Overlegeconomie
is kwetsbare zaak
Voor makkelijk sparen
moet u bij de postgiro zijn
U kiest dan zelf de voordeligste spaarrekening:
4%
6%
7%
Poëzie in het kort
postgiro en
rijkspostspaarbank
Nieuwe stap op wegnaar
groene zone bij Utrecht
«RENTE
REKENING
!PLUS-
REKENING
STER-
REKENING
Pre-adviezen Vereniging voor
Staathuishoudkunde (1)
Utrechts muziektheater in 1978 gereed
Lof voor Herman van Veen
I
I
WOENSDAG 7 DECEMBER 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
Van onze soc.-economische redactie
AMSTERDAM Ondernemers en
werknemers zullen moeten aanvaar
den dat een gedeeltelijk behoud van
de markteconomie en een door plan
ning beter op de maatschappelijke
behoefte afgestemde produktie een
strakkere onderlinge verdeling van
de verantwoordelijkheden nodig
maakt. Ondernemers moeten die
verantwoordelijkheid geven en
werknemers zullen haar niet mogen
weigeren.
Tot deze conclusie komen prof. dr.
W. Albeda. hoogleraar arbeidsver
houdingen in Rotterdam en drs. P. J.
Vos. economisch stafmedewerker
van de Industriebond NW. in een
pre-advies ..De overlegstructuur in
de economische orde", dat aanstaan
de zaterdag op dealgemene vergade
ring van de Vereniging voor de
Staathuishoudkunde in Utrecht zal
worden behandeld. De vergadering
van de vereniging is geheel gewijd
aan het vraagstuk van de economi
sche orde.
Afbakening
In hun pre advies zeggen Albeda en
Vos dat zij het voor een betere onder
linge afstemming van de besluitvor
ming noodzakelijk vinden dat de
overheidsbesluitvorming geleidelijk
minder onder invloed van de parti
culiere machtsgroeperingen werk
gevers en werknemersorganisaties
komt te staan. Daarbij gaat het er
niet om dat de overheid taken en
verantwoordelijkheden overneemt,
maar om een onderlinge afbakening
van de verantwoordelij kheidsge-
bieden.
Het beleid ten aanzien van macro-
economische grootheden als het par
ticulier reële inkomen, het rende
ment van ondernemingen, de collec
tieve lasten, de werkgelegenheid enz.
zullen volgens de pre-adviseurs bij
voorkeur na advies van de SER. door
het parlement moeten worden
vastgesteld. Maar in het kader van
een globale sturing van de economie
dient de overheid een zodanige volle
dige verantwoordelijkheid aan de
maatschappelijke organisaties toe te
delen, dat de gevolgen voor de wijze
waarop van die verantwoordelijk
heid gebruik wordt gemaakt niet
kunnen worden afgewenteld op an
deren. ..De totstandkoming van een
pseudo-rull wordt voorkomen en de
mogelijkheid van een complete ruil
wordt bevorderd", aldus de pre-
adviseurs.
Zo zijn er. volgens prof. Albeda en
drs. Vos. tussen de vakbonden en de
ondernemers op bedrijfs- en bedrijfs
takniveau en op centraal niveau on
derhandelingen mogelijk over méér
dan alleen maar de arbeidsvoorwaar
den Het aanstellingsbeleld- en ont
slagbeleid. de afstemming op de ar
beidsmarkt. de terugdringing van
het ziekteverzuim, uitbanning van
het oneigenlijk gebruik van de WAO.
de kwaliteit van de werkgelegenheid
etc. zijn zaken die zich voor onder
handelingen lenen tussen twee par
tijen die dichter bij het eigenlijke
economische gebeuren staan dan de
plannende overheid".
In hun pre-advies geven Albeda en
Vos toe dat de overlegeconomie
kwetsbaar is „van onderop". De me
dewerking van de achterban van de
vakbeweging kan het gevolg zijn van
bijzondere omstandigheden, zoals
bleek in de wederopbouwfase na de
tweede wereldoorlog. Een herhaling
daarvan behoort echter niet tot de
mogelijkheden. De organisaties zijn
volgens hen wat betreft de verhou
ding tot hun leden ouder en wijzer
geworden en hun leden mondiger,
niet meer bereid tot „blanco che
ques". „Men aanvaardt geen centra
lisering van het beleid meer, tenzij
daar een decentralisering van de zeg
genschap op ander terrein tegenover
staat. Ook de kostenbeheersende
functie van het inkomensbeleid
wordt niet aanvaard zolang dit be
leid dienstbaar is aan een econo
misch proces waarvan de werkgele
genheid een bljprodukt is."
In de bestaande economische orde
is de werkgelegenheid wél een bij-
produkt van het economisch proces.
Ondernemingen zijn er. volgens de
pre-adviseurs om goederen en dien
sten te produceren, voorzover daar
mee een positief resultaat kan wor
den behaald en niet om arbeids
plaatsen te produceren. „In de be
sluitvorming van de bonden aan de
frontlijn van de werkgelegenheid
sontwikkeling komen dagelijks de
door individuele werknemers on
aanvaardbare gevolgen daarvan
aan de orde. Het is onvermijdelijk
dat in die dagelijkse praktijk een
bondspolitiek groeit waarin maat
schappijhervorming. vooral met be
trekking tot de plaats van de arbeid
in de samenleving, centraal komt te
staan."
De beide pre-adviseurs voorspellen
ten slotte dat een vermindering van
de industriële werkgelegenheid er
toe zal leiden dat de terreinen van
de arbeidsomstandigheden en de ar
beidsvoorwaarden steeds minder
door de industriële situatie gedomi
neerd zullen worden. De eisen, die
men op deze terreinen stelt zullen
meer en meer bepaald worden door
het beeld in de niet-industriële sec
toren. „Door de aandacht voor de
werkgelegenheid in de publieke sec
tor zal de strijd om de omvang van
de collectieve lasten aan scherpte
winnen," aldus prof. Albeda en drs.
Vos.
Beperking
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De Stichting Het Utrechts Landschap heeft opnieuw een
stap gezet op weg naar de veiligstelling van een groene zone tussen
Utrecht en Zeist. De stichting heeft voorlopig beslag weten te leggen
op het 89 hectare grote landgoed Oostbroek. Of de koop doorgaat,
hangt af van het provinciaal bestuur van Utrecht dat bereid moet zijn
een deel van de koopsom (2,5 miljoen gulden) te betalen.
Het gebied tussen Utrecht. De Bilt. Zeist en Bunnik dreigt steeds
verder dicht te groeien en doorsneden te worden door autosnelwegen.
Het landgoed Oostbroek wordt reeds doorsneden door de in aanleg
zijnde rijksweg 28 (Utrecht-Amersfoort) en de vrees bestond dat het
zou worden verkocht aan de Rijksuniversiteit, voor wie het aangren
zende universiteitsterrein De Uithof volgens de laatste prognoses te
klein lijkt.
Met steun van het ministerie van CRM kon Het Utrechts Landschap
echter een half jaar terug als mede-gegadigde aan de onderhandehn
gen over de koop van het landgoed deelnemen. De Rijksuniversiteit
haakte tijdens de onderhandelingen af. toen duidelijk werd dat het
verloren gaan van dit landgoed vérgaande gevolgen voor het land
schap zou hebben. Inmiddels heeft Het Utrechts Landschap een
voorlopig koopcontract getekend met de familie Van Reek. die sinds
1918 op het landgoed woont
In het noordelijk deel van de groene gordel bezit Het Utrechtse
Landschap reeds het 174 hectare grote gebied Houdringe en Beerscho
ten in De Bilt In het zuidelijk deel van de gordel wil de stichting de
Niénhof bij Bunnik (91 hectare) aankopen. Een deel van het landgoed
Oostbroek
digt bij een systeem van een zeer
centraal geleid stelsel, waarbij bin
nen de onderneming er arbeiders-
zelfbestuur zal zijn. „Er zijn krach
ten aan te wijzen", aldus prof. Booij,
„die als tegenkrachten steeds ster
ker zullen wegen bij het doortrek
ken van deze ontwikkelingslijnen.
Naarmate de economie centralisti-
scher wordt, zullen de kosten van de
coördinatie toenemen.
Naarmate de macht van de factor
arbeid toeneemt zal de internationa
le mobiliteit van het kapitaal en de
mogelijke vermindering van initia
tieven tot nieuwe activiteiten in toe
nemende mate remmend werken."
Op grond daarvan lijkt het hem
redelijk te veronderstellen dat de
decentralisatie belangrijk zal blij
ven en dat beschikkers over kapi
taal invloed zullen behouden bij de
aanwending van het kapitaal. „Het
is moeilijk te voorspellen hoe ver de
macht van de factor arbeid in Ne
derland zal gaan reiken. Uiteindelijk
blijft Nederland in de ontwikkeling
van de economische orde afhanke
lijk van de ontwikkelingen in het
buitenland", aldus prof. Booij.
Dit is het eerste artikel in een serie
van twee.
Op het Vreeburg in Utrecht vordert de bouw van het muziek»
theater. Men hoopt dat het in september 1978 geopend kan worden
met een grootse muziekmanifestatie.
AMSTERDAM „Wij mogen dan
de beste nationale voetbalploeg heb
ben, de Hollanders hebben Herman
van Veen". Dat is een van de bewij
zen uit een recensie in de Berliner
Morgenpost. van de waardering die
men in West-Duitsland voor Herman
van Veen en zijn groep heeft. Ze
hebben zojuist een tournee beëin
digd met het programma „Unter-
uns", een Duitse versie van o.m. de
Pijnshow. De première vond plaats
in het Schauspielhaus in Hamburg,
waarop 28 voorstellingen volgden
o.a. in Berlijn. Keulen, Hannover en
Wiesbaden. In München werd de
voorstelling onderscheiden met de
Roos van de Tageszeitung.
C. Buddingh'. Lexicon der poëzie. De
Arbeiderspers. Amsterdam 1977 208
blz. 28.50.
Deze tweede, uitgebreide en verbe
terde druk bevat vrijwel alle veel
voorkomende technische termen en
begrippen uit de poëtica. Bij de eer
ste druk (1968) heb ik al vermeld dat
het lexicon een waardevol bezit is en
dat het vooral verrast door de voor
beelden die zoveel mogelijk gekozen
zijn uit recente Nederlandse poëzie.
Herman Gorter. Een klein helden
dicht. Uitg. Pegasus, Amsterdam 1977.
80 blz. 10.-.
Als bijdrage in het Gorter jaar ver
zorgt Pegasus de heruitgave van
deze vertelling van klassebewust
wording die Gorter in 1906 opdroeg
aan de nagedachtenis van Marx. De
uitgave is herdrukt naar de editie
van 1925.
Willem Wilmink. Voor een naakt ie
mand. Liedjes voor volwassenen. De
Arbeiderspers, Amsterdam 1977. 56
blz. 16.50.
In deze bundel zijn ongepubliceerde
liedjes opgenomen en een selectie
uit eerder verschenen bundels. Wil
mink is een begaafd tekstschrijver
die op vermakelijke wijze gebruik
weet te maken van literaire foefjes
en procédés. Zijn liedjes staan op
hoog peiL
Janne Wijnalda. Op een regendag als
deze. Van Oorschot, Amsterdam 1977.
60 blz. 7.90.
Het bundeltje bevat gedichten die
meer geijkte flarden en flitsen van
een sympathetisch natuurgevoel
zijn dan scherpe waarnemingen uit
het zinrijk der natuur. Het verraadt
lectuur van de poëzie van Hussem en
Van Geel, maar de dichteres heeft
kennelijk nimmer de draagwijdte
van de poëzie van vooral de laatste
dichter begrepen.
Willem Dieme?. Ballade der om
ting en andere gedichten. Uitg. Sü
Groningen 1977. 76
All-round,
15.-.
De bundel bevat Diemers comi
taar-poëzie sinds 1941. Een vei
woording geeft inzicht in Diei
gedachten over het geheel en le
de achtergrond van de verzen.
Wim Pendrecht. Met gemengde
voelens. Nijmegen/Brugge 1977,
blz. 10.-.
De auteur wil met de gedichten
der woorden brengen dat een ,vei
ger' geen toekomstmens zon
meer is, maar intussen ook iem
met een verleden". Aan deze we
spectaculaire flaptekstbeschrijv
behoeft weinig toegevoegd.
Judith Herzberg. Het maken van
dichten en het praten daarover. I'
Bzztóh, Den Haag 1977. 56 blz.
Van oktober 1976 tot mei 1977 bt
leidde de dichteres een poëziew<
groep. Van haar gesprekken met
15 deelnemers hield ze aantekeni
Het dagboek geeft een aardig be
van hoe amateurs met poëzie be
zijn.
Aleksandr Solzjenitsyn. Pruisisi
nachten. Een dichtwerk. De Boekj
Baarn 1977. 88 blz. 27.50.
Het epische gedicht van de v}
schrijvende Nobelprijswinnaar]
een ooggetuigenverslag van gebet
tenissen uit januari 1945, wanneeij
schrijver als Jong Russisch offid
met zijn batterij Oost-Pruisen U
nendringt en het lot van nazi-Du}
land al bijna bezegeld is. Interest
is dat de uitgave tweetalig is,|
Nederlandse vertaling staat naj
het Russisch.
R. L. K. Fokka
In zijn beschouwing komt prof. dr.
H. Booij, hoogleraar economie aan
de Erasmus Universiteit In Rotter
dam. tot de conclusie dat er in de
ontwikkeling van de economische
orde in Nederland sprake zal zijn
van:
Inperking van de markteconomie
door de voorwaarden die de over
heid zal stellen aan investeringen;
Coördinatie van het bedrijfsle
ven in samenspraak met de over
heid;
Vergroting van de bevoegdheden
van de factor arbeid de werkne
mers zullen in de toekomst wor
den doorgezet.
Het is volgens de hoogleraar niet
gezegd dat deze ontwikkëling ein-
Als u denkt "ik zal mijn spaar
geld wel snel weer nodig
hebben" is de Renterekening
het voordeligst voor u.
Rente:
Voordeliger dan de Rente
rekening wanneer u uw spaar
geld met binnen 6 maanden
opneemt omdat 1% van elk
opgenomen bedrag in minde
ring van uw tegoed wordt
gebracht
Rente:
Voordeliger dan de Plus-
rekemng wanneer u uw spaar
geld met binnen 12 maanden
opneemt omdat 2^ van elk
opgenomen bedrag in minde
ring van uw tegoed wordt
gebracht
Rente:
Automatisch sparen: u spaart nog makkelijker als u ons elke maand of elk
kwartaal een vast bedrag naar uw spaarrekening laat overmaken. Uw tegoed
groeit dan helemaal .vanzelf.
Meer informatie: u vindt een duidelijke folder met aanmeldingsformulier op elk
postkantoor. Die folder is ook verkrijgbaar met de boa via teL 0017 (gratis)
of via tel (020) 5 89 31 37.
Bon voor meer informatie:
Stuur mij de folder „Makkelijk sparen met de
postgiro en de RPS" Folders over andere diensten
lenen hypotheken Dbetalea
Naam:tr-48
I Adres:
I Plaats:
Deze bon in een envelop zonder postzegel sturen naar
I Rijkspostspaarbank, afd voorlichting.
Van Baerlestraat 27.1071 AN Amsterdam.
