Ondervragers van
Biko gaan vrijuit
PLO en Irak eisen
totale boycot Egypte
Anwar Sadat bezig met gevaarlijke schok-therapie
Gesprek arm-rijk:
Natte voetzoeker
'Schuld niet vast te stellen'
Engeland verliest
weer oude glorie
Fafrikai
GIRO 26655
Lauwe reactie op mislukking
Onenigheid bij
Palestijnen op
top in Libië
.rabieren gedwongen om in beweging te komen
ZATERDAG 3 DECEMBER 1977
BUITENLAND
Trouw/Kwartet 7
PRETORIA (UPI, Reuter) Volgens de rechtbank in Pretoria is niet vast te stellen wie er
verantwoordelijk is voor de dood van Steve Biko, de jonge zwarte Zuidafrikaanse leider die in
september in gevangenschap stierf. Daarom hoeven er geen maatregelen te worden genomen
tegen mensen van <le politie of justitie, die betrokken waren bij de gevangenhouding en
ondervraging van Biko.
Met deze uitspraak, die nog geen vier
minuten duurde, maakte de recht
bank een eind aan het proces dat
irie weken heeft geduurd en dat
loor de familie van Biko was aange-
pannen tegen de politie. Enkele
ren voordat dit vonnis bekend werd
rresteerde de Zuidafrikaanse veilig-
ïeidspolitie tenminste acht zwarten
n Soweto. Alle acht hadden een rela
tie met Steve Biko. Onder de gear
resteerden zijn een broer en een neef
van hem.
De weduwe van Biko maakte een erg
aangeslagen indruk na het horen
van de gerechtelijke uitspraak. Zij
was niet in staat commentaar te
geven. Een advocaat van de familie
Biko zei dat nog wordt bekeken of
het zinvol is een civiele procedure
tegen de Zuidafrikaanse staat aan te
spannen. In zo'n procedure zou de
familie schadevergoeding kunnen ei
sen op grond van de stelling dat de
dood van Biko is te wijten aan nala
tigheid van mensen en diensten
waarvoor de staat verantwoordelijk
is.
Tijdens het voorlezen van het vonnis
was de rechtzaal overvol. Op de pu
blieke tribune zaten tientallen zwar
ten. Incidenten waren er echter niet,
noch binnen, noch buiten de oude
LONDEN (DPA) De „Crown
Agents", een eerbiedwaardige
instelling uit het rijke Britse
verleden, zijn bankroet. De
met veel prestige omgeven in
stelling heeft door wanbeheer
een verlies geleden van bijna
een miljard gulden. Dat is
vastgesteld in een onderzoek
ddt door de regering was inge
steld en dat bijna twee jaar
heeft geduurd.
Tegen de mensen die direct
verantwoordelijk waren voor
het slechte beheer zal een
strafrechtelijke vervolging
worden ingesteld. Dat deelde
de Britse minister van ontwik
kelingssamenwerking, Judith
Hart, in het lagerhuis mee. Zij
noemde de verliezen „een zwa
re ramp". Parlementslid Den
nis Skinner drukte zich wat
krasser uit. De directie van
„Crown Agents" bestond vol
gens hem uit mannen „bij wie
de plegers van de grote post-
roof afsteken als gelegen
heidsdiefjes".
Crown Agents was vroeger
nauw betrokken bi) de afwik
keling van de economische en
financiële zaken tussen de
Britse regering en de kolo
niën. De instelling was daar
door erg invloedrijk.
synagoge die als gerechtsgebouw
dienst doet. Op straat hieven zwar
ten leuzen aan als „zij hebben Steve
Biko vermoord" en „onze zonde is
dat wij zwart zijn".
Geen bewijs
Rechter Martinus Prins, die het ge
rechtelijk vooronderzoek leidde, ba
seerde zijn eind-oordeel op „gebrek
aan bewijs". In de uitspraak die hij
voorlas heette het dat „het beschik
bare bewijsmateriaal" niet aantoon
de dat de dood van Biko was veroor
zaakt „door een handeling of ver
zuim" van „enig persoon".
De advocaat van de familie Biko
(Sydney Kêntridge) had aangevoerd
dat de dood was veroorzaakt door
mishandeling en onvoldoende medi
sche zorg daarna. In het lijkschou-
ADVERTENTIE
BEVRIJDINGSFONDS
KOMITEE
kZUIDELIJK^
Steun het volk van Zuid-Afrika
Steun nu het ANC
OA COSTASTR 88 AMSTERDAM
Hanoi en Bangkok
knopen diplomatieke
betrekkingen aan
BANGKOK (UPI) Vietnam en
Thailand zijn overeengekomen am
bassadeurs uit te wisselen, zo is in
de hoofdsteden Hanoi en Bangkok
bekendgemaakt. Minister van bui
tenlandse zaken Oepadit Pachari-
jangkoen van Thailand zei op een
persconferentie in Bangkok te ho
pen dat dit zo spoedig mogelijk zal
gebeuren.
LA PAZ De Boliviaanse presi
dent, generaal Hugo Banzer, heeft
voor de radio verklaard dat hij zich
bij de presidentsverkiezingen van 9
juli volgend jaar niet herkiesbaar
zal stellen. Volgens hem is dit be
sluit een bewijs van zijn liefde voor
het Boliviaanse volk. De militaire
staatsleider verklaarde ook dat de
verkiezingen „democratisch en vrij
worden gehouden, onder toezicht
van de militairen".
wingsrapport staat dat Steve Biko is
overleden aan hersenletsel. Volgens
de politie had hij dat opgelopen tij
dens een vechtpartij die was ont
staan nadat hij tijdens het verhoor
een woedeaanval had gekregen.
Bij het proces van de afgelopen we
ken bleek dat Biko geruime tijd
naakt en geketend in zijn cel had
gelegen. Hij was niet meer in staat
geweest normaal te eten en sloeg
wartaal uit. De politie had geoor
deeld dat de gevangene zich aanstel
de. De autoriteiten hadden er daar
om ook geen bezwaar in gezien de
gevangene, nog steeds naakt en ge
boeid, over een afstand van meer
dan duizend kilometer te vervoeren
achter in een landrover. Volgens het
nu gevallen vonnis gaan de hiervoor
verantwoordelijke mensen echter
geheel vrij uit.
De namen van zes van de acht die
gistermorgen vroeg in Soweto wer
den gearresteerd zijn: Kaya Biko,
Solomon Biko, Michael Jordaan,
Mandia Kopo en de predikanten Ju
lian Ntchekeng en Jeff Mosolane.
Ntsieki Biko, de weduwe van de overleden zwarte leider Steve Biko
verlaat het gerechtshof samen met haar advocaat nadat geoordeeld
was dat er niemand voor de dood van haar echtgenoot verantwoor
delijk is.
TRIPOLI, LONDEN, JERU
ZALEM (AP, UPI, Reuter)
Palestijnse en Iraakse afge
vaardigden hebben gisteren ge
pleit voor een volledige diplo
matieke en economische boy
cot van Egypte. Zij deden dit
op de eerste officiële zitting
van een Arabische topconfe
rentie van tegenstanders van
de Egyptische president Sadat.
Volgens Jasser Abdel Raboe, lid van
het Uitvoerende comité van de PLO
hopen de Palestijnen met deze op
roep een stabiele basis voor het Ara
bische Verwerpingsfront te hebben
geschapen. De conferentie in Tripoli,
bijeengeroepen door de Libische lei
der Khadaffi, begon een dag later
dan was afgesproken als gevolg van
de late aankomst van de delegatie
uit Zuid-Jemen. Aan het overleg ne
men onder anderen deel de Syrische
president Assad, de Algerijnse presi
dent Boummedienne, verschillende
PLO-leiders waaronder Jasser Ara
fat, de leider van het Volksfront voor
de Bevrijding van Palestina, George
Habasj en een delegatie uit Irak.
Donderdagavond hadden de diverse
delegaties elkaar informeel ontmoet.
Tijdens deze informele besprekingen
zou de Syrische president Assad een
matigende invloed hebben uitgeoe
fend. Een Arabische waarnemer in
Tripoll merkte op: „Assad is niet zo
zeer gekant tegn Sadats strategie om
een oplossing te vinden als tegen de
manier waarop hij het heeft aange
pakt. Het bezoek aan Jeruzalem was
een vloek voor hem maar hij hoopt
nog steeds dat hij Sadat zover kan
krijgen dat hij zijn plannen herziet".
De deelnemers aan de conferentie in
Tripoli moeten een gemeenschappe
lijke basis vinden in de vorm van een
resolutie die ook door andere gema
tigde Arabieren gesteund zal wor
den. De Palestijnen en de Irakis lij
ken echter op harde uitspraken te
willen aandringen. De deelnemers
aan de conferentie van Tripoli zullen
zich ook over de volgende week in
Irak geplande bijeenkomst moeten
beraden. Zoals nu Assads rivaal, pre
sident Bakr, niet naar Tripoli is ge
komen om een ontmoeting met de
Syrische leider uit de weg te gaan,
zal Assad waarschijnlijk niet naar
Bagdad gaan.
De Sowjet-Unie heeft gisteren ge
pleit voor consolidatie van de pro
gressieve krachten in de Arabische
wereld op een „anti-imperialistische
basis". Moskou deed dit na afloop
van een gesprek tussen president
Brezjnjew en een speciale vertegen
woordiger van de Iraakse president,
Tarik Aziz. De afgezant uit Bagdad
overhandigde Breznjew een brief
van president Bakr. Aziz was de
tweede afgevaardigde uit de Arabi
sche wereld die deze week Moskou
bezocht. Eerder had de Syrische mi
nister van buitenlandse zaken be
sprekingen in Moskou gevoerd.
De Israëlische premier Begin is gis
teren voor een vijfdaags bezoek in
Londen aangekomen. Het is de eer
ste buitenlandse reis van Begin
sinds het bezoek van Sadat aan Jeru
zalem. Na zijn aankomst drong Be
gin aan op een „hernieuwing" van
het handvest ondertekend door het
Britse volk en het Joodse volk zestig
Jaar geleden op de onvergetelijke 2e
november 1917". Begin doelde hier
mee op de Balfour verklaring, waarin
de Joden een thuisland werd beloofd.
Begins bezoek aan Londen zou oor
spronkelijk twee weken geleden
plaatsvinden maar moest in verband
met de reis van Sadat naar Jeruza
lem worden uitgesteld. Begins be
zoek heeft ten dele een sentimenteel
karakter. In 1947 zette Groot-Brit-
tannië een beloning van tienduizend
Engelse ponden op het hoofd van
Begin, die toen leider was van de
ondergrondse Irgoen Zwai Leoemi in
Palestina.
door Nico Kussendrager
GENEVE Het mislukte gesprek tussen arme en rijke landen
over een grondstoffenfonds doet denken aan een natte voetzoe
ker: veel gesis, dat nu in het niets is uitgedoofd. Zekerder prijzen
voor hun grondstoffen kunnen de ontwikkelingslanden on
danks alle gepraat op hun buik schrijven. Ze hebben zelf
opgebroken bij de onderhandelingen in genève, omdat verder
praten geen zin meer had. De industrielanden bleven onwillig.
Wie nu boze gezichten had verwacht
bij Aziaten, Afrikanen en Zuidameri
kanen. vergist zich. Het falen van het
overleg waarvoor zij toch bijna hun
ziel en zaligheid hadden verkocht
deed hen schijnbaar niet veel. De
Indonesische afgevaardigde Aliala-
tas zei dat de ontwikkelingslanden
nu zelf gaan bekijken wat de moge
lijkheden zijn. Van felle kritiek op de
rijke landen was echter geen sprake,
noch van de kant van Salatas, noch
van andere vertegenwoordigers van
de Derde Wereld. Conferentievoor
zitter Herbert Walker van Jamai
ca hield de deur nog op een kier.
Ook de sfeer op de voortijdige slot
zitting was uitermate lauw. Geen
uitvallen meer naar de industrielan
den, zoals zo vaak in het verleden,
maar het beleefd afsluiten van een
volslagen mislukte conferentie.
Geen dreigementen over een con
frontatie, een botsing tussen noord
en zuid, nu de industrielanden hun
been stijf blijven houden. Het zou te
maken kunnen hebben met de me
ningsverschillen tussen de ontwik
kelingslanden onderling. De derde
wereld kan op het ogenblik geen
vuist maken, zo lijkt het.
A*^
TRIPOLI (Reuter) - De Arabische
topconferentie van tegenstanders
van Egyptes president Sadat, die in
Libië wordt gehouden, dreigt te mis
lukken gezien de interne Palestijnse
tegenstellingen.
Tijdens de eerste zitting van de con
ferentie werden de hemelsbrede me
ningsverschillen tussen gematigde
en radikale Palestijnen overduide
lijk. PLO-leider Jasser Arafat ver
oordeelde Sadats reis naar Jeruza
lem weliswaar in krachtige termen,
maar gaf tegelijkertijd duidelijk te
kennen dat hij voorstander is van
een vreedzame oplossing van het
conflict in het Midden-Oosten.
George Habasj. leider van het
Volksfront voor de Bevrijding van
Palestina eiste echter een sluiten
van de rijen op basis van een „prin
cipiële afwijzing van een oplossing
door middel van onderhandelingen.
Voor de eerste keer sinds 1974 zitten
Arafat en Habasj aan een tafel. Het
is ook de eerste keer sinds 1969 dat
Habasj de Syrische president Assad
ontmoet. In 1969 werd Habasj in
Syrië voor extremistische activitei
ten gevangen genomen. Assad was
toen een hoge militair.
Jamani Corea
Alleen de secretaris-generaal van de
Unctad (Wereldhandelsconferentie)
Jamani Corea. maakte een aangesla
gen indruk. Hij is de man geweest
die de voorstellen voor een grond
stoffenfonds op papier heeft gezet.
De man die zich op Unctad-Nairobi
(vorig jaar) en bij de herhalingsron:
den dit Jaar sterk heeft gemaakt
voor een fonds. Dat het er niet komt
mag ook wel een teleurstelling
heten.
Want zo'n grondstoffenfonds is toch
niet helemaal niets. Het zou de ont
wikkelingslanden prijzen geven voor
de grondstoffen die zij uitvoeren
maar ook meer bedrijvigheid waar
door zij er economisch sterker voor
komen te staan. Het fonds had een
peiler moeten zijn van wat heet de
nieuwe economische orde, weer in
het voordeel van de Derde Wereld.
Na de oliecrisis, toen de ontwikke
lingslanden sterk stonden, zijn zij
daarover begonnen, maar die nieuwe
economische orde lijkt verder weg
dan ooit. Nu zet Je die natuurlijk ook
niet op een achternamiddag in Ge
nève in elkaar, maar de meeste indu
strielanden zijn zelfs niet bereid de
aanzetten te geven. Aan die nieuwe
economische orde is twee Jaar gele
den zelfs een bijzondere zitting van
de Verenigde Naties gewijd. Minister
Jan Pronk (ontwikkelingssamenwer
king) speelde daar een rol en heeft
zich voortdurend achter de verlan
gens van de ontwikkelingslanden ge
steld. De afgelopen dagen in Genève
hield Pronk zijn zwanenzang als be
windsman voor ontwikkelingssa
menwerking. Hij kon bij het overleg
weinig anders doen dan 25 miljoen
dollar toezeggen voor het geval zo'n
grondstoffenfonds er toch nog eens
zou komen, als blijk van goede wil.
Vlak voor de slotzitting zei de minis
ter nu niets meer te zien in compro
missen tussen noord en zuid Verder
praten over een grondstoffenfonds
had ook volgens hem op dit moment
geen zin meer.
ioor James Dorsey
CAIRO De Arabische wereld verkeert in een staat van
verbijstering, woede en verwarring. President Sadat van Egypte
heeft de realiteit van het conflict in het Midden-Oosten in een
handomdraai op z'n kop gezet. Balancerend op de rand van de
afgrond heeft hij zijn Arabische broerders voor het blok gezet.
Sadat is vol zelfvertrouwen. Niets en
niemand in de Arabische wereld kan
hem ervan weerhouden zijn doel te
bereiken. Hij weet zich door het
Egyptische volk en de Egyptische
strijdkrachten gesteund. Hij weet
lat hij zich weinig van het gekrakeel
n de overige Arabische staten hoeft
an te trekken, mits zijn bankiers, de
'.aoedi-Arabische oliesjeiks de geld-
raan niet dichtdraaien. „De helft
an alle Arabieren zijn Egyptenaren.
gypte is het middelpunt van de
rabische wereld. In dit gebied is er
•en oorlog en geen vrede zonder
gypte" zegt één van Sadats kabi-
•tsleden.
e nieuwe Egyptische koers dwingt
e overige Arabische staten om voor-
chtig te manoeuvreren. Sadats te
enstanders bindt alleen het feit dat
ij het niet met hem eens zijn, dat zij
ijn bedoelingen wantrouwen. Maar
lit is nauwelwijkselijks voldoende
jm een hecht anti-Sadat-front te
ormen. De rijen lijken zich te slui
ten. maar de Arabische radikalen
bewegen zich op glad ijs.
Oude vijanden
Interne tegenstellingen worden
voorlopig in de ijskast gezet. In Tri
poli is men gisteren begonnen zich te
beraden over de vraag hoe de „capi
tulatie" van Egypte moet worden
voorkomen. Maandag gaat men in
Bagdad met de beraadslagingen ver-
Ier. Aartsvijanden zitten nu geza
menlijk aan ep én tafel. De vraag is
oor hoe lang? Kunnen de Iraki's
or zich houden dat zij Assad geen
r beter achten dan Sadat? Zal
Volksfront-leider George Habasj het
aan de kaak stellen van de meeheu-
lende, weifelende en defaitistische
houding van PLO-leider Jasser Ara
fat achterwege laten? Zijn de Pales
tijnse radikalen de dolkstoot van de
Syriërs in Libanon vergeten? Hoe
moet Egypte worden aangepakt zon
der dat een volledig isolement een
breuk met de Arabische wereld zal
veroorzaken en tot een apart Egyp-
tisch-Israëlische vrede zal leiden?
Het wel en wee van de Arabische
radikalen wordt door Syrië bepaald.
Egypte wacht gewoon af. Uiteinde
lijk zal men toch aan het langste
eind trekken. „Wij zijn dit soort Ara
bische reacties gewend. Het is een
storm die bijtijds zal luwen. Wat nu
gebeurt is niet erger dan wat er na de
ondertekening van het tweede Slnai-
akkoord gebeurde. Het zijn dezelfde
Arabische landen en dezelfde kran
ten die ons door de modder sleuren.
Wij moeten het vuile werk voor de
anderen en met name voor Syrië
opknappen. Uiteindelijk zal Syrië
toch ons voorbeeld volgen" zegt een
Egyptische vice-minister.
Verbaal geweld
Syrië houdt alle opties open. Alle
verbale geweld ten spijt keert men
zich niet tegen het principe van een
vreedzame oplossing van het con
flict Onderhandelingen met Israël
in Genève is nog steeds het doel.
Voor de slagzin van Nasser, „wat ons
door geweld werd afgenomen kan
alleen door geweld worden hero
verd", die nu de straten van Tripoli
siert, koopt men niet veel. Er be-
President Boumedienne van Algerije (links), PLO-leider Jasser Arafat en PLO-functionaris Salah
Khalaf (achter Arafat) worden op het vliegveld van Tripoli door de Libische leider Khaddaffi
verwelkomd.
staan meningsverschillen met Egyp
te maar het huwelijk tussen beide
landen is niet verbroken. Syrië is in
Tripoli omdat het nauwelijks een
andere keuze heeft. Syrië is niet In
staat om alleen tegenover Israël te
staan. Voor de tweede keer in twee
jaar heeft Egypte het voor het blok
gezet. Syrië vreest dat het door een
apart Egyptlsch-Israelisch vredesak
koord in een onmogelijke positie zal
worden gemanoeuvreerd. Maar aan
hysterische taal en het opgeven van
de optie op een vreedzame oplossing
van het conflict heeft het geen be
hoefte.
Koning Hoessein van Jordanië heeft
de positie van Assad nauwelijks ver
gemakkelijkt. Na eerst z'n bewonde
ring voor Sadats moed te hebben
uitgesproken heeft hij zich, vermoe
delijk op aandringen van Washing-'
ton en Riad als bemiddelaar tussen
Damascus en Cairo opgeworpen.
„Assad moet nu dezelfde moed dur
ven tonen als Sadat" oordeelt men
in Cairo. Vasthouden aan het princi
pe van vreedzame onderhandelin
gen en tegelijkertijd flirten met Ara
bische extremisten zou Syrië in het
Isolement kunnen drijven. Ook een
breuk in het opportunistische bond
genootschap tussen Amman en Da
mascus zou een isolement van Syrië
In de hand kunnen werken.
Bruggen en klippen
Net als Assad ging Arafat alleen
maar naar Tripoli bij gebrek aan
andere mogelijkheden Herhaalde
lijk heeft hij zich achter de Egypti
sche president opgesteld en herhaal
delijk dwongen zijn radicalere Pa
lestijnse volgelingen hem om bij te
draaien. Arafat wil de bruggen naar
Egypte niet geheel afbreken. Net als
Assad moet Arafat proberen de klip
pen te omzeilen. Net als Assad voelt
hij zich In het radicale kamp niet
helemaal thuis. Maar hij is gedwon
gen om voorlopig het spelletje mee
te spelen.
De ontwikkelingen hebben Arafat
terug in de moederschoot van Da
mascus geworpen. De risico's hier
van zijn niet te berekenen. Met één
klap is Arafat de hoeksteen van z'n
strategie kwijt: het tegen elkaar uit
spelen van de verschillende Arabi
sche stromingen.
Het is aan Arafat te danken dat de
aartsvijanden Syrië en Irak nu aan
één tafel zitten. Te elfder ure vloog
hij naar Bagdad. Op zijn aandringen
besloot het Hoge Commando van de
Iraakse Baath-partiJ dat de „tijd
gekomen was om regionale me
ningsverschillen opzij te zetten en
de grotere gemeenschappelijke be
dreiging van het Arabische te be
strijden. Vooralsnog echter bete
kent het „opzij zetten van regionale
meningsverschillen" niets meer dan
een holle frase.
Saoedi-Arabië
Doorslaggevend voor de koers in de
Arabische wereld is 8aoedi-Arabië.
Syrische pogingen om Riad duide
lijk partij te laten kiezen zijn mis
lukt. Riad hult zich in stilzwijgen.
Maar Egypte en Syrië slaan elkaar
om de oren met tegenstrijdige Saoe-
dische verklaringen. Aboe Maizer.
officieel woordvoerder van de PLO.
liet weten van Prins Fachd te heb
ben gehoord dat Saoedi-Arabië „al
les zal doen om de legitieme rechten
van het Palestijnse volk te garande
ren" en dat het zou proberen „door
middel van een constructieve dia
loog alles wat de Arabische wereld
verdeelt en onze vijanden blij maakt
uit de wereld te helpen". Ten on
rechte verheugde Damascus zich op
een Saoedische aanwezigheid in Tri
poll. Met genoegen boorde Egypte
deze Interpretatie van de Saoedi
sche houding de grond in.
Het Persbureau van het Midden-
Oosten meldde dat Saoedi-Arabië
en Koeweit een gemeenschappelijke
bemiddelingspoging op touw zou
den zetten. Bovendien, aldus het
officiële Egyptische persbureau,
zouden de oliesjeiks ervan „over
tuigd zijn dat elke conferentie die in
een opgewonden sfeer en emotio
neel geladen zonder Egypte wordt
gehouden, de zaak van de Arabische
solidariteit niet kan dienen".
De conferentie van Cairo is uitge
steld. Bemiddelaars hebben nu wat
ademniimte. De diplomatie vindt
achter gesloten deuren plaats. Met
touwtrekken in de Arabische we
reld, het touwtrekken om 8yrië is op
volle gang. De kaarten liggen in han
den van de Israëli's. Israëlische
flexibiliteit kan bepalend zijn voor
het politieke klimaat in de Arabi
sche wereld. 8adat heeft het Mid
den-Oosten op z'n kop gezet Hij is
voorlopig iedereen, de grote mo
gendheden Incluis, een stap voor
Z'n politieke toekomst ligt voor een
deel in handen van premier Begin.
De uiteindelijke opstelling van Sy
rië zal In sterke mate door de Israëli
sche flexibiliteit worden beïnvloed.
Israël kan zich nauwelijks permitte
ren om Sadat als een baksteen te
laten vallea
