>p een historisch moment
ie
i
'Intellectuelen moeten crisis bezweren'
U StUUL
uw wensen toch
wel op tijd!
SER is voorstander
van uitbreiding EG
Novib: aandacht
aan voorlichting
<£HS>
A
FNV-bonden steunen
bezetters banketbakkerij
ptt post
Demonstratie in Zwolle
Met Spanje, Griekenland en Portugal
Van Agt praat
weer met
ministerskandidaten
Voorzitter Bas de Gaay Fortman:
Dode vrouw uit
water opgehaald
I Mobil I
Rij 25 km méér
per volle tank.
M@bilD de olie die
benzine bespaart.
Noam Chomsky kritiseert Amerika's opkomen voor de mensen rechten:
de pet die past
Zr- r
I
V cl
=^ANDAG 12 DECEMBER 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
r
AnvFRTFNTlF
DEN HAAG De aftredende minis
ter-president Den Uyl ontkende za
terdagmiddag tijdens een interview
met de KRO-radio dat de meerder
heidsstrategie van zijn partij hem in
zijn formaticwerk had gemotiveerd.
Den Uyl gaf wel toe dat er in zijn
partij wat hij noemde „ketelmuziek"
Vervolg van pagina 1
,.i kan van het vorige kabinet zeg-
ii wat men wil. maar het heeft de
bnomische achteruitgang niet op
jzwaksten afgewenteld. Niet alleen
idat er socialisten inzaten, maar
c omdat er anders geen christen-
icraten zouden hebben inge-
.erschil in benadering
intjes liet een nabeschouwing van
formatiegeschiedenis uitlopen op
conclusie dat hoofdooreaak van
mislukking van Den- Uyl. is ge
est het verschil in benadering van
nenwerken en een coalitie. Het
)A heeft de coalitie gezocht niet
tot elkaar veroordeelde vijanden.
_iar als op elkaar aangewezen
Dndgenoten. „De.PvdA heeft onz§
itgesproken voorkeur Voor een "ka^
jnet met de PvdA niet opgepakt om
de hand te schuddèn maar om
de duimschroeven aan te zetten,
m ons ermee onder druk te zetten,
ÊJna om ons te chanteren," aldus
lantjes.
Overigens wees hij er opnieuw op
'0D lat het mislukken van de coalitie
net de PvdA niet automatisch tot
pmenwerking met de WD leidt: het
kkoord met de WD moet op zich-
elf worden beoordeeld. Ook mag
et volgens Aantjes niet worden be-
eken vanuit de actuele geschilpun-
en van de laatste weken. Het gaat
im de vraag of het kabinet de zaken
oed aankan. „Niet alleen nu, maar
ok volgend jaar met een voortdu-.
end grote werkloosheid, over twee
aar met het oog op de positie van de
monarchie, over drie jaar met de
aaderende uitputting van het aard
as. over vier jaar bij de volgende
erkiezingen," zoals Aantjes zei.
was gemaakt, maar hij zei dat aan de
onderhandelingstafel de meerder
heidsstrategie noch door hemzelf
noch door Van Thijn ook maar één
keer ter sprake was gebracht.
Ook verwierp hij het verwijt van prof.
Steenkamp dal hij een historische
kans zou hebben gemist. Den Uyl
wees erop dat de PvdA in moeilijke
omstandigheden bereid is geweest
een ministersverdeling (7-7) te aan
vaarden die door Van Agt „op nogal
triomfalistische wijze" werd gepre
senteerd als een CDA-overwinning,
en dpt terwijl „de PvdA op haar ach
terste benen stond". Het is volgens
hem juist het CDA geweest dat de
kans heeft laten lopen om een brede
politieke en maatschappelijke basis
voor een goed beleid te leggen. Den
Uyl ontkende dat hij had overvraagd.
Hij herinnerde eraan dat het Van Agt
is geweest die in een vroeg stadium
de ultimatieve cis had gesteld dat het
CDA evenveel ministers zou krijgen
als de PvdA.
Den Uyl wilde niet bij voorbaat de
oppositie kwalificeren die hij gaat
voeren. Hij zei voor ogen te zullen
houden de belangen van de mensen
in het land en de oppositiemethoden
zullen daaraan worden aangepast.
„Al naar gelang het kabinet het nodig
maakt", zoals Den Uyl zei. Hij ver
wees hierbij naar de wijze waarop
CDA en VVD afstand hebben geno
men van het wetsontwerp van Boers-
ma dat het mogelijk moet maken, ook
niet-cao inkomens tot matiging te
brengen.
Van Agt en Aantjes schudden elkaar tijdens het CDA-congres in Amsterdam opgewekt de hand.
waarschuwde er voorts voor, bin
nen het CDA PvdA en VVD te be
lhouwen als eikaars vanzelfspre
kende alternatief omdat dit „een ge
vaarlijke twistappel binnen het CDA
kan worden, de door ons principieel
verworpen polarisatie binnen het
CDA zelf kan brengen en de kiem
kan worden van een afschuwelijke
tweedeling."
nd Vertrouwen groeit
CDA-leider Van Agt constateerde in
(zijn korte toespraak dat „het CDA
een politieke groepering wordt die
ui', groeit in vertrouwen in zichzelf".
ret „Mij is wel eens gevraagd of het
nastreven van het CDA-belang niet
jk ten koste zou kunnen gaan van het
(g. (landsbelang. Ik zie echter geen te-
,v. genstelling tussen het CDA-belang
tg]ien het landsbelang. Het is in het
"handsbelang dat het CDA, een partij
vernieuwingen in redelijkheid
wil, aandacht vraagt voor immate-
B riële zaken, zoals het leven zelf, de
kwaliteit van het bestaan en het
Dehoud van de schepping." Van Agt
erkende geaarzeld te hebben alvo
rens de post vah premier te willen
aanvaarden. „Nu huiver ik niet
meer, het wordt goed. We gaan op
nieuw op weg op hoop van zegen."
CDA-voorzitter prof. Steenkamp zei
in de openingsrede van het congres:
„Het kabinet van CDA en VVD is
geen vluchtig avontuur, geen korte
ontmoeting. Dat zou geen basis zijn
om samen voor een parlementaire
periode het land te besturen. Den
Haag is geen duiventil." Steenkamp
wees evenals Aantjes op het gevaar
dat het CDA de natuurlijke tegen
pool zou worden van het socialisme,
zoals de CDU dat in West-Duitsland
is. „We moeten ons niet in die situa
tie laten manoeuvreren. Dat kan al
leen als we geheel onze eigen lijn
volgen en onze eigen politieke in
houd ijken en herwaarderen."
Bestaansrecht betwist
Ook Steenkamp sprak er zijn teleur
stelling over uit dat het niet gelukt
is met de PvdA een kabinet te vor
men. Grondoorzaak hiervan zag hij
in „het feit dat de PvdA het be
staansrecht van één christelijke par
tij betwist". „Den Uyl faalde op een
historisch moment, er kwam geen
brug tussen PvdA en CDA tot
stand." Zich richtend tot de PvdA
zei Steenkamp: „U heeft de bekende
doctorandus uit Buitenveldert, en
een zeer bekwame politieke docto-
'Van onze soc. econ. redactie
DEN HAAG Partijen in.de Sociaal Economische Raad zijn
eensgezind voorstander v^n de uitbreiding van de EEG met
Spanje, Griekenland en Portugal. Wel worden voorlopig en
wellicht zelfs blijvend maatregelen nodig geacht om te voorko
men dat grote stromen werknemers uit de nieuwe lidstaten naar
hoogontwikkelde lidstaten als Nederland trekken, om daar als
buitenlandse werknemer werk te vinden.
Een en ander blijkt uit een ontwerp
advies dat vrijdag aanstaande in de
SER zal worden besproken. Om gro
te stromen buitenlandse werkne
mers te vermijden, zal in de nieuwe
lidstaten „een krachtige impuls" aan
de werkgelegenheid moeten worden
gegeven. De huidige lidstaten zullen
extra financiële hulp moeten bijeen
brengen voor de ontwikkeling van de
economieën van Spanje, Grieken-
land en Portugal. Gesproken wordt
over „enkele miljarden dollars per
Jaar". Nederland zou daarvan waar
schijnlijk tien procent voor zijn reke
ning moeten nemen. Wat de SER
betreft mag dit worden gehaald uit
de pot voor ontwikkelingshulp, mits
dat niet ten koste van de allerarmste
ontwikkelingslanden gaat. De SER-
commissie die het advies heeft voor
bereid. vindt dat Portugal best als
een ontwikkelingsland kan worden
aangemerkt.
De SER-commissie uit wel zorgen
over een verdere verdieping van de
gemeenschappelijke EEG-markt.
Voor Nederland met zijn open econo
mie wordt zowel uitbreiding als ook
verdieping van de EEG van groot
belang geacht. Verdieping kan ech
ter worden geremd als de drie nieu
we lidstaten met hun sterk afwijken
de economieën toetreden. De SER-
commissie betreurt nu al de impasse
met de verdieping van de EEG. „Ook
het reeds bereikte dreigt'daardoor
verlorerr te gaan."
randus in Ed van Thijn, trekt u ook
eens een doctorandus in de psycho
logie aan die u kan vertellen hoe je
met mensen moet om gaan. Zelfs als
dat je politieke tegenstanders zijn.
En vergist u zich niet, u heeft bij
goede vrieden diepere wonden ge
slagen dan u zelf hebt veronder
steld," aldus Steenkamp.
Aan het eind van het congres namen
de CDA-afgevaardigden vrijwel
unaniem een door het partijbestuur
voorgestelde resolutie aan. waarin
het bëleid van Van Agt wórdt goed
gekeurd- In de resolutie wordt wel
bezorgdheid uitgesproken over de
beperkte meerderheidsbasis waarop
de nieuwe coalitie moet steunen. De
resolutie besluit echter met de ver
wachting dat het regeerakkoord
met de WD „de mogelijkheid biedt
om onder de huidige en toekomstige
moeilijke omstandigheden een ver
nieuwingsgezind beleid te voeren In
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Kabinetsformateur
Van Agt ontvangt vandaag kandi
daten voor dë laatste zes ministers-:
posten die in het nieuwe CDA-WD-
kabinet nog niet definitief geregeld
zijn. Het gaat daarbij om sociale
zaken (genoemd worden Boersma of
Albeda). justitie (De Gaay Fortman
sr.), ontwikkelingshulp (Goud
zwaard), buitenlandse zaken (Toxo-
peus of De Hoop Scheffer), weten
schappen (Wattel) en volkshuisves
ting waarvoor de kandidaat, na de
weigering van Lubbers, nog niet be
kend was.
Van elf departementen staat nu vast
wie er minister wordt. Dat werd ge
regeld in de serie gesprekken die
Van Agt de afgelopen dagen heeft
gevoerd. Behalve Van Agt als pre
mier en Wiegel als vice-premier en
minister van binnenlandse zaken
zijn dat Andriessen (KVP) op finan-'
ciën, Van Aerdenne (VVD) op econo
mische zaken. Kruisinga (CHU) op
defensie, Pais (VVD) op onderwijs.
Gardeniers (KVP) op CRM, Tuin
man (VVD) op verkeer en water
staat. Van der Stee (KVP) op land
bouw en Ginjaard (VVD) op volksge
zondheid.
De kabinetsformateur hoopt met de
ministers woensdag rond te zijn.
Dan moeten nog wel de staatssecre
tarissen geregeld worden.
de geest van het CDA-verkiezings-
program „Niet bij brood alleen". Po
gingen om die verwachting iets af te
zwakken kregen op het congres zeer
weinig steun.
ZUNDERT (ANP) Een comman
dant van de veldpolitie in West-Bra
bant is zondagochtend vroeg bij een
achtervolging door een stroper van
dichtbij beschoten. Hij werd hierbij
licht gewond. De schietpartij was de
apotheose van een stuk wild-west in
het gebied ten zuiden van Breda.
Zondagochtend vroeg stootten twee
agenten van de veldpolitie bij Strij-
beek. 'gemeente Nieuw-Ginneken.
op twee stropers in een rode auto.
Dit duo negeerde een stopteken en
reed op de agenten in. Die konden
tijdig opzij springen.
li
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De ontwikke
lingssamenwerking neemt te
genwoordig een minder belang
rijke plaats in in de Nederland
se publieke opinie dan enkele
jaren geleden. De Nederlandse
organisatie voor internationale
samenwerking Novib zal haar
aandacht hiervoor nog verder
moeten vergroten.
Dit verklaarde zaterdag Bas de Gaay
Fortman op de jaarvergadering van
de Novib in Utrecht, waar hij tot
voorzitter werd gekozen. Hij volgt
hiermee de heer H. M. de Lange op,
die zich wegens drukke werkzaam
heden niet meer verkiesbaar had
gesteld.
De heer De Gaay Fortman is van
mening, dat de voorlichting over
ontwikkelingssamenwerking aan
het Nederlandse publiek onvoldoen
de is. Hij is ook niet te spreken over
de manier waarop de NCO (Nationa
le Commissie Ontwikkelingssamen
werking) werkt aan de bewustwor
ding van het publiek op het gebied
van ontwikkelingssamenwerking.
Naar zijn mening is ontwikkelingssa
menwerking een te abstract onder
werp voor met publiek geworden.
„De Novib maakt het haar voorlich
ting hierop een gunstige uitzonde
ring en daarom zal deze organisatie
nog meer tijd en geld hieraan moe
ten besteden", aldus De Gaay
Fortman.
Positief over Pronk
De scheidende voorzitter H. M. de
Lange liet zich zeer positief uit over
het beleid, dat minister Pronk de
afgelopen jaren heeft gevoerd. Hij
was slechts over één punt. niet te
spreken, namelijk wat hij de „groel-
Van een onzer verslaggevers
ZWOLLE „Wij gaan door
met het leggen van beide vuis
ten op de rotte plekken in de
Nederlandse samenleving.
Daar waar het fout zit zullen de
bonden niet alleen met de
mond solidariteit betuigen, zo
als de politieke partijen ge
wend zijn te doen, maar ook
met de daad".
Dit verklaarde zaterdag voorzitter C.
Schelling van de voedingsbonden-
FNV in de Zwolse IJsselhal na een
door honderden mensen gehouden
demonstratie door de binnenstad,
waarmee zij hun steun betuigden
aan de zeventig arbeiders, die sinds
21 november de banketbakkerij
Boom bezet houden.
„Iedereen neemt altijds als een vast
staand gegeven aan. dat de verschaf
fers van kapitaal daar bepaalde
rechten aan kunnen ontlenen, maar
waarom hebben de mensen die het
werk verrichten niet dezelfde rech
ten?" zo vroeg voorzitter Schelling
zich af. De zeventig werknemers van
Boom. een goedlopend banketbak
kersbedrijf. houden hun bedrijf be
zet, omdat zij directeur Boom een
onverantwoordelijk financieel beleid
verwijten. Met name zou directeur
Boom slecht geïnvesteerd hebben en
dure reisjes naar West-Duitsland
hebben gemaakt, waar geen enkele
omzet tegenóver stond. De bezetters
hebben hem dan ook de toegang tot
het bedrijf ontzegd.
Veiligheid
Bas de Gaay "Fortman
ende vervuiling van de begroting
voor ontwikkelingssamenwerking"
noemde. Op deze begroting komen
steeds meer bedragen voor. die daar
eigenlijk niet óp thuis horen, aldus
de heer De Lange.
De bezetters eisen verder betere
werkomstandigheden. Men is van
mening, dat er nogal wat schort aan
de veiligheid en dat er teveel overu
ren gemaakt moeten worden, die
niet of nauwelijks worden uitbe
taald. De zeventig bezetters willen
het aandelenpakket van directeur
Boom kopen om zo het bedrijf zelf
standig te kunnen voortzetten.
Het PvdA-kamerlid H. Rlenks zei tot
de demonstranten in de IJsselhal,
dat de leiding van een bedrijf er is
om arbeid en kapitaal goed te laten
samenwerken. Gebeurt dat niet. al
dus Rienks. dan Is het terecht dat de
arbeiders daartegen In opstand ko
men. Helaas is de huidige wetgeving
nog zo. dat de factor arbeid de factor
kapitaal onvoldoende kan controle
ren. Een dergelijke spontane actie
als bij Boom is nodig om die controle
af te dwingen, zo verklaarde het Ka
merlid. die eraan toevoegde dat de
PvdA deze actie steunt.
Wet schiet tekort
Het CDA-kamerlid S Weijers (voor
malig bestuurder van de Industne-
bond-NKV) merkte op. dat in dit
geval de bezetters terecht hebben
gegrepen naar het illegale middel
van een bezetting. De wet schiet in
het soort gevallen als bij Boom te
kort. zo zei hij. Er is immers geen
beroepsrecht mogelijk tegen een
kennelijk onredelijke leiding en bo
vendien is er geen wettelijk voorge
schreven overlegstructuur voor be
drijven met minder dan honderd
werknemers.
Beide Kamerleden zullen, zo gaven
ze te kennen, zich bij de centrale
overheid sterk maken voor hulp aan
de bezetters.
AMSTERDAM (ANP> - Uit het wa
ter van het Amsterdamse Damrak
heeft de politie zaterdagmorgen het
lichaam opgehaald van een naar
schatting 55-jarige vrouw. De politie
heeft de identiteit van de vrouw nog
niet kunnen vaststellen.
Het lichaam moet enige dagen in
het Damrak hebben gelegen De po
litie heeft nog geen aanwijzingen
dat de vrouw door een misdrijf om
het leven is gekomen
Het signalement van de vrouw: leng
te 1.55 meter, zwart halflang haar,
bruine tweed-jas, groenzwarte
schoenen en een bruine ribfluwelen
broek, blauw-zwarte hoofddoek,
gouden oorringen. De Amsterdamse
politie hoopt op aanwijzingen uit
het publiek om achter de identiteit
van het slachtoffer te komen
ADVERTENTIE
Synltwdi
lubricant
gWnj
„U bent het, pap. Uw vingers ruiken
naar tabak
ADVERTENTIE
De CN V-pet past ledereen. leder
een die wil streven naar een betere
wereld waar'n alle werknemers
mondig en medeverantwoordelijk
zijn. Waarin groepen niet tegen
over etkaa» Hun, maar samen in
overleg problemen oplossen.
300.000 leden vinden zich/elf en
elkaar In de algemeen christelijke
vakcentrale CNV. Waarom zou u
daar niet bijhoren? Zet toch ook
die pet op van het
Van een onzer verslaggevers
LEIDEN Het benadrukken van de mensenrechten in de Amerikaanse
buitenlandse politiek ls geen toevallige opwelling van menslievendheid, maar
een bewuste poging om de Ideologische crisis in eigen land te bezweren.
I COUDOfl oo, mi, p.it die pet en d.jrom
I LJ word ik lid [J wil ik inlichtingen
Naam:_
Plaats:
Beroep:.
I Handt:
_m/v Adres:
Geb. datum:-
Bcdr. tak:
Datum:
I
U kunt dc/c bon in ccn envelop/onder postzegel opsturen naar het
CNV, Antwoordnummer 1096, Utrecht.
Deze stelling werd vrijdag
avond verdedigd door Noam
Chomsky, grondlegger van
de „transformationele taal
kunde" en vooraanstaand
criticus van het Amerikaanse
optreden in Zuid-Oost Azië in
de jaren zestig.
Chomsky was door NRC-
Handelsblad. de Leidse facul
teit der letteren en de Maat
schappij der Nederlandse
Letterkunde uitgenodigd
voor het houden van de zesde
Huizinga-voordracht. De gro
te Pieterskerk was tot in de
gangpaden g'evuld met toe:
hoorders.
Twintig jaar geleden vestig
de Chomsky zijn naam met
zijn boek „Syntactic Structu
res." Daarin gaf hij een nieu
we theorie ten beste over de
logische structuur van ons
taalgebruik, een uitleg van
1
de regels die wij hanteren om
bepaalde betekenissen in
woorden uit te drukken. Hoe
wel de transformationele
taalkunde zijn grootste po
pulariteit gehad heeft, is de
invloed van Chomsky nog al
tijd groot.
Intellectuelen
Zijn lezing in Leiden ging
echter niet over taalkunde,
maar over de rol van de intel
lectuelen in de (Amerikaan
se» samenleving. Daarbij
greëp Chomsky terug op het
linkse verzet van tien jaar
geleden tegen de oorlog in
Vietnam.
Elke samenleving heeft, al
dus Chomsky, een ideologie
nodig en de intellectuelen
moeten die. ideologie produ
ceren De staat gebruikt de
universiteiten en massame
dia om de benodigde ideolo-
gie te verbreiden. Dankzij de
dienstvaardigheid van intel
lectuelen kan de staat de pu
blieke opinie manipuleren.
Het risico dat de democratie
inhoudt vanwege de mogelij
ke kritiek op het systeem,
wordt zo bezworen.
Het heeft Amerika nooit ont
broken aan een fraaie ideolo
gie. De idealen van vrijheid
en democratie stonden hoog
in het vaandel en rechtvaar
digden in onze eeuw het
Amerikaanse ingrijpen op
het wereldtoneel. Dat die in
terventie in alle delen van de
wereld ook de puur economi
sche belangen van het mach
tigste land ter wereld diende,
werd gemakshalve ver
zwegen.
Vietnam ls voor Chomsky het
duidelijkste voorbeeld van
Ideologische misleiding. Het
deerde Amerika Vietnam
plat.
Vervalsing
Noam Chomsky
militaire optreden werd ge
dekt door een mythe van val
se voorstellingen zogenaamd
in naam van de vrijheid en de
democratie en op verzoek
van de door het communisme
bedreigde bevolking bombar-
Na de Vietnamese oorlog
raakte Amerika in een crisis
Nu is het de taak van de
intellectuelen de gevolgen
van die crisis te beperken en
een nieuw geloof aan te dra
gen. Historici zijn druk bezig
de geschiedenis te vervalsen.
Vietnam was een „vergis
sing". De kosten waren te
hoog, de oorlog was te bloe
dig. de taktiek was fout.
Maar de principiële vraag
naar het morele recht van
Amerika om Vietnam te
bombarderen komt niet aan
de orde.
De president van Amerika
kon zonder tegenspraak op
de televisie zeggen, dat Ame
rika Vietnam niets schuldig
was „omdat de verliezen we
derzijds waren." Er wordt wel
nagekaart over de „geheime"
bombardementen op Cam
bodja en dan gaat het erom
of Nixon en Kissinger die ac
tie geheim mochten houden.
Maar de vraag of deze bom
bardementen moreel te
rechtvaardigen waren (en
waarom de pers ze verzweeg)
wordt in de doofpot gestopt.
Ondertussen is de intellectu
ele elite druk bezig het geloof
ln Amerika's roeping te her
stellen. Jimmy Carters cam
pagne voor de mensenrech
ten in de wereld lijkt daar een
uitvloeisel van. „Een land dat
zelf de mensenrechten
schond in Vietnam en de Do
minicaanse Republiek, in
Cuba en ln Chili, presenteert
zichzelf nu weer als de hoed
ster van het Ideaal van vrij
heid en gelijkheid in de we
reld."
Chomsky vertrouwt dat niet.
Alle mooie woorden over de
mensenrechten en aj het ge
praat in de zogenaamde
NÓord-Zuld-dialoog ls voor
hem niet anders dan de Ideo
logische verpakking van het
Amerikaanse streven de el-
gen macht en welvaart veilig
te stellen in een wereld die In
toenemende mate tekort
krijgt aan grondstoffen.
