperd dat de voormali
ge Amerikaanse president drugs
heeft gebruikt of door een duivel
bezeten was. vertelt hij in het blad
dat Nixon hem nooit in vertrouwen
heeft genomen zodat hij de waan
heid niet kent.
Graham kent Nixon al twintig jaar
als „een goede vriend". Tijdens de
periode dat het Watergate-schan-
daal de aandacht trok heeft hij
Nixon voortdurend verdedigd en in
bescherming genomen. Daarover
zegt Graham: „Ik heb het gevoel dat
mijn oordeel over hem wel correct is.
Ik heb mij alleen vergist in hoe hij
zou handelen onder druk. Ik ver
moed dat er een punt is gekomen
waarop hij vast is gelopen onder al
die drukkende zaken, en niet langer
meer de Nixon was die ik heb ge
kend en bewonderd."
