Laakbare rol volwassenen Blokkeer-spelers berispt n begeleiding turnsters Krook werkt zonder tumult Links ijshockey in Tilburg Shell helpt Auto wassen? Bepleisteruwsloteven. Joop Scholten (NSF) ageert tegen internaat 'Naam van team in diskrediet gebracht' [andbalsters: ierde plaats eldboete ordrecht Schaatscoach kan goed opschieten met dameskernploeg Schuttersproblemen frustreert Trappers-team Shell helpt DAG 9 DECEMBER 1977 SPORT Trouw/Kwartet P 15 - RH 19 - S 17 lor Johan Woldendorp door Koos Hamer KONINGEN In de vorige eeuw tierde de mensonterende Verarbeid zo welig, dat de overheden overigens pas na nge tijd werkloos te hebben toegezien wel moesten ingrij- n. Maar daarmee werd de wortel van het kwaad niet uit de >nd gerukt. Kinderarbeid bestaat nog steeds. En wel in de lividuele topsport, waar onschuldige kinderen ter meerdere en glorie van ouders, bond, trainer en het vaderland gruwe- worden misbruikt. it allertriestste van deze ontwikke- g is, dat ook de sportbonden en de rantwoordelijke politici niets on tnemen om deze misselijk maken- kinderexploitatie de kop in te ukken. Turnen en zwemmen zijn ldelijk voorbeelden van hoe het it moet. Toch gloort er op pa ir tenminste enige hoop in deze isternis. Onlangs stapte Joop holten, lid van het hoofdbestuur n het Koninklijk Nederlands rmnastiekverbond, uit de lange rij [icials, die in katzwijm valt voor n recordverbetering van één-tien- i punt of driehonderdste van een conde. Het inmiddels terugge- aaide voorstel om de deuren van t semi-internaat op Papendal te tenen voor kinderen van tien Jaar, is voor hem de reden om op te appen. loop Scholten reageert niet emotio neel. Als docent pedagogie en bouw en inrichting aan de Academie voor lichamelijke opvoeding in Gronin gen heeft hij recht van spreken. Ou ders zullen ongetwijfeld in de oppo- slüe gaan, wanneer zij de moeite nemen om zijn betoog aan te horen. Ze zullen er op wijzen, dat hun kind onmetelijk veel plezier aan zijn sport beleeft. Maar juist daar wringt de schoen. rholten: „De eisen, die de topsport telt, zijn vaak grenzeloos hard. Vol- JAD OEYNHAUSEN Het Neder- andse damesteam heeft ln de laat- te wedstrijd voor Poule I van de naleronde van het zaalhandbal- Dernooi om het wereldkampioen- chap in Groep B tegen Frankrijk iet 20-9 gewonnen. Bij de rust lond Nederland met 8-3 voor. Dit esultaat bleek niet voldoende te iynvoor het bereiken van de tweede p\aats in de eindstand van Poule I. West-Duitsland verloor slechts met 12-13 van Joegoslavië, waardoor de doeicijfers van de Westduitse dames beter uitkwamen (36-33) dan die van Nederland (41-41). Beide teams be haalden drie punten ln drie wedstrij den. Nederland werd nu derde in Groep I en moet een wedstrijd om de vijfde plaats spelen tegen Dene marken. N HAAG De tuchtcommissie de KNVB heeft eerste divisie- b FC Dordrecht een geldboete elegd, waarvan 7500 gulden rwaardelijk met een proeftijd twee jaar. wassenen moeten met zichzelf ln het reine komen of zij het verantwoord vinden. Ten opzichte van kinderen moet je de vraag stellen of zij verant woordelijk voor hun eigen daden kunnen zijn. Pedagogisch en psycho logisch kun Je gemakkelijk het te gendeel bewijzen. Een kind kan alle nadelen niet overzien, omdat het van nature een optimist is. Het beziet alles van de zonnige kant; dat ligt nu eenmaal ln zijn aard. Het neemt de aandacht van zijn ouders, de trainer, de school, de publiciteitsmedia en de club waar. Dat wordt logisch als fijn ervaren." Bij het creëren van een internaat worden de verantwoordelijkheden verlegd. Ouders geven hun kinderen uit handen in het blinde vertrouwen, dat het pad naar de lichamelijke en maatschappelijk volwassenheid niet gebarricadeerd wordt door valkui len. Joop Scholten: „Topsport ls te recht als het mens- en kinderwaardig is. De ouders zijn als eersten verant woordelijk voor de daden van hun kinderen. Zodra je echter een inter naat opricht, breng je de verant woordelijkheden op een ander ni veau. Iemand, die dat creëert, is mede verantwoordelijk voor zo'n kind. Bij topturnen kun je de vraag stellen in hoeverre het organisme van een kind wordt geschaad. Defor matie van de wervelkolom is geen irreëel gevaar. Iedereen kan op zijn vingers natellen, dat neersprongen alleen opgevangen kunnen worden door een goed gestel. Als Je deson danks van een kind eist, dat het zich tot het maken van dergelijke kunst stukjes laat verleiden, reik je een kind iets aan, dat niet bij zijn ont wikkelingsfase past. In het bewegen komt niet het kind-zijn tot uitdruk king, maar datgene, dat de volwasse ne in de bewegingsuiting wil zien." Toch is Joop Scholten geen tegen stander van topsport. „Helemaal niet. Een kind wil laten zien wat het kan. Daaraan ontleent het zijn ple zier en zijn status. Dat vind ik vol strekt eerbaar. Het punt is alleen, dat het zich niet mag laten ontwik kelen tot Iets, dat in de volwassen wereld thuis hoort. Daarom ben ik ook tegen topzwemmen door kinde ren. In die tak van sport is de tijd allesbepalend. Er worden limieten gehanteerd, die aangegeven zijn door volwassenen. Bij een intensie ve training moeten er zoveel tranen vloeien, dat je van pure arbeid kunt spreken. In spelsporten ligt het an ders. Spellntelligentie is een bezit van de volwassen wereld. Dat kun je kinderen nooit leren. De allerbeste topvoetballers van veertien jaar zul len het in een volwassen team nooit rooien". Joop Scholten heeft onlangs zijn zetel in het bondsbestuur beschik baar gesteld voor iemand, die zich ongetwijfeld als een meeloper in de prestatie gerichte KNGV-familie gaat ontpoppen. Collega-bestuursle den vonden zijn visie zo huivering- RIJSWIJK Een vijftal spelers van Volleybal landskampioen Blokkeer heeft van het bestuur van hun verenigingen berispingen, ge kregen. Het betreft aanvoerder Ad van der Velde, Jan Warns,. Loek Willemstijn, Frank Constance, en Rob Lantsheer. Die berisping werd uitgedeeld om dat zij met hun houding tegenover het nationale ereteam de naam van hun vereniging in diskrediet zou den hebben gebracht. Dat bestuur van Blokkeer heeft enige tijd geleden een onderhoud gehad met een delegatie van het hoofdbestuur. Het Blokkeer-be- stuur werd vertegenwoordigd door voorzitter Piet van lterson, Jan van Putten in het begin van de hui dige sponsorperiode manager van het eerste team, en de secretaris van Blokkeer. Het onderhoud met het hoofdbestuur was gevraagd omdat het bestuur maar ook spon sor Starlift vond dat Blokkeer zo negatief in de pers werd genoemd. Bovendien wilde het Blokkeer-be- stuur het eerste team losmaken van de rest van de vereniging. Reglementair bleek dat echter niet mogelijk. Kort na dat onderhoud kregen de vijf hierboven genoemde spelers een brief. Net op een periode dat voorzitter Van lterson in het zie kenhuis moest verblijven. Van de vijf kreeg Frank Constance de brief pas veel later onder ogen. omdat hij enkele weken daan-oor verhuisd was en dat was nog niet door de administratie van zijn vere niging verwerkt. Saillant detail: naast de genoemde vijf was er nog een speler die bij de verwikkelingen rond het nationale team betrokken was: Wim Thewis- sen. Deze trok zich pas in een later stadium terug. Geruchten willen dat hij door zijn teamgenoten zo gepressed werd. dat hij wel moest bedanken. Van de vijf nemen Ad vander Vel de en Jan Warns geen genoegen met de berisping. Zij eisen een brief van het bestuur van Blokkeer waarin de nodige genoegdoening wordt gedaan. Zij worden daarbij gesteund door de technische staf met name de heer Ros, de mana ger. Deze heeft de spelers een brief gestuurd waarin hij mededeelt dat hij niet achter de brief van bet Bestuur staat en zich daarvan wenst te distantiëren. Frank Constance is niet van plan iets aan de brief te doen. Hij be weert de mensen van het Bestuur niet eens te kennen en er ook geen contact mee tc hebben gehad. Blijkbaar had hij dat alleen maar met de sponsor. JOOP SCHOLTEN: waardig is." wekkend, dat Scholten op de alge mene vergadering niet eens zijn mond mocht roeren. Pas toen de kring Rotterdam daarop stond, be klom de dissident het spreekge stoelte. Het turnintemaat is hem altijd al een doorn in het oog geweest. Het besluit om tien- en elfjarigen ln dat onmenselijke produktieproces te betrekken, was voor de Groninger de spreekwoordelijke druppel, die, enzovoort. „Vanaf het allereerste be gin heb ik mijn bedenkingen tegen het internaat op Papendal gehad. Het punt was, dat ik toen net in het bestuur zat. Op die post heb ik ge poogd mijn bezwaren te uiten. Bo vendien moet je niet vergeten, dat de leeftijdsgrens in die tijd op 14 jaar lag. Ik had daar wel bezwaren tegen, maar die waren zo licht, dat ik dat geen reden vond om af te treden". Wat gaat Joop Scholten nu als „ambteloos burger" doen? Het hoofd moe in de schoot leggen? Op buitenparlementaire wijze ten strij de trekken? Of, ook dat is een moge lijkheid, binnen de Nederlandse Sportfederatie (Scholten ls hoofdbe stuurlid van deze overkoepelende organisatie) actie voeren? „Ik blijf mijn mening verkondigen", belooft hij. „Binnen de NSF bestaan ook gedachten tegen deze vorm van top sport. Alleen, met de NSF moet je voorzichtig zijn. Die club leeft bij de gratie van de georganiseerde sport. Maar dat tal van mensen bezwaren tegen kindertopsport hebben, staat voor mij buKen kijf. Kijk alleen maar naar de technologische midde len, die te hulp worden geroepen om topsport te kunnen bedrijven. Kin deren worden omringd door hele groepen googelaren, agoogelaren en medische goochelaars. Het wordt zo gek, dat niet de mensen, maar de technische middelen centraal ko men „Topsport is terecht als het mens- en kind- sport bedreven moet worden vanuit de mogelijkheid, die ln de mens zelf besloten ligt. Concreet vertaald be tekent dat, dat het gebruik van sti mulerende middelen volstrekt on eerbaar is". Het ziet er niet naar uit, dat Neder land op uitgebreide schaal beter schap gaat beloven. Want triest ge noeg blijft ook erm moeiteloos geld ln deze vorm van kinderexploitatie steken. Scholten: „Het KNGV geeft jaarlijks aan iedere topsporter 12.000 uit, terwijl aan een gewoon lid slechts vijf gulden wordt be steed. Men zegt altijd, dat dat geld grotendeels afkomstig is van erm, het NOC en de stichting Nationale Sporttotallsator. Het kost de leden dus niets. Maar je put het toevallig wel uit het maatschappelijk kapi taal. Ik zou me pas volledig met dat bedrag kunnen verenigen, wanneer topsport kindwaardig wordt en een trekkersfunctie naar de clubs gaat vervullen." Voorlopig blijven de ogen gericht op Oost-Europa en de Verenigde Sta ten, werelddelen waar de rechten van de sportmens helemaal vermor zeld worden. Joop Scholten: „Som mige mensen zijn trots op de elfde plaats, die we op de Olympische Spelen hebben gehaald. Mij zegt dat niet zo veel. Het is absurd om je te spiegelen aan de Oosteuropese situ atie. De oost-westverhoudingen klinken gewoon door in de sport. Het ls nu geen koude oorlog, maar een keiharde medaille-race. In de Oostbloklanden staat het Jeugdige talent ln dienst van het systeem. De kunststukjes passen ln de wereld van de acrobatiek van de volwasse nen, niet in die van het kind. Met een volwaardig menselijk leven heeft het niets te maken." OUD LOOSDRECHT - Con troverses en damesschaatsen. Die eertijds ze hechte binding bestaat al zo'n anderhalf jaar niet meer. Nader gepreciseerd: sinds Ab Krook, zelf oud-kern ploeglid, de supervisie bij de dames overnam van de ver grijsde Gerard Maarse. Dat is niet helemaal toevallig, want Krook was al trainer en in het bezit van alle daartoe strek kende diploma's op het mo ment dat een beenbreuk een einde maakte aan zijn kort stondig verblijf ln de heren kernploeg. Tweeëntwintig jaar was hij toen en één van de jongsten ln het vak. De verstandhouding in het groepje dat 's winters vele weken met elkaar optrekt, ls zelfs zo goed dat de 33- jarige Krook nu al durft te stellen: „Mijn contract loopt aan het einde van het seizoen af. Mochten de KNSB en ik besluiten er een punt achter te zetten, dan zou dat kunnen zijn omdat er misschien problemen rijzen met mijn werkgever of omdat mijn vrouw er tegenop ziet dat ik wekenlang van huls ben, maar zeker niet vanwege de rijdsters." Schaatsenrijdsters als Annie Borc- kink en Sijtje van der Lende, die met Maarse op voet van oorlog leefden, worden door Ab Krook omschreven als „meisjes, die veel voor hun sport over hebben en met wie het gemak kelijk werken is." Anders dan in de periode Broekman en Maarse, toen eerst Stien Baas-Kalser en vervol gens Atje Keulen-Deelstra de dienst uitmaakten, trekt Ab Krook op met meisjes, die qua prestaties min of meer gelijkwaardig zijn. Sijtje van der Lende, Annie Borc- kink, Joke van Rljssel, Haitske Va- lentijn-Pijlman en Ina Steenbruggen kunnen internationaal goed meeko men. Maar dan moeten ze wel hun dag heben. Het ls niet meer zoals met Atje. Die kon best eens minder goed rijden en toch wereldkampioe ne worden." Even ieek het er vorig AB KROOK seizoen op dat Sijtje van der Lende die rol zou overnemen. Maar bij de strijd om het wereldkampioenschap in Keystone kwam ze niet verder dan de achtste plaats. Veertien dagen later bij de wereld kampioenschappen sprint in Alk maar ging ze voor haar doen wel hard. In die vorm zou ze zeker bij de eerste drie van de allrounders zijn geeyindlgd'. aldus Krook. „Ik geloof niet dat we in Amerika teleurgesteld hebben. We zijn daar geklopt door de Russinnen, die we het hele seizoen niet hadden gezien, maar die wel precies op dat moment en op dat Ijs geweldig snel bleken te gaan. Wat dat betreft ben ik er blij mee dat we dit seizoen een officiële landenwed- strijd tegen ze rijden." De schaatstrainer uit Oud-Loos- drecht ls ln velerlei opzicht de tegen pool van de flapuit Leen Pfrommer. Hij vormt zijn mening behoedzaam en draagt die ook op die manier uit. Als lid van de vereniging van schaatstrainers kan hij er geen waardering voor opbrengen hoe zijn collega bij de heren aan de dijk is gezet, maar het dragen van een rouwband bij de wedstrijden om de IJsselcup ging hem te ver. „Ik ben wel voor inspraak, maar het moet zeker ook niet zo worden dat de trainers de dienst uitmaken. Men kan nu wel zeggen dat de landelijke technische commissie bemand wordt door amateurs, maar dat wil niet zeggen dat ze geen verstand van schaatsen hebben. Voorzitter Sake Santema is zelf trainer en Simon Smit ook. Laatstgenoemde is zelfs aangesloten bij de N.8.T.V. Tegen een man als Peter de Groot heb Ik zelf nog wel gereden." De behoedzaamheid die Krook ken merkt. is ook in zijn werk als schaatstrainer terug te vinden. Het probleem van de krachttraining speelt bij de dames net zozeer als bij de heren. Maar het wordt niet van de daken geschreeuwd. De angst voor spierenbundels, die het figuurtje zouden kunnen bederven, is bij de schaatsenrijdsters beduidend min der groot dan bij bij voorbeeld zwemsters. Desondanks wordt er weinig aan gedaan. In het geheel niet met zware gewich ten en wat de snelkrachttraining betreft: uiterst voorzichtig. De zwa re knieblessures, waarmee enkele Oostduitse rijdsters hun carrière hebben moeten afsluiten, geven Krook te denken. „Ik voel meer voor lichtere oefeningen met een hoge frequentiegraad. Daarbij gebruiken we de schaatstafel. die door Henk Gemser ontworpen ls. Verder geloof ik dat het wielrennen, als conditie training voor het schaatsen vele mo gelijkheden ln zich bergt. Twee le den van de kernploeg bereiden zich op die manier voor. Het zijn Annie Borckink en Ina Steenbruggen. „De anderen moeten die barrière nog overwinnen," aldus Krook. „Een jongen die een beetje sportief ls aan gelegd. beschikt al gauw over eer fiets met tien versnellingen. Bij meisjes ligt dat anders." Met de afgelopen weken ln West- en Oost-Berlijn net achter de rug en de wedstrijd in Heerenveen tegen de Russinnen al weer voor de deur en in een wat verder verschiet het drleba- nentoernooi en de wereldkampioen schappen in Lake Placid (sprint) en Helsinki (all-round) lijkt de wed- strijdkaiender voor de dames beter gevuld dan de laatste jaren het ge val was. Als u op een koude dag de auto wast, bestaat de kans dat er water in uw slot terechtkomt. En dan hoeft 't maar even te vriezen en uw slot is dicht gevroren. In „Shell helpt?deel 4 advi seren we u daarom het slot tijdens het wassen af te dekken met een pleistertje of een stukje plakband - dat kan een hoop ongemakken voorkomen. Als u „Shell helpt? deel 4 eens doorkijkt zult u zien dat er nog veel meer van die kleine, maar handige tips in staan. Nog geen boekje ontvangen? Vraag er even naar op een Shell verkooppunt. cVfU Plak 'j winters voor u dc auto wast even een pleistert je op dc portier- sloten - don voorkomt u dat ze vastvriezen. Handig is trouwens ook om het slot voor de winter even ui te spuiten met grafiet. Dal kunt u kopen bij elke autoshop. door Erik Oudshoorn TILBURG Als aan het begin van het gesprek z'n oude club HYS ter sprake komt, steekt Rob Hagendoorn zijn ergernis niet onder stoelen of banken. De thans voor Tilburg Trap pers uitkomende ijshockeyer: „Wat détér allemaal gebeurt doet mij veel pijn. Maar zo'n troep als het er nu is dat heb ik gelukkig nooit meegemaakt." Hagendoorn doelt natuurlijk op de spelersontslagen die de laatste weken bij de Haagse ijshockey club niet zo makke lijk vielen als herfstbladeren van de bomen. Het congé van coach Brina Randall vorige week maakte de chaos com pleet. Hoewel Rob Hagendoorn door zijn overstap naar Tilburg Trappers begin dit seizoen weinig met het huidige regime van voorzitter Hop man c.s. te maken heeft gehad, weet hij de misstanden toch loepzuiver te omschrijven. „Het ontslag van Randall was voor mij geen verras sing. Hij is een arrogant type, ie mand die bovendien honderd per cent inzet van je verwacht. Daar moet je bij Hagenaars niet mee aan komen. De meesten onder hen, wil len van het IJshockey helemaal geen zaak van leven of dood maken. Na een nederlaag werd er bij HYS nooit een traan gelaten. Ze zien ijshockey meer als een hobby. Vooral lolbroe ken als Ben Roomer, de oudste HYS- speler. Overigens zijn al die troubles ook het gevolg van een fout aan koopbeleid." De HYS-perikelen gaan Hagendoorn aan 't hart, maar ln feite behoeft hij zich er niet echt druk om te maken. Bij Tilburg zit de aanvaller immers geramd. Hij vond emplooi als tennis- leraar ln het sportpark van de voor zitter en de aanpassing ln het eerste team van Paul Doram verliep aan vankelijk zonder veel problemen. Toch had het maar een haartje ge scheeld of Rob Hagendoorn speelde nu met een hele lijn andere overlo pers bij Leiden Lions. „Maar dan voornamelijk ook om mijn maat schappelijke positie te verbeteren", zegt hij er meteen bij. „Net als in Tilburg kon ik bij Ton Menken een baantje als tennisleraar krijgen. Het was alleen iets minder aantrekkelijk. Ik ben niet naar Tilburg vertrokken vanwege mijn aversie jegens Ran dall. Ooed, ik zag die man ook niet zitten. Maar hij had van mij wel een kans gekregen. De andere HYS-spe- lers die naar Lelden zijn verhuisd hebben 't ook niet louter gedaan om Randall. Ze konden bij Ton Menken gewoon meer verdienen." De HYS-spelers werden bij de nieu we club Leiden Lions uiteraard met gejuich begroet. Rob Hagendoorn werd bij Tilburg op een andere wijze Ingehaald. HIJ vertelt: „Het team -heeft eerst over mijn komst mogen stemmen. Wel democratisch hè?. De leiding wilde natuurlijk eerst onder zoeken of ik ln de loop der Jaren niet een gehate tegenstander was gewor den. Dat viel gelukkig wel mee." ln het team van Tilburg Trappers heeft de tennisleraar inmiddels het zelfde Imago opgebouwd als bij HYS: een aanvaller die voorname lijk knechtenwerk verzet. Dit op het eerste gezicht misschien niet zo bijs ter aantrekkelijk baantje, ligt Rob Hagendoorn nu eenmaal bijzonder goed. „Ik ben een ijshockeyer die liever een puck ophaalt en het be slissende passje geeft. Niet Iemand die echt de beuk erin gooit. Om doelpunten te scoren moet je veelal Je body gebruiken. Dat wordt met mijn postuur een moeilijke opgave." In die rol van aangever, gaat het de „spijker" zoals ze hem noemen niet altijd even makkelijk af. Coach Paul Domm gaf hem de laatste we ken een plaatsje op de rechtervleu gel, terwijl hij op de centerplaats het meest tot zijn recht komt. „Boven dien kamp ik met de handicap, dat ik een van de weinige rechtshandige Ijshockeyers ben. Behalve Huub van Dun, Marc van Boekei en Frank van Roemburg beschikt het hele team over een linkse stickhandellng. Een probleem hoor. Je krijgt de puck steeds aan de verkeerde kant aange speeld. Je moet hem dan eerst naar Je eigen stick-kant transporteren om verder te kunnen spelen. Het heeft ertoe bijgedragen dat ik op dit moment een beetje onrustig speel. Het zelfvertrouwen is zoek." Dit weekeinde bestaat er wellicht een mogelijkheid om het zelfver trouwen weer helemaal terug te krij gen. Dat zou dan kunnen via over winningen op Groningen (van avond) en Thlalf (morgenavond). Maar gezien de huidige krachtsver houdingen, lijkt Tilburg Trappers tot zo'n stout stukje niet meer in staat. In de competitie om de Neder landse Beker moest het ééns zo do minerende team van voorzitter Henk Pellikaan genoegen nemen met een vierde plaats. „Misschien kwam dat ook wel door ons sco- ringsgebrek", stipt Hagendoorn weer een ander probleem aan. „Ei genlijk was Guy Hiidebrand aange trokken voor het maken van de puntjes. HIJ viel tot nog toe tegen. Al weet Je hem nog zo subtiel aan te spelen .hij schiet de puck óf tegen de paal óf tegen de lat en vaak ook vla z'n schaats mijlenver naast. We raken er allemaal een beetje door gefrustreerd." Tja, en bij zoiets moet de trainer natuurlijk als zieltjesknijper aan de slag gaan. Vorig seizoen was daar ook al behoefte aan. Toen bereikte Paul Domm slechts een averechtse uitwerking; een ruzie tussen trainer en spelers kon het bestuur ternau wernood sussen. Nu nog, lijkt er een vuurtje te smeulen onder de Til- burg-spelers. Rob Hagedoorn: „Ik kan me voorstellen dat de oudere garde na vijf Jaar op hem ls uitgeke ken. Toch vind ik dat de spelers de bereidheid moeten opbrengen voor Domm te willen werken. Hij ls echt een goede." Trappen 14, Nijmegen-Amtlerdam 14, 1 HYS 14-1. Gronlnf (r n 11-2. Tiiburg Trappe M-Amtterdam S4. It DMile 1. Tilburg Trappen 2. Amsterdam 1. Gronlngea 4. Thialf 5. HYS 4. Nijmegen IMII 1112 4 114 7 14-14 4 14 11 21-24 4 2 I I S 14-14 4 1 4 4 4 14-11 5 4 4 I 4 11-44 JL

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 19