Japanse modellen
Tussen rechtlijnigheid
en opgaande lijn
Met een vlier lok
je geen vlinders
AUTOBIOGRAFIE
Peugeot
305
kreeg zijn
vorm in
windtunnel
r 1
Van Herman Gorter tot Henriëtte Roland Holst:
TUINBOEKEN IN HET KORT
HDAG 22 NOVEMBER 1977
TROUW/KWARTET
H 11
Siccode Jong
atsun's AD-2, een vormstudie naar Europese stijl.
SIAMelAIA Cl IMAAAAAy
)KIO Geen tentoonstelling ter wereld toont zo overtuigend het prestige van de nationale
to-industrie als de deze maand gehouden Tokyo Motor Show. Van de zeven hallen zijn er
Ikenjare zes voor de Japanse personenautomerken en andere nationale bedrijven gereserveerd
deze merken laten zich hier ook met nieuwe modellen niet onbetuigd.
iar al mogen de importmerken kanten test men de wagens liefst
el hun ene hal op de show en hun eerst op de thuismarkt uit. Verder
ndeel van één procent in de Ja- nieuws bestaat uit de modern veran
derde Datsun Sunny, een verlengde
Honda Accord Saloon EX, een nieuw
topmodel voor Mazda onder de
naam Luce Legato en een combi
uitvoering van de Mitsubishi Sigma
Galant.
De trend is tweeërlei. Enerzijds pas
sen de Japanse merken zich qua
ontwerp van de modellen allengs
meer aan de Europese smaken en
maten aan; anderzijds brengen ze
(■Jonstelling werd bekend, dat de steeds meer interessante staaltjes
^aand september met een export van technische ontwikkeling naar
voren. Deze ontwikkeling wordt
deels gedicteerd door de grote zorg
om de luchtvervuiling in eigen land
zoveel mogelijk te beperken, deels
door de noodzaak tegemoet te ko
men aan buitenlandse wensen, zoals
die voor het benzineverbruik en de
veiligheid.
S® ijse autoverkoop nauwelijks een
"q dreiging voor Nippons eigen con-
ucteurs vormen, de groei van de
itorisering in Japan is de laatste
jaar vertraagd. Dat geeft de
irikanten minder afzetmogelijk-
den voor hun auto's binnen het
izerrijk en die mogelijkheden wor-
n dus te meer buiten de grenzen
zocht. Met een welhaast onafge-
iken succes: tijdens de autoten-
istelling werd bekend, dat de
land september met een export
„»ln 396.373 auto's een nieuw record
id opgeleverd. Het oude dateert
ig maar van juni en bedroeg
8 040. Vergeleken met september
76 gaat het maar liefst om een
ijging van 33,4 procent,
oor deze Japanse auto-export
OC ijkt Nederland wereldwijd de zes-
an p afnemer te zijn, na de Verenigde
)n( Laten. Australië, Saoedi-Arabië.
ngeland en Canada De export-
room begon eigenlijk pas goed
ind 1970. Dat jaar werden 725.000
3d( ersonenauto's naar andere landen
:1 o erscheept. drie jaar later was dit al
erdubbeld tot 1 450.000 en in 1977
ordt de drie miljoen overschreden.
katond de export geruime tijd voor-
i/iiit Datsuns en Toyota's, op dit
foment zijn ook andere merken in
(Okomst Daarbij hebben de Japan-
Iers een totaal van negen merken,
^el meer dan de Amerikanen of de
uropese landen afzonderlijk. Dat
rsterkte ook zichbaar op de Tokyo
[otor Show de positie van de Japan-
auto-industrie De Europese mer
en stonden er met incomplete pro-
ramma's Volvo alleen met
weedse modellen en niet de Neder-
V tndse Volvo 343 terwijl de Japan-
fl e fabrikanten opnieuw verscheide-
W e introducties bewaarden voor deze
fcch nog meer nationale dan inter-
ationale tentoonstelling.
Primeurs
I De voornaamste primeurs waren
Vee kleine modellen van het vol
lend jaar in ons land te verwachten
merk Daihatsu en Mitsubishi. De
fcaihatsu Charade heeft een drieci-
Jndermotor van een liter inhoud en
Mitsubishi Mirage is leverbaar
het de bekende 1200- of 1400-cc-
botor en heeft een bijzonder vlotte
|Drm. Beide modellen hebben even-
s de Datsun Cherry en Honda Civic
lorwielaandrijving.
jbyota heeft het model Carina een
•er Europese vorm gegeven en zal
^et huidige model dus binnenkort
in Nederland vervangen. Het
fuurt echter meestal nogal even eer
'p Japanse primeurs voor export in
inmerking komen: zoals vele fabri-
Prototypen
Nissan .spande de kroon waar het
om prototypen gaat. Het merk
kwam met de tweede generatie van
een vormstudie, onder de naam AD-
2. die er uitziet alsof hier Italiaanse
carrossiers aan het werk zijn ge
weest, met een veiligheidsauto GR-2
voorzien van een apparaat dat
„ruikt" of de bestuurder alcohol ge
dronken heeft en dan de auto weer
houdt van starten, alsmede diverse
motorische concepties.
Een motor van 1800 cc in de Nissan
Bluebird onze Datsun 180 B
heeft een versnelde verbranding ge
kregen, waardoor de efficiency op
loopt. brandstofverbruik en geruis
minderen en tevens minder stikstof
oxide uit de uitlaatpijp komt. Dit
laatste probleem is vooral belang
rijk in Amerika, waar de stikstofoxi
denorm de auto-industne nog
steeds voor problemen stelt. Nissan
heeft ook nog twee andere systemen
met katalisatoren ontwikkeld, om
bij te dragen tot schonere uitlaat
gassen.
Het nieuwste op de Nissan-stand
was echter een toepassing van elek
tronische systemen voor de ver
keersmiddelen. Het nieuwe model
Laurel is als test voorzien van een
radarsysteem, dat helpt bij het af
stand houden. De afstand en snel
heid worden in relatie tot elkaar
gemeten. Overschrijdt de wagen de
remweg, dan attendeert een zoemer
de bestuurder daarop.
Vanwege alle elektronische syste
men, zoals automatische transmis
sie, brandstofinjectie, snelheidscon
trole. anti-slipsystemen, deurver
grendeling en wat er nog meer wordt
uitgevonden, kreeg de grote Nissan
Cedric een proefmodel met één een-
Het Franse automerk Peugeot
heeft een nieuw model 305 ge
ïntroduceerd. Het is een mid-
denklasseweagen met voor
wielaandrijving, die zich on
derscheidt door veel ruimte en
een betrekkelijk laag benzine
verbruik.
De Peugeot 305, waarvan de komst
als opvolger van de nog altijd veel
Kereden oude 404 reeds lang bij ge
ruchte de ronde deed. was eigenlijk
niet zo nodig om het modellenpro-
gramma van het merk te complete
ren. De wagen, die in prijs tussen de
304 en 504 komt omstreeks de
zeventien mille is als eerlang de
<04 een meer op een royaal interieur
voor en achter gerichte wagen dan
een auto voor hoge snelheden Bin
nenin valt wel degelijk verschil met
6e 304 op. ook al is de lengte van de
305 met 4.24 meter slechts tien centi
meter meer dan die van de andere
voorwielaandnjver
De 1300 cc-motor van de 304, welk
model onveranderd in produktie
blijft, wordt ook gebruikt voor de
nieuwste Peugeot: met 65 DIN-pk
vermogen. Maar er is tevens een
nieuw ontworpen grotere 1500 cc-
motor van 74 pk leverbaar, die vijf k
tien procent zuiniger blijkt Het ver
bruik zal voor de anderhalve liter
SR-versie tussen één op elf en één
op twaalf uitkomen.
In uitvoeringen vindt men belangrij
ke verschillen tussen de 1300 GL en
de 1300 GR en 1500 SR. Bij de
laatste wordt in elk geval een schuif-
dak standaard, terwijl elektrische
ruitbediening of getint glas tegen
bijbetaling leverbaar zal zijn De in-
terieurafwerking is smaakvol alleen
de bagageruimte blijkt sober, doch
ook weer ruim
door drs M. Beinema
traal systeem voor dit alles aan
boord. Het is een microprocessor,
die alle elektronische apparatuur
beveiligt.
Elektromobielen
Behalve dat in de stad Tokio met
zijn snelwegen boven en onder het
normale wegdek al de ruime toepas
sing van elektronika in de verkeers
geleiding opvalt, was op de tentoon
stelling in de Japanse hoofdstad ook
op een afzonderlijke stand te zien,
wat de auto-industrie met elektrici
teit als aandrijving vermag. Er
.wordt op een in Amerika of Europa
ongekende schaal mee geëxperi
menteerd. Maar de Japanse indu
strie heeft toch ook de oplossing
voor het vraagstuk van energiever
lies door transport van zware batte
rijen nog niet geheel gevonden. De
toepassingsmogelijkheden blijken
vooralsnog beperkt, al haalt een gro
te Nissan President er honderd km
per uur mee.
Zij hebben nu in antwoord hierop
tijdens de Tokyo Motor Show een
boekje opengedaan over de goed
keuringsprocedures voor importau
to's. want aan het invoerrecht en
andere fiscale belemmeringen ligt
het niet dat buitenlanders hier zo,
weinig voet aan de grond krijgen.
Kostbaar
De keuringstermijnen zijn ver
ruimd, de vergunningsprocedures
vereenvoudigd en de papieren wor
den niet langer alleen in het Japanse
schrift uitgegeven. Maar daarmee is
de importeur er nog niet, want de
handelskanalen in Japan zijn moei
lijk te beheersen. Daar komt bij dat
zolang men weinig auto's verkoopt,
er een zeer kostbare organisatie met
reserve-onderdelen achter moet
staan, waardoor de importauto's in
Japan twee keer zo duur blijken als
diezelfde auto's in Europa. Dat valt
niet alleen uit transportkosten en
invoerrechten te verklaren. Met
resp. duizend gulden en zes procent
is het daarmee wel bekeken.
De eerste hal recht naast de entree
van de Tokiose autosalon was inge
richt voor buitenlandse auto's maar
het was er beslist niet drukker dan
elders op de tentoonstelling. De Ja
panner is bovenal zeer trouw aan
wat in zijn eigen land gemaakt
wordt. Hij meent dat aan de kwali
teit van het nationale produkt niet
te tornen valt, hij is er trots op en de
groei van de Japanse auto-export
kon hem nog wel eens in die overtui
ging sterken.
mer, aan de hand van een artikel
van Gorter in „De Nieuwe Tijd",
deze opvatting en hekelde ze. Troel
stra nam de volgende dag afstand
van Gorter, diens artikel als „een
caricatuur van het Marxisme" type
rend (Handelingen, 20 november,
1908). Lohman had Troelstra's af
keuring van Gorters klassemoraal
de voorgaande dag al voorzien:
maar buiten de Kamer wordt
door de massa niet geluisterd naar
de parlementariërs, maar naar de
doctrinair en dogmaticus." (Hande
lingen, 19 november 1908). De man
die nu in Troelstra's plaats staat.
Van Thijn, kan dat beamen.
Wat Troelstra een karikatuur noem
de. zou door Lenin en Stalin met
bloed nagetekend worden.
Marxisme met pijn
Tegen dit veronachtzamen van de
vele individuele slachtoffers gaat
Henriëtte Roland Holst, aanvanke
lijk medestandster van Gorter, zich
verzetten. Zij heeft hetzelfde doel
als Gorter, maar houdt niet vol dat
dit doel alle middelen heiligt.
April 1897 hadden zij zich beiden
aangesloten bij de in 1894 opgerich
te SDAP. Voor Henriëtte, 24-jarige'
notarisdochter uit Noordwijk, bete
kende dit een zich pijnlijk losmaken
van eigen milieu en de daar levende
idealen:
In ons hart een tweedracht van
verlangen
naar dromen van weleer, die wij
verloren.
naar de nieuwen, wier bloesems
openbreken."
Ook Henriëtte Roland-Holst wilde
vasthouden aan het orthodoxe
marxisme en bestreed de meerder
heid in de SDAP die zich wilde voe
gen in het patroon van de parlemen
taire democratie. Maar zij tracht,
anders dan Gorter, het puurste
marxisme te winnen zonder oude
kameraden te verliezen.
In 1911 echter, twee Jaar na Gorters
uittreden, ziet zij voor zichzelf ook
geen plaats meer in de partij van
Troelstra:
„bij 't volk der makkers is geen
plaats voor mij:
nu moet ik mij in d'eenzaamheid
begeven."
Uiteindelijk sluit zij zich aan bij de
SDP (1916). die zich omvormde tot
de Communistisch Partij Holland.
Moskou en terug
Een reis naar en verblijf in Moskou
ter gelegenheid van het congres der
Komintern (1921) laat haar met de
praktijk van het communisme ken
nismaken. Zij verloor daar vele illu
sies. maar zo schrijft ze in haar
reisverslag „niet geestdrift zozeer
leerde ik in Rusland, als wel geduldi
ge standvastigheid". Haar vertrou
wen in de eindoverwinning van de
wereldrevolutie houdt dan nog
stand.
De verbanning (1924) en verkette
ring van Trotzky maken haar los
van de Communistische Partij.
„Hij staat niet zoo ver af van mijn
eigen wezen" schreef zij in „Helden
sage". haar epos van de Russische
Revolutie.
Religie vol verlangen
Kennismaking met persoon en werk
van de Zwitserse predikant Leonard
Ragaz doet haar in 1928, één jaar na
Gorters overlijden, toetreden tot het
Religieus-Socialistisch Verbond. In
haar nieuwe levensovertuiging
vindt zij kracht en afhankelijkheid
tegelijk:
„O kom, Stem die zult wezen sterk
De Peugeot 305, die minder karakteristiek is dan de andere
Peugeots.
De 305 is de eerste Peugeot, waar
aan de Italiaanse carrossier Pininfa-
rina part noch deel gehad heeft. Het
model is alleen getest op luchtweer-
stand in Pininfarina's windtunnel te
Turijn. Peugeot verlegt bij de vorm
geving het accent naar aerodynami
sche eigenschappen, waardoor de
vorm wat conventioneler is dan die
van vorige typen. De auto is bovenal
praktisch en gemakkelijk te bedie
nen met vloerpook.
Er komen voorlopig geen speciale
uitvoeringen, zoals een automati
sche en Diesel-variant of een combi
De Peugeot 305 wordt begin maart
in Nederland verwacht.
Op 26 november 1864 werd de dichter Herman Gorter geboren; 21 november 1952 overleed de
dichteres Henriëtte Roland Holst; 19 november 1908 toornde in de Tweede Kamer CHU-leider De
Savornin Lohman tegen marxistische moraal. Drie data die binnen één verband zijn te brengen.
Mei
„Een nieuwe lente en een nieuw ge
luid Zo klinkt de inzet van
Gorters gedicht „Mei" (1889), waar
mee de literaire revolutie van 1880
een toppunt bereikt, vanwaar de
schoonheid van het Hollandse duin
landschap met verhelderd oog be
zien en beleefd werd. „Een nieuwe
lente en een nieuw geluid" is snel
verworden tot een reclameregel,
waarmee men gelokt werd om op het
paasbest de nieuwe mode te dienen.
De literaire stroomversnelling die
naar het, de „kudde buffels van mid
delmatigheid" honende en uitdagen
de woord van Lodewijk van Deijssel,
„Holland hoog" zou „opstooten mid
den in de vaart der volken", verliep
in de meer dan een halve eeuw door-
smeulende as van het kort maar fel
brandend dichterschap van Willem
Kloos.
Marx
En de jonge dichter Gorter heeft
zich, na de overspannen zintuiglijk
heid en de onverdraaglijke bewust
wording van eigen gevoelens in de
bundel sensitieve „Verzen" (1890),
bevrijd van het hem benauwende
individualisme van '80. Via de helde
re gedachtenwereld van Spinoza
komt hij tot het marxisme, dat zijn
dichterschap nieuwe inspiratie bood
en uitzicht gaf op een toekomst vol
schoonheid:
„O dichters, ziet ge niet dat hier de
bron
is van het drama, en het heldendicht,
en de lyriek, dat alle poëzie
uit de wel der toekomst te scheppen
is?"
Voor en na zijn ommekeer mog? „het
dichterschap de diepste kern van
Gorters leven" hebben gevormd (G
Stuiveling), na die wending is htt
populariseren en propageren van de
marxistische ideeën voor Gorter een
slechts bij vlagen verwaarloosde
plicht.
Hij fietst in de verkiezingstijd van
zijn woonplaats Bussum naar alle
mogelijke plaatsen en onmogelijke
plaatsjes in Holland en Utrecht om
politieke toespraken te houden en
voorlichting te geven. En zijn bro
chures over de marxistische dogma's
en hun uitwerking en toepassing,
meestal ontleend aan Kautsky's ge
schriften, zijn niet alleen in het Ne
derlands verschenen, maar veelvul
dig vertaald, tot in het Oekraëens en
Servokroatisch toe.
Rechtlijnigheid
Gorter verwachtte een nieuwe we
reld. Als in een visioen ziet hij van-
daaruit een man hem tegemoet
treden:
„Hij heeft den arm in zuivre vuist,
hij heeft het been tot zuivre voet,
en om het trots gelaat, gekuist,
hangt stil en hoog een sterke gloed."
Het beeld is meetkundig, rechtlijnig
en van een meedogenloze zuiverheid.
Rechtlijnigheid heeft steeds Gorters
loopbaan in het marxisme geken
merkt. Het zoeken naar absolute zui
verheid brengt hem in een steeds
tepeterende breuk met kameraden.
Rond de eeuwwisseling ontstaat het
revisionisme van Bernstein en ande
ren, die het dogma van de zich op de
wereldrevolutie toespitsende klasse
tegenstellingen willen loslaten om in
de parlementaire werkzaamheden
van alledag langzaam aan de gewen
ste hervormingen te bereiken. Tot op
de dag van vandaag is dat conflict
binnen het socialisme levend: de
PvdA-troebelen rondom de kabi
netsformatie getuigen ervan. Gorter
zou, had hij 75 jaar later geleefd,
Reckman hartelijk gesteund en
makkelijk overtroffen hebben.
In zijn tijd evenwel verlaat Gorter
de revisionistische SDAP van Troel
stra (1909) en wordt mede-oprichter
van de Sociaal Democratische Par
tij; in 1920 stelt hij zich op het
congres van de Derde Internationa
le te Moskou tegenover het „rechtse
communisme" van Lenin en gaat
mee met de afsplinterende Kommu-
nistische Arbeiter Partei Deutsch-
lands.
Klassemoraal
Gorters oog is zozeer geboeid door
het licht van de in de toekomst met
wetenschappelijke zekerheid te ver
wachten heilstaat, dat hij heenkijkt
over het in de tussentijd niet te
vermijden leed van de miljoenen die
volgens de rechtzinnig marxistische
leer het slachtoffer zullen zijn van
de „Verelendung" de onvermijde
lijke verslechtering van de toestand
van de arbeidende klasse en van
de daaruit volgende bloedige strijd
tussen bezitlozen en bezitters
Slachtoffers bij beide partijen zijn
niet meer dan „mest op de velden
der toekomst" (Preobraschenski.
1923).
Volgens Gorters moraal is alle be
drog en alle geweld tegen niet-prole-
tariërs geoorloofd, mits het in het
klassebelang der proletariërs is.
De CHU-afgevaardigde De Savornin
Lohman citeerde in de Tweede Ka-
Jhr. rar. A. F. de Savornin
Lohman
en warm
en zuiver, Stem die al zwerft door de
luchten:
maak in ons de slapende krachten
vrij." (1929)
Religieuze ervaring en verdieping
geven haar een rust waarin die
kracht paraat blijft:
„Leer stil zijn en leer niets doen en
leer wachten:
't geheim der sterken school altijd
daarin.
dat zij zich instelden op lange drach-
te' en
Intoomden d'ongestuime dadenzin."
(1934)
Zij is daarmee ver van het geweld
gekomen, dat zij In haar Jonge jaren
met meer tegenzin dan Gorter
onvermijdelijk achtte en vrij van die
overhaasting en kortademigheid die
het marxisme in al zijn varianten
kenmerken.
Zo rechtzinnig als de marxistische
overtuiging van Henriëtte Roland
Holst in haar Jeugd waren, zijn haar
religieuze gevoelens in haar ouder
dom nooit geworden. Zij stelt Chris
tus slechts in de rij van „heilgen en
profeten": „Boeddha. Laotse, Jesa-
Ja. Christus heten ze".
Verlangen naar een nieuwe wereld
heeft haar gedreven. Een nieuwe we
reld, vervuld van gerechtigheid, en
waarin de mens weer mens kan zijn.
Verlangen dat nog een eigenmach
tig begeren is en. naar de onder
scheiding van K H Miskotte. niet
de verwachting die de geloofszeker
heid omvat. Maar haar verlangen
verwijst wel naar de verwachting,
die wij mogen hebben.
Drs M. Boincina is leraar Neder
lands tc Middelburg en oud-lid van de
Tweede Kamer voor de ARP.
door Henk van Halm
Voor veel tuiniers is de herfst het seizoen om de tuin voor de winter „op orde" te brengen of om
met een nieuwe aanleg te beginnen. Zolang het niet vriest, kan men nog bomen en vaste
planten in de grond zetten en ook nog wel bollen van sommige voorjaarsbloeiers zoals
sneeuwklokjes en scilla poten.
Met Sinterklaas in zicht prijkt er menig tuinboek op verlanglijstjes. De keus is moeilijk, want
de al vele jaren aanhoudende stroom van tuinboeken toont nog geen enkele neiging trager te
gaan vloeien. Daarom hier een aantal tuinboeken in het kort.
Hans van Cuijlpnborg: De Geu
rende Bloementuin. Uitg. Hol-
landia, Baarn. 104 blz., 16,50.
Een origineel boek in paperback-
uitvoering. zoals ik er tot nu toe
geen ken geheel gewijd aan geu
rende tuinbloemen. waaronder een
aantal die bij tuinliefhebbers nau
welijks bekend zijn Er zijn ook
bomen en heesters onder, waarbij
veel ouderwets geurende rozen De
geuren in de tuin zijn de laatste
tientallen jaren verdrongen door
vormen en kleuren van vele specta
culaire hybriden, die hun geur ver
loren hebben.
Wie geur en kleur wil combineren,
vindt in dit boek een ruime keuze,
waaronder ook verschillende uit
stekende snijbloemen Dit is nu wel
een boek dat van de biologische
methode uitgaat en precies vertelt
welke organische meststoffen voor
gebruik in aanmerking komen.
Ir. H. Bakker-Adamcóva: Tuin-
vijvers - aanleg, verzorging, be
planting. Uitg. Thieme. Zut-
phen. 68 blz., ƒ9,75.
De droom van elke tuinbezitter is
een vijver, maar niets in de tuin
geeft zoveel problemen als juist dat
beetje water Onder de vele boeken
over tuinvijvers valt dit kleine
boekje op. dat erg verstandig ge
schreven is met een aantal vuistre
gels om het evenwicht tussen plan
ten. dieren en water te handhaven
die ik zelf al jaren met succes in
praktijk breng
Dat wil niet zeggen dat met dit
boek in de hand elk probleem dade
lijk te overwinnen is. maar het
helpt kersverse vijverbezitters wel
in het zadel. Als vijvertype wordt
dat van pvc-folie en van glasvezel
polyester naar voren geschoven als
financieel en praktisch het best te
verwezenlijken mogelijkheid.
Peler Kouwenhoven: 100 wilde
planten voor tuin en balkon.
Uitg. A. W. Bruna &c Zoon.
Utrecht/Antwerpen. 112 blz..
7.50.
Voor wilde-plantenliefhebbers met
en zonder tuin een handige pocket
paperback met op elke bladzijde
een wilde plant, zwartwit tekening
en beschrijving, met soms een te
optimistische kijk op wat er bij
kwekers te koop is. Er worden wel
cultuurgegevens verstrekt, maar
weinig informatie wordt gegeven
over de vermeerdering Toch een
best boek voor wie zich voor het
eerst op het glibberige pad van de
wild-tuinier begeeft.
Jaap Hagc: Het rozenverzor-
gingsboekjr t'ilg. Ivosta, Am
sterdam. 80 blz., 1,25.
Ik mag mezelf niet tot de dchte
rozenminnaars rekenen, omdat ik
alleen wilde rozen kan waarderen,
maar 70 procent van de Nederland
se tuinbezitters denkt er anders
over Die kunnen dit boekje niet in
de boekwinkel, maar in tuincentra,
bloemenzaken. ijzerwinkels en za
ken voor dierenbenodigdheden
kopen.
Het beschrijft de voorbereiding
van de grond, het planten van de
struiken, het snoeien, de verzorging
tijdens de groei, de vermeerdering
en de behandeling van ziekten en
„plagen" Bij dit alles wordt fors
reclame gemaakt voor de ICI-pro-
dukten, goed recht daar dit boekje
door het concern is uitgegeven Een
aantal aanbevolen rozesoorten
Vindt u achterin in een „hitlijst"
J. Bn-schkc: Hel Grote Wolf
Tuinboek. Uiig. Elsevier. Am
sterdam/Brussel. 285 blz..
29,50.
Een tuinboek van het conventione
le soort, waarmee een beginnend
tuinier de weg wordt gewezen bij
aanleg en onderhoud van gazon,
bloemen- en groenten tuin, het kwe
ken en verzorgen van sier- en frult-
hepsters en -bomen en het planten
van hagen en rozenperken
Erin verwerkt zijn het laatste
nieuws over planten- en bodemon
derzoek en uiteraard, want het
boek is uitgegeven in samenwer
king met Wolf-Geröte de laatste
snufjes die er te koop zijn voor de
verfraaiing en het onderhoud van
de tuin Achterin is een werkkalen
der opgenomen en. heel praktisch,
uitknipbare tuinsymbolen. waar
mee Je je eigen tuin kunt ont
werpen
Aandacht wordt ook besteed aan
dieren in de tuin. maar wat erover
verteld wordt, moet soms met een
korrel zout worden genomen. Vlin
ders lok je niet met de vlier, reptie
len en amfibieën mogen wettelijk
niet gehouden worden, zelfs niet in
een openluchtterrarium, bitter
voorn, elrits en modderkruiper zijn
wettelijk beschermde vissen die
wel in de vijver mogen voorkomen,
maar er niet naar inogen worden
overgebracht, modderkruipers zien
geen kans boven de waterspiegel
vliegende insekten te vangen, in
een goed bevolkte en beplante vij
ver hoeft nooit gevoerd te worden
Ondanks nog wel meer discutabele
zaken is het toch een nuttig boek.
omdat het helder geschreven is en
omdat veel verzorglngsregels ook
worden uitgelegd Je kunt eruit
weglaten wat niet in je kraam te
pas komt en met dat wat overblijft
en met Je fantasie tot een bevredi
gende tuin komen Maar wie biody-
namisch wil tuinieren, komt niet
aan zijn trekken
Alan Gemmell: Hollandia Tuin
ABC Alle» over uw tuin.
Uitg. Hollandia, Baarn. 222 bis..
22.50.
Dat laatste geldt ook voor dit boek.
dat in grote trekken hetzelfde be
handelt. alleen met weinig omhaal
van woorden en daardoor wel zo
overzichtelijk Met dit paperback
naslagwerkje als ruggesteun bij het
tuinieren raak Je vertrouwd met
een aantal grondregels voor kweek
en verzorging van tuin- en kamer
planten. ook als Je weinig of niets
van tuinieren af weet.
De auteur, hoogleraar in de biolo
gie aan de universiteit van Keele.
geeft ook aanwijzingen welke plan
ten het op welke grondsoort goed
doen. in de vorm van in een oogop
slag af te lezen tabellen. Dieneke
van Raalte vertaalde het boek voor
ons land en bewerkte het uitmun
tend, met veel verwijzingen naar
Nederlandse adressen Een tuinka-
lender is achterin opgenomen
