Israël: Sadat
*s zeer welkom
'Bolivia mag
Banzer kiezen'
weer eens naar stembus
'Frankrijk weer in
koloniale oorlog'
monden: nieuw Rhodesië-overleg
rocedure-plan Genève
Prins Philip weer eens
'maatschappij-kritisch'
.osgeld voor
intvoerde
kOostenrijker
Aanhoudingen
in Zuid-Afrika
Premier durft eind van termijn niet af te wachten
UDAG 11 NOVEMBER 1977
BUITENLAND
©Trouw/Kwartet
n( 5RUZALEM (Reuter, UPI, AP) De Israëlische premier Mena-
lem Begin zal de Egyptische president Anwar Sadat persoon-
k afhalen van het vliegveld en hem met alle mogelijke eer
,rl ihandelen als hij zijn verklaarde bereidheid om het parlement
r£n Israël toe te spreken, zal waarmaken. Dit heeft Begin in een
tractie op Sadats uitlatingen gezegd. Begin toonde nog eens zijn
tifcreidheid om naar Cairo te gaan voor besprekingen met
isbypte.
Ijdens de openingszitting van het
gyptische parlement verklaarde
adat dat niets hem weerhouden
e( an van deelname aan een vredes-
^nferentie voor het Midden-Oosten
Genève en dat hij zelfs bereid is
Jaar het Israëlische parlementsge
bouw te gaan om daar met de Knes-
'a th. de volksvertegenwoordiging, in
3^ebat te gaan. Bovendien zei Sadat
P'fen waarde hechten aan procedu-
u s en hieruit wordt afgeleid dat
j^gypte niet langer vasthoudt aan
k^n vertegenwoordiging van de Pa-
c stijnse Bedrijdingsorganisatie
LO in Genève.
"cje Amerikaanse president Jimmy
arter heeft de ontwikkelingen op
it deel van het Midden-Oostenfront
c iet vreugde begroet. Carter zei te
>pen dat Jordanië en Syrië eenzelf-
gebaar zouden maken zodat de
inferentie in Genève zou kunnen
zjeginnen
k<
Zc ijna gelijktijdig met de uitlatingen
dr in Sadat is vanuit diplomatieke
ingen in Cairo vernomen dat Ame
lia een alternatieve formule heeft
I lorgesteld voor het bijeenroepen
luin de Geneefse conferentie. Daar-
g j ligt minder nadruk op de proce-
li ires. Egypte vindt het voorstel be
ëdigend
rentie en door haar te vormen werk
groepen. Er wordt niet gerept over
aard en samenstelling van de com
missies. De Palestijnse bevrijdings
organisatie PLO zal niet met name
als deelneemster worden genoemd.
Naar de geloofsbrieven van de Pa
lestijnse vertegenwoordigers zal op
de conferentie niet worden ge
vraagd.
Volgens de diplomatieke zegslieden
in Cairo komt door de nieuwe opzet
het werkdocument te vervallen
waarover Amerika en Israël het op 5
oktober eens werden, maar dat door
de Arabieren is verworpen omdat de
PLO niet als deelneemster wordt
genoemd en het niets zegt over het
politieke aspect van het Palestijnse
probleem.
De kans is groot dat vanaf begin volgende week Britse soldaten moeten optreden als brandweerlie
den. Dit in verband met een ophanden zijnde staking van de Britse spuitgasten. Een aantal
soldaten was daarom gisteren maar flink aan het oefenen om in ieder geval enige ervaring op te
doen.
én delegatie
id
eli Iet Amerikaanse voorstel, aldus de
ti ïplomatieke zegslieden, houdt in
er at Amerika en Rusland als voorzit-
këers van de Geneefse conferentie de
beetrokken landen uitnodigen onder
irchededeling dat de Arabieren wor-
en vertegenwoordigd door één de-
)ujegatie die ook Palestijnen bevat,
fa
uPe onderdelen van een regeling
Israëlische terugtrekking uit bezet
t< ebied, de Palestijnse kwestie en de
l ard van de vrede zullen worden
t esproken door de voltallige confe-
CAMBRIDGE (Reuter) Prins
Philip, de echtgenoot van de Britse
koningin Elizabeth heeft voor de
zoveelste maal koren geladen op de
molen van de tegenstanders van de
monarchie door in een toespraak
vermindering van het personeels
bestand van de staatsbedrijven te
bepleiten. De prins acht het raad
zamer dat als bedrijven hun pro-
duktiviteit willen verhogen of
handhaven en daarbij de kosten in
de hand willen houden zij hun
aantal werknemers verminderen.
Dat hij in zijn toespraak voor de
Industriële Gemeenschap aan de
universiteit van Cambridge de ge
nationaliseerde bedrijven in Groot-
Brittannië uitkoos zal vermoede
lijk politiek links in het verkeerde
keelgat schieten. Tot dergelijke on
dernemingen behoren de spoorwe
gen, de mijnen, de vliegtuig- en
scheepsbouwindustrie en Leyland,
de grootste autofabriek van het
land. Zij zijn vaak het voorwerp
van kritiek van tegenstanders van
de socialisten.
De opzienbare uitspraken van de
prins komen vlak na een omstre
den rede, waarin hij voorspelde dat
de individuele vrijheid in Groot-
Brittannië geleidelijk zal worden
uitgehold en een artikel in een
tijdschrift waarin hij sociale uitke
ringen een bescherming voor mis
lukkelingen noemde. Als echtge
noot van de koningin wordt de
prins geacht geen politiek getinte
uitlatingen te doen maar hij heeft
zich daar al vele malen niets van
aangetrokken.
ALGIERS/PARIJS (AFP, Reuter, UPI) Frankrijk verleent alle
mogelijke steun aan de bezetting van de West-Sahara, door
Marokko en Mauretanië. Deze twee landen deelden de West-
Sahara na vertrek van Spanje. Frankrijk neemt weer deel aan
een koloniale oorlog zo staat in een verklaring van het Polisario-
front, dat voor onalhankelijkheid van de West-Sahara strijdt.
JONDEN/SALISBURY (Reuter/UPI) Groot-Brittannië over
weegt een nieuwe vredesconferentie over Rhoedsië voor te
«Wellen om gesprekken over een vestiging van een zwart meerder-
leidsbewind in 1978 in Rhodesië in een sneller vaarwater te
trengen.
mensen daar toch wel „wat er werke
lijk aan de hand is".
Tegenstander
t conferentie zou dan mogelijk op
llta moeten worden gehouden. De
ptse commissaris-generaal voor
PENEN (UPI) Voor Walter Pal
ters. de 70-jarige directeur van Pal-
^ufeers Lingerie in Oostenrijk, is een
osgeld geëist van 50 miljoen shilling
7,5 miljoen gulden). Hij werd woens
dagavond ontvoerd toen hij voor zijn
cafconing uit zijn auto stapte. De Oos-
t «nrijkse politie wil niet meer zeggen
n «Jan dat en weigert alle verdere mede-
ndlelingen. Palmers, die hartpatiënt is,
■m,eelt175 lingeriewinkels in heel Oos- westen°over Rhode^wordên rond-
enrl)K- verteld". Maar volgens hem weten de
Rhodesië. Lord Carver, zou hierover
gesprekken hebben gevoerd met de
zwarte nationalistische leiders en de
blanke premier Smith.
Premier Smith van Rhodesië heeft
ter gelegenheid van de twaalfde
„verjaardag" van de onafhankelijk
heid van Rhodesië (die overigens
niet internationaal is erkend) in
Salisbury gezegd dat in het Brits-
Amerikaanse plan voor een meerder
heidsbewind in het toekomstige
Zimbabwe ernstige fouten zitten, die
moeten worden weggenomen, wil het
plan een kans van slagen hebben.
„Wij hebben twaalf ongelooflijke ja
ren gehad. Iedereen verwachtte dat
wij de ondergang tegemoet gingen,
maar wij zijn juist sterker gewor
den," zo meende de blanke premier.
Smith sprak over „leugens die in het
Smith toonde zich tegenstander van
het voorstel om in een overgangspe
riode een Britse commissaris met
vergaande bevoegdheden te benoe
men. Bovendien was hij tegen de
ontbinding van het Rhodesische le
ger, dat vervangen zou worden door
een leger waar ook zwarte guerrilla
strijders aan deel zouden nemen.
„Economische sancties hebben er
toe geleid dat wij een tekort hebben
aan sommige produkten, die echter
niet tot de primaire levensbehoeften
behoren. Door de sancties zijn wij
zelf allerlei produkten gaan maken,
die wij anders moesten invoeren.
Wat dat betreft hebben-die maatre
gelen eigenlijk een positieve uitwer
king gehad," aldus Smith. Hij zei dat
de „zwarte terroristen" een moeilijke
tijd doormaken. Volgens het militai
re hoofdkwartier zijn sinds het ont
staan van de guerrillastrijd in 1972
3.668 guerrillastrijders gedood. De
regeringstroepen zouden slechts 414
militairen verloren hebben.
De Franse steun is volgens het Front
van het begin af duidelijk geweest,
en het bewijs is geleverd doordat op
7 november Franse gevechtsvliegtui
gen bij de aanval van Polisario-troe-
pen boven de West-Sahara vlogen.
Frankrijk heeft ontkend dat het aan
Mauretanië vliegtuigen ter beschik
king heeft gesteld. Eveneens wordt
ontkend dat de Franse parachutis
ten die eerder naar Senegal waren
overgevlogen nu in Mauretanië zijn.
Het Polisario heeft Franrkijk ge
waarschuwd dat in de gebieden waar
gevochten wordt Fransen wonen en
dat iedere Fransman die gevangen
wordt genomen als krijgsgevangene
zal worden beschouwd. Claude
Chayet, de Franse onderhandelaar
die de gijzelaars die inmiddels door
Polisario worden vastgehouden
poogt vrij te krijgen, is voor verder
overleg weer naar Algerije vertrok
ken. In Parijs werd een verklaring
van Polisario tegengesproken dat
het geen voorwaarden vooraf meer
zal stellen. Volgens de woordvoerder
wordt geëist dat Franse burgers
vooral technici uit Zuid-Marokko
en Mauretanië verdwijnen.
Polisario heeft voor het eerst toege
geven dat het acht Fransen als gijze
laars vasthoudt. Volgens woord
voerder Aini Sayed In Brussel zal er
voor hen spoedig een „gelukkige op
lossing" worden gevonden. 81nds
mei houdt het front zes Fransen
vast, terwijl vorige maand nog twee
mijn technici verdwenen. Polisario
heeft nooit duidelijk aangegeven
wat het met de ontvoering van de
Fransen wil afdwingen. In leder ge
val hoopt het op diplomatieke er
kenning door Frankrijk. De voorzit
ter van de Organisatie van Afri
kaanse Eenheid, Bongo, heeft in Ma
drid gezegd dat de OAE het Polisa
rio niet ziet als een erkende bevrij
dingsbeweging. Tot nu toe is Alge
rije één van de weinige landen die
Polisario steunen. Het heeft daaro
ver moeilijkheden met het buurland
Marokko, dat immers na het vertrek
van Spanje de West-Sahara met
Mauretanië heeft gedeeld. Algerije
heeft de Veiligheidsraad van de Ver
enigde Naties gewaarschuwd voor
de dreiging die uitgaat van de aan
wezigheid van Franse troepen en
van de mededeling van Marokko,
dat Marokkaanse troepen Polisario-
strijders tot in Algerije zullen
volgen.
Geen wapens
door Herman Amelink
AMSTERDAM In Latijns-Amerika is een proces van verande
ring aan de gang. In verschillende landen is men bezig met een
voorzichtige ontmanteUng van de militaire regiems Woensdag
maakte president Banzer van Bolivia bekend dat er in juU 1978
presidentsverkiezingen zuUen worden gehouden.
De Spaanse regering heeft ontkend
dat zij grote hoeveelheden wapens
naar Marokko heeft gestuurd, zoals
ln sommige kranten was beweerd.
Volgens een woordvoerder zijn er
geen wapencontracten getekend en
geen wapens „niet rechtstreeks
en ook niet langs een omweg"
naar de twee landen verscheept.
Daarmee stapt president Banzer. die
in 1971 aan de macht kwam na een
staatsgreep tegen de linkse generaal
Juan Jose Torres, in het voetspoor
van de militaire regeringen van
Peru, Ecuador en Chili die de afgelo
pen maanden eveneens verkiezingen
in het vooruitzicht hebben gesteld.
De 51-jarige president heeft ver
klaard dat hij zelf een van de kandi
daten zal zijn, zodat mag worden
aangenomen dat de president met
vaste hand zal aansturen op behoud
van zijn positie.
Een van de voorgangers van Banzer.
Luis Adolfo Siles Salinas, die giste
ren in ons land arriveerde, gaf een
zeer kritische toelichting op de plan
nen van de Boliviaanse president.
Siles Salinas, die in 1969 president
Barrientos opvolgde nadat deze bij
een vliegtuigongeluk om het leven
was gekomen en die een half jaar na
zijn ambtsaanvaarding bij een mili
taire staatsgreep werd afgezet,
noemde de stap van Banzer het ge
volg van de moeilijke economische
en politieke positie waarin het land
verkeert
De Boliviaanse regering heeft de
staatschuld in de afgelopen zes jaar
zien verviervoudigen tot een bedrag
van twee miljard dollar. Binnen het
leger hebben veertien generaals hun
ontevredenheid uitgesproken over
de politiek van de huidige regering.
Ook partijen en vakbonden, waar
van de activiteiten formeel verboden
zijn, beginnen zich steeds feller te
verzetten tegen het beleid van de
regering President Banzer beseft
dat het steeds moeilijker zal zijn de
steun van de bevolking voor zijn
politiek te verwerven. Daarom wil
hij de verkiezingen op zo kort moge
lijke termijn houden, zodat de verbo
den oppositie weinig tijd krijgt om
het verzet tegen Banzer in een con
creet alternatief te vertalen
Tegenkandidaat?
Siles Salinas sprak gisteren berich
ten tegen dat hij van plan zou zijn
zichzelf als tegenkandidaat van de
democratische oppositie naar voren
te schuiven. Hij verklaarde: „Ik ben
momenteel geen kandidaat en ik
hoop het in de toekomst niet te
worden." Bij nader doorvragen
bleek Siles niet geheel weigerachtig
een kandidatuur te aanvaarden, als
die door de gehele oppositie gewenst
zou worden, maar hij herhaalde dat
hij de kandidatuur niet zocht.
Siles Salinas bevestigde dat de poli
tiek van de Amerikaanse president
Jimmy Carter niet vreemd was aan
de huidige ontwikkeling in diverse
landen van Latijns-Amerika. Hij zei
echter te vrezen dat de Verenigde
Staten genoegen zullen nemen met
de oprichting van een democrati
sche facade in Bolivia ook als er
geen duidelijke democratie achter
schuil gaat. Hij wees op de positieve
geluiden die er uit Washington kwa
men toen de Chileense junta aan
kondigde dat zij in 1991 verkiezin
gen zou laten houden.
De kans dat Banzer de verkiezingen
zou kunnen verliezen werd door Si
les Salinas bijzonder gering geacht
Twee derde deel van de Bolivianen
is boer en woont zeer verspreid en
geïsoleerd op het platteland. Het zal
de president betrekkelijk weinig
moeite kosten de verkiezingen zo te
leiden dat het platteland hem de
meerderheid bezorgt. Er zijn welis
waar boerenorganisaties aan het
werk die het politiek bewustzijn van
de boeren proberen te vergroten,
maar hun invloed is nog beperkt.
Dat is ook een van de redenen van
de vervroeging van de verkiezingen
van 1980 naar 1978: over twee Jaar is
de kans groot dat Banzer niet meer
vast op een meerderheid hoeft te
rekenen.
De Bolivianen zullen bij de verkie
zingen. die waarschijnlijk op 9 Juli
zullen worden gehouden, niet alleen
kunnen bepalen wie president van
Bolivia wordt. Tevens zal er een
grondwetgevende vergadering geko
zen worden. Siles Salinas zei wel te
verwachten dat Banzer de zittings
termijn van de president zal verlen
gen tot zes jaar zodat hij tot 1984 in
het presidentiële paleis kan blijven
zitten. Ook zal Banner zich waar
schljnlijk weinig aantrekken van de
bepaling in de huidige grondwet dat
een zittende president niet herkozen
kan worden.
Stemonthouding
Siles Salinas verklaarde weinig te
zien in stemonthouding bij de ver
kiezingen. Dat zou alleen betekenis
kunnen hebben als de mensen mas
saal zouden wegblijven en daar be
staat niet veel zicht op. Bovendien
zijn er altijd partijen die zullen mee
doen, al zijn het maar „taxi-partij
en", groeperingen waarvan het tota
le ledenbestand in één taxi kan.
Siles Salinas, die momenteel als
voorzitter van de Boliviaanse com
missie van de rechten van de mens
een reis maakt door diverse Europe
se landen, zei te hopen dat de stem
busstrijd ertoe zal leiden dat de Bo
liviaanse ballingen ln Europa, voor
namelijk vakbondsleiders en stu
denten, het risico zullen willen ne
men naar hun land terug te keren.
Momenteel leeft één op de tien Boli
vianen in het buitenland.
JOHANNESBURG (AP/UPI) De
Zuidafrikaanse politie heeft een
nieuwe actie gehouden om de onrust
onder de zwarten te beperken. Ver
der heeft de regering de mogelijk
heid gekregen goederen te vorderen
en bedrijven te verplichten deze te
leveren, net zoals dit gebeurde tij
dens de tweede wereldoorlog. Zuid-
Afrika probeert zich hiermee te har
nassen tegen de sancties die het
land hebben getroffen.
De Verenigde Naties stelden een wa
penembargo in nadat een aantal
zwarte instellingen en kranten in
Zuid-Afrika waren verboden, en te-
genstanders van de regering gear
resteerd.
De actie van de politie gisteren trof
een zwarte voorstad van Pretoria,
Atteridgeville, waar ruim 300 arres
taties werden verricht, de meeste op
grond van overtredingen van de pas-
Jeswet, die de bewegingsvrijheid
van de zwarten beperkt. Er werden
ook ongeveer 100 kinderen opge
pakt, van wie de meesten „verzor
ging behoefden". In de plattelands-
stad Cardock op ruim 700 kilometer
ten zuiden van Johannesburg
schoot de politie naar haar zeggen
met hagel op een groep van onge
veer 50 jonge zwarten die politie
auto's met stenen bekogelden. Er
werd geen melding gemaakt van ge
wonden.
Amnesty International heeft ln Lon
den bekend gemaakt dat <ir. Hoosen
Haffejee, die volgens de Zuidafri
kaanse politie in zijn cel zelfmoord
heeft gepleegd, voor zijn dood Is
mishandeld. Amnesty beschikt over
foto's waaruit dit blijkt.
)p tien december gaan de Australiërs voor de vierde keer binnen vijf jaar
Tiaar de stembus. Deze (vervroegde) verkiezingen komen niet onverwachts.
Premier Malcolm Fraser, die aan het hoofd staat van een coalitie van zijn
afgen Liberale en de Nationale Plattelandspartij, had er de afgelopen
taanden meermalen op gezinspeeld. Volgens hem moet bij deze verkiezin-
>pJen maar eens uitgemaakt worden „wie er nu eigenlijk regeert in Australië,
tole vakbonden of de door het volk aangestelde regering". Hoewel gokken
ïien nationale sport is in Australië valt niet te verwachten dat een zittende
sn£gering vervroegde verkiezingen uitschrijft als ze niet vrijwel zeker is van
n tri overwinning.
fet tijdstip is door Fraser en zijn kabinet
het zorg gekozen. Dat gebeurde eind vorig
naand op Frasers riante boerderij in West-
toe toria, waar de premier de belangrijkste
'en van zijn kabinet en een aantal voor-
istaande partijbonzen op een barbecue-
tstje had uitgenodigd. Binnen twee da
rt werd daar een plan uitgedokterd dat
xd voorglegd aan de Australische onder
ling Sir John Kerr, die nog steeds de
itse kroon in Australië vertegenwoor-
Sir John ging akkoord, ontbond het
lement en liet de verkiezingen uit-
ijven.
'aarom houdt een premier die in het
tralische Huis van Afgevaardigden een
lierige tweederde meerderheid achter
:h heeft en ook in het Hogerhuis niets te
agen heeft verkiezingen voordat zijn ter-
üjn om is? Fraser zit nu twee jaar en heeft
g een jaar te gaan. Maar Fraser heeft
t genoeg aan een jaar. Hij wil zijn
n~,fcgering voor op zijn minst nog eens drie
lar veilig stellen. Momenteel is hij vrijwel
es van een pverwinning. Die zekerheid
in *ft hij over een jaar niet meer. Zijn
,ej^nhang bij het Australische volk is in
toenemende mate aan het tanen. De belof
te bij zijn ambtsaanvaarding twee jaar
geleden dat hij de Inflatie en de werkloos
heid terug zou dringen, heeft hij maar zeer
ten dele weten in te lossen. De inflatie
daalde weliswaar van ongeveer 16 procent
tijdens het bewind van Labour-premier
Cough Whitlam tot nu ongeveer 9 procent,
maar het aantal werklozen is ln Australië
het afgelopen jaar met ruim 100.000 geste
gen naar een triest na-oorlogs record van
ruim 370.000. (zes procent van de Australi
sche beroepsbevolking). En het einde Is
nog lang niet ln zicht. Vorige week moest
de Australische minister van werkgelegen
heid, Tony Street, toegeven dat er begin
volgend jaar rekening gehouden diende te
worden met meer dan een half miljoen
werklozen. Dat hangt dan samen met de
rond 250.000 jonge mensen die na de kerst
in Australië de school verlaten en op zoek
zullen gaan naar een baan. Zeer velen van
hen zullen daar niet ln slagen.
Dat Is ook de reden waarom er voor de
kerst verkiezingen moeten worden gehou
den. Verkiezingen vallen voor een zittende
regering zeer waarschijnlijk gunstiger uit
als er ln duizenden Australische gezinnen
scholieren rondlopen in plaats van werklo
zen. Al zal de Australische Labour-partij
natuurlijk niet nalaten te vertellen dat dat
de duizenden scholieren, dank zij het be
leid van de regering Fraser wel zeer spoe-
dig zullen toetreden tot het leger der werk- PuinhOpGn
lozen.
Het huidige kabinet heeft alle redenen
bang te zijn dat bij een verlies van de
meerderheid in de Senaat de Labour-partij
haar gram haalt en net als Fraser twee jaar
geleden deed, de begrotingen tegenhoudt.
Senaat
Een andere reden voor Fraser om ver
vroegde algemene verkiezingen uit te
schrijven Is dat er ieder geval verkiezingen
voor de helft van de Senaat gehouden
moesten worden. En in de Senaat bezet de-
regerende coalitie van Fraser maar 35 van
de 64 zetels. Fraser is bang dat hij als hij
alleen maar verkiezingen voor de Senaat
laat houden hier zijn meerderheid verliest
aan de Labour-oppositie. En Ln deze partij
is men de gebeurtenissen van twee jaar
geleden nog lang niet vergeten. Twee Jaar
geleden maakte Fraser, met zijn meerder
heid in de Senaat, het de toenmalige pre
mier Cough Whitlam onmogelijk te rege
ren door in de Senaat alle begrotingen
tegen te houden die al door het Huis van
Afgevaardigden, waar Whitlam een meer
derheid had, waren goedgekeurd. Sir John
maakte toen met een zeer omstreden be
slissing een einde aan de patstelling. Hij
ontbond het parlement stelde Fraser aan
tot Interim-premier en liet nieuwe verkie
zingen uitschrijven. Fraser behaalde toen
ook een stevige meerderheid ln het Huis.
Labour heeft nooit vergeten dat Sir John
„een door het volk aan de macht geholpen
regering" naar huls stuurde. De partij ging
toen de verkiezingen in met een variant op
de leuze waarmee Fraser nu zijn campag
nes siert. „Wie regeert er in Australië, de
door het volk aangestelde regering of een
conservatief stel samenzweerders als Sir
John en Fraser".
Inzet van de komende verkiezingen is
vooral de werkloosheid. Labour heeft al
aangekondigd dat zij bij een overwinning
het aantal werklozen in Australië binnen
een jaar met ruim 61.000 zal terugdringen.
Hoe dat precies moet gebeuren ls echter
nog een raadsel. Fraser verdedigt zijn twee
Jaar beleid met te zeggen dat hij de puin
hopen, nagelaten door de regering Whit
lam moest opruimen en dat hij er toch
maar mooi ln geslaagd is de Inflatie terug
te dringen. Waarvan Labour weer zegt dat
dat vooral ten koste ls gegaan van allerlei
sociale voorzieningen, zodat de zwaksten
ln de samenleving er de dupe van zijn
geworden. Strijdlustig als altijd heeft
Whitlam de uitdaging van de verkiezingen
aangenomen. „Iedereen weet dat Fraser er
een puinhoop van heeft gemaakt, nu moe
ten wij de kiezers duidelijk maken dat wij
het beter kunnen." Dat zal niet meevallen.
Vier maal naar de stembus ln vijf Jaar
draagt nu niet bepaald bij tot het vertrou
wen ln het functioneren van het Australi
sche politieke systeem. Opniepeilingen,
die Weer veelvuldig gehouden worden, to
nen aan dat maar liefst 46 procent van het
Australische volk weinig of geen Interesse
meer kan opbrengen voor de politiek.
Een grote rol bij de komende campagnes
speelt het omstreden besluit van de
Australische regering opnieuw de enorme
uraniumvoorraden ln het land aan te bo
ren en te exporteren. Het heeft al tot harde
confrontaties geleid tussen de politie en
demonstranten die fel tegen de uranium-
Oppositieleider Gough Whitlam
winning zijn. Ook de Labour-partij is offi
cieel tegen, begrijpelijk, zij ls vrijwel over
al tegen waar Fraser en zijn bondgenoten
voor zijn. Maar Labour zit wat de uranium-
winning betreft in een moeilijk parket en
heeft nogal wat boter op het hoofd. De
vroegere Labour-minister Rex Conner was
tijdens het vorige bewind bezig met ambi
tieuze plannen om de exploitatie van olie,
gas en uranium grootscheeps aan te van
gen. Verschil met de plannen van de huidi
ge regering is wel dat Labour toen de zaak
in eigen Australische handen wilde hou
den, terwijl Fraser buitenlandse maat
schappijen wil aantrekken. Maar de win
ning op zich stond buiten kijf. Nu Is La
bour tegen, maar ook zij kan niet heen om
de gigantische aantallen harde dollars die
er aan uranium te verdienen zijn en, voor
Labour zeer belangrijk, de grote aantallen
arbeidsplaatsen die hiermee direct en indi
rect te winnen zijn
Formeel zijn ook de Australische vakbon-
Premier Malcolm Fraser
den, die zeer nauw verbonden zijn aan de
Labour-partij, tegen de uraniumwlnnlng.
De overkoepelende raad van vakbonden,
de Actu, onder leiding van Labour-voorzit-
ter Bob Hawke, heeft geëist dat de rege
ring haar plannen een jaar ln de ijskast zet
en een referendum houdt om de Australi
sche bevolking te laten beslissen over de
uraniumwlnnlng. De regering kreeg twee
maanden de tijd om hierover na te denken.
Fraser had nog geen dag nodig en wees het
ultaimatum van de hand met de woorden
dat in Australië de regering de dienst uit-
maakt en niet de vakbonden. De Actu
dreigt met grootscheepse stakingen als
Fraser ln die twee maanden niet van ge
dachten verandert. Het ultimatum loopt af
op 15 november, als de campagnes voor de
verkiezingen ln volle gang zijn. Het kan
nog gezellig worden ln Australië waar het
politieke spel toch al bijzonder hard ge
speeld wordt.
