Testen jong kind
heeft ook nadelen
AUTOBIOGRAFIE
Computer stuurt verkeer
over Rijnbrug Arnhem
VW Golf Diesel is
stil maar zuinig
Drs J. J. F. Schroots: regelmatig
psychologisch onderzoek nodig
Nederlandse docenten
in Mozambique tevreden
Renault 4
vijf miljoen
Voor vluchtelingen
in Angola 1,25
miljoen gulden
Landbouwlonen
1,6 procent omhoog
Uit rapport Nuffic blijkt:
Minister Pronk:
penningmeester
commissie-Brandt
Stoel houdt man
12 uur gevangen
Nederlanders
ontwerpen
rijdend hotel
ZATERDAG 17 DECEMBER 1977
BINNENLAND
T rouw/Kwartet25
Siccode Jong
PERSOONSGEGEVENS
NAAM
ROEPNAAM
LEEFTIJD
GESLACHT
SCHOOL
ALKERMAN
BART AREND
6 JAAR 3 MAANDEN
JONGEN
MERENOAL
door Piet Hagen
LEIDEN Als het goed is
worden kleine kinderen regel
matig medisch ondereocht.
Op die manier kunnen licha
melijke afwijkingen en soms
ook problemen bij de opvoe
ding tijdig worden onder
kend. Het is eigenlijk jammer
dat het onderzoek zich hier
toe beperkt. Juist de eerste
levensjaren zijn van kardi
naal belang voor de psycholo
gische ontwikkeling van het
kind. Daarom zou het ge
wenst zijn dat peuters, kleu
ters en lagere schoolkinderen
periodiek een psychologisch
onderzoek meemaakten. Dan
zouden ook leerstoornissen
eerder ontdekt en zo moge
lijk gecorrigeerd kunnen
worden.
Voor drs J. J. F. Schroots van het
Nederlands Instituut voor Preven
tieve Geneeskunde T.N.O. is dit
een vanzelfsprekende gedachte
Maar hij beseft zeer wel dat het
makkelijker is zoiets te bedenken
dan uit te voeren. En daarom heeft
hij ook een bijdrage willen leveren
aan de methodiek van een derge
lijk psychologisch onderzoek bij
kleuters. Samen met zijn collega
Van Alphen de Veer ontwikkelde
hij de zogeheten „Leidse Diagnosti
sche Test", een hulpmiddel bij het
opsporen van leerstoornissen. Over
die test straks meer, eerst iets over
de voorgeschiedenis.
Schroots: „Harde cijfers wijzen uit
dat ongeveer vijf procent van alle
Nederlandse schoolkinderen het
gewoon lager onderwijs niet kan
volgen. Zij zijn dus aangewezen op
buitengewoon onderwijs. Daar
naast is er een groep, ik schat nog
eens vijf a tien procent, die grote
moeite heeft mee te komen. Ze zit
ten wel op de gewone school, maar
vaak met veel teleurstellingen. Al
die kinderen, bij elkaar zo'n tien a
vijftien procent, kampen dus met
leermoeilijkheden."
flet buitengewoon onderwijs, met
name het zogenoemde l.o.m., is de
laatste jaren flink gegroeid. Nu
wordt er wel weer gepoogd een deel
van die kinderen met leer- en op
voedingsmoeilijkheden in de gewo
ne school op te vangen, maar in
hoeverre dat zal lukken is nog de
vraag. Het probleem waar we intus
sen mee zitten is hoe je tijdig ont
dekt welk kind uit de boot zal val
len. Nu hobbelen moeilijk lerende
kinderen vaak mee tot de tweede,
derde, soms vierde klas, voordat er
goede hulp gegeven wordt. De te
genzin in school is dan al zo groot,
dat het tijden kost voordat het
kind daar weer overheen is.
Doubleren
Het onderkennen van leermoeilijk
heden is er niet makkelijker op
geworden, toen scholen onder druk
van onderwijskundigen en ouders
het zitten blijven gingen verminde
ren. Doubleren had grote onder
wijskundige nadelen. Een jaar lang
voor spek en bonen meedoen en
dan een jaar lang alles over doen,
ook de vakken waarin je goed was,
dat is natuurlijk ook niet de manier
om wat langzamer lerende kinde
ren te helpen. Eigenlijk zou het
hele onderwijs meer aangepast
moeten worden aan het tempo van
de individuele leerling. Maar dat is
niet eenvoudig. En wat gebeurde
er? Het zittenblijven werd afge
schaft, zonder dat het onderwijs
veranderde, althans, zo ging het op
veel scholen. Het gevolg laat zich
raden: kinderen gingen over van
klas tot klas, totdat ze echt hele
maal vastliepen. Maar dan zaten ze
al in de derde of vierde klas en was
het eigenlijk te laat.
De heer Schroots ziet nog een ande
re oorzaak. „De laatste tijd wordt
steeds meer nadruk gelegd op de
sociale en creatieve ontwikkeling,"
zegt hij. „En dat vind ik goed. Maar
de balans mag niet doorslaan naar
het andere uiterste. Want als kinde
ren de basisvaardigheden van
schrijven, lezen en rekenen niet on
der de knie hebben, redden ze het
in deze maatschappij niet. Die ele
mentaire kennis is een voorwaarde
voor overleven. Dus je moet wel
aandacht besteden aan creativiteit
en expressie, maar niet zoveel dat
het ten koste gaat van taal en reke
nen. Dan ben je verloren."
Betrekkelijk begrip
Schroots erkent wel dat „leerstoor
nis" een betrekkelijk begrip is. Net
zoals het woord „schoolrijp". Je
kunt immers ook zeggen dat de
school maar kindrijp moet zijn en
dat het onderwijs dus moet veran
deren. Een betere overgang van
kleuter- naar lagere school, kleine
re klassen, meer individueel onder
wijs, en wat al niet. Natuurlijk
moet je daar ook aan werken, maar
verwacht niet dat zo alle proble
men opgelost worden. De onder
wijskundige en financiële middelen
zijn beperkt. En afgezien daarvan,
er blijven altijd kinderen met leer
moeilijkheden, waar je de grens
ook legt. Daarom is het zaak kinde
ren met een kans op leerstoornis
sen tijdig op te sporen.
Enkele jaren geleden is geprobeerd
dat langs medische weg te doen. De
theorie die daarachter zat was dat
leerstoornissen het gevolg waren
van beschadiging van de hersenen.
Maar dat verband bleek niet zo
eenvoudig te liggen. Wel voor ern
stiger afwijkingen, maar niet voor
de kleinere, moeilijk herkenbare
leerstoornissen.
Toen deze weg vast liep is het psy
chologisch onderzoek van jonge
kinderen meer in de belangstelling
gekomen. Het onderzoeksproject
van het Nederlands Instituüt voor
Preventieve Geneeskunde is daar
een uitvloeisel van. Het instituut
heeft daarbij nauw samengewerkt
met de schooladviesdienst in Den
Bosch en met onderzoekers van de
Vrije Universiteit. De VU nam
daarbij de hulpverlening aan kin
deren met een geconstateerde leer
stoornis voor haar rekening.
Het uitgangspunt van het onder
zoek van Schroots en zijn collega's
was de schoolrijpheidstest, zoals
die in Den Bosch werd afgenomen.
Die test wordt meestal aan het eind
van de kleuterschool gedaan, om te
kijken of kinderen rijp zijn voor de
lagere school. De heer Schroots
schat dat ongeveer eenderde van
de Nederlandse kleuters met derge
lijke tests op schoolrijpheid wordt
onderzocht.
Verlengen
Bij dit onderzoek wordt van een
aantal kinderen vastgesteld dat ze
eigenlijk nog niet schoolrijp zijn.
Darf is het mogelijk daar wat aan te
doen. In Den Bosch hebben ze hier
en daar zelfs l.o.m.-kleuterklasjes
gemaakt. Het is natuurlijk ook mo
gelijk kleuters in hun eigen klas
extra hulp te geven. Soms wordt
besloten de kleuterschool met een
jaar te verlengen. In andere geval
len gaat het kind rechtstreeks naar
het buitengewoon onderwijs. Een
van de ervaringen in Den Bosch is
dat bij tijdige signalering van de
problemen en tijdelijke plaatsing
in een l.o.m.-kleuterklasje. Later te
rugkeer in het gewone onderwijs
goed mogelijk is.
Toch worden bij deze algemene
schoolrijpheids-onderzoeken fou
ten gemaakt. Kinderen die eigen
lijk niet schoolrijp zijn worden ten
onrechte schoolrijp verklaard en
schoolrijpe kinderen worden te
lang op de kleuterschool gehouden
of ten onrechte naar het buitenge
woon onderwijs verwezen.
De kans op foute voorspellingen
wordt al kleiner, wanneer naast de
uitslag van de test het oordeel van
de kleuterleidster wordt gevraagd.
Stemmen die twee gegevens over
een, dan is de voorspelling al heel
wat betrouwbaarder.
Maar volgens drs Schroots moet
het nog nauwkeuriger. De massaal
afgenomen schoolrijpheidstest is
toch te grof, het oordeel van de
kleuterleidster lang niet altijd be
trouwbaar. Daarom moet in alle
twijfelgevallen een intensiever on
derzoek volgen. Daarvoor ontwierp
men de Leidse Diagnostische Test.
Deze geeft ook meer informatie
over wat er precies aan schort.
Scherpere diagnose
Schroots: „Van leerkrachten kun je
niet vergen dat ze in een klas van
dertig kinderen precies weten wat
ieders problemen zijn. Sommige
leerkrachten voelen dat goed aan,
maar lang niet iedereen. Dan heb je
een instrument nodig om de diag
nose scherper te stellen."
De her Schroots schat dat ongeveer
tien procent van de kleuters in aan
merking komt voor zo'n nader on
derzoek. Op een totaal van twee
honderdduizend kinderen per jaar
is dat altijd nog twintigduizend.
Dat maakt het onderzoek tijdro-
Eerst heeft de testassistente voorgedaan hoe het blaadje gevouwen
moet worden; nu doet het kind dat na.
KLAS/JAAR/GROEP GARDENIA
ONDERZOEKDATUM 2 - 8 - 77
RAPPORTEUR A. DE GROOT
U.000
A BART AREND
D ZIJN
A. ALGEMEEN COGNITIEVE ONTWIKKELING
U. 111
A BART AREND
B 94
C GEMIDDELD
D ZIJN
B. MAXIMAAL VERWACHTINGSNIVEAU
U.203
K ZN
L WS
M NT
N 107
E. RUIMTELIJK - ANALYTISCH INZICHT
U.505
S GEMIDDELD
T 94
F. TAALBEGRIP
U.601
U GEMIDDELD
V 96
U.711
W GEMIDDELD
X 103
Zo worden de gegevens vanhet
kind ingeheimtaal opgeborgen
in het geheugen van de com
puter.
vend en kostbaar. Vandaar dat
Sthroots gezocht heeft naar een
manier om de interpretatie van de
testgegevens zoveel mogelijk te au
tomatiseren. Dat is gelukt, zij het
dat die automatisering wel nadelen
heeft. Zo wordt de afstand tussen
de interpreterende psycholoog en
het geteste kind groter: hij ziet het
kind niet meer, anderen nemen de
test af en bergen de gegevens op in
de computer.
„Griezelig" vind Schroots zelf ook
het ontstaan van gegevens-bestan-
den, waarin de psychologische bij
zonderheden van een kind zijn op
geslagen. Vooral als het psycholo
gisch onderzoek periodiek wordt
afgenomen," zou de hele levensloop
van een kind in computers terecht
komen. Met alle mogelijkheden
van misbruik die daaraan vastzit
ten. Overigens gelooft Schroots wel
dat daartegen waarborgen te ma
ken zijn. Het oprukken van de
„test-maniakken" in het kinderle
ven heeft natuurlijk nog wel meer
nadelen. Kinderen kunnen zenuw
achtig worden van al die testen en
toetsen. Hun ouders gaan zich al
dan niet overdreven zorgen maken.
Testuitslagen kunnen^al heel vroeg
een kind stempelen als „afwij
kend". Leerkrachten kunnen de
psychologische gegevens verkeerd
hanteren en tegen het kind gebrui
ken in plaats van tot heil van het
kind.
Een moeilijk te beantwoorden
vraag is ook of de ouders het recht
hebben het complete rapport (zie
het fragment hiernaast) in te zien.
En of ze het recht hebben de school
inzage te weigeren. En eveneens
om het rapport te laten vernie
tigen.
Tenslotte blijft het de vraag of het
verfijnen van het psychologisch on
derzoek in de vroege kinderjaren
de aandacht niet te veel afleidt van
meer onderwijskundige proble
men. Want de school mag zich via
testen natuurlijk niet van pro
bleemgevallen afmaken, maar
moet altijd blijven proberen het
onderwijs zo te maken dat kinde
ren met problemen ook zonder on
derzoek tijdig herkend en geholpen
worden.
Drs Schroots heeft dit soort beden-
kingen zelf ook wel gesignaleerd.
„Natuurlijk kan elk instrument dat
je maakt misbruikt worden." zegt
hij. „Wij hebben geprobeerd het
opsporen van mogelijke leerstoor
nissen te vergemakkelijken. Maar
de ouders, de leerkrachten en de
overheid moeten zelf beslissen of ze
dit instrument willen gebruiken."
DEN HAAG (ANP) Minister
Pronk van ontwikkelingssamenwer
king heeft besloten 1,25 miljoen gul
den beschikbaar te stellen voor hulp
aan Zaïreense vluchtelingen in
Noord-Angola. De hulp wordt gege
ven via het hoge commissariaat
voor vluchtelingen van de Verenig
de Naties.
In maart en april vluchtten ruim
150.000 mensen naar Angola in ver
band met de hevige strijd in de
Zaïrische provincie Shaba. Aange
zien het noorden van Angola door de
voormalige bevrijdingsoorlog reeds
zwaar was getroffen, hebben deze
vluchtelingen vrijwel geen mogelijk
heden om zich in leven te houden.
DEN HAAG De lonen in akker- en
Weidebouw en veehouderij, tuin
bouw, bloembollenbedrijf, pluim
veehouderij, landbouwambachten,
agrarische bedrijfsverzorgingsdien-
*ten, cultuurtechnische werken,
griend riet- en biezencultuur en
veen- en turf strooisel bedrijf gaan op
1 Januari met 1,6 procent omhoog.
Dit op grond van indexeringsbepa-
ngen in de lopende cao's, aldus het
ndbouwschap.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De twintig Nederlandse docenten die les geven in
Mozambique, hebben het over het algemeen best naar hun zin en
kunnen nuttig werken.
Dit Mij kt uit een rapport van de
Nuffic (de organisatie voor universi
taire samenwerking) en de dienst
technische hulp (DTH) van het mi
nisterie van buitenlandse zaken.
Twee vertegenwoordigers hebben
enkele maanden geleden een bezoek
aan Mozambique gebracht en kwa
men tot de slotsom dat de inzet van
de Nederlandse docenten aan de uni
versiteit in Mapoeto (de hoofdstad
van Mozambique) groot is. De mees
ten tillen niet zwaar aan de nog
gebrekkige medische zorg in Mozam
bique en het in sommige jaargetij
den beperkte aanbod van voedings
middelen.
veer hetzelfde werk, dat kan gevaar
van groepsvorming opleveren. De
Nederlanders zien zichzelf echter
niet als blok en gaan veel met de
Mozambikanen om Een aantal van
hen is nauw betrokken bij de be
leidsvorming aan de universiteit.
Anderen houden zich daarvan afzij
dig en beperken zich puur tot hun
wetenschappelijke taak.
SCHIPHOL De demissionaire mi
nister Pronk heeft een functie als
penningmeester in de commissie-
Brandt aanvaard. Deze commissie is
een initiatief van de Duitse socialist
Willy Brandt. De commissie wil zich
bezighouden met de problematiek
van de ontwikkelingssamenwer
king. Voor deze commissie zijn men
sen aangetrokken die zich op dit
"gebied intensief hebben beziggehou
den. Na maandag, wanneer het kabi
net Van Agt-Wiegel wordt beëdigd,
wordt Pronk Kamerlid. Hij kan dit,
volgens zijn zeggen, goed combine
ren met zijn penningmeesterschap
van de commissie-Brandt.
Behuizing
Volgens de samenstellers van het
onderzoekrapport bestaat er een be
hoorlijke mate van vrijheid van wer
ken Mozambique is een sterk aaci-
alistisch land is een open me
ningsvorming mogelijk en treden de
Nederlanders niet op als groep.
Twintig mensen uit één land in onge-
Lichtelijk verschil van mening be
stond onder de Nederlanders in Mo
zambique over de behuizing. Sommi
gen zitten in fraaie huizen, anderen
tvonen in flats. Aanvankelijk had ie
dereen klachten, maar later vond
een deel dat genoegen moest worden
genomen met de huisvesting die de
universiteit bood. Volgens de opstel
lers van het rapport heeft dat de
verhouding met de Mozambikanen
wat vertroebeld, maar is de lucht na
een persoonlijk gesprek met de rec
tor weer opgeklaard.
AMSTERDAM Vastge
klemd in zijn stoel heeft een
bejaarde Amsterdammer een
hele nacht voor de televisie
moeten doorbrengen. De 85-
jarige man was voor de t.v. In
slaap gevallen. Tegen elven
ontdekte hij dat zijn arm klem
zat In de stoel. Pas de volgende
ochtend trok z'n hulpgeroep de
aandacht van een voorbijgan
ger. Een breekijzer van de poli
tie moest er aan te pas komen
om de man te bevrijden.
Het gebied rond de nieuwe
John Frostbrug in Arnhem, die
zaterdag officieel wordt ge
opend, krijgt een in Nederland
uniek verkeersregelsysteem
van een omvang zoals dat nog
niet eerder werd opgezet. Rond
de tweede brug over de Rijn
zullen twaalf elektronisch be
stuurde kruispuntregelaars het
verkeer in zo goed mogelijke
banen leiden.
Elke automatische kruispuntrege
laar neemt twee of drie complexen
van kruisingen voor zijn rekening,
wat neerkomt op zo'n tweehonderd
envijftig verkeerslichtgroepen.
Daarbij wordt zoveel mogelijk ge
zorgd voor een „groene golf". De
regelmaat waarmee de lichten op
groen springen wordt bovendien
aangepast aan de hoeveelheid ver
keer op en om de nieuwe brug.
De automatische regelaars staan na
melijk in verbinding met het politie
bureau, waar een minicomputer de
lichten volgens tevoren bepaalde
programma's automatisch kan be
sturen. Maar ook kan de politie,
dank zij een ingenieus stelsel van
informatieverwerking op grond van
de verkeersdrukte ingrijpen op elk
gewenst moment. Eveneens kunnen
gemeentelijke instanties de ver-
keersregulering naar hun hand zet
ten, bijvoorbeeld voor onderhoud of
om een nieuw regelprogramma te
testen.
De nieuwe regeling van het verkeer,
die de oude „starre" verkeersregel-
centrale in Arnhem vervangt, is door
de gemeente gerealiseerd in samen-
De kruisingsvrije noordelijke opritten van de John Frostbrug.
waar het verkeer gedoseerd wordt volgens computerprogramma s
werking met Philips. Er is enige
maanden voorbereiding aan vooraf
gegaan. De bedoeling is op den duur
nog veel meer verkeerslichten in de
stad met het moderne systeem te
gaan beheersen.
De John Frostbrug, genoemd naar
de Engelse luitenant-kolonel die in
september 1944 de Rijnbrug wist te
bezetten, bevindt zich ten westen
van de eerste Rijnbrug. IJet Roer
mondsplein heeft als kruisingsvrije
op- en afritten voor de brug een
stelsel van viaducten gekregen met
gescheiden banen: op de brug zijn
ook vrije busbanen.
Met de nieuwe, bijna honderdveertig
meter lange en tientallen meters bre
de brug en met het nieuwe verkeers
regelingssysteem hoopt Arnhem van
de steeds in omvang toegenomen
files tijdens de spitsuren bevrijd te
worden. Deze files hingen vooral sa
men met het omvangrijke woon
werkverkeer over de Rijn.
Een appartementenbus of rijdend
hotel, ontworpen door twee Neder
landers. is in Duitsland in produktie
genomen. Het is een voertuig van 36
meter lengte, 2,5 meter breedte en
vier meter hoogte. Voorlopig komen
er twaalf van, die in Egypte zullen
dienen om toeristen comfortabel te
vervoeren.
De eerste gelede bus van het type
Car-o-Tel werd eerder deze maand in
Nederland gedemonstreerd door een
Zwitsers bedrijf, dat de bekende te
kenaar Rudolf Das en zijn collega
ontwerper Hans ter Burg opdracht
gaf het voertuig te ontwikkelen. Het
wordt gebouwd door het Duitse car-
rosseriebedrijf Neoplan te Stuttgart
en het heeft behalve de 320 pk tien
cilinder dieselmotor van Mercedes-
Bepz ook een viercilinder VW Golf-
diesel aan boord, welke laatste dient
voor de generator.
De bus beschikt namelijk over tien
appartementen, elk met airconditio
ning, koud- en warm water, tv en
radio en verder douche, toilet, tafel
en zitplaatsen overdag en twee tot
drie bedden 's nachts.
Behalve de gezagvoerder en steward
kunnen twintig gasten in de bus ge
huisvest worden. Uit Amerika be
staat belangstelling voor de bus als
rijdend filmkantoor; het Rode Kruis
in Genève acht het ontwerp ook ge
schikt als mobiel ziekenhuis met
operatiekamer.
Als eerste model in de Franse auto
historie heeft de Renault 4 een pro-
duktie-aantal van vijf miljoen be
reikt. De Renault 4 is daarmee ver
uit de meestverkochte Franse auto
aller tijden, waarvan alleen het pro-
duktieaantal door Amerikaanse en
Duitse modellen overtroffen wordt.
Binnenkort wordt echter de Renault
4 het meest verkochte model, dat
nog in produktie zal zijn in het moe
derland. namelijk wanneer de fabri
cage van de VW-kever eind 1977 in
Emden wordt stopgezet. Van de ke
ver zijn er nu zo'n zeventien miljoen
gemaakt. Maar geen enkel ander
Duits model kan de Renault 4 eve
naren. waarmee deze wagen Euro
pa's tweede in populariteit is gewor
den. met de Engelse Mini op de
derde plaats. Van de Mini werd vorig
jaar de viermlljoenste gebouwd.
De Renault-4 verscheen in 1961 min
of meer als opvolger van Renault's
eerste „Viertje" en de Dauphine,
waarvan er resp. ruim één miljoen
en ruim twee miljoen gebouwd zijn.
De Dauphine bleef overigens nog tot
1967 in produktie, maar Renault
ging sinds de komst van de R 4 over
naar het principe van voorwielaan-
drijving-met-vljfde-deur. Dit ge
slaagde recept van de Renault 4
vond later allerwegen navolging.
Het idee van de gemakkelijke, rui
me doch voordelige auto werd inder
tijd vergeleken met de „spijker
broek" en de meer functionele dan
fraaie vorm heeft inderdaad alle mo
detrends getrotseerd. Vorig jaar was
de Renault 4 na de modellen 5 en 12
nog nummer drie in Renault's pro
duktie met 230.000 exemplaren.
De appartementenbus voor een Boeing-Jumbn 747 op Schiphol-
openbaar vervoer en hotel in één
Wanneer één auto „de auto van het jaar" genoemd mag worden,
dan is dat wel de Volkswagen Golf Diesel. De eerste dieselmotor
met temperament en met een geruis dat tijdens het rijden niet
voor de benzinemotor onderdoet heeft VW gebouwd voor het
model, dat reeds de grootste successen van alle Europese auto's
boekt, de Golf. Als klap op de vuurpijl blijft het brandstofver
bruik beperkt tot zo'n één liter dieselolie per vijftien kilometer
De dieselmotor kost ten opzichte
van de benzinemotor 2.342,- gulden
extra. Dat betekent ook een iets ho
gere verzekeringspremie. Voor deze
diesel geldt het motorrijtuigenbelas
tingtarief voor de 800 kg-klasse, dat
is 469,- per jaar, of slechts 163.- meer
dan wanneer de Golf een benzinemo
tor heeft. Met begin 1978 een diesel
olieprijs van 65 cent per liter komt
men aan 4,3 cent per km., terwijl bij
benzine op 9,7 cent gerekend moet
worden. Met een ruime stuiver ver
dienste op het brandstofverbruik zal
men al na ongeveer 16.000 km per
jaar de diesel versie kunnen over
wegen.
Het bijzondere is echter dat de 50
DIN-pk anderhalve liter dieselmotor
rijtechnisch vrijwel vergelijkbaar is
met de 1100 cc 50 pk benzinemotor.
Mede door de goede isolatie is het
dieselgebrom onderweg verre van
storend. Het autobusachtigc geluid
bij het starten is het enige dat hoor
baar de diesel kenmerkt. Met een
„milieuknop" kan men de rook bij de
start matigen. Bij kou moet men
even wat langer „voorgloeien": een
minuut ongeveer
Bij het sturen ondervindt men met
deze voorwielaandrijver geen hinder
van het iets zwaardere gewicht op de
vooras: wel is het remmen wat moei
lijker De wagen lijkt wat lang door
te gaan en men moet fors het pedaal
indrukken.
Praktisch
Maar de Golf is om te rijden een
bijzonder praktische wagen, die zeer
gemakkelijk in de hand te houden
valt, als benzineauto al voordelig
blijkt in onderhoud en rembekrach-
tiging is desgewenst als accessoire
leverbaar.
De Golf Diesel kent vier versies: de
wat kale ND van 14.957,- de drie
honderd gulden duurdere D. de weer
duizend gulden duurdere LD en een
nog bijna duizend gulden duurdere
GLD van 17.234,-. Dit zijn dan de
driedeurs versies: de vljfdeurs kost
726 gulden extra Pas de duurste
versie heeft een voorruit van gelaagd
glas en echte luxes
Naar ruimte gerekend is de Golf
Diesel niet voordelig in prijs, naar
rijeigenschappen echter wel.
De VW Golf, die zich als diesel slechts onderscheidt door de letter
D aan de achterkant: weinig walm en veel trekkracht
