.inks versterkt uit rriekse verkiezingen Libië wil radicale Arabieren mobiliseren Egypte en Israël: geen oorlog meer Biko mocht niet tiaar ziekenhuis 'remier Karamanlis behoudt meerderheid Cycloon India: al 6000 doden 'La Passionaria moet aftreden' Afwijzingsfront tegen Israël èn Egypte ifegin en Sadat onderstrepen verlangen naar vrede Yance met neus gedrukt op de mensenrechten Soares sluit nieuw pact met Spanje Indira Gandhi getuigt niet ISDAG 22 NOVEMBER 1977 BUITENLAND Trouw/Kwartet7 ^fijTHENE (Reuter, UPI, AFP) Premier Constantine Karamanlis' Nieuwe nsemocratische partij heeft bij de algemene verkiezingen weliswaar de meerder- :id behouden maar hij zal rekening moeten gaan houden met een forse cialistische oppositie in het parlement. jjien gisteren tegen de avond bijna t h procent van de stemmen was ge bet d stond Nieuwe Democratie op idei2 procent (tegen 54,4 in 1974). Dit stin tekende in zetelaantal dat de par- ?r iij van Karamanlis terug was geval- bel?» tot 174 van de in totaal 300 parle vaentszetels. In 1974 wist de partij eel(g 215 zetels te halen. Dor tweede groepering in de Griekse litiek is de Panhelleense socialist- he beweging van Andreas Papan- jeoe geworden. Deze kreeg 25,2 pro- |b®' nt van de stemmen tegen 13,6 bij vorige verkiezingen. Het zetelaan- 1 van de socialisten werd echter te rcesvoudigd: 91 nu tegen 15 in rest 74. 1<liberale Unie van het Democrati 001 he Midden van George Mavros, die Se t zondag de tweede partij in het de de. parlement was verschrompelde tot een kleine fractie. Zij behaalde 12,2 procent (20,4 in 1974) en viel terug van 60 naar 15 zetels. De Griekse communisten kregen 8,9 procent van de stemmen, goed voor 11 zetels. De overige negen zetels werden behaald door de Nationale Groepering, de junta- en koningsge zinde partij van oud-premier Stefa- nos Stefanopoulos (6,9 procent en 5 zetels), het Verenigd Democratisch Links (2,6 procent 2 zetels) en de Nieuw Liberale Partij (1,1 procent 2 zetels). Karamanlis' Nieuwe Democratie heeft waarschijnlijk de meeste stem men verloren aan de Nationale Groe pering, die de premier heeft verwe ten dat hij te hard is opgetreden -vcx lou kei r di van PRETORIA (UPI) De Zuidafrikaanse veiligheidsagenten, die 'aale zwarte leicler Steve Biko de laatste dagen van zijn leven onder Wa, un hoede hadden, hebben geweigerd hem in een ziekenhuis te n i iten opnemen. e™ e arts Ivor Lang verklaarde giste- in voor de rechters, die het gerech- ilijk onderzoek verrichten dat hij n een andere arts hadden aange- 'l P rongen op overbrenging naar een "jg iekenhuis. p it zijn medisch onderzoek bleek at Biko leed aan echolalia (waarbij en patiënt steeds herhaalt wat te- g( en hem gezegd wordt), zwakte van e' iet linkerbeen en arm, en hersenlet- 1 el. Dit was vrijwel onmogelijk te imuleren. '"8 ferscheidene veiligheidsagenten llai*»rklaarden eerder in het gerechte- onderzoek dat ze meenden dat iiko zijn verwondingen simuleerde. UV De advocaat van de familie Biko, pl Kentridge, suggereerde dat de agen ten dat voorwendden, om de aan dacht af te leiden van wat ze in feite met Biko hadden uitgehaald. Lang verklaarde dat het hoofd van de veiligheidspolitie, kolonel Piet Goosen, onder geen voorwaarde wil de toestaan dat Biko naar een zie kenhuis werd gebracht, omdat hij als een risico voor de veiligheid werd beschouwd. De arts zei dat hersenbe schadiging en het uitvallen van de nierfunctie als doodsoorzaak be schouwd moeten worden. Voorts had Biko een scheurtje aan de binnen kant van de lip en een oppervlakkige kneuzing bij het borstbeen, en opge zwollen enkels en polsen, kennelijk van de boeien. v tegen de aanhang van de iri de zomer van 1974 teruggetreden junta. Geen president De premier liet zich ondanks het forse verlies van zijn partij optimis tisch uit over de toekomst. „We moe ten onze geschillen vergeten en de nationale eenheid versterken. Als het nodig is zullen we offers moeten brengen, zo hield hij de Grieken in een verklaring voor. Overigens is een halt toegebracht aan Karamanlis' ambitie om tezijnertijd president van Griekenland te worden. De nu 70-jarlge politicus zou daarvoor over een tweederde meerderheid in het parlement moeten beschikken en die is er na het afgelopen weekeinde niet meer. Voor het eerst in de recente Griekse geschiedenis is er een duidelijk ver schil van mening tussen regering en oppositie waar het de buitenlandse politiek betreft. In tegenstelling tot Karamanlis is de nieuwe oppositie leider Andreas Papandreoe tegen stander van de Griekse toetreding tot de Europese Gemeenschap en van het Griekse lidmaatschap van de Navo, het Atlantische pact, staat hij een politiek van niet-gebonden- heid voor en wil hij dat Griekenland zich strakker opstelt inzake de Turk se bemoeienis met Cyprus en de aan spraken op te winnen delfstoffen uit de Egeïsche Zee. Sociale onrust In een jubelende reactie zei Papan dreoe dat het succes van zijn socia listische partij uniek is in de geschie denis van het moderne Griekenland en dat het toonde dat de Grieken het centrum-rechtse bewind van Kara manlis beu zijn. Waarnemers ver wachten dat door het succes van Papandreoe een periode van sociale onrust zal uitbreken in Griekenland. Het succes van Papandroe's Panhel leense socialistische beweging heeft tot gevolg dat er een wereldberoemd nieuw parlementslid in Athene haar zegje gaat doen: de actrice-zangeres Melina Mercouri, die in de havenstad Piraeus haar rivaal versloeg. De Griekse socialistische leider Andreas Papandreoe maakt een zegeteken na het bekend worden van het grote succes van zijn partij bij de algemene cerkiezingen. NEW DELHI (Reuter) Een cy cloon en een daarmee gepaard gaan de vloedgolf hebben in het zuiden van India het leven gekost aan zeker 6000 mensen. De kans bestaat dat het dodental nog zal stijgen. Inmid dels is een nieuwe cycloon op komst. Volens het persbureau Samachar verwoestte de cycloon, die in de baai van Bengalen ontstond een kust strook van 400 kilometers in de deel staat Andra Pradesj. De ramp is de ergste in India sinds november 1971 toen bijna tienduizend mensen om kwamen door eveneens een cycloon. Volgens de Indiase minister van landbouw Pratap Singh kwamen de meeste mensen in Andra Pradesj om doordat hun huizen instortten en doordat zij verdronken bij de overstromingen. Eerste minister De- sai noemde de ramp „een enorme tragedie" en zegde hulp van de cen trale regering toe. OVIEDO (AP) De Spaanse communistische partij in Ovie- do heeft maandag doen weten dat men wil dat Dolores Ibarru- ri, (,,La Passionaria") moet af treden als communistisch lid van de kamer van afgevaardig den in Noord-VVest-Spanje. De reden: zij is zeer oud (81 jaar) en haar gezondheid slecht. Het voorstel om mevrouw Ibar- ruri te vragen weg te gaan werd goedgekeurd met 104 stemmen voor, 48 tegen en 10 onthou dingen. Ook is de afeling-Oviedo ervoor dat La Pasionaria haar zetel in het parlement te Madrid op geeft. Het verzoek hiertoe is thans gezonden naar het centra le comité van de partij te Madrid. Mevrouw Ibarruri, die bekend is geworden in de Spaanse bur geroorlog en die sinds het aan de macht komen van Franco tot het begin van dit jaar in Moskou had gewoond, is erevoorzitter van de Spaanse communisti sche partij. Twee maanden geleden werd bij haar nadat hartproblemen waren geconstateerd, een „pa cemaker" aangebracht. BEIROET (UPI, Reuter) Het bezoek van de Egyptische president Sadat aan Israël kan toch tot een scheuring leiden in het Arabische kamp. De radicale regiems overwegen om samen met de Palestijnen een apart front te vormen dat in beginsel iedere vreedzame regeling met Israël afwijst. Gangmaker bij dit proces is Libië, dat altijd een zeer harde houding tegenover Israël heeft bepleit en bo vendien zeer vijandig staat tegeno ver president Sadat van Egypte. Li bië probeert kennelijk de beroering die in het Arabische kamp is ont staan door de reis van Sadat te ge bruiken om de radicale krachten in de Arabische wereld te mobiliseren tegen Israël en tegen Egypte. De Libische premier Jalloed was giste ren al in de Syrische hoofdstad Da mascus, waar hij een onderhoud had met president Hafez Assad. Later nam een niet met name genoemde Palestijnse leider ook aan het over leg deel. De Libische premier zal vandaag naar Irak gaan. Over het overleg tussen Jalloed en Assad deelde radio-Damascus later mee, dat het ging om „stappen die door Libië en de Palestijnse revolu tie worden genomen om Arabische verontwaardiging om te zetten in een doelmatig Arabisch strijdfront." Radio-Damascus zei verder dat er was gesproken over de mogelijkheid van een „kleine Arabische topconfe rentie". Die topconferentie zou dan plannen moeten ontwikkelen om „een oplossing (van het Midden-Oos- ten-conflict) door Arabische onder danigheid" tegen te gaan. Topconferentie IJdoor James Dorsey RUZALEM Israël en gypte hebben de staat van oorlog afgeschaft. Dit is het mgeschreven resultaat van het n historische bezoek van Egyp- oefle's president Anwar Sadat aan k (Jeruzalem. en Het communiqué aan het slot van het bezoek van Sadat maakt slechts ial melding van de „oprechte en moedi- S e ge zet" van de Egyptische president, t0 en de hoop dat de ingeslagen weg ev naar een hervatting van de Geneefse ag Vredesconferentie over het Midden- Oosten zal leiden. Maar politieke waarnemers leiden het bestaan van 'ez een mondelinge overeenkomst tus- aa' sen Egypte en Israël af uit de mede- °r delingen die Israel's premier Mena- n*j chem Begin en president Sadat gis- teren deden op een gemeenschappe- lijke persconferentie. rt* Terwijl premier Begin het bezoek van Sadat „een groot succes" noem de voor beide landen en voor de vrede wees Sadat op het feit „dat ik mijn deel voor mijn verantwoording heb genomen door hier naar toe te komen" en wenste hij aan het einde van de conferentie „mijn vriend pre mier Begin en diens familie" al het goede. Premier Begin wees op het feit dat wij een „grote oveeenkomst hebben bereikt, namelijk geen oor logen en geen doden meer." „Wij zullen samenwerken om gebeurte nissen te voorkomen die tot dergelij ke onwikkeligen kunnen leiden." Sadat riep op om „nu een nieuwe beweging is bereikt" voortaan elk conflict samen op te lossen door besprekingen in plaats van oorlog." Sadat werd daarna gevraagd of hij met zijn reis teruggekomen was op zijn eerdere verklaringen dat, wan neer de bezette gebieden niet op vreedzame manier terug gekregen zouden worden, oorlogsgeweld ge rechtvaardigd zou zijn. Hij herhaal de dat „besprekingen in plaats van oorlog" moeten worden gevoerd. „Ik was zeer onder de indruk van de Israëlische kinderen die mij een briefmet het verzoek vrede te stich ten overhandigden. Er is niet alleen in Israël maar ook in Egypte iets gebeurd. Het volk staat honderd procent achter mij. Maar onthoudt dit verschil: er kan geen discussie zijn over terugtrekking uit de bezet te gebieden als principe. Alleen over de wijze waarop de terugtrekking zal geschieden". concessies Politieke waarnemers menen dat in ruil voor een situatie waarin feitelijk de oorlogstoestand is afgeschaft en in ruil voor het feit dat Sadat tijdens zijn bezoek met geen woord over de Palestijnse bevrijdingsbeweging De Egyptische president Sadat nam met een brede lach het geschenk dat oud-premier Golda Meir van Israël hem gisteren overhandigde. Het geschenk is bestemd voor het kleinkind van Sadat, dat afgelopen weekeinde werd geboren. „Wilt u de baby zien?" vroeg Sadat. „Geef mij een uitnodiging en ik ben onderweg," antwoordde de 79-jarige Golda Meir. Zij herinnerde Sadat er ook nog even aan dat hij haar vroeger nogal eens aanduidde als „die oude dame". PLO repte, Israël concessies heeft gedaan betreffende het Palestijnse vraagstuk en betreffende de toe komst van de in 1967 bezette gebie den. Voor het eerst sinds Menachem Begin premier van Israël werd heeft hij een definitie gegeven van „veilig heid voor Israël", waarbij hij het territoriale aspect buiten beschou wing liet. „Veiligheid betekent het leven van elke man. vrouw en elk kind. Wij hebben een zeer lange er varing. Een derde van ons volk is in onze generatie oud geworden." Eerder had Sadat gezegd: „Wij zijn het eens geworden over het principe van de veiligheid maarniet over de definitie ervan. Maar laten wij ons doel niet buiten beschouwing laten. Het hoofddoel van mijn bezoek was om het wantrouwen tussen ons af te schaffen. In het verlede accepteer den wij jullie bestaan in dit gebied niet. Ik ben gekomen om te zeggen dat wijdat nu we accepteren. Ik heb begrip voor Israëls behoefte aan vei ligheid. Wij hebben geen bezwaar tegen welke maatregel ook die jullie vragen om volledig veilig te zijn. Wij zullen hetzelfde vragen. Maar het mag geen compromis over grondge bied zijn ant dat zou expansie bete kenen. Een paar kilometer hier of daar waarborgen geen veiligheid. Goedebedoelingen waarborgen vei ligheid. Als wij het over veiligheid enhet nievoeren vaoorlog eens zijn kunnen alle andere vraagstukken reedzaam worden opelost". Ge vraagd of de Arabieren niet voldoen de land hadden was Sadat's ant woord eenduidig: ons land is heilig. Genève Toen beide leiders gevraagd werden of zij van eikaars oprechte verlan- BUENOS AIRES (Reuter) De Amerikaanse minister van buiten landse zaken Cyrus Vance is gisteren in Buenos Aires met zijn neus op de mensenrechten gedrukt, toen vrou welijke verwanten van vermiste per sonen, een betoging hielden bij het begin van zijn bezoek. De ongeveer 75 vrouwen, van wie er veel geroerd waren, begroetten Vance nadat hij een krans had gelegd bij het stand beeld van de Argentijnse onafhanke- Ujkheidsheld generaal Jose de San Martin. Sinds de machtsoverneming door het leger in maart 1976 zijn duizen den mensen als vermist opgegeven. Velen zijn ontvoerd door gewapende mannen van wie gezegd is dat zij deel uitmaakten van de krijgsmacht. De kwestie van de mensenrechten zou een van de agendapunten zijn die Vance en zijn gevolg zouden aan snijden in hun gesprekken met de Argentijnse minister van buiten landse zaken Oscar Montes, en ande re Argentijnse officiële persoonlijk heden. De Amerikaanse regering hield in maart van dit jaar de militaire hulp aan Argentinië in, omdat de regering in Buenos Aires het in haar strijd tegen linkse guerrillastrijders niet te nauw zou nemen met de mensen rechten. Na een gesprek van twee uur dat Vance met zijn Argentijnse ambtge noot had, werd meegedeeld dat bei den het eens zijn geworden over de mensenrechten, de nucleaire non- proliferatie en de bilaterale handel. gens naar de vrede overtuigd waren was het antwoord van Begin en Sa dat ja. Met letterlijk dezelfde woor den verklaarden de twee staatslie den samen voor hervatting van de Geneefse vredesconferentie te zul len werken. De vraag hoe de contac ten tussen Egypte en Israël zullen worden voortgezet ontweek Begin met de opmerking dat „president Sadat en ik wel enige kennis van geografie hebben" Ten aanzien van het Palestijnse vraagstuk verklaarden Begin het probleenm van een „Arabische nati onaliteit te erkennen. Dit land is Palestina. In dit land leven twee naties Palestijnse joden en Pales tijnse Arabieren. Dit is een pro bleem en wij hebben suggesties om het op te lossen." Begin wees verder op het feit dat Israël in principe had ingestemd met deelname van Pales tijnse Arabieren (ln de gemeen schappelijke Arabische delegatie) aan de Geneefse vredesconferentie. Politieke waarnemers houden met de mogelijkheid rekening dat pre mier Begin het vraagstuk van de Palestijnen op de westerse Jordaan- oever misschien niet meer in het kader van Israël maar in het kader van Jordanië zal willen oplossen. Moskou Naast het doel de psychologische barrières te willen doorbreken liet Sadat doorschemeren dat hij een tweede doel bij zijn bezoek aan Jeru zalem had. „Mijn betrekkingen met de Sowjet-Unie zijn gespannen. Wat ik ook doe Moskou is het er niet mee eens. Neem bijvoorbeeld dit bezoek. Ik vrees dat zij zich ook tijdens de Geneefse vredesconferentie zo zul len opstellen. Maar wanneer de be trokken partijen het eens zijn gewor den kan niemand, noch de kleine noch de grote mogendheden dat voorkomen." Premier Begin wees beschuldigingen van de hand dat hij het grote risico dat Sadat had genomen door naar Jeruzalem te komen niet voldoende had gehonoreerd. „Ik waardeer de moed van zijn be sluit maar dit is geen zaak van com pensatie. Het sleutelwoord is voort zetten van een dialoog. Wij zijn over eengekomen de dialoog voort te zetten." Tijdens de persconferentie werd duidelijk dat althans voorlopig de dialoog niet met een bezoek van Begin aan Cairo zal worden voortge zet. Ofschoon Sadat uitdrukkelijk stelde dat „nadat ik de Knesseth en het Israëlische volk heb toegespro ken de premier het volle recht heeft het parlement van Cairo toe te spre ken" deelde hij mee dat premier Begin en hij om bepaalde redenen zijn overeengekomen Begins tegen bezoek uit te stellen. Premier Begin zei voor deze redenen die niet nader omschreven werden alle begrip te hebben. Deelnemers aan zo'n kleine Arabi sche top zouden moeten zijn: Syrië. Libië, Algerije, Irak en de Palestijnse bevrijdingsorganisatie PLO. Algerije en Irak zullen er waarschijnlijk wel voor te vinden zijn. De Algerijnse leider Boumedienne heeft zondag avond zijn Syrische collega gebeld om zijn ongenoegen over het optre den van Sadat in Jeruzalem te spuien. Volgens radio-Damascus had Boumedienne gezegd dat „Sadat de grenzen van de redelijkheid heeft overschreden." Irak is al jarenlang pleiter voor een onverzoenlijke houding tegenover Israël. De reacties in de Iraakse pers op Sadats reis logen er gisteren niet om. Het dagblad van de Iraakse regering. Al-Jomhoeria. pleitte gis teren voor omverwerping van de re- gering-Sadat. „Wij geloven dat de juiste revolutionaire koers is: omzet ting van de Arabische woede in ge organiseerde actie en een goed plan, gericht op de omverwerping van re giems die een regeling willen", aldus deze Iraakse stem. Veel belangrijker is de vraag of Syrië zelf mee zal doen aan een radicaal Arabisch „afwij zingsfront". Syrië is, doordat het aan Israël grenst, veel directer bij het conflict betrokken dan landen als Libië en Algerije. President As sad heeft vorige week zeer negatief gereageerd op Sadats reis naar Is raël. De Syrische pers was gisteren nog steeds in alle staten van veront waardiging. Sadats bezoek en rede voering in het Israëlische parlement werden afgedaan als „verraad" en „overgave". Het dagblad Al Baath, orgaan van de regerende Baath-par- tij, schreef: „Sadat gaf Israël als cadeau wat dat land doorzijn agres sieve oorlogen tegen de Arabieren nooit kon verkrijgen. De generaals, veroveraars en terroristen hebben er nooit van kunnen dromen, dat Ara bische presidenten zouden komen knielen en capituleren". Erkenning Waar de radicale Arabieren hun gram vooral op richten is dat Sadat het bestaan van de staat Israël in feite heeft erkend. Dat is precies wat de radicalen nog steeds niet willen doen. Voor landen als Libië en Irak is die niet-erkenning van Israël min of meer een geloofszaak. Of het dat voor Assad ook is staat niet vast. Syrië heeft tot nu toe erkenning van Israël altijd afgewezen, maar of dat voor Assad nu een kwestie van prin cipe of van onderhandelingstaktiek was. Is niet duidelijk. Als dat laatste het geval is zou hij alleen maar boos zijn op Sadat omdat die nu de Ara bische onderhandelingspositie zou hebben verzwakt. Of dat voor Syrië genoeg reden zal zijn om definitief met Sadat te breken en in een radi caal ..afwijzingsfront" te gaan zitten kan de komende dagen blijken. Andere landen Erg belangrijk daarbij ls hoe de sterk op het westen gerichte Arabi sche landen zullen reageren op zo'n Arabische mini-top. Die pro-wester se landen zijn Jordanië en Saoedie- Arabië. Jordanië ls van belang om dat het net als Syrië en Egypte een grensstaat van Israël is. Saoedi-Ara- bië heeft grote invloed doordat het met zijn rijkdom aan olie de sterkste financier is van de Arabische we reld. Beide landen hebben kritiek gehad op Sadats reis: Jordanië nog al fel en Saoedi-Arabië wat bedek- ter. Maar geen van beide landen lijkt erg geschikt voor een radicaal Arabisch front. Soedan: steun Eén land heeft zich inmiddels on- Premier Jalloed van Libië voorwaardelijk achter de Egypti sche president gesteld: Soedan kwam gisteren met een verklaring waarin Sadat werd geprezen voor zijn moed De Soedanezen legden er de nadruk op dat Sadat in zijn rede voor het Israëlische parlement abso luut niet was afgeweken van het bekende Arabische standpunt Zij riepen de Arabieren daarom op de rijen te sluiten en de campagne te gen Sadat te stoppen. MADRID (Reuter) Premier Mario Soares van Portugal is gisteren in Madrid aangekomen voor de onder tekening van een nieuw verdrag met Spanje dat voorziet in militaire, eco nomische en culturele samenwer king. Met de ondertekening van daag, van het nieuwe verdrag wordt het wederzijdse non-agressiepact vervallen verklaard dat op 17 maart 1939 werd ondertekend door gene raal Franco van Spanje en premier Salazar van Portugal. Het pact had een looptijd tot mei 1980 Officiële kringen in Madrid ver klaarden dat waar het oude Iberi sche pact alleen maar opsomde wat de andere partij niet mocht doen. het nieuwe verdrag zal voorzien in uitdijende samenwerking door mid del van verdere bilaterlale akkoor den op specifieke terreinen. Wat het militaire aspect van het nieuwe ver drag betreft, wordt de nadruk ge legd op het vestigen van een gebied van stabiliteit in de strategische zone waar de Middellandse Zee en de Atlatische Oceaan elkaar ont moeten: het Iberische schiereiland. Het nieuwe verdrag, dat een looptijd zal hebben tot 1987, peclficeert dat het niet kan botsen met de bilatera le verplichtingen die een van de twee ondertekenaars is aangegaan Dit slaat waarschijnlijk op het feit dat Portugal lid ls van de NAVO. maar Spanje niet. Het nieuwe verdrag voorziet ook ln gemeenschappelijke militaire ma noeuvres opgeschort sinds de om wenteling ln Portugal en uiwlsse- ling van militairen in opleiding. NEW DELHI (UPI) - Ex-premier Indira Gandhi van India heeft ge weigerd te getuigen op de hoorzit tingen van de voormalige opper rechter J. C. Shah, die een onder zoek instelt naar „excessen" ten tij de van de regering van mevrouw Oandhi. De ex-premier zegt dat ze het doelwit ls van een voortdurend proces van politieke verdachtma king en het kapotmaken van haar reputatie. Volgens haar zijn de hoor zittingen duidelijk politiek gemoti veerd, een „wettelijk platform voor kwaadaardige propaganda". De rechter verklaarde dat zijn on derzoek niet politiek gemotiveerd is. en alleen bedoeld om uit te zoeken of er zich excessen hebben voorge daan tijdens de uitzonderingstoe stand die de regering-Gandhi had afgekondigd

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 7