Australische inboorlingen hebben
geen zin in 'westerse beschaving'
Nog een paar flinke scheppen!
en deNatmir is óp.
U kunt nü
nog helpen:!
7714
Gééf om de Natuur
Zware aardbeving
in Zuid-Amerika
Verlies glasgroenteteelt
Verzet tegen verwoesting van eigen cultuur door uraniumwinning
Wat is „Gééf om de
Wat kunt er aan
doen? Al héél veel door natuurbewust te
leven. Door vervuiling van de Natuur en ver
spilling te vermijden. En vergeet daarbij gewetens-
sussertjes als „ja maar, dat beetje van mij".
Natuur" precies? „Gééf om
Waar wordt die
50 miljoen gulden aan
besteed? De aktie „Gééf om de Natuur"
wil steun verlenen aan 23 projekten in Nederland
(25 miljoen gulden) en 28 projekten in het
buitenland (nog eens 25 miljoen gulden).
DONDERDAG 24 NOVEMBER 1977
TROUW/KWARTET
door Johan ten Hove
Het besluit van de Australische
regering het verbod op de win
ning en de uitvoer van uranium
op te heffen speelt een belang
rijke rol in de campagnes voor
de algemene verkiezingen die
op 10 december gehouden
worden.
De huidige premier Malcolm Fraser
en zijn coalitie van liberalen en plat
telanders zijn felle voorstanders. Zij
zeggen het met uranium te verdie
nen geld en de beschikbaar komende
arbeidsplaatsen hard nodig te heb
ben om de kwijnende Australische
economie weer wat nieuw leven in te
blazen. Frasers rivaal, oud-premier
Gough Whitlam en zijn Labour-par-
tij. de Australische vakbonden en tal
van vredes groepen, anti-atoomgroe-
pen en milieugroepen zijn om ver
schillende redenen felle tegenstan
ders van de winning van uranium en
steken dat niet onder stoelen of ban
ken. Maar wie luistert er eigenlijk
nog naar de Australische aborigi
nals. de ..inboorlingen' en de oudste
bewoners van dit land. op wier
grondgebied de rijkste uraniumla-
gen te vinden zijn?
„Ik denk dat de dieren gedood zullen
worden, de vissen en de ganzen, het
water van het moeras zal er door
vergiftigd worden, het bos vernie
tigd. Ik heb mijn hele leven van het
woud geleefd, van de ganzen, de een
den en de vissen. Ik wil niet dat ze
vergiftigd worden Maar ze geloven
ons niet, wij zijn zwarte mensen,
daarom nemen ze ons ons land af. De
regering vraagt niet aan zwarte men
sen wat er met het land gebeuren
moet Er zijn teveel mensen die geen
inboorling zijn. die over ons spreken
en de wereld proberen te vertellen
wat wij willen en wt wij denken."
Australische aboriginals aan het
woord. Ze komen uit het reservaat in
Arnhemland. in het noorden van de
staat Northern Territory, iets ten
oosten van de stad Darwin.
In dit gebied liggen de belangrijkste
vindplaatsen van de felbegeerde zo
genaamde ..gele koek". Hier liggen
de mijnen Koongarra, Ranger. Jabi-
luka. Nabarlek en Oenpelli. ge
noemd naar de nederzettingen van
de aboriginals. Inmiddels is de win
ning van uranium in de Rangermijn
al hervat, zeer tot verdriet van de
Australische natuurliefhebbers (de
mijn ligt vlak bij een nationaal park)
en de aboriginals die er in de buurt
wonen.
len miljarden verre zullen overschrij
den Tcch had Labour wel oor en oog
voor de tegenstanders van een groot
scheeps exploitatie.
In het voorjaar van 1975 werd er een
commissie van wijze mannen, onder
leiding van rechter Russel Walter
Fox. ingesteld. Deze zou al de bezwa
ren. variërend van het toenemen van
het internationale gevaar wat be
treft verspreiding van kernwapens
tot het gevaar van de vernietiging
van de natuur en de schade aan de
aboriginals en hun eigen specifieke
cultuur, onderzoeken. Vorig jaar ok
tober kwam het eerste rapport van
de commissie-Fox. Onder veel voor
behoud werd daarin gesteld dat voor
de opwekking van energie het urani
um gebruikt kon worden en werd in
feite het groene licht gegeven voor
de ontginning van de ertslagen, als
aan een aantal voorwaarden zou
worden voldaan. In het tweede ra-
port. dat in mei van dit jaar ver
scheen wordt nader ingegaan op
deze voorwaarden. De commissie
vond dat zoveel mogelijk de natuur
ontzien moest worden en stelde
daarom het gebruik van zeer dure en
geavanceerde technieken voor. Ver
der zou een groot deel van het omlig
gende gebied nationaal park moeten
worden en zouden de aboriginals
mee moeten profiteren van de winst
var. de opbrengsten. Fox stelde voor
de mijnen niet allemaal tegelijk te
openen, maar geleidelijk aan veld
voor veld te ontginnen, zodat de
schade zeer beperkt zou kunnen
blijven.
Verleiding
Het was de Labour-regegering onder
Gough Whitlam die in december
1972 verbood de aanwezige uranium-
lagen verder te exploiteren. Zij sloot
de bestaande mijnen, met uitzonde
ring van de kleine Mary Kathleen-
mijn in Queensland die de lopende
contracten moest afhandelen. Maar
in dezelfde regeringsperiode smeed
de de Australische minister voor mi
neralen en energie. Rex Connor, am
bitieuze plannen tot grootscheepse
exploitatie van de in Australië aan
wezige grondstoffen. En daarbij was
het uranium zeker niet vergeten. De
verleiding was en is dan ook wel erg
groot. Men schat dat er in Australië
ongeveer 20 procent van het in de
westerse landen aanwezige uranium
te vinden is. In harde dollars uitge
drukt komt dit neer (bij het huidige
prijspeil, dat natuurlijk bij een grote
toevloed van Australische uranium
op de wereldmarkt niet gelijk zal
blijven) op bedragen die de tiental-
Buitenland
Aan dat laatste wenst de huidige
regering van Fraser zich niet te hou
den. De regering is bezig buitenland
se maatschappijen te interesseren
voor het Australische uranium, en
niet zonder succes. Maatschappijen
uit de Verenigde Staten. West-
Duitsland, Japan en Zuid-Korea
hebben al van hun belangstelling
blijk gegeven. En vooral dat laatste
is een doom in het oog van de La-
bour-partij. Zij was van plan de win
ning van uranium in eigen handen
te houden. Whitlam heeft dan ook al
aangekondigd dat hij zich niets van
de contracten, gesloten met de rege
ring Fraser zal aantrekken, als zijn
Labour-partij de verkiezingen wint
en hij weer premier zou worden.
Want nu niet bepaald een aanlokke
lijk perspectief is voor maatschap
pijen. die zeer grote Investeringen
moeten doen om de „gele koek" te
kunnen ontginnen. Daarbij komt
nog dat de machtige Australische
vakbonden al hebben aangekondigd
via allerlei acties de winning van
uranium en vooral de uitvoer ervan
te zullen tegenhouden
Rechter Fox zei in zijn tweede rap
port dat de regering en de maat
schappijen moeten onderhandelen
met de leiders van de aboriginals
voordat ze tot de exploitatie van al
bestaande mijnen overgaan. Komen
ze er niet uit dan moet er een soort
scheidsrechter komen die de beslis
sing neemt. De aboriginals kunnen
„nee" zeggen tegen elke nieuwe
mijn. Maar dan kan de regering zo'n
project tot „nationaal belang" ver
klaren, waarna de aboriginals in ie
der geval ëén van de beide huizen in
het parlement achter zich moeten
hebben om de exploitatie tegen te
gaan.
„Beschaving"
Veel vertrouwen hebben ze hier niet'
in. noch in de scheidsrechter. Reeds
nu worden ze plat gepraat door al
lerlei vertegenwoordigers van de
overheid en de maatschappijen die
hen de rijkdommen aan geld en „be
schaving" voorhouden die er voor
BUENOS AIRES (Reuter) Voor zover tot nu toe bekend zijn er
bij de aardbeving die woensdagmorgen vier Zuidamerikaanse
landen trof. zeker vijftig mensen om het leven gekomen en 220
gewond geraakt. De doden en gewonden vielen allen in de
Argentijnse provincie San Ju an die op 1.280 kilometer ten
noordwesten van Buenos Aires ligt.
De stad San Juan is voor meer dan
de helft verwoest. Men vreest dat het
aantal slachtoffers nog zal stijgen.
Het epicentrum van de beving ligt
op 30 kilometer van San Juan. Zes
dorpen in dit gebied zijn vrijwel ge
heel verwoest Het reddingswerk
stuit op moeilijkheden doordat de
wegen en het vliegveld van San Juan
vernield zijn. BIJ de aardbeving die
de stad San Juan in 1944 trof. kwa
men 5.000 mensen om-
In de stad wonen 125.000 mensen. De
schok werd ook in andere delen van
Argentinië. Chili, Uruguay en Brazi
lië gevoeld.
Van regeringszijde is nog meege
deeld dat de helft van de gebouwen
in Caucete. een stad met 30.000 inwo
ners in de provincie San Juan, inge
stort is.
DEN HAAG Glasgroentetelers zullen dit jaar een ondeme-
mersverlies lijden van gemiddeld 24.400 of 9 procent van de
kosten Het gaat hun dus aanzienlijk slechter dan vorig jaar,
toen ze een verlies hadden van 5.200 of 2 procent van hun
kosten.
Dit is de uitkomst van een andere
raming, die het Landbouw-Econo-
misch Instituut iLEI) gemaakt heeft
van de bednjfsuitkomsten in het ka
lenderjaar 1977
De prijsontwikkeling bij de glas
groenten ts dit jaar aanzienlijk ach
tergebleven bij de kostenstijging
Voor de telers van snijbloemen on
der glas wordt het ondememersver-
lies geraamd op 2 800 of éën pro
cent van de kosten. Vorig jaar scho
ten ze er heel wat meer bij in:
23.300 of 6 procent van de kosten.
Met de champignontelers ging het
vorig jaar goed en gaat het nu nog
beter Toen was er een ondernemers-
overschot van 35.600 of 16 procent
van de kosten, nu van 50.800 of 21
procent van de kosten De arbeids-
opbrengst per ondernemer stijgt,
volgens de raming van het LEI. van
70.000 tot 86.400 De cham
pignontelers danken dit vooral aan
de prijsstijging van hun produkt in
de eerste helft van het jaar
hen te winnen zijn.
Maar tal van aboriginals hebben nu
Juist daar geen enkele behoefte aan.
Ze hebben in het verleden te vaak
ondervonden wat die westerse be
schaving voor het eigen volk in
houdt en welke desastreuze gevol
gen deze heeft voor hun eigen cul
tuur. hun religie en hun tradities.
Als zij kozen voor de „westerse be
schaving" vielen ze meestal tussen
de wal en het schip. Ze waren thuis
lozen geworden die in de blanke
gemeenschap niet konden aarden,
er ook niet geaccepteerd werden en
ze waren vaak zo „beschaafd" ge
worden dat ze ook niet meer terug
konden naar hun eigen stam. waar
ze het leven te „primitief" vonden.
Velen van hen zijn terechtgekomen
in de onderste lagen van de Australi
sche maatschappij. Ze leven in krot
ten in de steden, gescheiden van de
blanke woonbuurten. De werkloos
heid onder deze oorspronkelijke be
woners is veel groter dan bij hun
blanke medeburgers, met alle gevol
gen aan toenemende criminaliteit
en alcoholverslaving vandien.
De achtergebleven aboriginals we
ten dit en hebben er geen zin meer in
opgenomen te worden in deze wes
terse beschaving. Ze hebben welbe
wust gekozen voor hun eigen levens
wijze van jagen en vissen, ver van de
bewoonde wereld, in grote uitge
strekte reservaten. Het ongeluk wil
dat nu juist daat de rijkste uranium-
velden te vinden zijn.
Momenteel zijn er in Australië een
aantal actiegroepen die zich het lot
aantrekken van deze aboriginals en
hen wijzen op de rechten die ze
hebben. In Australië heeft niemand
de mineralen onder de grond in per
soonlijk bezit, maar wel kan men de
grond zelf in bezit hebben. De abori
ginals bezitten grote gebieaen en zij
zijn niet van plan deze zomaar prijs
te geven. Zonder dit bezit hebben ze
niet meer de mogelijkheid hun eigen
leven in te richten zoals hun voorva
deren hebben gedaan en zoals velen
van hen nu nog willen. Zonder
grondgebied staat hun eigen cultuur
op uitsterven en daar zijn ze zich
tegenwoordig ter dege van bewust.
„Het land is mijn ruggegraat. Ilf
alleen recht overeind blijven, g
kig, trots en niet beschaamd fj
mijn kleur omdat ik nog stee<
heb. Ik kan schilderen, dan
zingen zoals mijn voorouders. I
volk heeft dit alles gedurende
ra ties aan mij overgedragen, 3
ik en allen met mij nog steed
alles kunnen doen."
Zou willen dat de laatste stukken Natuur
verdwijnen? Natuurlijk zal geen zinnig mens daar
„ja" op antwoorden. Maar toch: 't gebeurt!
Overal ter wereld en in een ijzingwekkend tempo.
Bossen worden gekapt, dieren en planten
uitgeroeid, unieke landschappen verwoest. En
terwijl iedereen denkt dat het „wel meevalt",
breekt de mens van nu het huis dat Aarde heet
steen voor steen af. Zodat de mens van later er
niet meer in zal kunnen wonen.
Wint zoals dat altijd met beetjes gaat: ze maken £n jat we
samen één verschrikkelijk grote! Alleen wanneer allemaal,
ieder zich zó bewust opstelt, kunnen we met
z'n allen de Natuur een helpende hand toesteken
Wat u verder kunt doen, is steun geven aan
de aktie „Gééf om de Natuur".
de Natuur" is een nationale aktie van het Wereld
Natuur Fonds, h Aktie die niet alleen oproept tot
nadenken maar ook tot steun. Want het gaat óók
om geld. En dan denken we aan 50 miljoen gul
den. Dat is een fors bedrag, maar er is ook een fors
bedrag nodig om nu eens echt iets te kunnen doen. eigenlijk met uw geld gebeurt.
Om het probleem massaal aan te pakken:
aankoop, beheer, onderzoek, edukatie. Zaken,
die stuk voor stuk uiterste nood
Binnen een jaar na de aktie zal verantwoording
worden afgelegd. Dan weet u precies wat er
zaak zijn als we de Natuur
willen behouden.
Door de gift-envelop die u afgelopen maandag j
hebt ontvangen, morgen 25 november goed gevuld mee
te geven aan één van de 300.000 vrijwilligers die bij u I
aan de deur komt. Bent u door omstandigheden niet in J
het bezit van een gift-envelop, maak dan uw gift over
op bank- of gironummer f
t.av. „Geef om de Natuur".
De opbrengst van „Gééf om de Natuur" zal
morgenavond bekend gemaakt worden in een feestelijk
avondvullend programma dat de AVRO van 20.25 tot
01.00 uur uitzendt.
Nationale aktie van het Wereld Natuur Fonds
Aktiebureau Gééf om de Natuur, Postbus 210, Heerhugowaard, Telefoon 02207 -18277
