meer
:ou geen kwaad kunnen
Buitenlandse verdachte in het nadeel
'Aziatica'
in Zeist
[UNST
Internationaal Folkloristisch
Danstheater moet blijven
Overijsselse
^nst
i Zwolle
'Boeing Boeing'
Rijk de Gooijer
in blijspel
En dan nog....
L'Etoile du Nord valt door
Rotterdamse festival-mand
Strafrechtelijk apparaat nauwelijks op vreemdeling ingesteld
Ambtenaren voor
moeilijke taak
EROAG 19 NOVEMBER 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
27
r Jac. Lelsz
Rudolf Koning: Jasje.
Mirjam Boom: wandkleed.
ar
OLLE Een liggend geel
Gm.pthoekie van tien bij vijf-
centimeter ongeveer,
ihtsbovenaan een minus
boompje. Een boompje
irvan de vorm sterk vereen-
idigd is. Zoiets als de archi-
t gebruikt om een door hem
papier gezette woonwijk
t op te fleuren. De kunstena-
heeft de zeefdruk, want dat
het, „Eenzame eik op ult-
it" genoemd. Wel aardig ge
lden, maar het slaat nergens
Het stelt gewoon niets voor.
-.aaaltel zomin als werkstuk.
een
'9 3,5 zeefdruk behoort tot de keuze uit
recente produktie van Overijssel
kunstenaars, die op het ogenblik
zien is in 't Langhuis in de Goud-
eg in Zwolle. Tot 10 december
dt daar een tentoonstelling ge-
ito met het oog op de verschij-
MfnjYan een nieuwe aanvulling op
jP^cumentatie, die men sinds eni-
«aren van de kunstenaars en hun
k in deze provincie aan het op-
ïwen is. Overijssel blijkt een wel-
>rzicn reservoir aan beeldende
istenaars te hebben. In 1973 be-
de Culturele Raad met de docu-
r en ntatie (personalia, een portretje
meest enkele afdrukken van wer-
i) en nu, na enige aanvullingen,
vatten de ringbanden al circa drle-
nderd namen.
Overijssel wordt een veelheid van
ihnieken beoefend. Men is bij het
cumenteren niet eenkennig. Ook
genen die zich bijvoorbeeld bezig-
uden met fotografie, landschaps-
:hitectuur, ruimtelijke vormge-
in relatie tot de architectuur, de
tauratie van schilderijen, car-
en visuele poëzie, worden ver-
ild. De laatste aanvulling bevat
weer zo'n 75 kunstenaars. Ze
rden opgenomen omdat ze in vori-
uitgaven nog niet voorkwamen
Indat ze duidelijk anders zijn gaan
Bn" erken of omdat eerder op hun blad
jrende fouten voorkwamen. Voor
aanvulling betaalt men 16,50
:lusief verzendkosten en bestel
is mogelijk bij de Culturele
aad Overijssel postbus 527 Zwolle.
Jan van Dijk: Vogels.
geheel. De documentatie we duid
den er al even op geeft daarvan
een veel beter beeld, waarbij de ver
rassingen niet ontbreken. Er is ook
sprake van een redelijke dosis expe-
rimenteerlust, waarbij de modernste
technieken niet uit de weg worden
gegaan.
Niet geweldig
n de kunstenaars in de aanvulling
eft een groot aantal enkele werken
or de tentoonstelling afgestaan.
blik in de documentatie leert
lukkig anders, maar op grond van
tentoonstelling krijgt men geen
veldige indruk van de huidige
'erijsselse kunst. Wat meer zelfkri-
kzou voor veel kunstenaars die op
tentoonstelling present zijn, hele-
aal geen kwaad kunnen. Neem nu
al genoemde eenzame eik op uit-
jk van Ellens Bijl. Ware eenvoud is
tijd diepzinnig, hoorden we een
eoloog-filosoof eens zeggen. Maar
déze simpelheid nu een vondst, of
*1 gewoon gemakzucht? Jammer,
Imeer omdat uit enkele andere
të jerkjes blijkt dat ze méér kan, waar-
ze zoiets als een dubbele bodem
agal eens paart aan lichtvoetigheid.
eenzame eik op uitkijk (het had
»k een linde, beuk of kastanje kun-
zijn) zouden we symptomatisch
'n noemen voor veel van wat in
•lie te zien is. Dat daarbij het
iwe realisme in allerlei vormen
vertegenwoordigd zou zijn, is
or de hand liggend. Maar waar is
veel gevallen de worsteling, zowel
et idee als materie, waaruit op
'ertuigende wijze de conceptie
gefjoortvloeit, die ons schokt en/of ont-
*rt? in veel gevallen krijgen we het
evoel dat de kunstenaar ergens be
nt. afwacht waar hij terecht komt
1 er dan een naam aan geeft. En
Ikwijis krijgt zoiets dan een geur
an zwaarwichtigheid, symboliek of
'ystiek. bijvoorbeeld.
hkele inzendingen die ons hebben,
getroffen, zijn enige fraai gelijnde
*anen van Ciro Cerrone (houtplas-
ek». de wandkleden van Mirjam
°om. de harmonieuze structuren
an Hendrik Baartman (litho) en de
nosneden van Elsbeth Cochius We
beffen dat. wat de tentoonstelling
atreft. de kritiek wat veel accent
re*g De expositie is dan ook nau-
el'Jks representatief te noemen
de Overijsselse kunst in haar
DEN HAAG De raad voor de Kunst vindt, dat het
Internationaal Folkloristisch Danstheater (IFD) moet
blijven. Hij heeft minister Van Doorn van CRM ge
vraagd geld te geven om het gezelschap van twintig
beroepsdansers uit de impasse te helpen. Vervolgens
dient de bewindsman met provinciale en gemeentelijke
bestuurders afspraken te maken over de verdere subsi
diëring.
De afdeling Danskunst van de Raad heeft minister Van
Doorn gewezen op het hoge niveau van het werk van het
door André Rutten
AMSTELVEEN Een nieuwe „vrije
produktie" is donderdagavond in
het Cultureel Centrum van Amstel
veen van start gegaan, het blijspel
„Boeing Boeing" van de Franse
schrijver Marc Camolettl, met in de
voornaamste rollen Rijk de Gooijer,
Doris van Caneghem en Manfred de
Graaf.
Het gegeven ervan is dit. Een nog
Jong, maar wel al welvarende archi
tect (Manfred de Graaf), houdt er
drie „verloofdes" op na, alle drie ste
wardessen. maar bij verschillende
buitenlandse luchtvaartmaatschap
pijen. Hij heeft ze, met behulp van
iemand op de luchthaven, wel op
hun aantrekkelijkheid gekozen,
maar ook op hun vluchtenschema's:1
ze zijn nooit tegelijkertijd ter plekke.
Dat levert hem een aangenaam be
staan op zonder dure of moeilijke
verplichtingen.
Als het allemaal zo gesmeerd liep als
hij berekend heeft, zou er natuurlijk
geen blijspel zijn ontstaan. Het loopt
fout en dat is het wezen van het
blijspel, en eigenlijk van alle toneel
omdat het toeval, of misschien wel
het noodlot, het goedbedachte sys
teem verstoort en de drie stewardes
sen wel tegelijk ter plekke doet ver
schijnen. Dan krijg Je de typische
toneelsituaties, waarin een oudere
Fransman, Georges Fey (1862-1921),
een grootmeester was. Zijn toneel is,
als het goed gedaan wordt, nog altijd
spannend, niet omdat er mensen
„vreemd" willen gaan maar omdat
zij daardoor in spannende situaties
terecht komen: wie mag wie vooral
niet zien, en hoe vindingrijk zijn de
toneelpersonages om zichzelf en an
deren buiten schot te houdten. Een
vriend van de architect lijkt daar,
alhoewel paniekerig, nogal sterk in
(Rijk de Gooijer)
De schrijver van dit stuk is een goe
de volgeling van Feydeau of was dat,
toen hij in 1962 dit blijspel schreef.
In 1977 loopt het stuk als zeden
schets" iets achter. Ook is hij minder
trefzeker in het afwikkelen van de
verwikkelingen; dat duurt te lang.
Dat neemt niet weg. dat er onder de
bekwame regie van de Engelse regis
seur Robert Chetwyn heel aardig
wordt gespeeld, waarbij Doris van
Caneghem (als huishoudster) het ei
genlijk wint van Rijk de Gooijer, die
overigens van de naïeve buitenman
een grappig sympathieke figuur
maakt. De drie aantrekkelijke ste
wardessen zijn Gulkje Roethof,
Gaby Witteveen, Anna Korterink,
bekwaam in het Nederlands spreken
met een vreemde tongval, resp. Ame
rikaans, Frans en Russisch.
In verband met de opbouw van de
tentoonsteling Romeins glas en aar
dewerk in het Rijksmuseum G. M.
Kan te Nijmegen van 21 november
tot en met 25 november voor het
publiek gesloten.
Manfred de Graaf, Doris van Caneghem en Rijk de Gooijer in
„Boeing Boeing".
door Hans W. Ledeboer
ROTTERDAM De Zweedse groep „L'Etoile du Nord" schittert
in het tot en met 25 november durende Rotterdamse dansfesti-
val als een heel klein sterretje, dat niet in een festivalprogramma
thuis behoort. Zeker niet, zoals in De Lantaren tot en met het
komende weekend het geval is, als deze „Ster van het Noorden"
samen met ons eigen Penta-Theater de avond moet vullen.
Voor de pauze Penta met „Schoon-
schijn" en „Uw nederige dienaar",
geestige stukken met soms vlijmen
de satire. In „Schoonschijn" op de
intermenselijke verhoudingen met
hun huichelarij, Jalouzie, haat, nijd,
ellebogenwerk en niets ontziende
egocentriciteit en egoïsme.
In „Uw nederige dienaar" op de ver
houding tussen ons westen en de
beschaving in het Verre Oosten, we
derom met vinnigheden naar heb
zucht, wanbegrip en. héél onder
gronds en subtiel, naar de olie-ver
houdingen, in dit geval via een maal
tijd, waar de oosterling de westerling
op allerlei manleren poogt te
„nemen".
De „Ster van het Noorden" werd hier
tegen een anti-climax „Stardust",
dat heel pretentieus in het program
mablad werd aangeduid als „Een
verwarrende situatie aangaande de
gelijkheid en dagelijks leven een
glimp van de eeuwigheid".
Op het toneel een hoogst gecompli
ceerde situatie door een overdaad
aan wonderlijke decorstukken, zo
dat men zich afvraagt, waar er ruim
te voor spelers en dansers blijft om
zich te bewegen. Veel beweging, vrij
wel geen dans, wat harkerig aan
doende gebaren, langgerekte scènes,
in de allereerste strofe waarvan al
alles was gezegd, wat er te zeggen
viel. Totaal theater, maar weinig
boeiend, vaak, ondanks uitleg ln het
programmablad, volkomen onbegrij
pelijk. weinig mimisch. Opflikkeren
de lichtsignalen die evenmin tot
reëele „completering" bijdragen.
„Geen tekst, maar de taal van licha
men, bewegingen, geluiden en kleu
ren," meldt het programma. Die taal
kwam weinig verder dan stamelen in
een tekort aan woordrijkdom.
Het blijkt voorts dat in Overijssel en
met name in Twente ook nogal wat
buitenlandse kunstenaars actief
zijn.
IFD, op de onvervangbaarheid van het ensemble en op
de werkgelegenheid die het biedt.
De Raad voor de Kunst vreest bovendien een verdere
afbrokkeling in de gehele danssector. Vermoed wordt
namelijk, dat het IFD niet de enige groep is die het
slachtoffer dreigt te worden van de groeiende achter
stand. Er bestaat voor het IFD een onevenredige subsi
diëring: de rijksoverheid neemt 70 procent van het
exploitatietekort voor zijn rekening, maar het restant
wordt lang niet opgebracht door provincie en gemeente,
ook omdat afspraken tussen de subsidiegevers ontbre
ken, aldus de Raad voor de Kunst.
Enkele voorwerpen uit de collectie Aziatica die vanaf 27 november
in het Slot te Zeist tentoongesteld wordt.
BEEKBERGEN (ANP) De buitenlandse verdachte in Nederland bevindt zich duidelijk in een
underdog-positie ten opzichte van zijn Nederlandse mede-verdachte. Het Nederlandse strafrechte
lijk apparaat is nog nauwelijks op de vreemdeling ingesteld. Dit zei de Amsterdamse advocaat mr.
Guido A. C. Enkelaar op het landelijk congres van de „Jonge Balie" in Beekbergen met als thema
„vreemdeling en recht."
Op papier, aldus mr. Enkelaar, heb
ben de vreemdelingen weliswaar de
zelfde rechten als Nederlanders,
maar zodra een vreemdeling in ons
land verdacht wordt van een straf
baar feit, lijkt het alsof de rechtsge
lijkheid plotseling wegvalt. Hij wees
erop dat uit cijfers over misdaad van
vreemdelingen in Nederland veel
conclusies worden getrokken.
De criminaliteit van buitenlanders
zou hand over hand toenemen. Ne
derland zou een „goedkoopte-ei-
land" zijn wat de strafmaat betreft.
Herhaaldelijk wordt volgens mr. En
kelaar. ook in de rechtzaal, aan der
gelijke „volstrekt onbewezen" stel
lingen de gevolgtrekking verbonden
dat de Nederlandse justitie harder
tegen buitenlandse verdachten dient
op te treden. „Maar mij is tot dusver
re nooit op overtuigende wijze aan
getoond dat het percentage van de
in ons land verblijvende vreemdelin
gen, dat in aanraking komt met de
strafrechter, hoger zou zijn dan dat
van Nederlanders." aldus mr. Enke
laar.
Volgens hem kan wel gesteld worden
dat uitgaande van de praktijk in de
grotere arrondissementen het aantal
vreemdelingen in het strafrechtelijk
apparaat de laatste jaren aanzienlijk
is gestegen. Hij constateerde „droe
vig" dat de rechtspositie van de bui
tenlandse verdachte aanmerkelijk
zwakker is dan die van zijn Neder
landse collega.
Taak advocaat
Omdat in elk geval de rechtspositie
van de buitenlandse verdachte in
theorie gelijk is aan die van de Ne
derlander. ligt er voor de advocaat
een duidelijke taak op dit gebied
binnen het bestaande rechtsstelsel.
Daarnaast echter, aldus mr. Enke
laar, bestaat het probleem dat het
vreemdelingenrecht en het straf
recht „in het geheel niet" op elkaar
zijn afgestemd. Het komt volgens
mr. Enkelaar zeer vaak voor dat een
vreemdeling die, hangende zijn
strafzaak, door de vreemdelingen
dienst uit Nederland is verwijderd,
bij een later bezoek aan Nederland
aan de grens voor het eerst verneemt
dat hij bij verstek wegens een straf
baar feit is veroordeeld. In dat geval
loopt hij het risico terstond te wor
den gearresteerd om de hem opge
legde straf te ondergaan.
Volgens de Amsterdamse advocaat
is het verlenen van rechtshulp aan
buitenlandse verdachten geen een
voudige zaak. De wettelijke regelin
gen zijn ingewikkeld, het beleid van
de rechterlijke macht en administra
tie is onduidelijk en vaak onbillijk.
Bij advocaten en reclassering is er
gelukkig een stijgende belangstel
ling voor het vreemdelingenrecht.
Burgerlijke stand
Jnkvr. mr. J. F.V. Bosch van Rosent
hal, verbonden aan het ministerie
van justitie, zei dat de ambtenaren
van de burgerlijkse stand door het
steeds groeiend aantal vreemdelin
gen steeds vaker geconfronteerd
worden met problemen van interna
tionaal recht. De vreemdeling, die in
Nederland komt, moet uiteindelijk
maar zien hoe in Nederland over
hem en zijn familierechtelijke sta
tus wordt gedacht: onder welke
naam hij wordt ingeschreven, of hij
en zijn vrouw als gehuwd worden
aangemerkt en de uit hen geboren
kinderen als hun wettige kinderen
worden geregistreerd en of hij, als
het huwelijk misgaat, in Nederland
van zijn vrouw kan scheiden en een
nieuw huwelijk kan aangaan. Deze
vragen moeten aan de hand van
regels van internationaal privaat
recht moeten worden beantwoord
en deze regels liggen in Nederland
niet vast in één wet. Voor een groot
deel zijn ze nog steeds niet meer dan
algemene beginselen, waar je van
terug kunt komen. Lang is een alge
meen beginsel van Nederlands inter
nationaal privaatrecht geweest dat
het nationale recht iemands per
soonlijke en familierechtelijke be
trekkingen bepaalt. De laatste tijd
wordt de toepasselijkheid van de
nationale wet van de betrokkene op
verschillende gebieden terugge
drongen ten gunste van de wet van
zijn woonplaats.
De ambtenaar komt voor bijzonder
móeilijke vragen te staan, waarover
hij vrijwel altijd op korte termijn
moet beslissen. Wat moet bijvoor
beeld de ambtenaar in Jisp doen als
een Marokkaan met een Jispse aan
zijn loket huwelijksaangifte komt
doen. en tegelijk het door hem bij
haar verwekte kind erkend wil zien.
Kan hij erkennen ondanks het feit
dat het Marokkaanse recht geen er
kenning van buitenechtelijke kinde
ren toelaat, en hoe weet hij of de
man niet al in Marokko is getrouwd
omdat hij volgens Marokkaans
recht vier vrouwen mag hebben? En
kan hij hem trouwen ook al is dit
huwelijk naar Marokkaans recht
niet geldig omdat het Nederlands
burgerlijk huwelijk niet aan de mos
limriten voldoet? En hoe moet hij de
man in de burgerlijke stand vermel
den. wat is eigenlijk zijn ge
slachtsnaam en wat zijn zijn voorna
men? Er is geen enkele instantie op
wie de ambtenaar de verantwoorde
lijkheid voor zijn beslissingen kan
afwentelen. Hij is. hoewel benoemd
door de gemeenteraad, zelf verant
woordelijk voor de wijze waarop hij
zijn taak uitoefent. De enige contro
le. achteraf, is dat het openbaar mi
nisterie de burgerlijke stand moet
onderzoeken.
ZEIST Een bijzondere tentoon
stelling in het slot te Zeist: „Aziati
ca" geheel gewijd aan kunst en ge
bruikskunst van de 12e tot de 20e
eeuw uit het Verre Oosten. Deze
expositie die van 27 november tot 9
januari zal een indruk geven van de
zeer eigen cultuur, die zich daar ont
wikkeld heeft.
Er zijn tal van specifieke onderwer
pen op de tentoonsteling aanwezig,
die een beeld geven van allerlei ver
schillende gebruiken. Zo is er uiter
aard het theehuis, volgens vaste re
gels gebouwd, waarin de theecere
monie volgens strikte regels plaats
vond.
En wat de kleding betreft: prachtige
kimono's en niet te vergeten de Chi
nese „lotusschoentjes", van brocaat
meestal, die gedragen werden door
vrouwen van wie de voeten al heel
vroeg werden ingebonden om ze zo
klein mogelijk te houden. Hoe klei
ner de voet immers, hoe groter het
aanzien.
Een enorme collectie van netsuké en
inro is in vitrines uitgestald. Dit zijn
de knopen, die aan de obi, de taille
band voor de kimono bevestigd
werden.
Ook veel Japans lakwerk. Echte lak
komt van de lakboom, die in Japan
overal in het wild groeit.
Dinsdag t'm vrijdag van 10-17.00
uur, zaterdag en zondag van 14.00-
17.00 uur, le Kerstdag en Nieuw
jaarsdag gesloten.
'Gone with the wind'
dè Amerikaanse film
WASHINGTON (UPI) - Het Ameri
kaanse Filminstituut heeft donder
dag de uit 1939 daterende rolprent
„Gone with the wind" uitgeroepen
tot het belangrijkste werk uit de
Amerikaanse filmgeschiedenis.
Bij een enquête onder de 35.000 le
den van het Filminstituut was het
kassucces over de Burgeroorlog en
de wederopbouw van het Zuiden,
met Clark Cable en Vivien Leigh in
de hoofdrollen, als eerste uit de bus
gekomen.
Daarna volgden „Citizen Kane"
(1941), „Casablanca" (1942), „The
African Queen" (1952). „The grapes
of wrath" (1940) „One flew over the
cuckoos nest" (1975). „8inging in the
rain" (1952). ..Star wars" (1977).
„2002, a space odyssey" (1968) en
„The wizard of Oz" (1939)
In totaal hadden vijftig films aan de
competitie meegedaan.
