Radicale top in Libië
Het regeerakkoord over
Zuid-Afrika
Conferentie van
Caïro uitgesteld
Persoonlijke triomf voor
Vorster in Zuid-Afrika
Breuk
Hoessein wil bemiddelen tussen Cairo en Damascus
GIRO 26655
Aardverschuiving in Göteborg
Nederland dient zowel eenzijdig als internationaal
maatregelen te nemen die leiden tot doeltref
fende economische sancties
Steun Zuid-Afrika, steun het ANC
Bon
VRIJDAG 2 DECEMBER 1977
BUITENLAND
Trouw/Kwartet 7
AMMAN, CAIRO, TRIPOLI
(AP, UPI, Reuter) Leiders
van de radicale Arabische sta
ten en van het Palestijnse ver
zet zijn gisteren op het vlieg
veld Wheelus in Libië aangeko
men om zich te beraden over
een tegen de Egyptische presi
dent Sadat gerichte strategie.
Tegelijkertijd heeft de Jor
daanse koning Hoessein op een
persconferentie laten weten
tussen Cairo en Damascus te
willen bemiddelen. Voor een
dergelijke bemiddelingspoging
is er ruimte nu de door Sadat
voorgestelde conferentie in
Cairo tot half december is uit
gesteld.
Een centrale rol op de conferentie In
Libië speelt de Syrische delegatie
onder leiding van president Hafez al
Assad, die na hun aankomst met
groot ceremonieel werd ontvangen.
Naast Syrië neemt Libië, de PLO,
Algerije, Irak en Zuid-Jemen deel
PLO-leider Arafat zal de conferentie
een door het centraal comité van de
PLO opgesteld actieplan voorleggen.
Dit plan is er op gericht een „stee
vast Arabisch bevrijdingsfront tegen
het Sadat-Israëllsch Amerikaanse
bondgenootschap" in het leven te
roepen. Het succes van de topconfe
rentie hangt echter van de houding
van Syrië af en van de vraag of Syrië
en Irak aan een tafel zullen kunnen
zitten zonder elkaar voortdurend in
de haren te vliegen. Het wantrouwen
tussen deze beide aartsvijanden is
niet alleen de afgelopen weken weer
eens duidelijk gebleken maar werd
ook door het feit onderstreept dat
Irak vast van plan is een eigen confe
rentie, maandag in Bagdad, te hou
den waarop dezelfde krachten zijn
uitgenodigd die nu in Libië bijeen
zijn.
In een vraaggesprek na zijn aan-
komst in Libië verklaarde Assad in
aanwezigheid van kolonel Kaddaffl
dat „wij alles moeten doen om het
Egyptische volk op dit bijzonder mo
ment bij te staan. Het is belangrijk
om een catastrofe te vermijden." De
Syrische president onthield zich ech
ter van een persoonlijke veroorde
ling van Sadats reis naar Jeruzalem.
„Wij zijn hier om een resolutie op te
stellen over het Egyptische bezoek
aan Israël maar hoe die er uit zal zien
hangt van de beraadslagingen hier
af", aldus de Syrische president.
Aangenomen wordt dat Syrië streeft
naar een voorzichtig geformuleerde
resolutie aangezien dit land in wezen
voorstander is van een vreedzame
oplossing van het conflict in het Mid
den-Oosten. Assad wilde niet onom
wonden antwoorden of hij Sadats
reis naar Israël een „misdaad en ver
raad" vond, zoals Volksfront-leider
Habasj stelde na zijn aankomst in
Libië. „Onze opvatting is bekend,
maar wij hebben de gehele zaak nog
niet geëvalueerd", aldus Assad.
Koning Hoessein heeft zich onder
tussen bereid verklaard, naar Da
mascus en Cairo te gaan om de
Arabische solidariteit te herstellen.
Op een persconferentie In het ko
ninklijk palels In Amman zei hij
„het onmogelijke" te willen doen om
een eind te maken aan de verdeeld
heid onder de Arabische staten. De
vorst die goede betrekkingen onder
houdt met zowel Egypte als-Syrië,
gaf te kennen dat het bezoek van
president Sadat aan Israël hem had
„verbaasd". Hij vond echter dat
deze reis van de president geen aan
leiding mocht zijn tot „bittere kri
tiek tegen Egypte dat zich grote
opofferingen voor de Arabische
zaak heeft getroost". Zelf zag hij
geen omstandigheden waaronder
hij naar Jeruzalem zou gaan om met
de Israëlische leiders van gedachten
te wisselen.
Vermoedelijk op aandringen van
Washington en in een poging het
Arabische verzet tegen de conferen
tie in Cairo te ondermijnen heeft
Egypte de bijeenkomst tot half de
cember uitgesteld. Ten aanzien van
de vertegenwoordiging van de Pa
lestij nen op deze conferentie hield
de Egyptische minister van buiten
landse zaken Boetros Ghali zich gis
teren zorgvuldig op de vlakte. Hij
ontkende dat Palestijnen die niet
door de PLO waren afgevaardigd
reeds waren uitgenodigd. „Er is nog
geen beslissing genomen", aldus
Ghall.
Het uitstel van de conferentie in
Cairo moet Washington en Saoedi-
Arabië de gelegenheid geven om de
verschillende Arabische partijen
dichter bij elkaar te brengen. Saoe-
di-Arablë heeft veel Invloed aange
zien het de bankier van zowel Egyp
te, Syrië als de PLO is. Ohali wilde
zich niet over de Saoedische Inspan
ningen uitlaten. Hij zei echter wel te
geloven dat er nog steeds een moge
lijkheid bestaat dat Syrië en de PLO
de bijeenkomst in Caïro niet zullen
boycotten. Ondertussen heeft Liba
non laten weten dat het niet naar
Cairo zal komen. Gezien de Syrische
en Palestijnse aanwezigheid ln dit
land kan Libanon zich niet permit
teren om een van Damascus afwij
kende koers te volgen.
Garanderen
President Anwar 8adat zal de „grote
vijf" de Verenigde Staten, de
Sowjet-Unie. China, Engeland en
Frankrijk vragen gezamenlijk een
vredesregeling voor het Midden-
Oosten te garanderen, als zijn stre
ven succes heeft. Dit blijkt uit een
vraaggesprek dat de Egyptische
president heeft gehad met het Fran
se weekblad Paris-Match.
8adat zei dat hij. toen hij zijn voor
stel voor het beleggen van een voor
bereidend overleg van alle betrok
ken partijen ln Cairo uitwerkte, al
gedacht had de „grote vijf" daarbij
te betrekken. Tenslotte had hij al
leen de twee supermogendheden
de Verenigde Staten en de Sowjet-
Unie uitgenodigd. Hieraan voeg
de hij toe dat hij Ingeval van succes
wel de andere .grote drie' China,
Engeland en Frankrijk zou ver
zoeken „de last van de waarborgen"
te delen.
Ondertussen heeft de nationalisti
sche GoesJ Emoeniem beweging in
Israël twee nieuwe nederzettingen
op de bezette westelijke Jordaanoe-
ver gesticht. Ongeveer honderd
mensen hebben hun nieuwe hulzen
betrokken in de buurt van het stad
je Ramallah.
door Hennie Serfontein
PRETORIA De regerende Nationale Partij van Zuld-Afrika heeft bij de verkiezingen van
eergisteren een enorme overwinning behaald. De partij heeft nu de grootste parlementaire
meerderheid ln de „blanke" geschiedenis van het land.
Met de uitslagen van drie klesdlstric-
ten nog te komen kan de Nationale
Partij er op rekenen 135 van de 165
parlementszetels te hebben behaald.
Dat betekent een winst van 28 op de
verzamelde oppositie. De Nationale
Partij behaalde 65 procent van het
totale uitgebrachte aantal stemmen,
bijna 15 procent meer dan bij de
verkiezingen van 1974. Tienduizen
den traditioneel anti-Nationalisti
sche Engelssprekende kiezers stem
den voor het eerst op de Nationale
Partij.
Bolwerken
De regering verovert op dramatische
wijze een aantal oppositionele bol
werken ln de oostelijke Kaapprovin
cie, Natal en Johannesburg. In som
mige van deze districten had de Na
tionale Partij bij voorgaande verkie
zingen niet eens meegedaan. Kie
zers, die tot het oppositiekamp beho
ren, waren kennelijk verbijsterd
door de recente ontbinding van de
oude Eenheidspartij van generaal
Smuts sinds 1948 de officiële op
positiepartij want de uitgespro
ken vooruitstrevende Progressieve
Partij (PFP) groeide met haar aantal
van 17 zetels uit tpt de officiële oppo
sitie.
De Nieuwe Republikeinse Partij
(NRP), die de officlle opvolger van
de Eenheidspartij is, kreeg tien ze
tels en de Zuid-Afrikaanse Partij
(SAP) een rechtse splinter van de
Eenheidspartij, drie. Deze uitslag
laat de opmerkelijke groei zien van
de Progressieve Partij, die in 1961
nog maar één zetel in het parlement
had en in 1974 zes. Toen het parle
ment ontbonden werd had de Natio
nale Partij 117 zetels tegen 24 voor
de NRP, 18 voor de Progressieve
Partij en 6 voor de SAP.
De uiterst rechtse Herstlgte Natio
nale Partij (HNP) haalde geen enke
le zetel en leed het zwaarste verlies
sinds haar oprichting in 1969. De
partij kreeg slechts 3 procent van
het aantal stemmen, de helft van
wat zij in 1974 kreeg en behaalde
slechts zelden meer dan tien procent
van het aantal Nationalistische
stemmen in een kiesdistrict. Waar
zij zelf geen kandidaten had steunde
de Nationale Partij openlijk de kan
didaten van de conservatieve NRP
en SAP.
Brede basi3
Uit de verkiezingsuitslag komen een
aantal belangrijke factoren naar
voren:
De Nationale Partij is snel een
partij met een brede basis aan het
woorden, haar stemmen uit alle
taalgroepen krijgend en zich in de
richting van het blanke centrum be
wegend.
de blanke politiek groeit naar een
periode van meer polarisatie met
een bredere kloof tussen een conser
vatieve Nationale Partij, gebaseerd
op een ethnlsche filosofie en een
vooruitstrevende Progressieve Par
tij. die gelooft ln een gewone ge
mengde samenleving.
ideologische verschillen zullen
het belangrijkst worden. De
traditionele scheiding van de talen
staat niet langer borg voor poiileke
aanhankelijkheid want duizenden
Engelse kiezers stemmen nu op de
Nationale Partij terwijl een handvol
Afrikaanse intellectuelen voor het
eerst de Progressieve Partij
steunen.
voor het eerst ln de geschiedenis
hebben alle Engelstalige kranten,
met uitzondering van één, die ln
handen is van Nationalisten, de Pro
gressieve Partij gesteund
de NRP en de SAP leiden een
kunstmatig bestaan en zullen spoe
dig weer verdwijnen, waarbij de kie
zers voor een deel naar de Nationale
Partij en voor het overige deel naar
de Progressieve Partij zullen gaan.
de Progressieve Partij schijnt
aangewezen te zijn op de rijke en
welvarende bovenste klasse. Ze is er
niet in geslaagd de conservatieve
Engelssprekende provincie Natal te
veroveren, waar de NRP zich heeft
weten te handhaven en waar de
Nationale Partij enkele fenominale
successen boekte.
Vertrouwen
Het verkiezingsresultaat was een
persoonlijke triomf voor de leider
van de Nationale Partij John Vor
ster. De uitslagen toonden overtui
gend aan dat de aanhang van de
partij vertrouwen heeft ln zijn poli
tiek en zijn leiderschap, dat zij hem
steunt in zijn confrontatie met de
wereld buiten Zuld-Afrika en zijn
harde maatregelen tegen de binnen
landse tegenstanders van de apart
heid. Op de allerduidelijkste wijze
verwierp het kiezersvolk iedere vrij
willige aanvaarding van alles dat
ook maar enigszins zou leiden tot
een vorm van meerderheidsbewind
of zelfs een deling van de macht
tussen de rassen op basis van gelijk
heid.
ZIJ steunde op ondubbelzinnige ma
nier de klaroenstoot van Vorster aan
ADVERTENTIE
^BEVRIJDINGSFONDS
KOMITEE
kZUIDELIJK^
Fafrikai
Weer honderden slachtoffer* utt
Zimbabwe In Mozambique.
Steun nu het patriottisch front
OA COSTASTR 88 AMSTERDAM
Aangemoedigd
Driehonderd Zweedse politiemannen, militairen en brandweerlieden waren gisteravond nog bezig met hc zoekennaar
slachtoffers van de aardverschuiving, die gisternacht een villawijk van de stad Göteborg heeft getroffen. Tot dusver zijn
vier doden geborgen; er zijn 63 gewonden. De ramp heeft volgens de jongste schatting ongeveer 75 mensen onder een
meters dikke massa leem bedolven maar een volledig overzicht van de ramp had men gisteravond nog niet. Het zoeken
naar overlevenden wordt bemoeilijkt doordat de bodem zo slap is dat geen zwaar gereedschap kan worden gebruikt. De
omliggende woningen zijn uit voorzorg ontruimd. Na de ramp zijn vier mensen aangehouden, die lege huizen waren
binnengedrongen om te plunderen. Op de foto: een overzicht van het rampgebied.
Vervolg van pagina 1
En dat, terwijl werd gezegd, de
Industrielanden de onderhandelin
gen zo belangrijk vonden en vast
besloten waren de verplichtingen na
te komen die zij op het noord-zuid-
overleg ln Parijs op zich hadden
genomen (een grondstoffenfonds
PARIJS (Reuter) Een nationale
24-uursstaking tegen de versobe
ringspoll tlek van de regering heeft
gisteren openbare diensten en Indu
strie over heel Frankrijk stil gelegd.
De staking was de derde tegen het
anti-lnflatleprogramma. Kranten
verschenen niet, slechts twee van de
vijf treinen reden ln Parijs. Hier en
daar viel de elektriciteit uit en de
scholen waren dicht, maar banken,
winkels en restaurants deden ge
woon hun zaken. In Parijs hielden
120.000 stakers een betoging. Aan de
Spaanse grens stonden kilometers
lange rijen vrachtwagens die door
de staking niet verder konden.
voor zekerder Inkomsten voor de
ontwikkelingslanden).
De rijke landen zelf vonden dat ze
helemaal niet onwillig waren ge
weest. Ze waren bereid (voor zover
mogelijk) geld te lenen aan een
fonds en verder van plan „te zoeken
naar" overeenstemming tussen
grondstoffenuitvoerende en Invoe
rende landen.
Pluizig
De Nederlandse minister van ont
wikkelingssamenwerking Pronk
sloot zich bij deze verklaring niet
aan. Hij noemde haar „pluizig", wat
wil zeggen: weinig zeggend en voor
velerlei uitleg vatbaar. Pronk was
van plan met een eigen verklaring te
komen waarin hij de redelijkheid
van de verlangens van de ontwikke
lingslanden erkende; zoals Neder
land dat steeds heeft gedaan bij de
gesprekken over een gemeenschap
pelijk grondstoffenfonds, die vorig Tplpurppcfp|H
jaar begonnen is in Nairobi (Kenya). geaieiu
tal andere industrielanden de ver
langens van de Derde Wereld steun
de. In de Kenlaanse hoofdstad werd
besloten over zo'n fonds verder te
praten. Dat gebeurde begin dit Jaar
ln Genève, waar ook al geen over
eenstemming werd bereikt over het
oprichten van zo'n fonds zodat
moest worden besloten tot weer een
nieuwe vergadering. Die is nu dus
door de Derde Wereld afgebroken.
Een laatste mogelijkheid om een
scheuring te voorkomen zou een om
mezwaai van Frankrijk zijn ge
weest. Dat land keerde zich steeds
tegen een gemeenschappelijk fonds,
maar in dat standpunt begon wat
beweging te komen. Parijs heeft
echter binnen de Europese gemeen
schap de ontwikkelingslanden niet
krachtig genoeg durven steunen,
waardoor West-Duitsland en ook
Groot-Brittannlë in hun afkeer de
boventoon konden blijven voeren.
Toen werd de vierde wereldhandels
conferentie (Unctad) gehouden,
waar Nederland samen met een aan-
Met name de Afrikaanse landen ble
ken vannacht ernstig teleurgesteld
over het mislukken van het overleg.
Het grondstoffenfonds zou behalve
evenwichtige prijzen ook nieuwe be
drijvigheden ln ontwikkelingslan
den moeten steunen, waar vooral de
Afrikanen belang bij hebben. Zo
zouden uit het fonds koffiebrande
rijen kunnen worden betaald of fa
brieken voor het trekken van kabels
uit koper. Op het ogenblik vindt d?
verwerking van de grondstoffen uit
ontwikkelingslanden nog groten
deels plaats in industrielanden, die
er daardoor het meeste aan verdie
nen. Op de Unctad (wereldhandels
conferentie) in Nairobi heeft de Der
de Wereld vorig Jaar allerlei verlan
gens (als meer ontwikkelingshulp,
een regeling voor de schulden) laten
lopen, ln de hoop op een grondstof
fenfonds, dat er voorlopig dus niet
komt. De aanwezigheid op het laat
ste ogenblik van de Venezolaan Pe
rez Guerrero (oud-secretaris-gene-
raal van de Unctad en oud-voorzit
ter van het noord-zuid-overleg) heeft
daar niets aan kunnen veranderen.
Ook minister Pronk was op het nip
pertje naar Génève gevlogen (en
daar de enige minister van de indus
trielanden) in de hoop de zaken ten
goede te kunnen keren. Het heeft
niet mogen baten.
ADVERTENTIE
de vooravond van de verkiezingen
toen hij zei: we zullen als dat nodig
is tot het bittere einde doorvechten.
ZIJ stelden zich op gelijke wijze op
achter de Masada-toespraak van
Pik Botha, de minister van buiten
landse zaken, die zei: Zuld-Afrika
zal liever sterven dan zich oneervol
overgeven. Uit vrije wil heeft Blank
Zuld-Afrika ervoor gekozen zonodig
de weg van de binnenlandse en in
ternationale confrontatie te verkie
zen en het pleidooi voor een multl-
raciale grondwetgevende bijeen
komst als de enige weg naar een
binnenlandse vreedzame regeling
een pleidooi van de Progressieve
Partij afgewezen.
De politieke toekomst lijkt zeker
somber. De maatregelen van de re
gering van 19 oktober tegen anti-
apartheidsorganisaties, kranten en
Individuen zijn volledig onder
schreven.
Vorster heeft carte blanche ontvan
gen om zo te handelen als hij goed
dunkt. Met de grote meerderheid
van de blanke kiezers loyaal in het
nationalistische kamp zal Vorster
zich aangemoedigd voelen om zijn
voorstellen voor de verandering van
de grondwet door te zetten, die hem
uiteindelijk tot een president met
een dictatoriale macht die onbe
perkt ls en ongeëvenaard in de Wes
telijke wereld, zal makea
Vorster zal een aantal belangrijke
vragen moeten beantwoorden: Zal
hij zijn grote meerderheid gebrui
ken om radicale interne veranderin
gen in zijn raciale beleid aan te
brengen? Zal hij verdere onderdruk
kende maatregelen nemen of zal hij
bepaalde maatregelen terugdraaien
om de buitenwereld van zijn „nieu
we matiging en redelijkheid" te
overtuigen?
Geniaal
Vorster ls erop geniale wijze ln ge
slaagd om vele westerlingen en ver
lichte liberale nationalisten ervan te
overtuigen dat hij belangrijke wijzi
gingen van plan is. Ofschoon deze
veranderingen door de zwartennlet
zullen worden aanvaard, geloven
deze kringen dat de binnenlandse en
buitenlandse spanningen er door zal
worden verlaagd.
Persoonlijk ben Ut zeer skeptisch. Er
is niets ln Vorsters achtergrond,
handelingen en verklaringen van de
afgelopen elf jaar dat zelfs ln de
verte doet vermoeden dat hij van
KI an ls om belangrijke fundamente-
r aspecten van het nationalistische
beleid te veranderen. Nu er mensen
van extreem rechts vertegenwoor
digd rijn. lijkt het alsof Vorster er
vooral om bezorgd is om de consen
sus de eenheid van de partij en
vooral de eenheid van het nationa
lisme van de Afrikaners te handha
ven. Dit laat hem weinig ruimte over
om belangrijke veranderingen te
doen.
Uit het regeerakkoord van VVD en CDA dreigen ernstige consequenties voort te vloeien voor de Nederlandse
politiek. Ook ten aanzien van Zuidelijk Afrika.
De onderdrukking in Zuid-Afrika is heviger dan ooit. Door verkiezingen te houden onder de blanken wil Vorster
zichzelf dictatoriale volmachten verschaffen. Het apartheidsregime vormt een bedreiging voor de internationale
vrede en veiligheid. Het westen draagt door zijn handel en investeringen grote verantwoordelijkheid voor het
voortbestaan van het regime. Daarom vragen vertegenwoordigers van de onderdrukte bevolking van Zuid-Afrika
deze economische banden te verbreken. Minister Van der Stoel en staatssecretaris Kooijmans hebben bij herhaling
gezegd, dat economische dwangmaatregelen een laatste mogelijkheid vormen om een vreedzame oplossing te
bereiken.
Ook in het regeerakkoord van CDA en VVD staat, dat de nieuwe regering alles zal doen wat in haar vermogen
ligt om een oplossing in Zuld-Afrika langs vreedzame weg te bereiken. Deze uitspraak is ongeloofwaardig
omdat elke verwijzing naar economische sancties achterwege blijft.
In feite verplicht de nieuwe regering zich tot geen enkele konkrete maatregel. De zinsnede in het akkoord
over beperkingen op de levering van strategische goederen is volstrekt overbodig omdat de Veiligheidsraad
van de VN dergelijke leveranties dwingend heeft verboden. Tegelijk wordt het besluit van de regering-Den
Uyl teruggedraaid, om geen enkele exportkredietgarantie te geven.
Tenslotte wordt ln het regeerakkoord met geen woord gesproken over voortzetting van de regeringssteun
aan de bevrijdingsbeweging van Zuid-Afrika: het Afrikaans Nationaal Congres (ANC).
Daarom herhalen wij:
Deze advertentie Is een initiatief van de Boycot
Outspan Actie, het Defence and Aid Fund Neder
land, het Komitee Zuidelijk Afrika (Angola Comité)
en de Werkgroep Kairos.
Korrespondentie-adres: Da Cosfastraaf 88. Amster
dam. Tel.: 020-183598
Deze advertentie werd mogelijk gemaakt door een
groot aantal bijdragen van particulieren op giro
3600400 t.n.v. Advertentiekampagne Zuid-Atrika.
Amsterdam. Steun deze actie.
Opzenden aan: Advertentiekampagne Zuid-Afrika,
Da Costastraat 88, Amsterdam
Ondergetekende,
naam:
adres:
woonplaats:
ondersteunt bovenstaande eisen
ontvangt graag meer bijzonderheden over de
stappen die de Nederlandse regering tegenover
Zuid-Afrika moet nemen.
zendt als steun aan de actie een bijdrage van
op giro 3600400. t.n.v. Advertentie
kampagne Zuid-Afrika, Amsterdam.
Handtekening,
