Nel Oosthout: een
halve eeuw actrice
Grote bezwaren tegen
onderdeel van de WIR
Hoe u f 1.000,- koopt
voor maar f624,45?
ABN Bank
Wij helpen
met een Kasbiljet.
'Aantal verpleegkundigen
moet uitgebreid worden'
'Een profeet is in zijn vaderland niet geëerd'
Wet op de Investeringsrekening
Deel buit gevonden
- ONDERDAG 10 NOVEMBER 1977
Ts
BINNENLAND
Trouw/Kwartel
door Fred Lammers
)EN HAAG De boom in de achtertuin maakt dat het in het
mis van Nel Oosthout in de Staatsliedenbuurt vroeg schemerig
s op de kille novemberdag dat ik bij haar op bezoek ben. De
loutblokken in de open haard branden. De katers Yoma en
Jornelis zitten vlak vobr het vuur te genieten van het vlammen-
pel en de warmte. Nel Oosthout kijkt van haar bankje terzijde
fan de haard met genoegen naar het vredige tafereel. Alles om
laar heen getuigt ervan dat zij van gezelligheid houdt. En dat
indanks. misschien wel juist door, het feit dat zij dat eigen
>lekje vaak voor lange tijd vaarwel heeft moeten zeggen als zij
yer over de grenzen werkte.
Deze maand is Nel Oosthout een
lalve eeuw actrice. Op de beginjaren
ka. toen zij deel uitmaakte van „Het
herenigd Toneel", waar Eduard Ver
lade de grote man was. is zij haar
jigen eenzame, weg gegaan als solo-
ictrice. Talrijk zijn de voorstellingen
Jie zij heeft gegeven. Velen hebben
jaar gezien in De Krijtkring van
(Clabund; St. Joan van Shaw; Het
ïrote gebeuren van Belcampo; De
ferdwenen horlogemaker van Vest-
jlijk of De onsterfelijke dwazen van
paul Gallicoo.
koewei zij de laatste tijd weer regel
matig in Nederland optreedt, heeft
flel Oosthout toch vooral in het bui-
lenland. met name in Engeland,
baar grote successen geboekt. Niet
illeen met stukken van Britse schrij
vers maar ook met De stille kracht
jan Couperus in een Engelse bewer
king.
.Zij hebben in Engeland vaak tegen
nij gezegd dat voor mij het gezegde
ipgaat dat een profeet in zijn vader-
and niet geëerd is. Nu wil ik mezelf
liet met een profeet vergelijken,
naar het klopt wel. Ze hebben me in
Jederland altijd een beetje opzij ge-
__jchoven. genegeerd kan ik wel zeg
gen Het was hiet altijd Lotje Kohier
ie de aandacht kreeg. Als zij in New
rork winkelde, kwam er een grote
p i Dto van in de krant. Toen Henk van
iK Jlsen in Trinidad een programma in
cruet Engels bracht, werd daar in de
^•Nederlandse pers uitgebreid over ge-
j chreven alsof het iets heel bijzon-
3 Iers was. Maar als ik in Engeland,
b. kmerika en India echt grote succes-
>p en boekte, werd dat doodgezwegen.
dt' Jaar heb ik veel verdriet over gehad.
k zag dat als een stukje onrecht-
sp aardigheid".
'jOiekgeest
Ln,.Je krijgt in dit vak te maken met
iiveel jaloezie. Daaraan ontkom je
niet. Maar je moet wel eerlijk blij-
jren. Wat goed is moet je goed noe-
len. Helaas ontbreekt het daar door
kliekgeest in Nederland volko-
nen aan."
tijd dat Nel Oosthout zich over
gang van zaken qpwond, be
koort al lang tot het verleden. „In de
loop der jaren ben ik de betrekkelijk-
leid van alles in het leven gaan zien.
c heb aanvaard dat dit mijn levens
weg is geweest, dat het voor mij zo
•est zijn."
arom was Nel Oosthout er eerst
•k niet zo voor te vinden ter gele-
ïid van haar gouden jubileum
'adlan de weg te gaan timmeren. „Ik
leb nooit jubilea willen vieren, ook
iet omdat zoiets gepaard gaat met
m ensen geld uit de zak kloppen, en
tb$at vind ik uiterst pijnlijk. Dat was
reden dat ik de boot eerst een
etje heb afgehouden toen vrien-
len over dat jubileum begonnen
,ar uiteindelijk heb ik gedacht
el. waarom ook niet? Na vijftig jaar
■mjnag het toch wel eens!"
"Speciaal voor haar jubileum, dat 16
november in de Koninklijke
vvfichouwburg te Den Haag wordt ge
meierd. komt Nel Oosthout met een
'uriiieuw programma; „Rasputin" van
l9{£labund. Zij heeft het zelf uit het
suJJuits vertaald en bewerkt. „Ik vind
iet verrukkelijk om dit stuk te doen.
Het ls een onderwerp waar je veel
^an kunt maken. Ik speel niet alleen
de man die aan het Russische hof
to'n grote invloed had. ik speel ook
iituaties. ik speel een sfeer: het tot in
het extatische toe religieuze van de
c ftussische ziel. De figuur van Rapu-
3 tin is buitengewoon interessant. Hij
boeit mij al jaren. Rasputin is naar
pijn gevoel in de historie wel erg
Hecht beoordeeld. Behalve het ver
derfelijke, het duivelse, had Raspu
tin ook goed kanten en ook die haal
ik in het stuk naar voren. Zo heeft hij
het altijd opgenomen voor de arme
—poeren, bij de tsaar zijn best voor de
Pensen gedaan."
Actueel
fel Oosthout kijkt naar haar katten,
e statig weglopen van het haard-
'uur dat hun een beetje te warm is
:worden, en zegt dan: „Rasputin
iad zoals ieder mens het goede en
iet slechte in zich. Het zijn vaak de
jmstandigheden in een mensenle-
ren waardoor óf het zwarte óf het
"Tfitte naar voren komt. Dat maakt
/het stuk ook zo actueel, niet alleen
Omdat het zestig jaar geleden is dat
Be Russische revolutie plaatsvond.
De meeste mensen denken alleen
-"rr.aar zwart/wit. Neem nu die Rote
Armee Fraktion en iemand als Ulri-
ke Meinhof. Daar ben ik de laatste
pjd vaak mee bezig geweest. Maar
s je probeert ook een beetje begrip
tonen voor de omstandigheden
Waardoor die Jonge mensen tot zul-
e daden komen, ben je ineens in de
Jgen van velen zelf een terrorist,
der mens heeft die strijd tussen
iet goede en het kwade in zich.
putin was niet alleen de man
het door-en-door slechte. Hij
was ook de man die tegen de tsaar
zei; „Bewaar de vrede. Oorlog richt
Rusland te gronde, oorlog is een
belediging van God".
Nel Oosthout gaat recht zitten op
haar bankje om met krachtige stem
uit het hoofd (in de halve eeuw dat
zij nu op het toneel staat heeft zij
nog nooit een souffleur nodig gehad)
het slotgedeelte uit „haar" Rasputin
voor te dragen. De katers weten
even niet hoe zij het hebben en
springen haastig opzij. „Het is een
barre, barre winter. De wolven ko
men tot in de steden. Overal zijn
straatgevechten. Soldaten gooien
hun geweren weg. Rasputins lijk is
opgedregd uit de Newa". Nel Oost
hout is er meteen helemaal in. Zij
weet de spanning op te voeren als zij*
vertelt hoe Rasputin wordt opgegra
ven, nadat de tsarenfamilie is dood
geschoten en hoe later de as van
Rasputin wordt verstrooid vanuit
een van de torens van het Kremlin,
heenwaaiend naar alle richtingen,
terwijl elders op het plein Lenin het
volk toespreekt. De voorspelling
van Rasputin aan de tsaar gedaan:
„als ik er niet meer zal zijn zal dat
ook jouw einde betekenen" ls uitge
komen.
Geen baard
Het is een thema dat wel moet boei
en, al blijft het een opgave Rasputin
gestalte te geven. Nel Oosthout is
daarvan doordrongen: „Ik ben geen
man, ik heb geen baard, ik moet het
met mijn ogen doen. ogen die voor
Rasputin ook zo belangrijk waren,
en met denken."
Het belooft opnieuw een solistische
glansrol te worden, de toneelvorm
waarin Nel Oosthout door de om
standigheden terecht is gekomen.
„Ik ben noodgedwongen soliste ge
worden, omdat ik bij gezelschappen
niet aan bod kwam. Enige malen
heb ik bij de Haagse Comedie aan
geklopt. maar de deuren gingen
nooit voor mij open. Vrouwenrollen
die de moeite waard zijn. zijn
schaars. Als een toneelgezelschap
eenmaal een actrice van kaliber
heeft, kom je daar en dat is begrij
pelijk niet meer tussen." Bij het
gezelschap van Eduard Verkade
kreeg de jonge Nel Oosthout dan
ook onbeduidende rolletjes. Jaren
later zou Eduard Verkade daarover
tegen Nel Oosthout zeggen; „Ik vind
het heel erg dat ik u nooit de kansen
heb gegeven waar u recht op had".
Ze kan daar nu om glimlachen. Zij
liet zich niet ontmoedigen, omdat zij
al heel jong vastbesloten was dat ze
bij het toneel wilde. Dat was een
bekende wereld voor haar.
In Apeldoorn, waar Nellie met haar
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Voor CDA en D'66 kleven er grote bezwaren aan het streven van de regering om een
investerend bedrijf een hogere premie te geven naarmate er meer nieuwe arbeidsplaatsen
geschapen worden. Dit onderdeel van de Wet Investerings Rekening (WIR), één van de zogeheten
hervormingsvoorstellen in het kabinet Den Uyl, wordt door de CDA-fractie van de Tweede Kamer
„met grote terughoudendheid" bezien. Het CDA denkt er over om dit onderdeel voorlopig buiten
de parlementaire discussie over de WIR te laten. De PvdA wil er nog steeds vanuit gaan. dat ook
dit deel van de investeringsrekening per 1 januari 1978 z'n beslag krijgt.
Het streven van de regering is er
sinds de indiening van het wetsont
werp. op gericht geweest de WIR
gedeeltelijk op die datum in te voe
ren. Volgens de afspraken van PvdA.
CDA en D'66, gemaakt tijdens de
kabinetsformatie, moet al in dat eer
ste deel geregeld worden, op welke
wijze extra arbeidsplaatsen een in
vesterend bedrijf hogere premies
kunnen opleveren. Over deze tech
nisch zeer Ingewikkelde regeling
heeft de regering advies gevraagd
aan de Sociaal Economische Raad
De PvdA vraagt in de gisteren uitge
brachte reactie op het wetsplan on
geduldig waar dit advies blijft. Voor
het CDA staat het al vast, dat dit
advies een diepgaande discussie en
daarmee nog wat tijd in het parle
ment vergt.
Bij het CDA leeft de vrees, dat er
grote, zelfs overspannen verwachtin
gen zijn gewekt over het effect van
de WIR op de werkgelegenheid. De
angst spitst zich erop toe. dat teveel
nadruk wordt gelegd op nieuwe ar
beidsplaatsen in de industrie. „Moet
immers niet erkend worden, dat de
industriële sector een steeds geringe
re bijdrage zal leveren aan de werk
gelegenheid in ons land?", zo vraag
men zich af in CDA-kring. Het schep
pen van arbeidsplaatsen kan op ge
spannen voet staan met het streven
naar een moderne industrie, die niet
sneuvelt in de internaUonale concur
rentiestrijd.
Zowel CDA als D'66 wijzen hierbij
op het onlangs verschenen rapport
'Maken wij er werk van' van de
ADVERTENTIE
Nel Oosthout: thuis achter de piano en als Rasputin op het toneel.
twee oudere broers opgroeide in
Park Tivoli, het grote huis in de
Nieuwstraat. temidden van honden,
katten, konijnen, marmotten en
eenden, stond in de tuin een koepel
waarin haar vader regelmatig be
kende toneelspelers liet optreden.
„Vader kwam uit een oud officiers-
geslacht. Ik ben nooit aan de weet
gekomen of hij zelf ook militair iS
geweest, maar ik heb me altijd afge
vraagd of zijn elegante sikje diende
ter camouflage van een sabelhouw,
opgelopen bij een duel. Daar was hij
romantisch genoeg voor. Waar va
der het geld vandaan haalde om ai
die beroemdheden naar zijn culture
le centrum te laten komen weet ik
ook niet. Ik lag in bed als 's avonds
het feest beneden begon, maar ik
had mijn geheime gangen. Ik sloop
dan naar de grote voorkamer, waar
mijn ouders sliepen, van waaruit ik
de straat kon overzien. In mijn
nachtjaponnetje keek ik dan naar
het aan- en afrijden van de rijtuigen,
de mensen in avondkleding die uit
stapten soms was prins Hendrik
erbij de koetsiers fraai uitgedost,
het betoverde mij. Op een dag had
mevrouw Anna Wensma-Klaassen,
toen een beroemd actrice, een jon
gen en een meisje nodig voor een
sketch. „Uw dochtertje?", opperde
zij bij vader. Zijn antwoord was: „Ja.
als zij het kan". Ik speelde die avond
toneel en wist: eens zal ik er echt bij
horen."
Even beeldend als Nel Oosthout
over haar Jeugd kan vertellen heeft
zij haar leven beschreven. Haar me
moires omvatten bijna 200 getijnte
bladzijden. Zij gaf ze de titel „Wacht
maar" mee. Ze liggen bij haar thuis
te wachten op een uitgever. Beschei
den als Nel Oosthout is komt het er
niet van met deze herinneringen
naar een uitgever te stappen. Wel
leest zij er af en toe een gedeelte uit
voor als zij ergens in het land op
treedt. Vooral ouderen doet zij daar
een plezier mee, heeft zij gemerkt.
En iets voor anderen betekenen is
immers het belangrijkste in het le
ven. Dat zeg ik ook vaak tegen mijn
zoons. Iric, die econoom is, schrijft
.Wereld in kleur
Schitterend geïllustreerde
softcover-serie over tal van
interessante onderwerpen.
Informatief voor jong en oud.
Tot nu verschenen:
Vogels/Katten/Jonge dieren/
Postzegels/Schelpen/
Mythen en mysteries uit de
Bijbel/Wijn/Oceaanleven/
Griekse mythologie/Rem-
brandt Columbus Napoleon/
Rubens
kleur f 9.
teksten en Raymond, die in het soci
ale werk zit, schildert in zijn vrije
tijd net als mijn moeder en mijn
grootvader. Ik zie er wel van komen
dat zij op den duur helemaal zullen
kiezen voor de artistieke kant. Zij
zullen dan minder gaan verdienen,
maar wat geeft dat. Je moet doen
waar je plezier in hebt. Het is niet
belangrijk of Je een beetje meer geld
verdient. Het komt erop aan dat je
gelukkig bent, werk doet waar je
andere mensen een beetje gelukkig
mee maakt."
„Als je bij het toneel bent loop je de
kans verschrikkelijk egocentrisch te
worden Ik heb dat ook gehad. Ik
geloofd dat ik nu niet meer zo bend,
maar als ik men leven overzie vind
ik dat ik veel te weinig voor anderen
heb gedaan. Ik heb te laat gemerkt
hoe fijn het is iets te doen voor
andere mensen en als je bovendien
nog een beetje geld hebt eens een
attentie voor iemand te kopen. Dat
is nog fijner dan dat je zelf iets
krijgt."
Medaille 7";
Over krijgen gesproken, dit jaar Pleidooi in ziekenhuisraad:
heeft Nel Oosthout in Israël, waar zij
regelmatig komt, de Yad Vashem
medaille gekregen van het oorlogs-
cumentatie- en herinneringsinsti
tuut. Op deze hoge onderscheiding
is Nel Oosthout trots. Zij staat open
voor anderen, ook op religieus ter
rein."
Religie is voor Nel Oosthout „erg.
belangrijk", al heeft zij daar zo haar
eigen opvattingen over. „In harmo
nie zijn met de eeuwigheid, daar
komt het op aan. Als je op het toneel
staat moet daar iets van overkomen.
Dan pas kun je mensen ontroeren.
Als ik in 'St. Joan' op een leeg toneel
denkbeeldig in de kathedraal van
Reims sta, zit ik in de middeleeu
wen. Als ik het heb over het verlaten
zijn van God is dat een universele
verlatenheid van heel de mensheid.
Dat is geloof ik waar het om gaat.
waardoor kunst groots wordt."
Geheel in kleur -
onder het tientje
van Amsterdam Boek - nu te koop in uw boekhandel
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De voorzitter van de sectie ziekenhuizen van de
Nationale Ziekenhuisraad (NZR), mr. J. W. Filippo, heeft giste
ren een dringend beroep gedaan op het ministerie van volksge
zondheid en het centraal orgaan ziekenhuistarieven (COZ) om
middelen ter beschiking te stellen om het aantal verpleegkundi
gen te kunnen uitbreiden in verband met de ontwikkelingen
binnen de gezondheidszorg.
Op de ledenvergadering van de sec-
tie in Utrecht herinnerde hli eraan,
dat de gemiddelde verpleegduur de
algelopen vljltien laar met een kwart
ADVERTENTIE
Dat kan met ABN Kasbiljetten.
Dat zijn waardepapieren aan
toonder met een hoge rente.
Ze zijn te koop bij elk ABN-
kantoor, zonder problemen.
Er zijn 5 soorten Kasbiljetten
met een looptijd van ca. 3 jaar,
4 jaar, 5 jaar, 6 jaar en 7 jaar.
Bij aankoop is de rente
afgetrokken. Aan het eind van
de rit wordt f 1.000,- of
f 10.000,- uitbetaald, rente
inbegrepen.
Nevenstaande tabel toont u
wat een Kasbiljet kost.
Datum van
Kasbiljetten
Kasbiljetten
Kasbiljetten
Kasbiljetten
Kasbiljetten
aankoop
einddatum
1-3-80
einddatum
l-3-'81
einddatum
l-3-'82
einddatum
1-3 '83
einddatum
1-3 '84
nov. '77
Rente 7%
Rente 7'/4%
Rente 7'#M>
Rente 7VWf>
Rente 7'/4%
Aankoop
Aankoop
Aankoop
Aankoop
Aankoop-
prijs
prijs
prijs
prijs
pnjs
10
655.41
793.30
732.29
672.85
624.45
II
855.57
793.45
732 44
672.99
624.58
14
856.05
793.91
732.88
673.41
Ö24.97
15
856.21
794.07
733.02
673.55
625.10
16
856.37
794.22
733.17
673.69
625.23
17
8*6.53
794.38
733.32
673.83
625.36
Tussentijdse prijswijzigingen voorbehouden. Vanzelfsprekend
dient u voor de ABN Kasbiljetten van f 10.000,- bovenstaande prijzen te
vermenigvuldigen met 10.
Ls gedaald De nog doorgaande ver
korting van de verpleegduur leidt tot
een toeneming van de taken van de
verpleegkundigen. Bovendien .wor
den aan die taken ten gevolge van
het nog steeds toenemende aantal
diagnostische en therapeutische
handelingen steeds hoger eisen ge
steld. „Indien de overal waarneem
bare spanning niet tijdig wordt weg
genomen, loopt men het ernstige ri
sico dat de winst zal verkeren in
verlies", aldus mr. Filippo.
Tijdens de ledenvergadering demon
streerden leerling-verpleegkundigen
bij het Jaarbeursgebouw. ZIJ riepen
de NZR als werkgeversorganisatie
op haar halsstarrigheid op te geven
en tot serieuze onderhandelingen te
komen met de vakbonden over de
nieuwe CAO, die voor deze leerlin
gen erg belangrijk is. Het gaat om
een verbetering en uitbouw van de
CAO. die tot nu toe door de NZR bij
de eerste onderhandelingen is afge
wezen.
wetenschappelijke raad voor het re
geringsbeleid. Deze raad heeft ge
pleit voor een politiek van werkgele
genheid niet gericht op de industrie,
maar op de dienstensector. Voor de
industrie is het devies: verbetering
van produktie en produktiviteit.
Een winstgevende industrie vormt
het draagvlak, de bron waaruit geld
voor werkgelegenheid in andere sec
toren te putten is. PvdA, CDA en
D'66 zijn zeer benieuwd naar het
standpunt van de regering over de
opvattingen van de wetenschappe
lijke raad. Het CDA stelt al vast dat
de investeringsrekening in de eerste
plaats een nuttig instrument is voor
versterking van het draagvlak.
Daarnaast moet de WIR ertoe lei
den, dat het bedrijfsleven bij het
investeren selectiever te werk gaat.
Welk deel
De CDA vraagt zich af welk deel van
de WIR-gelden (13 miljard gulden
tot 1980) beschikbaar zal zijn voor
gelijke-pre mies-voor-investeerders,
en welk deel voor gerichte toesla
gen. Voor de PvdA is het een uitge
maakte zaak dat het accent moet
liggen op gerichte steun. De PvdA
ziet vooralsnog te weinig mogelijk
heden in de WIR om juist bepaalde
soorten Investeringen met finan
ciële prikkels uit te lokken. Zo zou
de PvdA graag zien. dat toeslagen
voor investeringen met een speciaal
belang voor stadsvernieuwing en
energiebesparing al bij de start van
de WIR hun beslag krijgen. Het
CDA zou graag milieuvriendelijke
investeringen al heel snel extra be
loond willen zien. Het CDA waar
schuwt daarbij dat te veel nadruk
op de werkgelegenheid ten koste
van andere WIR-onderdelen kan
gaan.
Het CDA ziet nog weinig heil in de
door de regering voorgestelde toe
slag voor grote projecten. Het wets
ontwerp spreekt over investeringen
van tenminste 15 miljoen gulden.
Waar het gaat om zulke bedragen
zal een bedrijf met investeringsplan
nen zich, volgens het CDA, niet in de
eerste plaats laten leiden door pre
mies. D'66 wil juist de grens voor
premieverlening optrekken, en wel
tot 50 miljoen. PvdA, CDA en D'66
zijn eensgezind in de opvatting dat
investeringen door kleine en middel
grote bedrijven er ln de regerings
plannen wel zeer karig afkomen.
ADVERTENTIE
Van onze correspondente
OILZE-RIJEN Op een parkeer
terrein in Gilze-Rljen (NB) is de
truck met oplegger teruggevonden
waarmee het afgelopen weekeinde
in Breda voor een waarde van onge
veer driehonderdduizend gulden
aan kleurentelevisies werd gestolen.
In een container die op de truck
stond waren nog zesentwintig van
de hondervijftig toestellen aan
wezig.
ANDRÉ KERSTENS
Simpkins
„DU is de laat
ste aanbetaling
van sijn le
ning
