Jongerenconcilie werpt
zich op vluchtelingenhulp
Nederlandse bisschoppen
zien op paus-rede terug
In spoor van Israël
VANDAAG
Na veertig jaar
kamp overleden
Koreaanse kerk in
protest tegen staat
I.IMJM.MMllll
Gereformeerde
onrust om de
belijdenis
MAANDAG 12 DECEMBER 1977
KERK
Trouw/Kwartet
2e
=*A
door Albert Schipper
BREDA Het Concilie der Jongeren, de door de Franse
protestantse kloostergemeenschap van Taizé op gang gebrachte
internationale jongerenbeweging, heeft in een brief tot alle
generaties opgeroepen tot soberheid en samen delen en aange
kondigd dat het zich gaat begeven op het terrein van de
vluchtelingenzorg. De brief is dit weekeinde bekendgemaakt
door de prior van Taizé tijdens een grote bijeenkomst in de
veilinghal in Breda.
Met de brief en de aangekondigde
vluchtelingenhulp is een nieuwe fase
ingetreden in het Jongerenconcilie
dat sinds 1974 bestaat. De brief is
opgesteld door een intercontinen
taal team van Jongeren, die samen
met frère Roger zojuist zijn terugge
keerd uit Hongkong en Bangkok,
waar zij een aantal weken in primi
tieve omstandigheden hebben ge
leefd De groep zag af van een voor
genomen bezoek aan China omdat
zij alleen als toerist welkom waren.
In Bangkok bezocht frère Roger
Vietnamese vluchtelingen. Hij hoor
de daar dat deze mensen nergens
heen kunnen. Toen frère Roger, toen
nog de Zwitserse theoloog Roger-
Schutz, zich 38 jaar geleden in het
Bourgondische dorpje Taizé vestig
de. hield hij zich bezig met hulp aan
joden, die uit Duitsland vluchtten.
Gezien deze historische achter
grond. meent frère Roger dat nu de
vluchtelingenhulp op de weg van het
jongerenconcilie ligt.
Samen delen
Taizé heeft steeds geweigerd geld te
aanvaarden, maar nu verandert dit
terwille van de vluchtelingenzorg. In
Taizé zeH zullen een aantal Vietna
mese weduwen, moeders van grote
gezinnen, worden opgevangen. De
vluchtelingenhulp krijgt de naam
..Operatie Samen Delen".
Frère Roger kondigde aan dat er
voor het vluchtelingenwerk een be
roep gedaan zal worden op compe
tente Jongeren, die bereid zijn zon
der salaris de Operatie Samen Delen
uit te voeren, zodat alle middelen
aan de vluchtelingen zeil ten goede
zullen komen.
In de brief aan alle generaties, die in
Hongkong is onstaan, wordt aange
kondigd dat in de gehele wereld,
„plaatsen van samen delen" zullen
komen, „waar strijd en aanbidding
nauw met elkaar verbonden zijn ln
het leven van alledag. In de brief
wordt uiteengezet dat deze plaatsen
van samen delen kunnen bestaan uit
enkele Jongeren, of een gemeen
schap, uit een gezin of een echtpaar,
soms uit een mens alleen, die ande
ren rondom zich verenigt. „Het zul
len plaatsen zijn, waar men in een
voud anderen ontvangt in een wo
ning, waar niet meer is dan men
nodig heeft om van te leven".
„Zij die zich gaan inzetten voor zulke
plaatsen van samen delen zullen de
tegenstrijdigheden niet onvluchten
van een samenleving, die als vruch
ten ongelijkheid voortbrengt, winst
bejag, buitensporige consumptie,
rassenscheiding, terrorisme. In hun
strijd voor een rechtvaardige wereld
zullen zij midden in al deze tegen
strijdigheden gaan staan, gedragen
door een leven van verborgen gebed,
zelfs wanneer zij niets met anderen
kunnen delen dan hun zwakheid en
hun onmacht."
Geen structuur
Er wordt echter, als steeds, gewei
gerd aan deze beweging een struc
tuur te geven. Frère Roger zei zater
dag: „Het is een briesje, er is geen
omschrijving mogelijk, het is geen
beweging met aanhangers". Hij ver
telde dat een groep van vijftig Duit
se predikanten rondom Taizé een
nieuwe kerk wilden beginnen. „Wij
zeiden: nee. Wij blijven de gemeen
schap van Taizé. met daaromheen
de zachte wind van het concilie. Wij
hadden indien wij dat hadden ge
wild. een nieuwe kerk kunnen begin
nen. maar dat zou in strijd geweest
zijn met wat wij steeds hebben ge
wild: de verzoening van alle christe
nen." In de brief aan alle generaties
wordt de oproep uit Calcutta, over
te gaan tot het delen van bezit,
herhaald. „De woorden mijn en dijn
betekenen niets en drukken niets
uit. Het zijn de bezittingen van de
armen, waarvan Jullie rentmeesters
zijn, zelfs wanneer Jullie die verwer
ven door eerlijk te werken, of door ze
te erven." Zo haalt de brief de kerk
vader Christomos aan.
Vertrouwenscrisis
De brief pleit voorts voor het door
breken van de tegenstelling die er
vaak is tusssn ouderen en jongeren.
Frere Roger
„Wanneer de grens wegvalt, komt
een werkelijkheid aan het licht, die
dikwijks over het hoofd gezien
wordt: Er zijn veel ouderen die be
grijpen dat onder de jongeren» in
deze tijd van omwentelingen de
klok niet meer teruggezet kan wor
den. Ze sluiten zich niet af in het
isolement en ze worden ook niet
opstandig. Zij begrijpen de behoefte
van de Jongeren om hun daden af te
stemmen op hun woorden, ze begrij
pen hun verlangen naar een leven
zonder maskers en gekunsteldheid,
hun afwijzen van elk systeem en
topzware bureaucratie, of ze die nu
in de Kerk of in de staat tegenko
men. Als zij kinderen hebben hou
den zij zich bezig met het oppotten
van geld om aan hen na te laten. Zij
storten zich niet in overdadige acti
viteiten die afbreuk doen aan de zo
BREDA Na kardinaal Wille-
brands hebben nu ook de bis
schoppen Gijsen, Ernst en
Bluyssen gereageerd op de
rede die de paus voor de Neder
landse bisschoppen tijdens
hun bezoek aan de,paus heeft
gehouden.
Bisschop Bluyssen van 's-Hertogen-
bosch kan heel goed de gevoelens
begrijpen van grote teleurstelling
over wat de paus over de situatie van
de kerk in ons land heeft gezegd.
„Omdat ik ze kon voorzien, was ik
bezorgd om de uitwerking van de
woorden van onze paus. Grote na
druk leggen op de zorgen die men
heeft, kan voor de getrouwen ont
moedigend werken." aldus de bis
schop, tijdens de vergadering van de
diocesane pastorale raad.
lijk handelen en spreken van de Ne
derlandse bisschoppen". In een toe
lichting op de toespraak van de paus
merkt de bisschop van Roermond
op. dat in katholiek Nederland „nog
voldoende krachten leven, die nieuw
elan kunnen geven aan het nu door
de zeer snelle ontwikkeling van
de jaren na het tweede Vatikaanse
concilie geschokte en niet meer al
tijd zuivere geloofsleven". Het pro
gram van de paus voor de Neder
landse bisschop is volgens bisschop
Oijsen ook bestemd voor de kerk ln
andere landen.
On« Romeinse correspondent, Fre-
derik Foppen, tekent hierbij un:
Ook de Vaticaan-deskundlgen van
de Italiaanse dagbladen zijn het
meer eens met de indruk van bis
schop Oijsen, wanneer zij zeggen dat
de paus de Nederlandse bisschoppen
1 In r ------- flÉd&M
Mgr. Bluyssen wees erop dat de be
zorgdheid van de paus over bepaalde
zaken punten zijn van voortdurende
zorg en aandacht vn de bisschoppen,
waarover zij zich meermalen hebben
uitgesproken. Uit de vele reacties op
de toespraak van de paus is duide
lijk een diepgevoelde teleurstelling,
zelfs gekwetsheid te beluisteren, al
dus de bisschop.
Zowel bisschop Ernst van Breda als
bisschop Gijsen van Roermond heb
ben ln hun diocesane informatiebla
den verslag uitgebracht over hun Zwartgallig
de les heeft gelezen. De paus hield de
bisschoppen, en via hen de Neder
landse katholieken, voor dat hij het
leven van de kerk aandachtig volgt.
En dat hij het helemaal niet eens is
met wat er gebeurt blijkt uit een heel
klein stukje in zijn rede, waarin hij
zegt dat hij hoopt dat de kerk in
Nederland haar katholieke identiteit
zal weten terug te vinden. De paus is
er dus kennelijk van overtuigd dat er
flink wat terug moet worden ge
vonden.
Een voordeel van het gezamenlijke
bezoek der bisschoppen aan paus
Paulus acht bisschop Ernst dat alles
in het openbaar besproken werd. Het
nadeel was. dat er geen gelegenheid
was voor woord en wederwoord, dat
vroeger kenmerkend was voor het
persoonlijke gesprek.
Gijsen
Over de toespraak van de paus
schrijft bisschop Oijsen ln zijn bis
domblad. dat de paus niet negatief
wilde zijn en daarom stilzwijgend
voorbij ging aan verschijnselen en
ontwikkelingen die hij niet voor
vruchtbaar houdt, te meer wanneer
hij op positieve alternatieven kon
wijzen. De paus wilde voor alles be
moedigen en sterken, aldus de Roer-
mondse bisschop
De toespraak van de paus noemt
bisschop Gijsen de „basis voor geza
menlijk beleid en gemeenschappe-
Zo te zien staat de Nederlandse
katholieke kerkgemeenschap er bij
de paus niet zo goed voor. Maar het
is algemeen bekend dat de oude
paus een hele wereld met een flinke
dosis zwartgalligheid bekijkt Zo
zeer zejfs dat een hoge Nederlandse
geestelijke autoriteit onlangs toegaf
dat hij vele avonden gebeden heeft
dat de paus op zijn tachtigste ver-
Jaardag met pensioen zou gaan. De
Nederlander heeft kennelijk al te
vaak de diepe verzuchtingen van de
paus moeten registreren. De gebe
den zijn op 28 september toen de
paus 80 werd zeer duidelijk niet ver
hoord. Het is nuttig om de rede van
de paus tegen de Nederlandse bis
schoppen te vergelijken met die te
gen andere bisschoppen. Het zou
namelijk kunnen zijn dat de paus de
afgelopen weken gewoon wat meer
gedeprimeerd is dan normaal. De
Engelse bisschoppen, die zeker niet
uitblinken door progressiviteit, wer
den kort en vriendelijk toegespro
ken. hoewel de paus helemaal niet
essentiële menselijke tederheid."
In de brief wordt staatsgeweld, ver
volging, politieke gevangenschap en
ballingschap teruggevoerd tot „een
vertrouwenscrisis in de mens, die
zijn weerga niet heeft."
Deze vertrouwenscrisis kan bestre
den worden in „bijzondere plaatsen
van samen delen". In deze plaatsen
kan men tijd vrijmaken „om de
bronnen van het geloof op te sporen
en gebaren te vinden om de rechten
van de mens te verdedigen.
Gesprekken
inging op de sociale problemen als
de Jeugdwerkloosheid waar bis
schop Dwyer de paus over had toe
gesproken. De Poolse bisschoppen,
bij wie de paus flink kon uithalen
tegen het marxistische bewind dat
de verkondiging van het geloof zo
bemoeilijkt, zijn er bij de paus tame
lijk goed afgekomen. De teneur van
zijn toespraak was evenwel niet op
gewekt
De acht bisschoppen uit Oost-
Frankrijk kregen daarentegen de
volle laag. De paus verweet hen een
zekere mate van gelatenheid en
geestelijke vermoeidheid. „En zo be
staat het gevaar dat extremistische
houdingen zich ontwikkelen die de
zaak van de kerk niet dienen", zo zei
de paus. Sommigen ademen een kri
tische avantgarde geest, zelfs in ka
tholieke tijdschriften, waar soms
theologische en apostolische zeker
heden doorelkaar gehaald worden.
Wij zijn erg goed op de hoogte van
zorgwekkende gebeurtenissen, zo
ging de paus verder, zoals het pro
bleem van de roepingen en van on
aanvaardbare liturgieën, een verras
sende ontwikkeling van deze of gene
katholieke actie-groep, de aanvaar
ding van officiële katholieke orga
nen van veronderstellingen of han
delingen die duidelijk in strijd zijn
met het katholiek geloof. En dit
alles wordt volgens de paus ook nog
gevoed door een zekere anti-Vati
caanse houding in Oost-Frankrijk.
De aanval van de paus op wat er in
Oost-Frankrijk gebeurt is niet
zachtzinnig. Vergeleken met wat de
paus tegen de Oostfranse bisschop
pen te zeggen had. komen de Neder
landse bischoppen er bijzonder ge
nadig af. En dan te bedenken dat de
paus de Belgische kardinaal Sue-
nens en zijn groep bisschoppen niet
eens op bezoek heeft gehad.
Alleen nog een klein feit, hoe over de
Nederlandse bisschoppen ln het Va-
ticaan gedacht wordt. De Osserva-
tore, Romano, de onofficiële krant
van het Vaticaan, geeft na elk be
zoek verslag van de audiëntie bij de
paus. Normaal staat erbij dat de
paus zich op beminnelijke wijze met
de betrokken bisschoppen onder
houden heeft. Bij het Nederlandse
bezoek staat: na de rede bleef Pau
lus de zesde nog enkele momenten
bij de Nederlandse bisschoppen,
voordat hij afscheid van hen nam.
Koeler kan het nauwelijks.
Over de brief aan alle generaties is
het afgelopen weekeinde in Breda
en omgeving gedlcussleerd in hon
derden groepen. Het aantal over-
nachters lag tussen 2.000 en 3.000.
Zij praatten met elkaar op 225
„plaatsen van hoop", pastorieën en
parochiehuizen, buurthuizen en jon-
gerensociëteiten.
Het idee voor een Jongerenconcilie
dateert uit 1970, toen het tijdens de
paasweek in Taizé, waar op die tijd
meestal veel jeugdige bezoekers wa
ren. werd aangekondigd. Het eigen
lijke concilie begon in 1974, toen
40.000 jongeren op de Bourgondi
sche heuvel waren en de Brief aan
het Volk van God werd uitgereikt.
De opening van het concilie werd in
alle werelddelen herhaald. Vorig
Jaar reisde frère Roger aan het
hoofd van een groep Jongeren naar
Calcutta, waar een tweede brief aan
het volk van God werd opgesteld.
Deze werd op 5 december 1976 in de
Parijse Notre Dame bekendge
maakt.
De groep die de laatste brief aan alle
generaties schreef, leefde in de ha
ven van Hongkong. De meisjes op
een lekkende jonk. de Jongens met
frère Roger in een schuur, die op het
punt stond te worden afgebroken.
Zij leefden temidden van de mensen
en deelden hun armoede tot en met
de rattenplaag. Toen frère Roger
vorig jaar in Calcutta was, had hij
de gelegenheid dagelijks zijn huis te
verlaten en samen met Moeder Tere
sa zich aan de verzorging van ster
venden te wijden. In Hongkong was
dat niet mogelijk, omdat hij de hele
dag bezocht werd door belangstel-,
lenden. Hij heeft de Chinezen be
loofd dat twee groepen broeders van
Taizé zich in Hongkong zullen vesti
gen. Dit zal plaatshebben na de gro
te jongerenbijeenkomst die volgend
jaar Pasen weer in Taizé zal zijn.
Frère Roger zelf wil volgend jaar
opnieuw een tijdlang wonen in een
stad op het zuidelijk halfrond. Wel
ke stad dat zal zijn zal met Pasen
bekendgemaakt worden. Tevoren
reist frère Roger voor een tijdje naar
een arme streek in Italië.
Gemeenschap
Al deze reizen hebben, zo vertelde
frère Roger, ten doel aan te tonen
dat de mensen ln de verschillende
werelddelen tegenwoordig direct
met elkaar te maken hebben. Het
concilie van de jongeren wil geeste
lijke gemeenschap zoeken in de we
reld en in de kerk. Een van de orga
nisators van het concilie, de Indiër
Moiz Rasiwala, zei dat het doel is.
solidariteit en gerechtigheid voor
alle mensen tot stand te brengen.
„Daarvoor is het nodig, de wortels
van het onrecht te zoeken en het
onrecht te bestrijden op basis van
gebed en eucharistie. Daarbij zijn
twee elementen nodig: beschikbaar
heid en beweeglijkheid. Je moet be
schikbaar zijn op de plaats waar je
woont en werkt, en Je moet bereid
zijn, daar heen te gaan waamodig
om gemeenschap te vinden. Onze
reizen zijn een zichtbaar teken, dat
Christus overal aanwezig is, ook al
zie Je Hem niet"
Tekening uit de Mart Kempers-bijbel van het Nederlands Bijbelgenoot
schap.
door Jac. B. Looijen
De bijbel lezen in het spoor var.
Israël. Een tikje vlot gezegd, bete
kent het, dat je de evangelieboe
ken bekijkt onder de leeslamp
van het Oude Testament. Dan zit
je te peinzen over wat er in de wet
staat en wat de profeten te zeggen
hebben. Veel predikanten zijn
daar tegenwoordig mee bezig en
dat is te merken aan hun preken.
Wat is daar de oorzaak van? Het
zal wel iets te maken hebben met
ons verlangen naar meer vrede,
gerechtigheid en barmhartigheid
in onze samenleving. Want er is
zoveel onvrede, zoveel ongerech
tigheid in de wereld. Wat doe je
daaraan? Wel. daarover geeft het
Oude Testament ons goede voor
lichting. Daar heeft, om maar iets
te noemen, de Bergrede van Jezus
alles mee te maken.
Eeuwenlang is er in de katholieke
missen alleen maar gelezen uit de
brieven van de apostelen en uit de
ons overgeleverde geschriften
omtrent Jezus van Nazareth. Da
vid en z'n psalmen kwamen er nog
wel aan te pas. maar van Mozes en
zijn wetten en van de profeten
hoorde je weinig.
De calvinisten hebben er wel iets
aan gedaan. Zij gingen het Oude
Testament weer lezen. Vandaar
de wekelijkse voorlezing van de
wet des Heren op zondagmorgen
in de eredienst. Want van de rech
te eer in zo'n dienst komt niets
terecht, als Je de rechte leer ver
waarloost. Die leer is er op gericht
om niet alleen jezelf, maar vooral
ook de medemens tot z'n recht te
laten komen. Anders komt de
Here God niet tot z'n recht.
Het is intussen grondig veran
derd. Ook in de katholieke kerken
wordt het Oude Testament weer
gelezen. Ze hebben het daar weer
ontdekt. En het kon niet uitblij
ven: de Katholieke Bijbelstich
ting gevestigd te Boxtel (Baronie-
straat 43) is begonnen met een
serie boeken „Bijbellezen in het
spoor van Israël". Het eerste deel
is verschenen en het kost 23.90.
Ik zeg met nadruk: het eerste
deel, want als je de bijbel gaat
lezen in het spoor van Israël, dan
ben je voorlopig niet klaar. Israël
is er zelf nog lang niet mee klaar
en zal er wel nooit mee klaar
komen. Want, ik citeer psalm 119:
Ik zal Uw wet, die ik oprecht
•bemin, mijn hoogst vermaak,
mijn zielsgenoegen achten.Dat
blijft aan de gang.
Nu, dat „zielsgenoegen" beleef Je
graag. Je leven lang. Alsmede het
„hoogst vermaak" waarvan spra
ke is ln de psalm. Nu ik toch in het
oude psalmboek zit te bladeren.
pak ik nog even een regeltje op.
Het is dit: „Laat gierigheid mij in
haar list niet vangen." Dat is wel
een doordenkertje. In gierigheid
beluister je de naam gier en dat is
een roofvogel die aast. Nu ben ik
terug in het boek van de Katho
lieke Bijbelstichting. Dat brengt
namelijk de psalmen, de profeten,
de wetten, de evangelieboeken en
de brieven van de apostelen met
elkaar in verband.
Thans haast ik mij naar Kok in
Kampen. Want bij deze uitgever
doet Francina Hinlopen een
boekje open 'over „De geschiede
nis van de harp en haar betekenis
in de eredienst van Israël". Ei
genaardig dat wij in ons land
haast alleen maar harp-speelsters
kennen: vrouwen dus. De bekend
ste was Rosa Spier. Zij was een
Joodse kunstenares. Is dat zo
merkwaardig? Nee, je begrijpt er
alles van bij het lezen van de
bijbel. Want die is vol verhalen
over snarenspel. Het begint al in
het begin. Jubal, de nakomeling
van Kaïn wordt beschouwd als de
stamvader van hen die harpen en
orgels bouwden. De harp speelt
heel de bijbel door. Tot in de
Openbaring van Johannes aan
toe. In hoofdstuk 5 gaat het over
24 ouderlingen, die op de harp
zitten te spelen voor het Lam.
Sommige vertalingen noemen het
een citer, maar dat doet er niet
zoveel toe. Het gaat er om, dat in
de bijbel ouderlingen muziek ma
ken. Nu, die muziek heb je hard
nodig als je de bijbel wilt lezen „in
het spoor van Israël". De harp
hoort er bij.
EEN NIEUW BEGIN (1
zij zullen Mij tot een volk zijn en
Ik zal hun tot een God zijn.
(Zacharia 8,7,8) r
In het zesde woord staat de kern van fn
deze tien woorden. Zoiets als „Ik benp
de HERE, uw God. die u uit Egypte
bevrijd heeftDit woord staat e
duidelijk voor de vernieuwing van
het verbond, na'de ballingschap. Er F
is een nieuw begin. Een bevestiging f
van wat eens was. Maar er is zoveel f
gebeurd. Dit volk heeft het van zich
afgeschud, van deze God te zijn. Ze
hebben andere, wrede, goden
aantrekkelijker gevonden. Ze
hebben zich laten overhalen om wat s
niets is te vereren en er al hun hoop
en vertrouwen op te stellen. Ze
hebben deze God afgezworen. Toen
heeft Hij ze aangegrepen en is een
dodelijk gevecht met ze begonnen.
Te vergelijken met Jakob bij de
Jabbok en als 't ware een schaduw
vooraf van wat Hij in Jezus gedaan
heeft. Een gevecht van man tegen
man, lijf tegen lijf. Met dit volk dat
niet meer met Hem wilde bestaan,
maar zonder Hem, op eigen vuist, op
eigen kracht. Zoals ons dat maar al
te bekend is van wat mensen altijd
willen. Maar dat heeft Hij niet
genomen. Het conflict is hoog
opgelopen. Tot een diepe
vervreemding in de ballingschap toe
Maar hier is een nieuw begin. Hij zal
ze terug brengen uit oost en west en
overal vandaan. Hij is ze niet kwijt.
Wie heeft dat ooit kunnen bedenken,
dat deze God mensen kwijt raakt?
Hij weet waar ze huizen, bij de
zonsopgang en bij de
zonsondergang. Maar Hij brengt ze
terug. En dan zal het zijn: zij mijn
volk, Ik hun God. Een nieuwe trouw.
Niet „tot de dood u beiden scheiden
zal". Want dat zal de dood dan niet
kunnen.
KuSSNACHT De Russisch-or-
thodoxe monnik Michail Oersjov,
die veertig jaar in sow jet-straf kam
pen heeft gezeten, is overleden. Kort
voor zijn vrijlating werd hij opgeno
men in een psychiatrische kliniek in
Kazan. Over de omstandigheden en
de precieze datum van zijn dood is
niets bekend geworden.
BAZEL Mits zij ook tenminste
twee semesters aan een staatshoge-
school theologie gestudeerd hebben,
kunnen afgestudeerden van de vrije
evangelische theologische academie
van Bazel voortaan predikant in de
Zwitserse kantonale kerken worden.
De voorlopige regeling uit 1973 is
definitief geworden. De Bazelse aca
demie werd in 1970 opgericht door
„evangelikalen", die verontrust wa
ren over de moderne theologie aan
de staatshogescholen.
SEOEL In een verklaring heeft de
synode van de presbyteriaanse kerk
in Zuid-Korea protest aangetekend
tegen de herhaaldelijke regeringsac
ties tegen de kerk. De synode klaagt
over de gewoonte dat preken wor
den afgeluisterd en gerapporteerd,
waarna predikanten soms beschul
digd worden op grond van de wet
tegen het communisme.
De regering komt ook herhaaldelijk
tussenbeide in het evangelisatie
werk in arbeidersmilieus. De presby
teriaanse synode vraagt om vrijla
ting van predikanten en anderen,,
die omwille van hun geweten vast
gehouden worden of in afwachting
zijn van een veroordeling of proces.
H
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 9. Rotterdam
Tel. 010-115588 (red.)
Schiedamsevest 52"
Tel. 010-115700 (adv.)
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030
Het r.k. maandblad Kosmos en Oe-
kumene (Sint Janssingel 21, Den
Bosch) ruimt onder het motto „On
rust om de belijdenis" een heel num
mer in voor de gereformeerde ker
ken, om deze kerken „in haar wor
steling om een authentieke en tege
lijk verstaanbare belijdenis wat be
ter te leren kennen en aan de lezers
te laten kennen". Gereformeerde
gastschrijvers geven Informatie.
Hier het slot van de bijdrage van de
kerkhistoricus van de Vrije Univer
siteit, prof. dr C. Augustijn:
Aan de ene kant stonden die kerkle
den, die ervan overtuigd zijn, dat de
kerk de waarheid van God heeft te
verkondigen en dat deze waarheid
in alle tijden dezelfde is en voor
allen geldig onder woorden gebracht
kan worden, omdat ze eenmaal door
God in de Bijbel is uitgesproken. In
extreme vorm wordt dit standpunt
verdedigd door de z.g. „Verontrus
ten", wier invloed de laatste twee
jaar sterk gestaand is, in minder
extreme vorm door een groep met
de naam „Confessioneel Beraad".
Aan de andere kant staan diegenen,
die een dergelijk waarheidsbegrip
als te statisch ervaren en de kerk
meer zien als een gemeenschap van
mensen, die zoeken naar de weg. die
zij op dit ogenblik als volgelingen
van Jezus hebben te gaan. Deze te
kening Is uiteraard te schematisch.
maar daarom nog onjuist. Het
spreekt wel vanzelf, dat ln een der
gelijke situatie van een kerkleiding
weinig leiding kan uitgaan. Het be
leid van de synode toont, dat zij
eigenlijk het dichtst staat bij de
eerstgenoemde groep, maar de goe
de intenties van de andere ook niet
geheel miskent. Tot veroordelingen
is het dan ook op de synode niet
gekomen, wel tot eindeloze discus
sies en vaak uiterst ondoorzichtige
formuleringen, die moeten bewijzen
dat men het eigenlijk in de kern nog
wel met elkaar eens is. Het spreekt
wel vanzelf, dat een dergelijk beleid
door beide groeperingen als aarze
lend en tweeslachtig wordt onder
vonden. In de laatste jaren is de
felheid van de confrontatie enigs
zins verminderd. Dit komt niet
voort uit een werkelijke overwin
ning van de tegenstellingen, maar
eerder uit een gevoel van matheid
en onvermogen en dus van teleur
stelling. Dat ook in dit opzicht de
gereformeerde kerken bepaald geen
uniek beeld vertonen, Is een schrale
troost.
Bocht door
Ds. B. J. Aalbers (nog steeds in Kos
mos en Oekumcne) vindt de ethische
crisis in de gereformeerde kerken
gevaarlijker dan de onrust om de
belijdenis:
De gereformeerden lopen gevaar
hun stijl te verliezen. Daar moest
zeker iets in veranderen, maar in het
veranderingsproces waren de benen
niet sterk genoeg om de weelde te
dragen. Het oude kader, nog nauw
verwant met de tijd van de kleyne
luyden, is verdwenen. De kléyne luy-
den zijn rijk(er) geworden maar niet
vromer. Bedenkelijk is bijv. dat er
vanuit de gereformeerde kring niet
vanzelfsprekend een „nieuwe le
vensstijl" naar voren treedt. In
Elaats daarvan is het allemaal een
eetje gelijkgeschakeld en wat ka
rakterloos aan het worden. Gepruts
van boven-af helpt daar niet zoveel
aan: men is de bocht door. Dat bete
kent dat op den duur (want het
proces is pas na iets langere tijd
echt zichtbaar) ook de brede maat
schappelijke inzet van de gerefor
meerden gevaar loopt. Ook gerefor
meerden zal het niet lukken twee
heren te dienen.
Terdege besef ik dat hier toch wel
een samenhang is met het aspect
van het belijden. Maar dan in een
andere zin dan gewoonlijk bedoeld
wordt. Orthopraxie hangt n.l. nauw
samen met orthodoxie. Wijkt men af
in de levenspraktijk dan hangt dat
samen met het teloor gaan van de
rechte lofzang. Welnu: ik vermoed
dat gereformeerden altijd sterk de
lof bezongen hebben vén en binnen
bepaalde kaders. De bijbel was zo n
kader. De belijdenis ook. De goede
echte godsvrucht niet te na gespro
ken. vrees ik toch dat men meer het
kader dan het hart van de zaak
bezongen heeft. In casu: meer met
boek dan de Heer van het boek. Dus
waagde men het te weinig met de
Geest. Klassiek zijn de woorden:
men geloofde wel zijn belijdenis,
maar beleed niet zijn geloof. Nu val
len de kaders weg of worden anders
opgebouwd. Is daarmee dan soms
ook „het geloof" zoek? Of liever:
komt nu voor de dag dat het man
keerde aan de verborgen omgang
met de Heer? Maar dat heeft dan
meteen een sterke weerslag op het
levensgedrag. Waar de liefde tot
God wijkt, is er ook geen zichtbare
inzet meer door een zekere stilering
in het leven die zijn evangelische
wortel „vanzelf" laat zien. Op dit
punt laat geen enkele stroming in de
Gereformeerde Kerken iets crea
tiefs zien. Het is windstil. Er is geen
koers en geen vaart.
Religieuzen
Niet alleen gereformeerden vragen
zich af, hoe zij de waardevolle ele- j
menten van hun godsdienst kunnen
behouden in eën nieuwe tijd. Het 1
(alweer roomskatholieke) Tijdschrift
voor Geestelijk leven van de paters
dominicanen bleef dichter bij huis
en ging na hoe religieuzen binnen en
buiten de kloostermuren zoeken
naar actuele vormen van hun gods
dienstig samenleven. Aanleiding
was het boekje „Zelt der Orden?",
Metz zijn visie geeft op de vemieu-
wing van het eeuwenoude klooster
leven.
Drie Nederlanders (Karl Derkseri, P.
van Leeuwen en vanuit de Latijns-
amerikaanse situatie Ben Vocking)
geven hun visie, twee Belgen en een
Duitser. Markant is met name de
bijdrage van T. J. van Bavel „De
kunst om te sterven": de moed van
orden om zichzelf op te heffen, om
de laatste te zijn. Het themanum
mer: „Het uur der religieuzen?" is te
bestellen Oedenkovenstraat 37, Bor-
gerhout-Antwerpen, Belgié
