Kinderbijbels: van gereformeerde bond tot VPRO-aanhang Het pensioen van weduwe Barger ■r w VANDAAG VOORBI Nieuw! Die moeilijke Raulus Dreigbrief voor Wurmbrand ÏTS ZATERDAG 19 NOVEMBER 1977 KERK Trouw/Kwartet door ds. Wonno Bleij Men kent de reclame-spot van de STER, waarin een vrouw in een winkel voor een stapel boeket-boekjes staat er verschijnen er vier per maand van en na enig nadenken zegt: „Ach, ik neem ze alle vier!'' Vaders en moeders die voor Sinterklaas of Kerstmis hun kinderen een kinderbijbel cadeau willen doen, zullen voor een stapel boeken staan en kunnen zeggen: „Ach, geef ze maar allemaal". Want In het genre van kinderbijbels/ bijbelse vertellingen, zijn weer dne nieuwe produkten verschenen een kinderbijbel Oude Testament van Evert Kuijt, een verhalenboek „De koning en de profeten" van Mies Bouhuys en een randverschijnsel, een bijprodukt. een soort grap eigen lijk „De bijbel van Guus en Hans" van Guus Dijkhuizen Opgebeld door de redactie van Trouw over het recenseren van num mer 1. kwamen al snel inhaaltele- (oontjes over de nrs 2 en 3! Dit soort boeken wordt als broodjes aange maakt. Er is blijkbaar een markt voor Wellicht moet elke groep, elke denominatie, elke levensatmosfeer zijn eigen verhalenbijbel hebben En met deze drie boeken is er weer keus van gereformeerde bond tot VPRO- aanhang Verzuiling is onuitroei baar. van links tot rechts en jong tot oud Eisen Boek 1, dat van Kuijt. heeft Iets bij zonders meegekregen een „Ten Ge leide van vier heren die voorzeker uit de orthodoxe hoek komen. Ik concludeer dat alleen al uit het feit dat zij dit ten geleide schrijven. Het werkt als een soort protestants im primatur. een „nihil obstat": volk. lees dit maar. we vinden het goed. En wat is de toetssteen? Men schrijft we moeten .zo nauw moge lijk aansluiten bij de grondtekst, de enig geïnspireerde" Dat blijkt dan de Statenvertaling te wezen, „die nog alUJd vanwege de woordgetrou we overzetUng hét klassieke docu ment in onze taal," is (dót is waar). Andere eisen aan de verteller zijn: „dienaar van het Woord te blijven" want zo gemakkelijk schuift iets van de vertolker tussen het Woord en de boodschap". De geschiedenis leert ons dat „er veel. zeer veel kan schuiven tussen het Woord en de verkondiging ervan". Voorts wil de Bijbel „op eenvoudige wijze verteld zijn". „Zo ergens, dan is hier het gevaar levensgroot, dat de verteller zijn interpretatie, zijn waardering, zijn geestelijke of dogmatische in stelling. zijn opvatting of zelfs zijn karakterologische inslag schuift tus sen het Woord en het verhaal". Geen „moralisering, dogmatisering, het opdringen van eigen gedachtenpa- tronen, het vragende de Bijbel in de rede vallen". Het .is uiterst moeilijk te blijven op de smalle weg tussen tekst en vertelling" Dat is een ambitieus „Ten Oeleide"! Ik kan het daarmee eens zijn. Het komt er op neer: niets moet er schui ven tussen Woord en boektekst. Het begin Maakt dit boek van Kuijt dit „nihil obstat" nu ook wóór? Het boek be gint met „De aarde, waar wij op wonen, is er niet altijd geweest de mensen zijn er ook niet altijd ge weest. Ood wel; HIJ heeft eeuwig bestaan. Hij, de God van hemel en aarde, blijft ook eeuwig. Hij is dus zonder tijd; zonder begin en zonder eind was Ood ereeuwig!" Iets verder „Er lééfde ook niemand; al leen de Geest van God was er. God was dus de Enige toen. En alles was donker, zonder Mei Zó was het altijd geweest God. die alles kan. wilde dat veranderen." We kunnen wel zeggen dat hier geen woord Frans bij is. Alleen, of dit nu verzonnen is uit de NBG- of de Sta tenvertaling, dit maakt allemaal weinig uit. Bovendien, als dit geen dogmatiseren is. dan weet ik het niet meer: het gaat hier eventjes over een paar attributa incommunicabilia al „aeternus" en „infinitus" en een ex ternum als „omnipotentia" en „im- mensus", om enige termen uit de Godsleer van de klassieke dogma tiek te gebruiken. En dat allemaal naar aanleiding van Genesis 1 vers 0! Dat mocht niet Op blz. 8 staat „God zag, dat Zijn schepping goed was Maar nóg zag verder niemand er iets van, geen mens of dier. Wat is het Jammer en heel verkeerd, zondig zelfs, dat veel mensen niet gelóven, dat Ood de hemel, de aarde geschapen heeft. Men twijfelt eraan of God dit alle maal wel kon! Ongeloof is de grote zonde tegen God. de 8chepper!" Nogmaals, als dit geen (zwak) dog matiseren en (hevig) moraliseren is, dan weet ik het niet meer. Van mij mag Kuijt dat overigens best, hij mag schrijven in zijn eigen boeken wat hij wil, maar van zijn eigen inleiders mocht dat nu Juist niet. Overigens: gaat het nu waar achtig dadelijk bij het scheppings- begin de richting van de brave Hen drik al uit? Het boek omvat het Oude Testament, met na de hoofd stukken telkens een rij vragen. Zowat alle vertelstof uit het Oude Testament komt aan de orde. De inleiders zelden: „om alles wat ver teld kón (let op dat accentje!-wb) worden ook inderdaad te vertellen." Wel, dat betekent dat de boeken Psalmen, Spreuken, Prediker en Hooglied blijkbaar niet kunnen worden verteld, en zo'n beslissing moet men zeer ernstig nemen en dit boek zwaar aanrekenen. Men zal naar deze bijbelboeken tevergeefs zoeken. De schrijver zelf schreef in zijn inleiding: „ik hoop dat de Bijbel een open Boek voor jullie zal worden." Jawel, maar o.a. het Hoog lied moet dan dicht blijven! Bathseba De aquarellen zijn van Reint de Jon ge. Hele mooie zijn o.a. de rivier op blz. 7 en de wetgeving op Slnal. Overige afbeeldingen zijn op het normale plaatsjeskijken gericht. Nog een bladzij, om de atmosfeer weer te geven. Bij 2 Samuél 10-12 (over David en Bathseba): „Hij werd erg benieuwd wie zij was en wilde haar graag beter leren kennen." Dat Jona uit „De bijbel van Guus en Hans" door A. J. Klei Een zeer opmerkelijk staal van bijbelgebruik trof ik aan in het aardige boekje, dat J. A van Bennekom heeft geschreven over de gereformeerde kerk te Driebergen, ter gelegenheid van de negentigste verjaardag van deze kerk Het geschrift kreeg als titel: „Negentig jaar jong", maar dit is enigszins bezijden de waarheid, want als ik de verhalen van de heer Van Bennekom mag geloven (en waarom zou ik die niet mogen geloven?) heeft de Driebergense gereformeerde kerk veelvuldiger van een tobbertge aard blijk gegeven dan een jeugdig élan aan de dag gelegd. Maar goed. nu dat bijbelgebruik. Het gaat om het pensioen van mevrouw Barger. de weduwe van de eerste predikant der gemeente. Zij heeft haar man. die in 1905 sUerf. ruim dertig jaar overleefd. In 1909 zat de kerkeraad krap bij kas. wat onder andere het gevolg was van het vertrek van de man die ds. Barger was opgevolgd: niemand minder dan de later zo gevierde tijdredenaar Wisse Deze trok veel volk. maar toen hij verdween, daalde het kerkbezoek en daarmee ook de opbrengst van de collecten. Vandaar dat de kerkeraad besloot, de niet onbemiddelde weduwe Barger te vragen, vrijwillig een deel van 't haar toegezegde pensioen te laten vallen Dit was een „schriftuurlijk" besluit, want de broeders baseerden hun verzoek op Spreuken 22 vers 16 b. waar geschreven staat „Wie den rijke geeft, verarmt hem slechts". Alsjeblieft! en dan zijn er nog mensen die niet weten wat ze met de bijbel aan moeten voor het leven van alledag Welbeschouwd had de kerkeraad dus het beste voor met de weduwe Barger en als ik haar geweest was. had ik geantwoord dat ze al hun centen wel konden houden Dit heeft mevrouw Barger kennelijk niet gedaan, want in 1918 klopt zij bij de kerkeraad aan om verhoging van haar weduwenpensioen Een kerkeraadslid vraagt én verkrijgt inzage in haar aanslag voor de inkomstenbelasting en op grond van die gegevens wordt maar een zeer schamele verhoging toegekend Een en ander nu zonder verwijzing naar bijbelteksten Uit de notulen van de kerkeraadsvergaderingen (de voornaamste bron voor de heer Van Bennekom) blijkt dat met /ti-dl/üV 5 <3 OüU^KQsd-IaoU/W IAV 4 J XlAMJ.UAj tU éfts.&oJi u, <2<U|IJ!/U AJlXj* iAv vTcw *.4* Rpp, iL 1 flU - l Ow - <t \f\jdjLu. I. jefcuiaiu- li iWcsiiu* Itk ik) irw^t&v vm4j* 4rw oUw «CA XktULl) b MfJU» dl* II*'. y. «frfaJttuvC tfjbu. iet <Miti Abj.li'w 4*. (I (.WV 1ut'Ui»fUL Hls' 1 Ifekltu. dtl 1*1 ludJSt l'JUwinl, 4/Xt Atit4. IbtM-uiitJ Ltuj, iy(«yJii7 Uit het notulenboek van de gereformeerde kerkeraad van Driebergen. Illustratie uit „Negentig jaar jong." slechts mevrouw Barger. maar gans het vrouwvolk regelmatig aandacht behoeft van de goed uit hun ogen kijkende opzieners der gemeente In de Jaren twintig is er een klacht over „ontbloting van het vrouwelijk geslacht" (Van Bennekom excuseer.maarzo staat het in de notulen) en over het dragen van kort haar door vrouwelijke gemeenteleden. Een paar jaar later praat de kerkeraad uitvoerig over de kleding der jonge meisjes, die „van boven te laag en van onderen te kort" is. De vrouwen moeten ook goed haar plaats weten, ze mogen best eens in de kerk vergaderen als ze maar van de preekstoel afblijven. Diepborende discussies ontstaan als een soort van referendum wordt gehouden over de wenselijkheid van een tweede plaats van samenkomst voor de gemeente Mogen vrouwen daaraan meedoen? Nee. meent de toenmalige dominee Datema, de synode heeft de vrouwen geen kiesrecht verleend. Dan alleen vrouwen die geen man in huis hebben, oppert een kerkeraadslid. Een ander wijst er op. dat het hier met om een stemming, maar om een opiniepeiling gaat en zo komen ze er tenslotte uit. Het actief kiesrecht voor de vrouw wordt in 1953 ook niet geestdriftig ontvangen. Van 't een komt het ander, moppert een broeder en hij heeft gelijk gehad. In Van Bennekoms boekje komen echter notabele mannen voor, zeer notabele mannen zelfs, zoals de Utrechtse oudtestamenticus Noordtzlj, die merkte dat niets aan de spiedende blik van de wakkere kerkeraad ontglipte en die op zijn vingers werd getikt vanwege een door hem in een van zijn boeken gebezigde uitdrukking. De emeritus hoogleraar K. Dijk komen we tegen als ouderling-voor-delicate-zaken en aangezien er geen terrein des levens is waarop dr. Buskes zich met bewoog of beweegt, ontwaren we hem ook in gereformeerd Driebergen, waar hij in 1923 als student aan de kerkeraad vraagt, in de kerk te mogen optreden ten gerieve van de op Hardenbroek verzamelde NCSV-ers. Ik heb zomaar wat gegrabbeld in het levendige relaas van de heer Van Bennekom die, anders dan ik in het voorgaande, niet aan de uiterlijke tekenen van een paar aardige anecdotes is blijven hangen. De auteur is schoolmeester geweest, en wel een zeer hoge. hij eindigde zijn loopbaan als onderwijsspeciallst van de anti-revolutionairen in de Tweede Kamer en daarom kan ik het niet nalaten een enkel foutje bij hem aan te wijzen. Op een gegeven moment heeft hij het over ouderlingen en dan begint hij een nieuwe zin met het woord: daaronder, in plaats van: onder hen. Ook moeten we niet praten over de Ned. Herv. Kerk te Driebergen, want dan gebruik je de naam van het landelijk kerkverband. Het is: de hervormde gemeente te Driebergen Dit moge echter geen enkele belangstellende verhinderen om zes gulden te storten op gironummer 573787 ten name van mevrouw D. van Esch, Sperwerkamp 46 te Driebergen. Na deze handeling volbracht te hebben, krijgt men „Negentig jaar jong" thuisgestuurd. P.8. Eerder ontving ik het verleden jaar uitgekomen boekje „De gereformeerde kerk van De Lier", met „grepen uit haar 125-jarig bestaan De schrijver ervan is J van Dijk Tzn. en wie interesse heeft voor dit jubileumboekje kan het bestellen bij boekhandel W. v.d. Mark te De Lier. De prijs is twaalf-en-halve gulden en daar zal nog zo'n anderhalve gulden aan verzendkosten bij komen. Onze adressen: AMSTERDAM: Postbus 859 Wibautstraat 131 Tel. 020-913456 Telex 13006 ROTTERDAM/DORDRECHT: Postbus 948 Westblaak 9. Rotterdam Tel. 010-115588 DEN HAAG/LEIDEN: Postbus 101 Parkstraat 22. Den Haag Tel. 070-469445 ZWOLLE/GRONINGEN: Postbus 3 Melkmarkt 56. Zwolle Tel. 05200-17030 staat noch in de NGB. noch in de Statenvertaling. Verderop komt de ontknoping: „Hij was niet zómaar benieuwd naar de vrouw. nee. hij wilde haar bij zich hebben en haar liefhebben, alsof ze zijn eigen vrouw was." Voor uw verdere informatie: bij deze tekst staat een sterretje en onder aan de pagina: David zon digde tegen het 6e, 7e, 8e en 10e gebod van de Tien Geboden." Daar had Kuijt mij op kunnen laten zak ken. Kortom: een traditionele kin derbijbel. De lay-out is zelfs bepaald ouderwets. Simpeler Het tweede boek „De'koning en de profeten" van Mies Bouhuys is meer een simpeler vertelboek: een reeks verhalen over Israels koningen en profeten. Het is er voor om zomaar aan de kinderen voorgelezen te wor den. Het is voor de kleintjes en de iets groteren. Niet te vermijden is blijkbaar dat soms toch over de die per liggende lagen wordt héénver- teld. Men moet ook in dit boek bij voorbeeld de David-en-Bathseba- geschiedenis maar eens bestuderen. Het naamloze kind dat geboren wordt, is hier volledig aan de verge telheid prijsgegeven, mevrouw Bou huys noemt het niet. De troost in de tweede zoon Salomo is dan ook niet aan de orde, wel zomaar ineens een lief kindje in de wieg. De opening werd overigens geweldig goed ge maakt: „Maar een koning heeft nooit genoeg. Ook David niet. Ook David wil nog dat ene hebben dat niet van hem is." In een vertelling, een vrije vertelling, kan deze moraal best. als het dan ook maar zó wordt opgediend. De tekeningen van Jenny Dale noord zijn in drie kleuren, wit-blauw en zwart en meer van gestileerde aard. Onder tafel Over tekeningen gesproken. Het derde boek is per vergissing op mijn tafel terechtgekomen. Had naar „al gemene literatuur" gemoeten. Het is: „De bijbel van Guus en Hans"; en dót is het. Dit is èen boek, aan het Woord ontleend maar niet uit liefde voor dat Woord geschreven. Het be vat een collage van aaneengeregen hoog-religieuze volzinnen naast ge waagde suggesties over God die ei genwijs is, „maar ja, daar is-ie God voor". Vaders en moeders die dit boek ko pen moeten even weten dat dit niet gelezen moet worden aan. maar ón der tafel. Het is de bedoeling dat dit boek choqueert, maar, het zou zon de wezen om het zover te laten ko men. De schrijvers kennen hun Van der Hulst goed en hebben de taal- en tekenstijl van zijn boek vermengd met het Leidsepleinjargon in taal en teken van vandaag. Parbleu, de techniek beheersen zij perfect, zij weten wel waar Abraham de mos terd haalt! Ik help de schrijvers wen sen dat zij genoeg door de wol ge verfde kleutertjes kunnen vinden om hun werkje te appreciëren. Een fijn tekeningetje staat op blz. 73, waar verteld wordt uit wat in het boek heet Beëlzebub 2, over Jona en de vis. We hebben hier niet te maken met de Physeter macrocephalus of cachelot die tandwalvis vindt men weer in óndere kinderbijbels getekend, waar men soms heel interessant ook wel een enkele keer de Kogiabrevis tegenkomt, de kleine potvis; hier is getekend de gróte vis, waarover ook in het boek Jona (één van de kleine profeten uit het Oude Testament van de Bijbel) geschreven wordt. Enfin, ik gun de schrijver en de tekenaar (Hans Kanters) hun plezier met hun boek, reeds, weetjeweL Ds. Wonno Bleij, luthers predikant te Amstelveen, bespreekt: 1. Kinderbijbel Het Oude Testa ment. Evert Kuijt, tekeningen van Reint de Jonge. Uitgeverij Boeken centrum b.v., Den Haag, 399 blz. Prijs 54,90. 2. De Koning en de Profeten. Mies Bouhuys, tekeningen van Jenny Da lenoord. Uitgeverij Holland - Haar lem. 140 blz. Prijs f 24,50. 3. De bijbel van Guus en Hans. Guus Dijkhuizen, tekeningen van Hans Kanters. Uitgeverij Heuff - Nieuw koop. blz. Prijs 25. het verwijt Begrijpen jullie 't nóg niet? (Markus 8,14-21) Voor de zoveelste keer lezen we t er geen brood genoeg is. Nu heblfc de discipelen vergeten brood met nemen terwijl ze met Jezus schel zijn gegaan. Waarschijnlijk is her geconstateerd. In ieder geval be< Jezus met enige nadruk te sprekj over „de zuurdesem van de farizeeën" en „de zuurdesem vai Herodes." Blijkbaar is hier, aanknopend aan hetgeconstatel gebrek aan brood, gesproken ovi de invloed van vreemde gedachtf Gedachten, vreemd aan het e evangelie van het koninkrijk en i wat Jezus komt doen. Als je eroae nadenkt kan je vrijwel overal terecht komen. Het gaat over dehdi invloed van een denken dat |er lijnrecht ingaat tegen de én vermenigvuldiging van de brod^ Bedoelt de Heer dat de farizeeën,!» dan ook Herodes niet zo bezorg^1! waren over broodgebrek bij yer anderen? Dat lieten ze bestaan, jeg waren belangrijker kerk- en nh staatszaken. Jezus deelt uit en lsn uitdelen met milde hand. Is dat jjie koninkrijk? Mensen mogen levehat krijgen de kans om te leven en rcje verder te gaan? Weer beginnen qjjj discipelen ze gaan niet op die jhi] zuurdesem in over „dat ze gee' broden hadden". Ze horen over <f~" woorden van Jezus heen alleen tof bezorgde stemmen van elkaar. w Jezus moet ze herinneren aan de vermenigvuldiging der broden. Daarin is voorzien. Er zijn ander A dingen om bezorgd voor te zijn. J1 Misschien gaat het zo samen. Hr koninkrijk omvat een concrete 3 voor de mens die van brood leeft maar dan tegelijk de zorg over dm mens die van brood-alleen dood I gaat. En dat kan dan hard aankomen b ij Hem. Ze begrijpel het nog niet. En het verwijt statu 0I eeuwen te lezen, voor wie het hol ts V\ rh Cl 'Pvu me tere tes UGANGC ■e 1 Beroepingswerk GEREF. KERKEN Beroepen te Schildwolde: J. mans te Harkema. GEREF. GEMEENTEN Érer Bedankt voor Benthuizen: A. hur man te Scheveningen. nie and' Gereformeerde syn£nn In de kop boven een synode' in de krant van gisteren is eei weggevallen. Er stond „Menii schil over Wiersinga". Bedoel uiteraard" „Meningsverschil Wiersinga uit de weg geruimi In het verslag van de contact* Youth for Christ stond, dat dt formeerde deputaten deze orgj#] tie „verslapping van het evaiflu' verweten. Hier had moeten l*.. „versmalling van het evangel^U I HJ Hans Bouma ferstr „Hoe menselijk hoe beter. OJ red naar een nieuwe levensstijl 'jlad titel van het nieuwste boel Zui Hans Bouma. dat hij heeft gfte vc ven ter ondersteuning van d(eind van de raad van kerken. Zo} wel zelf in het woord vooraf vi „een keuze van dertig artikelafwi de kleine honderd, die ik tothega schreef", onder andere ook ij krant. Hans Bouma is geen{ kant meer in Hilversum, z< achterkant nog vermeldt, sinds kort godsdienstleraar sterdam. Zijn boek telt den, kost 12,50 en is een van Ten Have te Baam. ;d 1 ifrit nab Humanistisch Verbond wil Hans Küng in de Oekumene-serie Lucas Groltenberg 116 pagina's. I 9,75 verkrijgbaar in de boekhandel uitgave van Bosch Keuning B^)j] boekennieuws Peter dagen vertefcanvn: LIEFDE MOET JE LEREN 72 b* I 7 50 Ho» j» omgeal mei elkaar Hoe i» omgaat mei je ouders Een nieuw boekje van deze zeer bekende auteur Oemaal over twee aspecten van iietde lussen mensen. MET VREUOOE VROUW ZIJNen wet de man 4 blz 114 90 De gevoelens en belevingswereld van de vrouw t.a v sesuakteii. vruchtbaarheid, zwangerschap, moederschap enz Oe schrijfster schenkt daarbij ook aandacht aan de pos.be van de man Pref. Or. C. A van Peursen FILOSOFISCHE ORteHTATtE 292 blz geb 37 50 Se geheel gewijzigde druk. Een mieidtng m de wijsgerige problematiek Door de grondige omwerking van dn belangrijke werk is 0* boek opoeuw up-to-date gemaakt voor velen Or J. C Gilhuis OVER WONOEREN GESPROKEN 4e herziene druk. 160 UZ t 15 90 Memorandum voor missionair meeleven Oil le vendig geschreven boek heelt do bedoeling te voorkomen dal de zendingsopdracht van de kerk ver»<eefci tot een st<hte"A» leuze .De boek a gelijkstelling met kerken DEN HAAG Het Humanistisch Verbond heeft er in een brief aan de minister van binnenlandse zaken op aangedrongen te worden betrokken bij het overleg tussen de minister en de kerken over levensbeschouwelij ke aangelegenheden. Dit is gedaan naar aanleiding van een binnen het Verbond gerezen vraag of de overheid wel gerechtigd is bij de registratie van persoonsge gevens te vragen naar de kerkelijke gezindte. Het Humanistisch Ver bond acht de bestaande verplich ting aan het bevolkingsregister mee te delen tot welke kerk men behoort, een aantasting van de persoonlijke levenssfeer, waarvan misbruik kan worden gemaakt. Het Verbond denkt dan ondermeer aan de zoge naamde niet-jood-verklaringen. In de brief aan de minister pleit het Humanistisch Verbond ook voor vervanging van het begrip „gods dienst" door „levensbeschouwing". Voorts vraagt het Verbond de minis ter, waarom bij de benoemingen van burgemeesters wel de kerkelijke ge zindte wordt vermeld, maar niet als de betrokkene humanist is. Ke „Wegwijzers naar de toekom: titel van het nieuwste in Ne< verschenen boek van de Zv r.k. theoloog Hans Küng, een ling artikelen en interview vindt er onder meer Küngs op Maarten Luther en Barth. Zijn conclusie in al over de apostolische success! intercommunie is, dat thee gezien er geen enkel bezwaar tegen wederzijdse ambtseri ;ebn en intercommunie tussen defr, de protestantse kerken. B< ook zijn radiogesprek met di de joodse theoloog Pinchas over Jezus. Het boek van II zijden is een uitgave van Sticht te Hilversum en kost dÜ'Utei VOO wijki syrr ssie I Van een onzer verslaggi Het t )cr DE BILT De persdienst L internationale raad van ctq icipe .grati: KOK KAMPEN Voor meer kerknieuws zie pagina 8 kerken (ICCC) heeft b€ maakt, dat de Zwitserse van de „Ondergrondse K organisatie van Richard brand, een dreigbrief heeft gen. die afkomstig zou zljf Rote Armee Fraktion. In d werd een bomaanslag dlgd, als de Hilfsaktion che (de naam van de Zwi' ling) haar activiteiten staken. (nstac direi "Oblei h eim leze I fe uits wel kt. d.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 2