Bernard Drukker: 'Muziek
was mijn hooghouder'
Vangt uw man altijdbot
en nooit een karper?
De oplossing vindt u bij
deBoekhandel.
UW PROBLEEM OOK HET
'Het publiek is ook
een instrument dat
je moet bespelen'
Mink van Rijsdijk
Huisjassen met
mogelijkheden
VARIA
Trouw/Kwartet
door Fred Lammers
BOEKELO Bernard Druk
ker. die vroeger het beroemde
orgel van het Amsterdamse
Tuschinski-theater met zoveel
gevoel wist te bespelen, is terug
uit de vergetelheid. Sinds kort
is hij elke dinsdagavond te ho
ren in het AVRO-radiopro-
gramma „Theater Totaal",
waar hij aankomende organis
ten introduceert, die meedin
gen naar de Pierre Pallatrofee.
die in april voor het eerst zal
worden uitgereikt.
Zelf bespeelt Bernard Drukker dan
ook het grote AVRO-concertorgeL
Bovendien Is hij eens in de veertien
dagen op dinsdagmiddag in de ether
(morgenmiddag om Uen over één
ween.
Ook Is Bernard Drukker ln de weer
met de organisatie van het muziek
festijn ..Enschede-orgelstad" dat in
mei 1978 zal worden gehouden. Daar
om begint Bernard te lachen als ik
hem tijdens ons gesprek ln zijn huis
in Boekelo vertel dat ik hem allang
ln een bejaardencentrum waande of
ver over de grens in een zonnig land.
na een bewogen leven genietend van
zijn rust
..JIJ bent niet de enige die dat denkt.
Er blijkt opnieuw uit dat het oosten
en het westen van ons land twee
werelden zijn. Ik zit hier echt niet
stil, maar het duurt lang eer dingen
die hier veel aandacht trekken door
dringen tot de rest van Nederland,"
roept hij uit.
De 67-Jarlge Bernard Drukker hoort
er nog helemaal bij. Als hoofddocent
elektronisch orgel aan het Twents
conservatorium ln Enschede heeft
hij zich de afgelopen Jaren intensief
bezig gehouden om te bereiken dat
het elektronisch orgel als volwaardig
muziekinstrument wordt erkend. ..Ik
heb er dertig Jaar voor geknokt op
vergaderingen van conservatorium-
en muziekschooldirecteuren en bij
CRM
Het laatste bolwerk is nu genomen:
het elektronisch orgel ls op de con
servatoriums gelijk gesteld met het
kerkorgel, de hobo. de klarinet en de
fluit. Je kunt er nu staatsexamen
voor afleggen Het elektronisch orgel
is volksinstrument nummer één ge
worden. Zelfs ln de kerken, die lang
afwijzend stonden, gaat men steeds
meer op elektronische orgels over."
Al heeft Bernard Drukker zijn hart
aan het elektronisch orgel verpand,
toch geeft hij volmondig toe dat een
kerkorgel en een elektronisch orgel
verschillende instrumenten zijn.
Beatmuziek
..Een elektronisch orgel ls goedkoop
ln onderhoud. Maar als Je het kunt
betalen, moet je een orgel ln een
kathedraal niet vervangen door een
elektronisch Instrument, al hebben
die elektronische orgels ln de loop
der Jaren een zodanige staat van
perfectie gekregen dat Je ln een
handomdraai van een amusement
sorgel een kerkorgel kunt maken
waarop je kunt spelen ln de geest
van Feike Asma. Dat neemt niet weg
dat Je er ook Tea for Two en zelfs
beatmuziek op ten gehore kunt bren
gen wat op een traditioneel kerkor
gel niet gaat Eh dat ls volgens mij
het punt waar het om draait ais men
ln kerken afwijzend staat ten opzich
te van elektronische orgels Het re
pertoire dat Je op een elektronisch
orgel kunt brengen vtndt men te
wuft."
Bernard Drukker noemt dat onzin.
Bernard Drukker. slapen achter het olievat
..Het ligt er helemaal aan hoe je het
brengt en wat Je speelt Je moet ln
een kerk niet aankomen met „en dat
we toffe Jongens zijn dat willen we
weten," maar goede amusements
muziek kan net zo devoot klinken als
een koraal van Bach, mits Je het
verantwoord brengt. Zelfs Jan met
de pet voelt als bij intuïtie aan of iets
met respect wordt gespeeld. Het pu
bliek is in weien ook een instrument
dat je moet gespelen."
Het was de vatenfabrlkant Van Leer
door wie Bernard Drukker kort na
de oorlog kennis maakte met het
begrip elektronisch orgel. „Ik stu
deerde ln die tijd medicijnen. Daar
mee was lk ln de oorlog begonnen
door toedoen van een Internist bij
wie lk ondergedoken was. nadat ik
als een van de weinigen van mijn
familie ln 1944 had weten te ontko
men toen het onderduikadres waar
ik met mijn eerste vrouw, mijn va
der en nog een aantal familieleden
zat. was ontdekt. De anderen zijn
allemaal naar Auschwitz gebracht.
Ik heb ze nooit teruggezien."
„Om als student Iets te verdienen
speelde lk 's avonds ln het Amstel-
hotel. Van Leer was daar vaste gast.
Hij had er een eigen suite. Op een
dag liet hij me bij zijn tafeltje ko
men. Hij had gehoord dat lk ook
andere muziek kon spelen dan musi
cals. Ja, ln het Amstelhotel is feest-
neuzenmuziek er niet bij. Daar moet
Je een wals van 8trauss en lets van
Chopin kunnen spelen. Toen Van
Leer hoorde dat ik jarenlang
theaterorganist was geweest, vertel
de hij dat ze in Amerika een orgel
hadden zonder pijpen! Als je het
interessant vindt laat ik er eentje
komen." stelde hij voor. Kort erop
stond er een voor mijn neus. Na mijn
kandidaats ben ik bij Van Leer. die
daar wel brood ln zag. in dienst
gekomen. Ik ben voor hem de hele
wereld afgereisd om elektronische
orgels te verkopen. Met die medi
sche studie heb ik in de praktijk
weinig meer gedaan. De muziek
bleef mijn eerste liefde."
Oom lesidoor
Bernard kreeg dat muzikale bij zijn
geboorte mee. „Vele familieleden za
ten in de muziek. Mijn vader niet.
Die was drogist in de Lepelkruid
straat, in het getto van Amsterdam.
Daar ben ik geboren. Vader was
ziekelijk. Moeder moest verschrik
kelijk hard werken om de drogisterij
gaande te houden. Ik heb een dra
matische Jeugd gehad. De muziek
was mijn hooghouder. Ik herinner
me nog als de dag van gisteren dat
ik als jongetje van zeven jaar mijn
eerste piano kreeg, een van bruin
notehout. Het was een cadeau van
oom lesidoor. die in muziekinstru
menten handelde. Hij regelde het
ook dat tante Gretha uit de Nieuwe
Kerkstraat mij wekelijks les kwam
geven."
„8indsdien was ik niet meer weg te
slaan van het instrument. Ik guig
niet meer buiten spelen. Gevoetbald
met vriendjes heb ik nooit. Eigenlijk
heb ik helemaal geen jeugd gehad.
Oom les moest ook regelmatig ko
men om de piano te stemmen. Zo
vochtig was het bij ons thuis."
„Onze woonkamer was onder de
winkel. Als het had geregend, was
het kleed drijfnat, vandaar dat de
zilvervisjes en ander ongedierte zich
er steeds meer thuis voelden. Met de
ruimte was het behelpen. Ik sliep
achter het olievat, mijn broer Jaap
achter het gasstel."
„Hoe moeder het heeft volgehou
den? Zij was enorm energiek. Ze
noemden haar „het zonnetje ln de
familie". Maar ik zie nog hoe zij op
donderdagavonden op haar knieën
de winkelvloer aan het boenen was
omdat die er netjes moest uitzien als
de sabbat begon. We waren bij ons
thuis orthodox joods. Op vrijdag
middag ging om half vier het gordijn
naar beneden en 's avonds kwam
een niet-Jood het licht aansteken. Ik
heb later dat streng orthodoxe eruit
gehaald en ben liberaal joods gewor
den. Maar dat wil niet zeggen dat ik
minder godsdienstig ben geworden.
Vroom zijn heeft niets te maken met
het volgens een spoorboekje naar de
kerk gaan. Het religieuze moet in Je
zitten, van binnenuit komen."
Valse noot
De muzikale vorderingen van haar
zoon lieten moeder Drukker niet on
verschillig. „Zij had goede oren aan
haar hoofd. Ais zij klanten aan het
helpen was en ik iets niet goed speel
de riep zij naar beneden: „Baardje
(want ik heet officieel Barend). Je
speelt een valse noot."
Omdat zijn ouders het niet konden
betalen, kreeg Bernard een beurs
voor zijn muziekstudie. Als Jongen
van vijftien ging hij naar het Am
sterdamse Conservatorium en werd
daarmee de Jongste leerling die dit
conservatorium ooit heeft gehad.
Om de financiële zorgen thuis te
verminderen ging Bernard tevens
spelen in het theaterorkest van Max
Tak.
„Het was hard werken. Moeder gaf
me 's morgens twee pakjes brood
mee: een voor 's middags en een
voor 's avonds, want van het conser
vatorium ging ik meteen door naar
een van de theaters. Als ik laat ln de
avond op de fiets naar huis kwam
moest ik nog studeren. Moeder bleef
dan bij me zitten, totdat ik over
mijn boeken in slaap viel. Zij vond
het niet ethisch naar bed te gaan
terwijl zij wist dat lk 's nachts stude
ren moest omdat lk op de tijd dat ik
dat normaal zou moeten doen, voor
•het gezin werkte. Begrijp je nu het
respect dat ik voor mijn moeder
heb. ZIJ leeft elke dag ln mij voort.
Dat ls geen moedercomplex, maar
het is niet zómaar dat ik van haar
Op deze pagina zal de
bijdrage van onze
medewerkster Mink van
Rijsdijk in de komende
weken ontbrekenen. Om
gezondheidsredenen kan
zij voorlopig niet voor
haar wekelijkse artikel
zorgen.
door Annemarie Lückl
(Foto: Dirk Ketting)
alleen al op mijn werkkamer vier
portretten heb staan."
Bij Max Tak maakte Bernard Druk
ker kennis met Pierre Palla, die toen
organist was van het Tuschinski-
orgel. Het duurde niet lang of Palla
ging hem les geven. Het bioscoopor
gel oefende echter zo'n aantrek
kingskracht op de Jonge Bernard
uit, dat hij niet kon nalaten 's mor
gens vroeg er op te gaan improvise
ren. Het publiek bestond uit de
werksters, die zongen vaak uit volle
borst mee. Aan die pret kwam een
einde toen een van hen argeloos
tegen Pierre Palla zei: „Meneer, het
is hier 's morgens zo gezellig als dat
jongetje van Drukker speelt." Palla
was woedend. „JIJ snotaap, ik gooi
je van mijn orgel af," schreeuwde
hij. Jarenlang zijn we gebrouilleerd
geweest. Hoewel ik toen nog niet bij
hem ln de schaduw kon staan, zag
hij me als een concurrent. Dat heeft
hij jaren later toegegeven toen we
alles hebben uitgepraat"
Zelfkritiek
Bernard Drukker is nu zelf een orga
nist van naam. Toch heeft hij niet
het gevoel er te zijn. „Ik heb een
akelige zelfkritiek. Als ik heb ge
speeld voel lk me vaak erg rot. Ik
ben nog nooit tevreden geweest over
mijn eigen werk. Dat zal niet over
gaan, dat weet ik. Dat is onaange
naam. maar een voordeel ervan is
dat het me iedere keer weer stimu
leert mezelf goed voor te bereiden."
In de komende Boekenweek zal on
der het motto „Ik speel voor u"
Bernards blografie verschijnen.
„Daaraan heb ik jarenlang gewerkt.
Door mijn gedachten op papier te
zetten heb ik mezelf ontladen. Ik
hoop dat de mensen na lezing ervan
zullen zeggen: 'Die Bernard Drukker
is toch meer dan de oppervlakkige
plezlermaker die mensen met zijn
orgelspel ln een goeie bul brengt'."
Op zoek naar iets dat het midden
houdt tussen een duster, ochtendjas,
badjas en een „house dress", is het
opmerkelijk te zien dat er zelfs in deze
vrij afgebakende groepen nog zoveel
variaties zijn. Een duster brengt
onwillekeurig de associatie met zich
mee van slovende huisvrouwen in
glimmend zalm-roze nylon.
Een ochtendjas daarentegen moet
warm en comfortabel zijn, zo vanuit
het warme bed rillerig met de voeten
op het koude zeil. Een badjas is-
sportief en functioneel, het liefst van
ruige badstof en meteen royale kraag
en overslag. De house dress is een
verschijnsel van de laatste jaren. Dat
kdn een feestelijk geborduurde zijden
kimono zijn (nadeel is de vaak
glibberige stof waardoor een hand
constant de sluiting moet corrigeren)
of een djellebah of een kaftan van
India-katoen waarmee je ook naar een
feest kunt gaan, maar die niet
makkelijk zitten over een pyjama of
nachtpon. Jumpsuits zien er leuk uit
op kleine maten met een goed figuur.
Het is natuurlijk prettig om van ieder
soort over een te beschikken, maar dat
is voor de meeste mensen niet
weggelegd. Waarmee kun je op reis in
een hotel, naar het ziekenhuis, uit
logeren, naar het strand, 's ochtends
de deur open doen en 's avonds bij de
kachel luieren?
Ideaal zijn lange, goed sluitende
jassen liefstmet capuchon (natte
haren, krulspelden), van een soepele
velours of stretch badstof, makkelijk
te wassen, niet te dik, niet te dun, in
rustige tinten, die ruim genoeg zijn om
nachtkleding onder te dragen.
Ochtendjas van 50/50 katoen
polynose, bedrukt met Inca
dessin in havanna bruin en
olijf, adviesprijs 98,-. Ten
Cate.
Je hebt van die vissers, die jarenlang op hun stekkie
zitten te staren, maar nooit eens wat uit het water
hengelen. Kan ook heel plezierig zijn, maar toch.
Zo iemand kun je natuurlijk ook een handje helpen.
Door een kado te geven waar hij wat wijzer van wordt
Zon kado vindt u bij de boekhandel. Daar zijn
volop boeken over vissen en vistechniek, over Hollands
viswateren nog stille plekjes. Zoals je bij de boekhandel
letterlijk ólles vindt waarvoor uw
man (of uw verloofde, vriend,
kennis, collega) zich maar
interesseert
Er is zoveel, dat u altijd iels
heel persoonlijks kunt vinden.
Kortom...
VRAGEN uitsluitend'ih.envelop sturen nnar postbus SÓ7, Voorburg
Per vraag een gulden in postzegel» het liefst In waarden van 55 er
45 ets' bijvoegen en beslis» niet ssn de buitenkant opplakke1"
Geheimhoudlng verzekerd. Briefkaarten worden terzi|de gelegd
VRAAG: Het ls me een doorn in het
oog. dat ik strafport moet betalen
als de afzender te weinig postzegels
plakt, of als de zegel van de brief is
afgegaan
ANTWOORD: U kunt de brief zon
der meer weigeren en aan de afzen
der terug laten sturen, maar als het
nu eens echt per ongeluk was en het
misschien een heel aardige brief
was ach. word dan niet te gauw erg
boos en betaal dan die strafport
toch nog maar een keertje Overi
gens kunnen we uw verontwaardi
ging heus wel begrijpen, want we
maken die dingen ook dikwijls mee
Het wordt toch .niet expres zo ge-
daan"» Behalve dan door die lezeres,
die ons een heel oude briefkaart
stuurde, waar nog een waarde van 8
cent op aangegeven waa of we dat
ook niet enig vonden WIJ vonden
het een goedkoop grapje
VRAAG: Is het ook mogelijk inlich
tingen te krijgen over het vergaan
van de Mammonitor Adder voor
Scheveningen zo'n 100 jaar geleden?
ANTWOORD: Dit schip was op 5 juli
1882 op weg van Amsterdam naar
Hellevoetsluls, onder bevel van de
luitenant ter zee der le klasse E.
Simon v.d. Aa. Het schip werd ver
mist en het wrak werd later gevon
den op nagenoeg één geografische
mijl ten WNW van de vuurtoren van
Scheveningen. Alle 65 opvarenden
kwamen bij deze ramp om het leven.
Een verslag van het onderzoek naar
de vermoedelijke oorzaken van deze
ramp. werd uitgebracht door de
commissie benoemd bij Koninklijk
Besluit van 21 juli 1882. No 1' (Den
Haag. Landsdrukkerij 1882). Dit ver
slag is o m ln te zien ln de biblio
theek van het Ministerie van Defen
sie iMarinei. Koningin Marlalaan 17.
Den Haag. Men kan het ook te leen
ontvangen, via een plaatselijke lees
zaal of bibliotheek. De Adder was in
1871 te Amsterdam gebouwd op de
rijkswerf (een van de zes van dit
type 2e klasse) De waterverplaat
sing was 1586 ton. Deze rammoni-
tors waren van ijzer gebouwd, voor
zien van twee schroeven en bewa
pend met twee getrokken kanons
van 23 cm. Bouwkosten 755 955 gul
den Bestemming Binnenlandse
dienst ter verdediging van de zeega
ten. Afbeeldingen drie gulden, op
het bureau maritieme historie van
de marinestaf
VRAAG: In de tijd van de vogeltrek
streek een vogel neer in de luwte van
ons huis. op sterven na dood. We
hebben de vogel, waarvan we u eni
ge foto's stuurden, een paar dagen
gevoerd en ten slotte kon hij of zij
wegvliegen In geen enkel vogelboek
zagen wij een afbeelding van deze
prachtige vogel, te sierlijk voor een
eend. met zwart-witte veren en een
merkwaardig gekleurde snavel.
ANTWOORD: Eerst zijn we de
stads- en dorpsparken eens doorge
wandeld Wij zagen geen vogel, die
er op leek en het oordeel van park
wachters: Kaapse eend was beslist
niet juist. Die Kaapse eenden zijn
nl veel groter en logger en het leek
ons uitgesloten dat die zware dieren
ver zouden kunnen trekken. Op een
mooie herfstdag zijn we dus eens
naar het Wassenaarse dierenpark
getogen We hadden het genoegen
de directeur zelf te vinden en wel
met zijn filmtoestel tussen de kroko
dillen en aapjes van de oerwoud kas.
Uw logé was een Venezolaanse mus
kuseend. die echter niet uit Vene
zuela naar Maarn was komen vlie
gen. Deze eend. een heel mooie vo
gel. is hier geïmporteerd en wordt
als park vogel ook verder gefokt.
Hoewel de vogel wlntervast is. be
staat altijd het gevaar dat de tenen
aan elkaar vriezen. Ik vermoed, dat
er bij u in de buurt wel buitens zijn
met vijvers, waaruit de vogel wegge
vlogen ls. In het Dierenpark Wasse
naar heeft een paar jaar geleden een
knaapje een paar eieren uit be
langstelling meegenomen en door
een kip laten uitbroeden. Daar bleef
het niet bij. zodat de gemeente Was
senaar op een gegeven ogenblik
moest ingrijpen cn een heleboel
muskuseenden heeft laten vangen
Waar ze gebleven zijn. vermeldt de
historie niet.
Rectificatie: In de beschrijving van
de 8paanse gulden een paar weken
geleden is een fout geslopen C FL
werd door ons vertaald met Cum
Flandria (en of met Vlaanderen) C
staat echter voor Comes Flandriae.
dus Graaf van Vlaanderen.
VRAAG: Ik heb ln mijn serre op het
zuiden een grote Papyrusplant ge
kweekt en zou van de lange stengels
zelf papyrus willen maken, zoals de
oude Egyptenaren dat deden. Maar
hoe deden ze dat?
ANTWOORD: Er zijn verschillende
soorten van „Cyperus" of zoals men
die ook wel noemt Papyrus of Para
pluplantje. Twee ervan vallen direct
uit: De C. Alternlfolla ofte wel het
paraplu'tje. afkomstig uit Madagas
car. een plant, die geweldige sten
gels van wel 2 m. kan produceren
Dan de C Curtissli. met breder blad.
De Noordafrikaanse voorvader van
deze planten, de C. Papyrus echter
werd vroeger gebruikt en in een in
stituut te Cairo wordt hiervan nog
„papyrusvolgens het oude procédé
gemaakt tot beschrijfbaar materi
aal Flinterdunne slierten worden
soepel geklopt en ln nog vochtige
toestand tot zeer fijne matjes ge
vlochten. BIJ antieke papyn is dat
heel goed te zien aan de brokkelige
randen, en als er soms vierkantjes
uitvallen. Deze matjes, hoe precie
zer hoe fijner, worden onder pressie
gedroogd en met puimsteen gladge-
schuurd en na nog een paar bewer
kingen betekend of met een fijn
penseel van woord- en lettertekens
voorzien (hiëroglyfen). Het materi
aal was zeer kostbaar en vaak werd
een reeds gebruikte rol weer schoon
gekrabd, om voor de tweede keer
gebruikt te worden (palimpsest). De
latere opschriften zijn vaak van
minder waarde dan de oorspronke
lijke, maar met röntgenstralen kan
men veel van de oude teksten terug
vinden. Al met al een zeer interes
sant studieobject. Aangezien ik niet
uit de verte kan beoordelen welke
soort Cyperus u kweekt, wil lk u
graag „een dagje Leiden" aanraden:
In de Hortus zijn alle leden van de C
familie aanwezig en nog heel veel
meer ln de tropische kassen, terwijl
aan de overkant van het Rapenburg
het Rijksmuseum van Oudheden te
vinden is en daar zijn echte papyri,
palimpsesten, mummies, enz.
VRAAG: In het zuiden van Frank
rijk verkoopt men potjes met zure
mosselen uit Nederland (Yerseke).
Het mengsel is zachter, zoeter en
minder scherp Is dit merk ook in
Nederland verkrijgbaar?
ANTWOORD: Het recept is hetzelf
de. Echter zijn de zendingen naar
Frankrijk gesteriliseerd, doch de
smaak wordt daardoor niet be
ïnvloed. De mosselen van de door u
genoemde Nederlandse merken zijn
volgens de exporteurs in Yerseke
(wij hadden met beide firma's con
tact) ln alle goede viswinkels te
koop. Zo niet, dan aanhoudend er
naar vragen.
VRAAG: Ik ben minder valide en
rijd met een aangepaste auto. De
mogelijkheid om met mijn wagen
over de steile oprit van mijn huis op
de Dijkweg te komen, wordt con
stant belemmerd door geparkeerde
vrachtwagens. Mag ik hier een kruis
op de weg schilderen of een bordje
„niet parkeren, invalide" plaatsen?
Zo niet, hoe moet het dan?
ANTWOORD: In elk geval niets op
uw eigen houtje doen. U moet een
aanvrage voor „Invalide-parkeerac
commodatie" richten aan B. W.
van uw gemeente. De (verkeers) po
litie zal ter plaatse op verzoek van
de gemeente de situatie bekijken en
het advies van de politie zal worden
opgevolgd. 1
VRAAG: Tijdens ons verblijf ln In
donesië maakten wij kennis met een
oude Chinese heer, die ons foto's en
dia's meegaf om ze in Nederland
eens te laten zien. Hij was zeer be
nieuwd naar de waarde van zijn be
zit en dacht van de opbrengst mis
schien een wereldreis te kunnen
maken.
ANTWOORD: Helaas wordt er niets
medegedeeld omtrent de signering
van het werkelijk majestueuze schil
derij van de Lorelei. Het zal 60 75
jaar oud zijn. Merkwaardig dat
zoiets de oorlog is doorgekomen. Af
beeldingen als deze kon men vinden
op afgelegen ondernemingen en ho
telletjes. Via Singapore kwamen la-
dingen vol bloot en pikanterie
Engeland en andere landen en i
plaatjes en beeldjes kwamen
wel ergens terecht. De eigenaar»
gen er niet altijd kies mee om.
rajabs (termieten of witte mi(
knaagden vaak de lijsten tot o
dunne verflaag weg en van de
derijen het doek. zodat een kl
trilling soms al voldoende was
alles in elkaar te laten zakken,
de bordjes betreft: Op een vu
minuscule afbeeldingen ziet m6
de achterkant heel duidelijk
merk van de aardewerkfabriri
Sphinx uit Maastricht. Voor
trof men dit figuurtje nog ni«t
op de produkten van P. Regotlt
1883 werd het regelmatig gebr
in verschillende vorm en met II
onderschrift. Aan de hand vam
gegevens kunnen wij dan gem
lijk de tijd van de fabricage va)
len. Echter deze piepkleine krlt
dingetjes kunnen wij zelf niet S
zien. Wellicht kan men u in E
tricht beter helpen Een werel
zit er volgens ons niet ln.
