e geniale speelsheid
an Woody Allen
spaarpremie
aanvragen.
C. Bloem, de dichter
an het verlangen
0
Aangename Franse
comedie
KUNST
FILM
UW
Honderd
oude
ansichten
Premie Spaarplan
NMB
NNIE HALL
Prolongaties en reprises
Bronwater...
Spa
...natuurlijk
NOUS IRONS TOUS AU PARADIS Kalender ter voorkoming van misdrijven
Soldaat mag zelf
bepalen wat hij op
zijn kamer hangt
Straat voor Bert Haanstra
Verhoging
debetrente kredieten
kAARTE
JOAG 9 DECEMBER 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet P 13 - RH 17 - S 11
door W. Wielek-Berg
jie Hall is de zesde film die Woody Allen, de magere, roodharige, geniale Amerikaanse
ppenmaker sinds 1969 regisseerde en de eerste waarin hij zijn neuroses niet uitdraagt naar
itastische niemandslanden (een Latijnsamerikaanse operette-republiek; een science fiction
jerika van de toekomst', een met Tolstoi-cliché's volgestopt Rusland uit de tijd van Napoleon,
een paar voorbeelden te noemen), maar ze koestert op de plaats waar ze zijn geboren: New
ADVERTENTIE
Tony Roberts, Woody Allen en Diane Keaton in „Annie Hall"
uk.
iinie Hall" (natuurlijk speelt Allen
de hoofdrol) verhaalt van de tot
slukking gedoemde liefde tussen
intellectueel, bezeten door trau
's over seksualiteit en dood, door
psycho-analyse en zijn Jood-zijn,
;evoed in eerbied voor literatuur
geleerdheid („Volg nooit een cur-
i waar ze je .Beowulf' laten leze-
en een lang, lief, vaag, op geheel
dere wijze ook verknipt meisje,
immend uit een oud-ingezeten
jerikaanse familie van Jodenha-
waar men er tegengestelde trau-
t's op na houdt. De film is voor een
!t onbelangrijk deel autobiogra-
ch. Alvy Singer, de hoofdpersoon,
Woody Allen in een enigszins an-
re gedaante, zoals Annie Hall Dia-
Keaton is (ze heet eigenlijk Hall
i heeft een jaar met Allen samenge
woond). De identificatie gaat zover,
dat Allen zonder meer een gedeelte
uit de Dick Cavett-show waarin hij
zelf optreedt kan invoegen.
Speels gemak
Nu is het vaak gevaarlijk om het
fantasiekader te laten varen en zich
zelf zo dicht op de huid te kruipen.
Maar in „Annie Hall" lukt alles, met
een adembenemend speels gemak.
In het begin richt Allen zich recht
streeks tot het publiek en geeft een
monoloog vol grappen weg, waarin
hij zijn benadering van het leven
onder meer vat in de wise-crack „Ik
zou nooit bij een club willen horen
waar ik zelf lid van ben". En verder is
er nauwelijks iets wat hij niet durft.
Hij pendelt on-chronologisch van he
den naar verleden naar toekomst en
vice versa; gaat als volwassene in de
schoolbank van zijn vroegere klas
zitten om de juffrouw de les te lezen;
wordt weer vroegwijs kind in het
deinende en dreunende huis onder
de cake-walk in New York's amuse
mentspark Coney Island; wint bij
voortbijgangers raad in voor zijn
moeilijkheden (zij zijn hem onmid
dellijk en trouwhartig ter wille);
roept de echte Marshall McLuhan te
hulp als een pseudo-intellectuele ha
zelaar in de rij voor een bioscoop zijn
goeroe fout citeert; neemt zijn toe
vlucht tot „terzijdes" om de werkelij
ke gedachten weer te geven van een
liefdespaar dat zich in een gesprek
uitput in onhandige en onnozele cli-
ché's; splijt het doek doormidden
om Alvin's familie (permanent ver
strikt in woordenstrijd over onzinni
ge onderwerpen) en die van Annie
(redekavelend over werven en sche
pen en glimlachend tot de dood erop
volgt) letterlijk tegenover elkaar te
plaatsen; zet Annie na Alvins klacht
dat ze zo „afwezig" is in bed op een
stoel om het geklungel en gehannes
van haar andere ik kritisch te com
mentariëren, kortom, hij doet waar
hij zin in heeft. In het droomland
Californië met zijn plastic mensen
en plastic kerstmannetjes, waaraan
hij zijn geliefde verliest, is de satiri
sche toets zwaarder aangezet dan in
New York, de teder beminde stad in
diep verval die zorgt voor een bijna
documentair aandoende entourage.
Maar dat is functioneel, want het
strookt met de gevoelens die aan de
basis van de beelden liggen.
Tussenbalans
Woody Allen heeft (op zijn tweeën
veertigste) met Annie Hall een soort
artistieke tussenbalans opgemaakt,
vol grappen, bon-mots en droefenis
van hoog gehalte, die het hoogte
punt vormt van zijn werk tot dusver
re. Men vraagt zich af, hoe hij zich
zelf, in meer dan één betekenis, ooit
nog zal kunnen overtreffen. Maar
waarom zou dat eigenlijk moeten?
Laten we blij zijn met wat hij nu
heeft gemaakt, een film die zo goed
is dat hij voor ons gevoel veel te kort
duurt. „Blijf toch, je bent zo mooi",
ls dat niet het grootste compliment
wat een lelijke kleine man die zijn
ziel blootlegt en daarbij de distantie
van de ware humor bewaart zich kan
wensen?
Bij alle overstelpende lof voor
Woody Allen mogen we Diane Kea
ton niet vergeten. Ze speelt Annie
Hall zo natuurlijk of ze het echt zelf
is. En dat is ook weer niet helemaal
waar, want kunst blijft kunst
Amsterdam-Alhambra I, 16 jr.
U kunt nog tot het eind van deze maand uw
spaarpremie aanvragen over het bedrag dat u in 1972
hebt gespaard volgens de voorwaarden van het
Premie Spaarplan.
Dat sparen kon gebeuren door middel van
spaarbewijzen, effecten+effectenbewijzen,
levensverzekering, spaarkasinschrijving, via aflossing
op hypotheek of garantiekrediet of via een
bedrijfsspaarregeling.
U weet dat die 20% spaarpremie belastingvrij
is en dat u die alleen kunt aanvragen bij de
instelling waar u in 1972 hebt gespaard.
Niet vergeten. Want 't is geld waar u recht op
hebt! En na 31 december is het te laat!
Tussen haakjes: Opnieuw deelnemen aan het
Premie Spaarplan gaat niet meer.
Maar er zijn wel andere spaarvormen
waarvoor de overheid een premie geeft. Vraag een
folder aan bij: „Sparen", Postbus 51, Den Haag.
Publikotie van het ministerie van Sociale Zaken.
Het gaat goed met de Franse lilm, na een diepe inzinking komt
hij weer krachtig opzetten. Tot onze vreugde, want een Europees
tegenwicht tegen het in filmland oppermachtige Amerika is
bitter nodig.
Natriumarm
Drink de natuur
Wie zich geamuseerd heeft met „Un
éléphant ?a trompe énormément"
mag het vervolg, „Nous Irons tous au
Paradis" („Met z'n allen naar het
paradijs"), natuurlijk ook van regis
seur Yves Robert, niet missen. Dat
vervolg is zelfs beter: er spelen de
zelfde acteurs in mee in dezelfde
rollen van vier vrienden, maar de
toon is anders, zachter en beschaaf
der en de humor is beter verdeeld, er
zitten geen dode plekken in. Het
kwartet van kameraden Bouly,
Etienne, Daniel en Simon (Victor La-
noux, Jean Rochefort, Claude Bras-
Milieuvriendelijke
ondernemers houden
beurs in Amsterdam
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Dit weekeinde
wordt in Amsterdam de eerste Ne
derlandse beurs gehouden voor
mens- en milieuvriendelijke onder
nemers. Ruim veertig nieuwe kleine
bedrijven, werkgemeenschappen en
coöperaties zullen zich op de beurs
presenteren. Ze verkopen en demon
streren hun produkten, variërend
van hout- en textielprodukten, me
taalwaren, keramiek, technische en
elektronische produkten tot dienst
verlenende bedrijfjes zoals architec
tenbureaus, administratiebureaus
en kleinschalige verpleegeenheden.
seur en Guy Bedos) trekt nog als
vanouds samen op, ze kopen zelfs
met zijn vieren een huis dat als een
pilotenstaking is geëindigd onbe
woonbaar blijkt door het vliegtuigla
waai, maar het accent valt toch voor
namelijk op Etienne en zijn vrouw
Marthe (Danièle Delorme).
Etienne vindt een foto die zijn hevi
ge jaloezie opwekt en met een ge
zicht dat in waardige strengheid en
droefenis bevroren schijnt gaat hij
haar bespioneren. Dat levert effec
ten op, waaraan de Franse vaudevil
le-klucht van oudsher rijk is. maar ze
zijn goed geplaatst en niet overdre
ven. Zodra het al te gortig wordt
krijgt een bijfiguur de aandacht: Si
mon bijvoorbeeld, die nog steeds in
de clinch ligt met zijn katijf van een
moeder, of Daniel, die van mannen
houdt maar toch bijna trouwt met
een overrijpe Roemeense, of Bouly,
die vele kinderen onder zijn hoede
heeft genomen, met zijn vaderrol bij
na tevreden is doch moeilijk kan
verkroppen dat zijn vroegere echtge
note zich heeft verslingerd aan een
maffe poppianist. Kortom, afleiding
genoeg, aangenaam vermaak is
troef. Wie herinneringen heeft aan
vroeger zal Daniel Gélin herkennen
in een klein rolletje. De man, hoewel
geheel vergrijsd, is waarlijk mooier
dan ooit.
Amsterdam Leidsepl. th. en Krite-
rion; Den Haag - Calypso; Rotterdam -
Calypso 2, 16 jr.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Voorlichtingsacties
om criminaliteit te voorkomen wor
den steeds meer centraal geregeld
door de nog jonge afdeling „crime
prevention" van het ministerie van
Justitie. De overdracht van taken
gebeurt in goed overleg met de in
tergemeentelijke politiecommissie
die zich al tien jaar met de voorko
ming van criminaliteit bezig houdt.
De verspreiding van voorlichtings
materiaal met waarschuwende af
beeldingen (voorkom inbraak, be
veilig uw huis; voorkom zakkerolle-
rij) is het komend jaar voor het eerst
in handen van het ministerie van
justitie.
Woensdag is op het Haagse hoofdbu
reau van politie de crime-prevention
kalender 1978 gepresenteerd die in
een oplage van 50.000 in het land
verspreid wordt. Verder komen er
weer tv-spotjes en advertenties in
dag- en weekbladen om het publiek
alert te maken op het voorkomen
van misdrijven.
De voorlichtingsacties worden al ja
ren opgezet door een samenwer
kingsverband tussen twaalf ge
meentelijke politiekorpsen in het
westen van het land. De initiatiefne
mers zijn er voorstander van om de
coördinatie van de preventie taken
uit handen te geven aan het ministe
rie van justitie.
Volgens de gemeentelijke commis
sie moet de nieuwe afdeling op het
ministerie er ondermeer voor zorgen
dat er over enkele jaren voor elk
korps een speciale man wordt aan
gesteld die zich bezig houdt met
voorlichting op het gebied van de
preventie.
utrecht (ANP) Het is het recht van
iedere dienstplichtige zelf te bepa
len welke affiches, pamfletten, illus
traties en dergelijke hij in zijn kazer
nekamer ophangt. Zo luidt volgens
de VVDM de uitspraak van het
Hoog Militair Gerechtshof in Den
Haag in twee beklagzaken over de
vrijheid van meningsuiting van
dienstplichtigen.
De vereniging van dienstplichtige
militairen tekent hierbij aan, dat
vlak voor deze uitspraak de natio
naal territoriaal commandant een
order heeft laten uitgaan waarin dit
recht al wordt erkend.
BarTy Lyndon Schitterende film van
meester Stanley Kubrick over de
mooie, verre,, koude wereld van het
verleden. De gehele week In Studio.
Venray.
Providence Magistrale film van Alain
Resnais over creatieve capriolen van
een oude, zieke schrijver en de ver
wisselbaarheid van menselijke rela
ties. De gehele week in Tuschinski 2.
Amsterdam en Metropole 4, Den
Haag.
Padre Padrone Prachtige film van de
Italiaanse gebroeders Taviani over
de macht van de taal die een ongelet
terde Sardijnse herdersjongen uit
zijn Isolement verlost. De gehele
week in Cinetol II, Amsterdam en
Kijkhuis, Den Haag.
l'Affiche Rouge Briljante film van
Frank Cassentl over een verzets
groep In de oorlog, waarin heden en
verleden vloeiend in elkaar overlo
pen. 9 en 14 dec.. De Krabbedans,
Eindhoven; 9 t.e.m. 12 dec. 't Spui
gat, Dordrecht.
Le Juge Fayard, dit ,,Le Sheriff" Po
sitieve, politieke pollcier van de zeer
geëngageerde Franse filmer Yves
Boisset. De gehele week in Calypso
club, Amsterdam en Trianon,
Lelden.
Que la Fête commence Voorbeeldige
historische film met dubbele bodem
van de Franse regisseur Bertrand
Tavernier. De gehele week in De
Uitkijk. Amsterdam.
Rome, open stad Meesterwerk van
Roberto Rossellini uit 1945 over oor
log en bezetting in Rome met Anna
Magnani in de vrouwelijke hoofdrol.
De gehele week in Harmonie.
Alkmaar.
Casanova Fellini plaatst in zijn
nieuwste film de legendarische vrou
wenheld als een soort sexmachine
tegen een achtergrond van bizarre
en barbaarse schoonheid. De gehele
week in Hl. Heerlen; Royaline, Roer
mond en Studio, Sneek.
La Dentellière Tedere liefdesgeschie
denis van de Zwitserse regisseur
Claude Goretta over twee mensen
die niet te zamen kunnen komen
omdat de woorden hen scheiden. De
gehele week in The Movies en Al-
hambra 2, Amsterdam en Studio.
Utrecht.
Te gek om los te lopen. Ontroerende
documentaire van een Italiaans col
lectief over nieuwe wegen om krank
zinnigen te integreren in de maat
schappij. 12 dec. Diogenes Huis.
Haarlem.
ADVERTENTIE
Er wordt een straat genoemd naar Bert Haanstra, de cineast. Hij
heet de Bert Haanstra-strook en bevindt zich in Zoetermeer, een
gemeente die kan bogen op een woonbuurt waar dertig straten
naar binnen- en buitenlandse filmregisseurs, acteurs en actrices
zijn genoemd.
Haanstra zal de onthulling verrichten op woensdag 14 december,
's middags om twee uur.
In verband met de stijging van de rente op
de geldmarkt, zien wij ons genoodzaakt om
met ingang van 9 december 1977 onze tarieven
aan te passen.
Op de debetrente van de kredieten waarvan
het tarief gekoppeld is aan het promessen-
disconto van De Nederlandsche Bank N.V. zal
een tijdelijke toeslag gelegd worden van 1%.
loor R. L. K. Fokkema
C. Bloem heet de dichter van het
erlangen. Het zou niet helemaal
iiist zijn dit verlangen te koppelen
an zijn uitspraak; „Mijn verlangen
veel meer naar de tijd van mijn
lijn jeugd dan naar mijn jeugd zelf,
oewel dit laatste natuurlijk ook
eL" De uitspraak komt voor in het
indeltje „Aforismen" (1952), dat
lans herdrukt is en verschenen is
j uitgeverij Bzztöh in Den Haag.
iet alle (76) uitspraken verdienen
naam aforismen, aangezien aan
ile de kernachtigheid ontbreekt die
voor typerend is, en veel aforismen
er eerder gedachtenflarden zijn.
bekendste zijn „Dichten is afle-
n" en „Iedere verandering is een
frslechtering, zelfs een verbete-
Ig."
ie uit de laatste bewering zou con-
uderen dat Bloem in veel opvattin-
ti conservatief ls, zou te snel con-
uderen. Hij is een reactionair, dat
zoals Bloem zegt. een erenaam
tor iemand „die niet knielt voor de
uien van de dag." Deze omschrij-
kan men vinden in een tweede
ive die de Haagse stichting op
de markt brengt, „Ongewild archief"
getiteld. Dit boekje is samengesteld
uit artikelen die nimmer zijn gebun
deld en thans een nadere kennisma
king met Bloems opvattingen moge
lijk maken. Hij vertelt hier o.m. over
zijn jeugdlectuur, over zijn verhou
ding tot Verwey, Van Eyck, Greshoff,
en hij veegt de vloer aan met Just
Havelaar, „het type van de moralise
rende dilettant". Eerlijk vermeldt
Bloem dat de enige ambitie in zijn
leven is geweest te debuteren in De
Beweging, dat hij een afkeer heeft
van iets te moeten doen, dat hij het
kenmerk van een groot dichterschap
acht „het heimwee naar een andere
wereld", dat grote dichters „tegelijk
van en boven de mensen zijn, hun
verlangen en lijden kunnen delen in
de grond van het hart en toch ook
weer gelijktijdig te kunnen zien als
stond men er bulten."
Typerend
Deze en dergelijke uitspraken type
ren niet alleen Bloem als dichter
maar ook de tijd waarin hij schreef.
Problematisch zijn Bloems uitspra
ken wanneer zij „de machten der
duisternis die zich vooruitstrevend
noemen" betreffen. Zij zijn evenwel
te begrijpen als een verdediging van
wat voor Bloem essentieel is en wat
voor hem ware moderniteit inhoudt.
Die ware moderniteit is niet het aan
hangen van de allerlaatste richting
op welk gebied dan ook; ls ook niet
het omhangen van de profetenman
tel rond de schouders van elke „café
theoreticus of meeting-socioloog"
(men bedenke dat Bloem dit schrijft
in 1921), neen, de ware moderniteit
bestaat in het dichterlijke vermogen
uiting te geven aan het levensgevoel,
in de vertolking van de stem des
harten van de moderne mens. Wat
dit in concrete betekent, demon
streert Bloem aan de poëzie van
Baudelaire en NIJhoff, die z.i. en ver
rassend genoeg, dichters zijn ge
weest van het Christelijk levensge
voel, dat is: „het gevoel voor de wer
kelijkheid van de zonde."
Levensgevoel
In 1924 schrijft Bloem hierover: „Dit
gevoel nu ls, naar lk stellige overtui
ging heb, precies datgene wat de
grootste en de mindere dichters
scheidt, en ten slotte zelfs alle men
sen verdeelt. Het spreek wel vanzelf,
dat deze scheidingslijn niet loopt
tussen Christelijk en niet-Christelijk
in engere zin." Onder de laatste cate
gorie vallen alle wereldverbeterende
J. C. Bloem
lieden en onder de eersten zijn er die
niet bestand zijn „tegen de blik van
hem, die het leven heeft door
schouwd zonder zich te paaien." In
„Ongewild archief" komen noties
voor, men zal het begrepen hebben,
die abstracter uitgedrukt staan in
Bloems „Verzamelde beschouwin
gen" (1950). Deze beschouwingen le
veren tegelijk de achtergrond die
misverstand ten aanzien van Bloems
visie op dc gebrokenheid van het
bestaan uitsluiten. Zo moet Bloems
levensgevoel bij voorbeeld gezien
worden In het perspectief van Het
Verlangen. Daarmee bedoelt Bloem
„de goddelijke onvervuldheid, die,
wel verre van ons het leven tot een
last te maken, ons Juist de anders
onduldbare last des levens doet dra
gen niet alleen, maar zelfs bovenal
beminnen."
J. C. Bloem. Aforismen. Uitg. BzztAh.
Den Haag 1977. 48 blz. 6,50 J C.
Bloem, Ongewild archief. Id. 104 blz.
13,50.
Drs. P., die overigens allang en
vaak achter zijn pseudoniem
vandaan is gekomen, verza
melt ook oude ansichten.
Daaruit heeft hij een boekje
samengesteld. Het heet „Drs.
P. beveelt warm aan 100 uit-
snijdbare onvindbare, geniet
bare verzendbare kaarten"
Ze staan er In met de achterkanten
erbij. Als u dus behoefte krijgt om
bij voorbeeld Iemand „O Susanna,
wat is het leven schoon" of „geef me
nog een drupske" mede te delen; of
Paul Kruger Der Freiheit Morgenrot
te wensen; of te „feliciteren" met
handjes, roosjes, lelietjes van dalen,
vergeetmenletjes en klavertjesvier;
of te verblijden met een blode min
naar, Cléo de Mérode, Hindenburg,
Lilliputaner, een niet meer bestaan
de paus, een blote juffrouw op de
fiets, reclame voor comestibles of
anthraclet, een kus in bloemetjes en
Zandvoorts Volkslied; of uit Klazi-
naveen te waarschuwen dat de Man
nen zo slecht zijn, en te tonen dat de
ooievaar in een pakkist Per Eilgut
eln strammes Baby kan bezorgen; of
te verbazen met vijfendertig gefoto
grafeerde besnorde heren die blij
kens het onderschrift het Heider
MSnner-Quartet 1912 vormen; (om
maar even wat te noemen) dan kunt
u zoiets uit dit boekje halen.
Het gaat er dan wel kapot van. De
kaarten komen u dan op tweeént-
winttgeneen halve cent. en er zijn
erbij waarvan de originelen mis-
Drs. P. 100 Kaarten, uitg. Tie-
bosch, 128 blz. 22,50.
schien al wel honderd maal zoveel
kosten. Vele verzamelaars maakten
de prijzen hoog. Het boekje heel
laten kan natuurlijk ook.. Drs. P.
schreef er nog een maf tekstje en
tweeregelige rijmelarijtjes bij.
Ber Huising
Simpkins
'Simpkins!!!!'
'Simpkins!!!!'
Drs. P. boceli warm a
