Psychiatrische commune in
Londen indringend verfilmd
ROMAN
LEZERS
Theorieën van Laing in praktijk gebracht
i=
SpaOrange Bond wil wapen vag
staking niet misser^
Industriebond NKV:
'NVV-bond wil gesprek over
federatie te snel afkappen'
Schuur afgebrand
Deense haan
kraait koning
Ouders bezetten
paviljoen van
voormalige kliniek
Vakantiespreiding
ook voor schilders
Laatste deel van
Moerdijkbrug wordt
zaterdag vernieuwd
C&jllitöcAvmide&feSi!
DONDERDAG 24 NOVEMBER 1977
TROUW/KWARTET P 18/RI
ADVERTENTIE NUC
j 1 j wsi
met Spa bronwater bereid
Drink de natuur
door Kees de Leeuw
AMSTERDAM „Dit huis is een veilige (schuil)plaats, waar
men zonder angst zichzelf kan zijn. De mensen voelen zich hier
niet verplicht een ander te helpen, maar zijn er wel toe bereid".
Dit zegt de psychiater Ronald Laing in de film ..Asylum" van
regisseur Peter Robinson, die het wonen en leven beschrijft van
een experimentele psychiatrische commune in Londen, die door
Laing zelf is opgezet.
De film. die naar Nederland is ge
haald door Fugitive Cinema, is van
daag vrijdag en zaterdag om 8 en 10
uur "s avond te zien in het Amster
damse theatertje Zienema Oktopus
(Keizersgracht 138). De filmploeg
van Robinson heeft in 1971^voor het
draaien van „Asylum" zes weken
doorgebracht in deze commune en
van tevoren met alle leden ervan de
verfilming van hun experiment door
gesproken Ook na de opnamen werd
er eerst met hen gepraat, voordat de
definitieve montage plaats had.
Mede daardoor Is ..Asylum" (letter
lijk: schuilplaats, waarmee terugge
grepen wordt op een uitspraak van
Laing zelf) een aangrijpende en in
dringende film geworden in het do
cumentaire genre, die de kijker van
het begin tot het einde boeit.
Er is ..recht voor zijn raap" gefilmd
en van mooie, esthetische plaatjes is FiQUrCfl
geen sprake. Het gaat om mensen 3
met hun eigen problemen en hun
onderlinge samenhang, het op zoek
zijn naar hun „eigen ik" met vallen
en opstaan en franje in welke vorm
van beeldversiering dan ook zou al
leen maar afleiden.
De commune van Archway was tus
sen 1969 en 1971 één van de belang
rijkste plaatsen, waar de „therapie"
van de Philadelphia Association on
der leiding van Laing werd toege
past. Het werd opgezet in navolging
van het model van de commune van
Kingsley Hall. die in 1965 werd opge
richt. In Archway wonen patiënten
en „therapeuten" op dezelfde wijze
samen, zodat de bijna onvermijdelij
ke scheiding tussen „patiënt" en
„therapeut", tussen abnormaal of
gek en normaal of gezond, niet
kunstmatig in -stand wordt gehou
den. In feite is er maar één huisregel,
aldus een van de therapeuten, en die
luidt dat iedereen moet bijdragen in
de huur en het eten.
De film is vooral opgebouwd rond de
figuren van Julia, een jonge, twintig
jarige vrouw, die zeer kwetsbaar en
gevoelig blijkt te zijn; de jongen Ja-
Van onze sociaal-economische redactie
UTRECHT Het bestuur van de Industriebond NKV vindt dat
de Industriebond NW te snel tot de conclusie is gekomen dat de
federatiebesprekingen tussen beide bonden moesten worden
afgekapt.
mie. die niet weet wat hij nu eigen
lijk zelf wil en daar veel problemen
mee heeft en de 40-jarige ingenieur
David, die eigenlijk uit onmacht, ja
loezie en gebrek aan aandacht, zoals
hij zelf denkt, binnen de commune
een nogal overheersende rol speelt.
„Asylum" is ondanks de zes weken
dat de filmploeg in Archway ver
bleef. toch in feite niet meer dan een
momentopname. Dat kan ook niet
anders, maar tijdens het zien wordt
meermalen de nieuwsgierigheid op
gewekt naar hoe het nu verder is
gegaan met de leden van deze com
mune. En zeker met hen waarmee je
een bepaalde verwantschap bent
gaan voelen.
Julia wordt tijdens de afwezigheid
van therapeut Mike Yocum opge
haald door haar oom. die van mening
is dat ze een „paar dagen rust" nodig
heeft, maar weigert haar in eerste
instantie te laten terugkeren. Er wor
den pogingen gedaan via de tele
foon om haar weer „thuis" te krij
gen en dat lukt op een gegeven mo
ment. Jamie wordt door zijn vader
zelf opgehaald en deze heeft in over
leg met de familie, maar zonder
daarvan zijn vrouw in kennis te stel
len, een methode bedacht om hem
„zijn" maatschappij binnen te lei
den. Het is een perfect voorbeeld van
vervreemding en het trieste is dat
Jamie die eigenlijk niet weg wil.
maar ook zijn vader niet wil teleur
stellen, uiteindelijk toch maar met
hem meegaat. Het etiket „normaal"
dat deze man in de „gewone" maat
schappij zonder meer zou krijgen
opgeplakt, wordt hier op zeer teke
nende wijze in het betrekkelijke ge
trokken.
Tot slot is er David, die zich in zijn
gecompliceerd en gespleten taalge
bruik afwisselend bedient van „hij",
„zij" en „jongen" Met „hij" bedoelt
David zichzelf als persoon, met „zij"
een soort oermoeder en met „Jon
gen" zichzelf als kind. „Zij" zorgt
voor de jongen, die hij in zijn eigen
ogen nog altijd Is. Door zijn sterke
Dit blijkt uit een notitie van het
bestuur van de Industriebond NKV.
die morgen zal worden voorgelegd
aan de centrale raad van de bond.
Vorige week kwam de Industriebond
NW tot de slotsom dat de NKV-
bond nog niet rijp is voor een federa
tie. die uiteindelijk zou moeten uit
monden m een fusie. Knelpunt tus
sen belde bonden is ondermeer de
vraag of een federatie onherroepelijk
zou moeten uitmonden in een fusie
De NVV-bond meent van wel. maar
de NKV-bond vindt niet dat fusie als
voorwaarde vooraf moet worden
gesteld
Deze bond houdt liever een slag om
de arm, zoals ook over de opstelling
van de vakbonden ten opzichte van
de politiek, de vestigingsplaats van
de nieuwe bond en de getalsverhou
ding tussen de bestuurders. De
NKV-bond geeft toe dat er op deze
punten verschillen van inzicht be-
ADVERTENTIE
„Zwaar"
Hannah Green'
EN SARAH
LACHTE
EN SA»AH LACHTE
de g*h***c.iPte mem f 14,90
HEI X NOOIT
EEN ROZENTUIN KLOOF*
van ,1r .Mn;,n f 14.00
MET HAMO IN HART
Se (Huk Oe wcaid van de dove
men. 114,90
AAN 01 ZELFKANT VAN HET LEVEN
4r<Vuk Oe k'uiilocW van ren
114,90
m 01 K0MN6 CENT
nOdexn Geb Pode* 28.50
Zeno
OE VUR SEKEANTI
Een ,'M» rej*»t«cHa O
boekhandel verkrijgt»*
fflS
persoonlijkheid is David zeer na
drukkelijk in de film aanwezig en
dat levert mede door zijn neiging
tot geweld nogal wat problemen
op. Dr. Leon Redler weet echter tij
dens een diepgaande confrontatie
met hem te bereiken, dat hij op
houdt de anderen met zijn geweldda
digheid te terroriseren. En daarmee
keert de „rust" in de commune
terug.
Andere bewoners
Tussen deze drie figuren door speelt
zich het leven af van de andere bewo
ners van Archway, die ieder voor zich
en toch ook met elkaar, soms heen
en weer geslingerd tussen angst en
twijfel, bezig zijn een bestaan op te
bouwen, dat hun een perspectief
biedt. Wie kennis heeft genomen van
boeken van Laing, zoals „Het ver
deelde zelf" en „Het zelf en de ande
ren" zal duidelijk overeenkomsten
aantreffen met datgene wat zich in
de film afspeelt.
Ronald Laing die vorige maand vijf
tig jaar werd, heeft een praktijk als
psychoanalyticus in Londen. Daar
voor werkte hij onder meer als psy
chiater in zijn geboorteplaats Glas
gow en als docent aan de universiteit
daar. In de jaren zestig heeft hij veel
onderzoek gedaan naar gedragspa
tronen binnen het gezin, met of zon
der schizofrene leden, waarover hij
vele artikelen schreef. In die periode
krijgt ook zijn anti-psychiatrische
theorie gestalte.
Daarin wordt schizofrenie niet lan
ger geduid als een pscyisch gebrek,
maar als een etappe in een psychisch
proces, eindigend bij een werkelijke
wedergeboorte, 'dat alles leidt uit
eindelijk ook tot de commune van
Archway, waar de film „Asylum"
werd opgenomen. Wie enigszins ge
ïnteresseerd is in de ideeën van
Laing, die zich steeds heeft laten
gelden als een onafhankelijk denker,
en in de kritische psychiatrie, kan
eigenlijk om een bezoek aan deze
film niet heen.
Van onze sociaal-economische redactie
ij kei
ig
DRIEBERGEN Een verplichte en bindende arbitrage-rejuw
in de zuivel-CAO slaat in één klap het wapen van de staktfh
onze handen. Er is een collectief drukmiddel nodig om ortndt
digheden, die de werknemers in hun arbeidspositie als^
onrechtvaardig ervaren, te voorkomen of uit te bannen. (Cj
GRONINGEN (ANP) Door spelen
met lucifers Is gisteren een land-
»bouwschuur in het Groningse Zuid
broek afgebrand. De schade be
draagt enkele tonnen. In de schuur
lag 120 ton stro, 50 ton aardappelen,
een combine, tractoren en andere
landbouwmachines. Alles ging ver
loren.
Met deze opmerking op de algemene
vergadering van de Voedingsbond
CNV in Driebergen hield bondsvoor
zitter M. D. den Hollander zich het
recht voor acties te ontketenen in
het geval van onoverbrugbare me
ningsverschillen. Als voorbeeld
noemde hij het conflict over de prijs
compensatie, die er „zonder actie
voering nu wellicht niet meer was
geweest."
Den Hollander reageerde op het
voorstel van werkgeversvoorzitter
drs. Zijlstra om bij de komende loon
onderhandelingen af te spreken dat
werknemers en werkgevers zich
voortaan bij conflicten zullen neer
leggen bij de uitsptaak van een onaf
hankelijke „scheidsrechter." „Het
lijkt mij. aldus Den Hollander, dat
we op het voorstel van Zijlstra afwij
zend moeten reageren. Daarmee wil
len we niet zeggen, dat het middel
van arbitrage niet gehanteerd zou
mogen worden. Integendeel, er zijn
omstandigheden denkbaar waarin
dat heel goed mogelijk of zelfs ge
wenst is. Maar dat kan alleen maar
beoordeeld worden als die omstan
digheden inderdaad aanwezig zijn."
De bondsvoorzitter noemde het te
leurstellend dat nog altijd niet be
kend is waar de vakbeweging aan toe
is met het stakingsrecht. Al zo'n
twintig jaar dringt de vakbeweging
aan op een wettelijke regeling van
het stakingsrecht, alsmede op de er
kenning van dit recht. Maar het ziet
er volgens hem niet naar uit dat dit
binnen afzienbare tijd zal worden
gerealiseerd.
Koopkracht
Den Hollander vond het begrijpelijk
dat het voorstel om lets van de prijs
compensatie in te leveren om daar
door de kansen op behoud van werk
gelegenheid te vergroten bij de leden
op weerstand is gestuit. Aangezien
de garantie ontbreekt dat zo'n offer
inderdaad aan de werkgeleg.
ten goede komt. stelt de boi
op het standpunt dat de prj
pensatie volledig moet won
handhaafd. Zonder de v<
prijscompensatie zou zelfs deji1"
nee werknemer er in koopkr^be
achteruit gaan. ns
Dat wil volgens de bondsvo<j|^
niet zeggen, dat de Voeding^
CNV zonder meer van dit jL
afgestapt. De mogelijkheid t c
werknemers te vragen iets v£ CJ
prijscompensatie in te leverei
sectoren of bedrijven, die w
werkgelegenheidsgarantie
geven, wil de bond open houd^.
geldt ook voor mogelijkhed;
vervroegde pensionering. invip
van vijf-ploegendiensten. ed\,
verlof etc. „Maar. aldus Den I
der. wij zijn niet bereid nu al t
gingen te doen zonder dat wij,|yj
wat er precies met een eventi
te leveren stukje koopkracP"
beurt. En in elk geval mag da6"
mer ten koste gaan van de'eei
draagkrachtigen". Hij sloot hén&
rigens niet uit dat er opnieL^a
harde confrontatie over de prifrd
pensatie tussen werknemefrd
werkgevers zal plaatsvinden. ,nd
Dor
PBO
P
Over de publiekrechtelijke-béele
organisatie zei Den Hollandote
het een hoogst ernstige zaak ierl
de stem van de vakbewegingeri
PBO niet meer serieus wordtirn
men. In 1978 zal de bond zichpar
den of hij de ontstane vakatu'3 1
de PBO-organen nog wel mo>
vullen. „Speciaal denkt de
daarbij aan technische comn
waar geen directe belangen v
vakbondsleden aan de orde ko
zei Den Hollander. Hij wil dat
de Sociaal-Economische Raai
een discussie op gang komt oi
fundamentele grondslagen e
doelstellingen van de PBO's. f
staan, maar stelt dat daarover te
praten valt.
„Sommige punten zijn in de stuur
groep. die de-federatie voorbereidt,
nog amper aan de orde geweest. Al
les is met ons bespreekbaar." aldus
de Industriebond NKV.
Het bestuur voegt daar aan nog toe
dat binnen de bond de uitgesproken
wens leeft om te komen tot een zwa
re federatie. Ook wil men het bonds-
congres dat zich in 1978 over de
federatie zou moeten uitspreken
machtiging vragen om voor het daar
op volgende congres in '81 een fusie
voor te bereiden. Die fusie zou als
„een logisch sluitstuk" kunnen vol
gen op een goed functionerende fe
deratie.
Op het punt van de getalsverhou
ding tussen de bestuurders gaat het
bestuur van de NKV-bond nu wel
akkoord met de NW-bond. die op
gTond van het ledental komt tot een
verhouding negen op zes. Oorspron
kelijk wilde de NKV-bond een fifty-
fifty-verdeelsleutel. Het meningsver
schil tussen de twee bonden zal mor
gen ook in de verbondsraad van de
Industriebond NW aan de orde
komen.
Van een onzer verslaggevers
ZEIST De Nederlandse ex
porteurs van geslacht pluim
vee zijn bezorgd over de aktivi-
telten, die hun Deense concur
renten op de Westdultse markt
ontwikkelen. De Denen heb
ben in de Bondsrepubliek een
verkoopkantoor gesticht en
zijn vervolgens met een ver
koopcampagne begonnen,
waarbij belangrijke prijskor
tingen zijn waargenomen. Dit
werd gisteren door voorzitter
ing. J. Mellema meegedeeld in
de openbare bestuursvergade
ring van het Produktschap
voor Pluimvee en Eieren in
Zeist. De Denen wisten de uit
voer van gevogelte naar West-
Dultsland te vergroten van (ge
rekend over de eerste negen
maanden) 8.130 ton in 1975, via
10.111 ton in 1976. naar 11.957
ton in 1977. De belangrijkste
afnemer van Deens gevogelte
was overigens de Sovjet-Unie,
met 14.064 ton gedurende de
eerste negen maanden van dit
Jaar.
ERMELO (ANP) Een groep ou
ders uit Ermelo heeft een leegstaand
paviljoen gekraakt en bezet van de
voormalige kliniek van de protes
tants christelijke astmastichting in
Ermelo. De ouders protesteren te
gen de sluiting, waartoe staatssecre
taris Hendriks dit voorjaar besloot
omdat de kliniek verouderd was en
te weinig kinderen, maximaal 44.
kon herbergen.
De ouders zeggen dat de situatie
hun volstrekt onduidelijk is. „Er
doen allerlei tegenstrijdige berich
ten de ronde. Enerzijds dat het open
zou blijven voor de astmatische kin
deren en anderzijds is het op dit
moment in gebruik door een derde."
Het vlakbij gelegen Salem-zieken-
huls heeft de poliklinische opvang
van astmapatiëntjes overgenomen
en gebruikt twee van de drie pavil
joens van de voormalige kliniek.
De ouders zeggen met hun actie
„deuren open te willen krijgen die
nu gesloten zijn en de partijen rond
de tafel te krijgen in de hoop dat
Inderdaad ook alle stukken op tafel
komen." Zo zou het niet duidelijk
zijn of de eigenaresse van de pavil
joens, de Jan Holtrop Stichting, de
gebouwen heeft verkocht danwel
verhuurd aan het Salem-ziekenhuls.
Overleden na botsing
UTRECHT (ANPl De 65-jarige
automobilist F. A. Wolf uit Schoon
hoven is in een ziekenhuis in Woer
den overleden na een verkeersonge
val. In Wilieskop bij Montfoort
kwam hij in botsing met een vracht
wagen
UTRECHT Met ingang van vol
gend jaar zitten de 40.000 werkne
mers in het schilders- en afwerkings-
bedrijf niet meer vastgebakken aan
de bouwvakvakantie. Ze kunnen in
redelijk overleg met hun werkgever
voortaan zelf bepalen wanneer ze
hun drie weken vakantie op willen
nemen. De organisaties van werkge
vers en werknemers zijn het hierover
definitief eens geworden.
Het streven van de vakbonden is ook
voor de bouwvakkers tot vakantie
spreiding te komen maar dat stuit
vooralsnog met name op praktische
bezwaren, aldus een woordvoerder
van de Federatie bouw- en houtbon
den van de FNV. Vanaf 1 januari
kunnen de schilders ook gebruik ma
ken van het medisch dienstenpakket
van de Bedrijfsgezondheidsdienst
voor de bouwnijverheid.
DEN HAAG (ANP) Na het ko
mend weekend zal de Moerdijkbrug
geheel vernieuwd en verbreed zijn:
het laatste oude brugdeel zal wor
den verwisseld voor een nieuw. De
vernieuwing van de brug heeft ruim
anderhalf Jaar geduurd en 110 mil
joen gulden gekost.
Het komend weekend zal de brug in
verband met het werk opnieuw afge
sloten zijn (van zaterdagmorgen
half acht tot zondagmorgen zes uur).
Bij ongunstig weer zal de operatie
een week uitgesteld worden. Borden
wijzen omleidingsroutcs voor het
snelverkeer aan. Tussen Moerdijk
en Willemsdorp vaart een pontje,
dat alleen toegankelijk is voor fiet
sers. niet voor voetgangers.
DAS VAN C&A
