Terreur woedt
=in Addis Abeba
peking hekelt Carters politiek van verzoening
Tankers bij de Kaap in brand
Marcos' referendum
niets anders dan
schijndemocratie
j"
Teng vergroot macht
en invloed in Peking
Peugeot-directeur
Argentinië gedood
Heathrowlijn geopend
Zakenwereld VS:
weinig vertrouwen
in Jimmy Carter
Leger Cyprus
op spoor van
presidentszoon
Brand in Filippijns ziekenhuis: 32 doden
Breznjew ongesteld
sp
ZATERDAG 17 DECEMBER 1977
BUITENLAND
Trouw/Kwartet
ngresleden VS terug uit Ethiopische hoofdstad
li NAIROBI. ROME (Reuter, UPI, AP) Terwijl het Ethiopische
?nregiem in de grensprovincies waar geteisterd wordt door opstan-
a^dige bevrijdingsbewegingen, woedt in de eigen hoofdstad de
■'terreur. Twee Amerikaanse Congresleden, die gisteren vanuit
ij Addis in de Keniase hoofdstad Nairobi aankwamen, vertelden
e'dat ze met eigen ogen gezien hadden hoe regeringstroepen een
?ngroot aantal mensen die van subversie verdacht werden, in het
)«»penbaar executeerden, waarna de lijken op straat gegooid
?nwerden
Volgens de Congresleden. Paul
e^Tsongas uit Massachusetts en Den
6<Jonker Uit Washington, beiden De-
piocraten, waren er in de nacht van
n' ionderdag op vrijdag minstens 50
nensen omgekomen in schietpartij
en tussen voor- en tegenstanders van
n tiet huidige bewind. De gevechten
ir(werden geleverd tussen regerings
troepen en het verboden marxisti-
;che Ethiopische revolutionaire
^•volkspartij. Voor de goede orde: ook
;npet regiem onder leiding van sterke
°Vian Mengistoe Haile Marian noemt
:ich marxistisch. De beide Amerika
nen waren in Ethopië om eens te zien
J^ioe er in dat land werd omgespron
gen met de rechten van de mens.
De Congresleden vertelden dat veel
van de slachtoffers die zij op straat
«hadden gezien geboeid waren en dat
sommigen briefjes op hun li
chaam geprikt waren waar op stond
p'dat zij contra-revolutionairen wa-
ran TTo AlrorViaiH IaoI KtiilfKoor (na
ren. „De overheid laat blijkbaar toe
.dat deze lichamen daar maar blijven
•'liggen, de terreur heerst in Addis,
het is wijd verbreid en iedereen is er
door beïnvloed, je kunt de angst op
de gezichten van de mensen lezen."
^Volgens de Congresleden heeft „de
"BUENOS AIRES (AFP) De tech-
nisch directeur van de Peugeot-fa-
jebriek in Argentinië, de Fransman
ij.André Gasparoux, is gisteren op
n, straat doodgeschoten. Zijn lijfwacht
e verd ernstig gewond. Gasparoux
as van zijn woning te Ranelagh, op
5 km ten zuiden van Buenos Aires,
op weg naar de vijf km. verder gele
en Peugeot-fabriek te Florencia
'arela. toen een vrachtauto met vijf
[j mannen en twee vrouwen hem de
n weg versperde. De directeur en zijn
ir lijfwacht, een politieman, werden
■igdoor de mannen onder vuur geno-
efmen, waarbij Gasparoux werd ge
bood en de andere zwaar gewond.
Koningin Elizabeth heeft gisteren de nieuwe metrolijn van het centrum
van Londen naar de luchthaven Heathrow opengesteld. De aanleg van de
lijn, die 125 miljoen gulden heeft gekost, betekent een aanzienlijke
verbetering van de verbinding voor miljoenen luchtreizigers. Heathrow is
het eerste vliegveld dat op een dergelijke manier met een wereldstad is
verbonden. De Britse vorstin verrichtte de opening door de trein op
station Heathrow door een lint te laten rijden.
Op de foto: de koningin met de bestuurder.
WASHINGTON (Reuter) Het
Amerikaanse bedrijfsleven wordt
steeds pessimistischer en heeft
steeds minder vertrouwen in presi
dent Jlmmy Carter. Dit blijkt uit
een onderzoek dat door een van de
grootste instituten in de Verenigde
Staten (het Gallup Instituut) ver
richt is in samenwerking met de
Amerikaanse kamer van koophan
del. Uit het onderzoek blijkt dat 15
procent van de 1174 gepolste zaken
lieden binnen de komende twaalf
maanden een recessie verwacht en
de helft zo'n economische teruggang
tegemoet ziet in de komende vier
entwintig maanden. De belangrijk
ste reden voor het toenemende pes
simisme is een gebrek aan vertrou
wen in het beleid van de regering,
aldus de onderzoekers.
Ruim de helft van de in de steek
proef opgenomen bedrijven meent
dat de regering het in de komende
twee jaar het in de bestrijding van
de inflatie en de werkloosheid slecht
zal doen. Maar twee procent denkt
dat Carter en zijn ministers het goed
zullen doen. Men is bijzonder scep
tisch ten aanzien van Carters plan
nen over beheersing van lonen en
prijzen. Het bedrijfsleven is bang
dat de regering deze dwingend zal
opleggen, al heeft zowel de regering
als het Congres dat tegengesproken.
Het Amerikaanse zakenleven is vol
gens het onderzoek vooral bang
voor de mogelijkheid dat de rege
ring hogere belastingen zal gaan
heffen en de prijzen voor de energie
zal verhogen.
Dat het pessimisme voor een deel
uiterlijk vertoon is en waarschijnlijk
bedoeld is de regering onder druk te
zetten, mag blijken uit de verwach
ting voor de toekomst die de zaken
lieden hebben over de te behalen
winsten. Een overweldigende meer
derheid verwacht namelijk wel een
stijgende omzet in 1978 en ruim de
helft voorziet stijging van de winst
na aftrek van de belasting.
revolutionaire verdedigingsgroep"
van de regering de bevoegdheid
mensen naar eigen goeddunken
dood te schieten.
Duizenden mensen zouden het afge
lopen jaar in Addis zijn vermoord of
verdwenen. Hun bezorgdheid over
de rechten van de mens in Ethiopië
had bij Megistoe niet veel indruk
gemaakt. „Hij acht zich in oorlog
met de marxistische revolutionaire
partij en vindt dat alle middelen om
deze mensen uit te schakelen geoor
loofd zijn."
De beide Amerikanen zullen er in de
Verenigde Staten op aandringen dat
de economische en humanitaire
hulp aan Ethiopië wordt voortgezet
en dat er een nieuwe ambassadeur
benoemd wordt. Tevens zullen zij
benadrukken dat de wapenleveran
ties in dit gebied zeker niet hervat
worden. Verder moeten de Verenig
de Staten, aldus de Congresleden,
via de Verenigde Naties proberen
vrede te brengen in het gebied en
zou de VN de Sowjet-Unie sterk
moeten veroordelen vanwege de
voortdurende bewapening van Ethi
opië.
Inmiddels hebben de opstandelin
gen in de Ethiopische kustprovincie
Eritrea een offensief geopend op de
Ethiopische marinebasis van de ha
venstad Massawa. Dit werd gisteren
door woordvoerders van het Volks
bevrijdingsfront voor Eritrea in
Rome meegedeeld. Volgens de
woordvoerders hebben de rebellen
zich meester gemaakt van alle toe
gangen tot de stad en hebben zij een
zodanige blokkade ingesteld dat het
Ethiopische garnizoen niet kan uit
breken.
De verovering van Massawa door de
opstandelingen zou de hoofdstad
van het gebied, Asmara, volledig
van de buitenwereld afsnijden en
vrijwel zeker ten val brengen. Behal
ve Asmara hebben de Ethiopiërs
nog maar drie steden in Eritrea in
bezit.
PORT ELIZABETH (Reuter, DPA)
Twee olietankers van 330.000 ton,
varend onder Liberiaanse vlag, zijn
gisteren voor de Zuidafrikdanse kust
op elkaar gevaren, waarna op een
van de tankers brand uitbrak. Van
de 84 opvarenden zijn er 82 door
helikopters en schepen gered. Twee
mannen worden nog vermist. De be
manning was in dienst van Ameri
kaanse rederijen.
NICOSIA (Reuter, UPI) Cypri
sche veiligheidstroepen hebben de
plaats bepaald waar Achilleas Ky-
prianoe, de ontvoerde zoon van de
president van het eiland, zich moet
bevinden. De regering heeft contact
met de ontvoerders, die de uitvoe
ring van hun dreigement om de pre
sidentszoon te doden als er geen
politieke amnestie voor Grieksge-
zinden komt met 48 uur hebben
uitgesteld tot vanavond acht uur.
Volgens regeringskringen proberen
de Cyprische veiligheidstroepen
met grote voorzichtigheid de 21-jari
ge officier uit handen van zijn ont
voerders te halen. Kyprianoe junior
werd woensdagavond laat met een
taxi ontvoerd uitzijn kampement in
de omgeving van de hoofdstad Nico
sia. Een niet met name genoemde
hoge functionaris heeft gezegd dat
goede vorderingen worden gemaakt
en dat men hoopt spoedig „goed
nieuws" te kunnen meedelen.
De ontvoering heeft tot gevolg ge
had dat „in het belang van de natio
nale eenheid" de rivaal van het
staatshoofd bij de presidentsverkie
zingen van komende vrijdag, de
rechtse Grieks-Cyprioot Glafkos
Clerides zich als kandidaat heeft
teruggetrokken. Hij acht het niet
verantwoord de spanning op het ei
land nog verder op te voeren. Cleri
des' stap betekent dat Kyprianoe
vrijdag vrijwel zeker zonder tegen-
kandidaturen zal worden herkozen
tot president.
Er stroomt olie uit de Venoil, die met
307.000 ton Iraanse olie op weg was
naar Europa. Op het andere, niet
geladen schip, de Venpet, die op weg
was naar de Perzische Golf. is brand
uitgebroken. De kapitein van de
Venpet en zeven bemanningsleden
zijn later naar de tanker terugge
keerd om te proberen het vuur te
blussen, zo hebben de havenautori
teiten in Port Elizabeth meegedeeld.
Ook de olie. die uit de Venoil
stroomt, staat in brand. Volgens heli
kopterpiloten heeft zich een 100 km.
lang olietapijt gevormd. De olievlek
kan een bedreiging worden voor de
stranden in de Plettenbergbaai.
waar veel badgasten komen. Boven
de plaats van het ongeluk hangt een
kolom dikke zwarte rook.
De ooizaak van de botsing is nog
niet bekend. Er zou een lichte mist
geweest zijn, en bovendien staan de
kustwateren bij Durban bekend om
de grillige stromingen. De route om
de kaap wordt jaarlijks door zo'n
26.000 schepen gebruikt. De twee
tankers, zusterschepen van dezelfde
maatschappij, zijn vier jaar geleden
in Japan gebouwd. Op de foto: de
brandende Venpet.
PEKING (DPA, Reuter) De Chinese vice-premier Teng Shiao-
ping is volgens waarnemers in de hoofdstad Peking en Hong
Kong bezig zijn machtsbasis te vergroten en zou de huidige
partijvoorzitter Hoea Kwo-feng, die ook premier is, qua invloed
naar de kroon steken.
Men leidt dit onder meer af aan het
aantal getrouwen van de vice-pre-
mier die de laatste tijd op hoge pos
ten benoemd zijn. Zo werd gisteren
bekend dat China een nieuwe minis
ter van cultuur heeft. Het is Hwang
Tsjen, die zijn land jarenlang heeft
vertegenwoordigd in Washington.
Waarnemers menen dat zijn politie
ke ideeën nauw verwant zijn met die
van Teng.
De buitenwacht vernam Hwangs be
noeming via een omweg (zoals gere
geld gebeurt in China) doordat Pe-
kingse kranten hem in een verslag
plotseling als „minister van cultuur"
aanduidden. Hwang is lid van het
centrale comité van de communisti
sche partij en is d^ar plaatsvervan
gend leider van de zeer belangrijke
afdeling propaganda.
Gewipt
Zijn voorganger als minister. Joe
Hoei-Joeng, werd als vertrouweling
van Tsjiang Tsjing, de weduwe van
wijlen partijvoorzitter Mao Tse-
toeng (en tegenwoordig de leidster
van de „bende van vier") uit het
leidinggevende apparaat gewipt.
Hwang is 69 jaar en behoort al jaren
tot de politieke toplaag van de Chi
nese Volksrepubliek. Hij verwierf
zich enige faam met tekeningen over
de legendarische „lange mars" van
het Chinese rode leger. Gisteren
werd ook bekend dat Kwo Joe-feng
blijkt te zijn afgezet als leider van de
afdeling organisatie van het centrale
comité, dat overigens nog maar
sinds augustus zitting heeft. Ook hij
is waarschijnlijk vanwege sympathie
voor de „bende van vier" aan de dijk
gezet. De nieuwe man op de afdeling
organisatie van het centrale comité.
Hoe Jao-pang, wordt eveneens tot de
naaste medestanders van vice-pre
mier Teng gerekend. Geruchten
doen in Peking de ronde dat Teng in
aanmerking komt voor de volgend
jaar te herstellen functie van presi
dent van de Volksrepubliek. Eerdere
geruchten dat Teng het premier
schap van Hoea zou overnemen wer
den door Teng zelf ontkend.
door Johan ten Hove
Afgaande op het aantal keren dat de Filippijnse president
Ferdinand Marcos zijn volk naar de stembus roept is men
geneigd dit land en zijn leider wel bijzonder democratisch te
noemen. Afgaande op de vragen die er tijdens zo'n referendum
beantwoord moeten worden en afgaande op de keuzemogelijkhe
den van de Filippino's komt men tot een geheel andere conclu
sie. De president laat zijn volk steevast slechts kiezen tussen
„Marcos of chaos", terwijl er van enige kans voor welke oppositie
dan ook geen sprake is.
De presidentsverkiezingen zijn nu
weer uitgesteld.
De referenda in de Filippijnen heb
ben zonder uitzondering een over
weldigende meerderheid voor presi
dent Marcos opgeleverd. Officiële
bekendmakingen spreken altijd van
meer dan 90 procent „Ja-stemmers"
voor Marcos. Dat zal vrijwel zeker
ook vandaag weer gebeuren als de
miljoenen kiesgerechtigden ver
plicht ter stembus trekken om daar
„ja" te zeggen op de vraag „of presi
dent Ferdinand E. Marcos staats
hoofd en regeringsleider moet blij
ven na de totstandkoming van de
Batasang Pambansa (een „volksver
tegenwoordiging ad interim"), zoals
geregeld bij artikel 3 van de amende
menten van de grondwet." Een alter
natief wordt niet geboden.
De verklaring van Marcos dat hij bij
een overtuigend „nee" zou aftreden
als president, geeft niet zijn demo
cratische gezindheid aan. maar de
mate waarin hij er in geslaagd is de
oppositie aan banden te leggen. En
dat is hem in de vijf jaar staat van
beleg op de Filippijnen aardig ge
lukt. Wat er nog van de oppositie
over is en wat er nog in het openbaar
durft te spreken, kan nauwelijks
meer doen dan oproepen tot een
algehele boycot van het referendum.
Maar net als bij de vorige volksraad
plegingen zal dit weinig zoden aan
de dijk zetten. Daarvoor zit de angst
er bij de Filippino's te diep in.
Moed
Het getuigt van moed om in de Filip
pijnen het zoveelste referendum
„een schaamteloze vertoning" te
noemen, zoals een groep tegenstan
ders van Marcos, georganiseerd in de
Filippijnse Unie van de burgerrech
ten. gedaan heeft. Zij winden zich op
over het gebrek aan democratische
middelen waarmee het Filippijnse
volk écht zijn grieven tegenover de
regering zou kunnen uiten. De Unie
heeft een verklaring uitgegeven
waarin staat „De staat van beleg
heeft al deze middelen vernietigd en
vervangen door hun tegendeel en de
vrije pers werd gemuilkorfd: vrije
volksorganisaties werden vervangen
door dwangmatige coöperaties, vrije
bijeenkomsten en demonstraties
door de overheid opgelegde parades
en manifestaties; de onafhankelijke
rechterlijke macht door ja-knikkers
tegenover het regiem; burgerlijke ge
rechtshoven werden vervangen door
militaire tribunalen en vrije verkie
zingen werden bespottelijke refe
renda".
Eind oktober deed Marcos de hoop
bij de miljoeneh Filippino's opbloei
en. Hij kondigde zowaar vrije presi
dentsverkiezingen aan Een hele
vooruitgang, al zat zijn belangrijkste
rivaal, oud-senator Benigno Aquino,
wel veilig achter de tralies. De man is
inmiddels ter dood veroordeeld door
een militaire rechtbank, maar Mar
cos heeft bevolen het proces te hero
penen. Die presidentsverkiezingen
zijn echter veranderd in het referen
dum dat vdndaag gehouden wordt.
Ander systeem
Marcos heeft verder verkiezingen be
loofd in de loop van volgend jaar
waarbij een tussentijds parlement
zou moeten worden samengesteld
dat voorbereidingen moet treffen
voor het verkiezen van een volwaar
dige nationale vergadering. Marcos
zegt meer en meer te willen overgaan
van een puur presidentieel systeem
naar een gemengd presidentieel en
parlementair systeem, waarbij wel
het presidentschap en het premier
schap in een persoon verenigd blijft.
En niemand hoeft te raden wie dat
dan wel zou moeten worden.
Marcos is gewoon niet van plan zijn
macht uit handen te geven, noch zijn
macht te laten controleren door welk
vertegenwoordigend lichaam dan
ook. Want zelfs een volwaardige nati
onale vergadering, als deze er ooit
komt. kan door de president krach
tens de amendementen op de grond
wet van 1973, naar huis gestuurd
worden
En zelfs deze grondwet van '73 met
welke amendementen dan ook, is
niet van kracht zolang het de presi
dent behaagt de staat van beleg op
de Filippijnen te handhaven. Niets
wijst er op dat Marcos van plan is
deze staat van beleg, die werd inge
steld om de moslem-opstandelingen
in het zuiden te bedwingen, binnen
kort op te heffen. Het tegendeel is
eerder waar. De strijd tegen de mos
lims is, na een korte periode van
onderhandelen heviger dan ooit.
Ook over de staat van beleg heeft
Marcos het afgelopen jaar enige
hoopgevende verklaringen ten beste
gegeven De staat van beleg zou in de
toekomst afgeschaft, in leder geval
verzacht kunnen worden Waarne
mers menen dat deze toezeggingen
vooral gedaan werden onder Amen
kaanse pressie, waar tegenwoordig
een president zit die zich iets aan
trekt van de rechten van de mens in
de wereld. Ook het referendum van
vandaag en de hoopgevende uitspra
ken van Marcos van het afgelopen
jaar zijn waarschijnlijk ingegeven
uit angst voor toenemende Ameri
kaanse pressie.
.Beschaafd'
Er zijn het afgelopen jaar een aantal
internationale organisaties bezig ge
weest rapporten op te stellen over de
Filippijnen. Met name dat van de
internationale commissie van Juris
ten en dat van Amnesty Internatio
nal logen er niet om en er is Marcos
alles aan gelegen de Filippijnen toch
als een beschaafd land te presente
ren. Het is de vraag of zo'n „bescha
ving" bereikt kan worden met mid
delen die niets met echte democratie
en alles met schijndemocratie te ma
ken hebben
(meer over de Filippijnen op pag. 19).
MANILA (Reuter, AFP) Bij een
brand in een psychiatrisch zieken
huis in de Filippijnse hoofdstad Ma
nila zijn 32 patiënten om het leven
gekomen. Het waren allen mannen
Volgens de politie is het grote aantal
slachtoffers vooral te wijten aan het
feit dat de meeste patiënten ver
lamd van schrik waren. De directeur
van het ziekenhuis deelde echter
mee dat in de door de brand getrof
fen negen ziekenhuiszalen meer dan
1200 patiënten opeen waren gepakt,
terwijl zij slechts berekend zijn op
400 patiënten. Het was de tweede
grote brand in Manila in iets meer
dan een maand. Op 14 november
kwamen 48 mensen, onder wie veel
buitenlandse toeristen, om in cfe
vlammen bij een brand in een groot
hotel. Deze brand werd fel aange
wakkerd door een orkaan
MOSKOU (Reuteri De Sowjet-
Russische partijleider Leonid
Breznjew voelt zich de laatste tijd
niet zo goed. Hij was gisteren voor
de derde achtereenvolgende dag
niet aanwezig in het Russische par
lement Hij heeft waarschijnlijk een
griepje. Kringen in Moskou zeiden
gisteren dat hij „lichtelijk onge
steld" was.
:rtse
ajDe handen van de Amerikaan
president Jimmy Carter
druipend van het bloed" in de
>ufgen van Peking. De Chinezen
Ifzeggen dit van beide super-
rij machten in een woeste aanval,
eidie hun wantrouwen in de Ver-
«enigde Staten moet onderstre
pen. Beide supermachten, zegt
ÜJPeking, zitten gevangen in het
t dat zij beide over de wereld
bben uitgeworpen. Maar de
fdpafdelvers van de bourgeoisie
- het wereldproletariaat dus
ij-- „zullen de ketenen afwerpen
u tn de wereld voor henzelf ver-
;rven".
king hamert weer op het aam-
ld zoals wijlen partijleider Mao
-toeng eens deed dat een
•e 'toomoorlog de ware communisti-
ty che gelovigen alleen maar zal hel
den een nieuwe, prachtige wereld te
^uwen op het puin van de oude.
Dewel Mao niet met zoveel woor-
tn wordt aangehaald zegt Peking
nftot als een nieuwe oorlog uitbreekt
it -honderden miljoenen mensen meer
-efullen overstappen naar het socialis-
fc" Voor de imperialisten zal er nog
a 'ekii
U *elc
ii 'se t
maar weinig ruimte zijn en het zou
best eens kunnen gebeuren dat de
„hele structuur van het imperialisme
in elkaar klapt".
Sleutelstukken
Met woorden maak je geen politiek
en het opnieuw hameren op dit aam
beeld betekent niet dat Peking een
atoomoorlog wil. Maar wat in China
wél gebeurt is dat de buitenlandse
politiek, in het bijzonder de verhou
ding met de Verenigde Staten en
met de Sowjet-Une, helemaal op
nieuw wordt bekeken. Het artikel in
het Volksdagblad waaruit de cita
ten komen is duidelijk een sleutel
stuk in het Pekingse beleidsdebat.
Een artikel overigens dat zo lang is
als een klein boek, met bijna hon
derd voetnoten.
Het is kracht bij gezet door korte
commentaren die alle zijn bedoeld
de Verenigde Staten duidelijk te ma
ken dat ze niet op China hoeven te
rekenen als een bondgenoot tegen de
Sowjet-Unie. Het Sowjetrusslsche le
ger, zegt Peking, is twee keer zo sterk
als het Amerikaans en de mankracht
is de afgelopen tien Jaar met meer
dan een miljoen vergroot, tot 4,6
miljoen militairen. De Sowjet-Unie
heeft 400 voertuigen meer voor stra
tegische wapens, en kan raketten
lanceren met een lading twee maal
zo groot als die van de Verenigde
Staten. Het aantal conventionele
wapens is „aanmerlijk groter, en de
produktie van tanks is het zesvoudi
ge van die in de Verenigde Staten,
van geweren acht keer en van ge
vechtswagens drie keer. „Wat is dat
voor machtsevenwicht waar Was
hington over praat", vraagt Peking
zich af.
Geen gelijkheid
President Carter, aldus Peking,
spreekt over de „opbouwende sa
menwerking van de zijde van de
Sowjet-Unie, terwijl zijn minister
van buitenlandse zaken volhoudt
dat Moskou, „net als de Verenigde
Staten, een strategisch evenwicht"
zoekt Maar de Sowjet-Unie „zal
nooit tevreden zijn" met gelijkwaar
digheid ten opzichte van de Verenig
de Staten. Ook kan de vrede niet
worden bewaard door te vertrouwen
op „gelijke kracht", wat in de ogen
van Peking betekent dat Washing
ton door de gelijkheid te aanvaarden
een nederlaag toegeeft, terwijl Mos
kou de besprekingen over de beper
king van strategische wapens zal ge-
door Victor Zorza
bruiken om een „rookgordijn" te leg
gen en zelf sterker te worden.
Als# de Sowjet-Unie West-Europa
zou aanvallen „weet niemand hoe de
Verenigde Staten zullen reageren."
Inderdaad, aldus nog steeds Peking,
sommige strategen in Washington
geloven dat de Verenigde Staten
„Europa moeten opgeven om Ame
rika te redden." De boodschap is: als
Europa al niet op de Verenigde Sta
ten kan steunen, dan kan China dat
zeker niet en daarom moet het zijn
redding elders zoeken.
München
Carters vereoenlijke houding tegen
over het Kremlin wordt door China
gezien als het evenbeeld van de af
spraak die de vroegere Britse pre
mier Chamberlain met Hitier maak
te. Het ziet al „de schaduwen van
een nieuw München". Terwijl de
Sowjet-Unie werkt aan een „offen
sieve strategie" om haar invloed te
vergroten, beperken de Verenigde
Staten zich tot „bescherming" van
hun éigen belangen. Maar die belan
gen zijn zo verspreid dat het laatste
neerkomt op „proberen tien vlinders
te vangen met tien vingers". Het
Kremlin is „offensief" in zijn uitin
gen, maar Carter „spreekt op aardi
ge toon" en blijft roepen om „inper
king", wederkerigheid en wederzijd
se aanpassing.
Pekings scherpste woorden zijn
voor maarschalk Shulman, top-ad-
viseur voor 8owjet-zaken bij het
Amerikaanse ministerie van buiten
landse zaken. Van hem wordt ge
zegd dat hij „bazuint" voor meer
samenwerking met Moskou en te
gen Amerikaans militair overwicht
is, „omdat zoiets de Sowjet-Unie zou
irriteren." Oeprobeerd wordt Shul-
mans standpunt zoveel mogelijk te
laten lijken op Kissingers pleidooi
en voor ontspanning. Maar Peking
erkent dat er ook enig verzet tegen
is en dat wordt dan door de Pekine
se Washington-kenners gelokali
seerd in het kantoor van Zbig Brze-
zinski, Carters adviseur voor de na
tionale veiligheid.
Honger naar winst
In Washington, aldus Peking, „lijkt
het debat nog gaande te zijn". Maar
de Chinese leiders weten niet wat de
uitkomst daarvan zal zijn en kun
nen zich niet veroorloven er hun
eigen toekomst aan op te hangen.
De Gaulle en Churchill waarschuw
den tegen verzoening, maar de „ver
zoeners" wonnen en volgens Peking
krijgen ze nu weer de overhand Na
de Eerste Wereldoorlog gaf het Wes
ten grote leningen aan een verzwakt
Duitsland, die uiteindelijk Hitler in
staat stelden ..zich tot de tanden te
bewapenen". Deze politiek van „een
tijger fokken" wordt nu herhaald
Een economisch zwakke Sowjet-
Unie krijgt „kolossale" steun in de
vorm van geld en technische kennis.
Daardoor wordt de „militaire kracht
van de Sowjet-Unie versterkt" Wes
terse kapitalisten zien de Sowjet-
Unie als de grootste onderontwik
kelde markt ter wereld, „een gouden
gelegenheid om een fortuin te ver
dienen" Maar de winsthonger van
de kapitalisten creëert een „politiek
van zelfmoord" Het Westen vindt
de grootste markt ter wereld „maar
lest zijn dorst met vergif
Niet onderhandelen
Hebben de leningen en de steun aan
Duitsland, zo vraagt Peking, het
westen geholpen? Het probeerde
met Hitier te onderhandelen over
ontwapening, en hield de ene confe
rentie na de andere Vandaag is het
nog ernstiger, schrijft Peking, met
SALT, de onderhandelingen over
troepenvermindering in Europa en
de conferenties in Helsinki en Bel
grado Hoewel oorlog „onvermijde
lijk" is, kan het wel worden uitge
steld. Maar de sleutel voor dat uit
stel ligt niet in onderhandelingen en
overeenkomsten „zoals sommige
mensen (bedoeld is Carter) zo bralle
rig preken."
Die sleutel ligt in de „gezamenlijke
strijd van de volkeren van de we
reld; waarvan de regering-Carter de
Verenigde 8taten kennelijk heeft
uitgesloten door haar „verzoening"
Inderdaad, nu de volkeren worden
opgeroepen op te staan tegen beide
supermachten, kunnen de Verenig
de Staten zelf het doelwit van de
strijd worden. Op wie kan China
zich dan verlaten? Het debat in Pe
king heeft verschillende mogelijkhe
den onder de aandacht gebracht, en
op sommige daarvan zullen we later
nog eens terug komen.
