Oostenrijks geld
uit Holland
Wat is recht? Wat
Kluwer uitgeeft
Overheid lijkt de
persvrijheid te
willen bedreigen
Boek over ervaringen
met een hartinfarct
'Artsen strijken op wat
leerling-verpleegsters
in feite te kort komen'
Bafijnjiafijn
een bom!
vanïloryn.
McaD/wZi
Boekenprijzen soms echt te gek
sportieve
mode
Bestuurder NVV-bond:
Jan de Hartog even in Nederland
Jeugd, moet het ontgelden
Voorzitter N0TU in jaarrede:
Vaste prijzen
moeten blijven
Schiedamse politie
arresteert man
na vijf jaar zoeken
postgiro en
rijkspostspaarbank
vnUDAG 4 NOVEMBER 1977
TROUW/KWARTET
door mr. N. O. Jorg
In het juridisch studentenmaandblad Ars Aequi staat in het
oktobernummer een artikel van H. J. de Ru over de vaste
boekenprijzen. Hierover spanden de afgelopen zomer boekhan
delaren en uitgevers een kort geding aan tegen Maxis. dat
beneden de vastgestelde prijs boeken te koop aanbood. Op
Europees niveau is echter, behoudens ontheffing, vertikale prijs
binding verboden als hierdoor de mededinging (concurrentie)
wordt beperkt, verhinderd of vervalst. Door het kort geding werd
Maxis verboden met boekprijzen te stunten, maar de Europese
commissie of onze regering kan hier verandering in brengen.
Tegen de vertikale prijsbinding pleit
In het algemeen, dat de prijzen voor
de consument te hoog zijn. Vooral de
tussenhandel profiteert van de vaste
prijzen: de concurrentie van de uit
gevers bevoordeelt hen. maar dit
wordt niet doorgegeven aan de con
sument. Aanvankelijk waren er uit
gevers die vóór opheffing van de
vertikale prijsbinding waren, omdat
zij kansen zagen vta hun eigen boek
handels hun marktaandeel te ver
groten.
Vóór de vaste boekenprijzen pleit
dat bij prijsconcurrentie de winst
marges van de boekhandel kleiner
worden, dat slecht lopende titels niet
worden uitgegeven, ingekocht of in
voorraad gehouden, samengevat:
verschraling van het aanbod aan
nieuwe boektitels, immers minder
ruimte voor zelf subsidie (bestsellers
compenseren zware kost).
Tevens betekent het het einde van
de kleine boekhandel en uitgever (te
weinig winst». Zweden. Australië en
Frankrijk zijn de voorbeeldlanden
waar na het opheffen van de prijs
binding een enorme verschraling
van het cultuurgoed „boek" optrad:
vertrossing doet ook hier zijn
intrede.
Inmiddels hebben de grote uitgevers
cdat zijn er in Nederland slechts vier)
geen belangstelling meer voor de af
schaffing van de vaste prijzen. Want
er is een ontwikkeling gaande en
gedeeltelijk reeds gerealiseerd,
waarin de uitgever het gehele kanaal
van schrijver naar lezer beheerst
(uitgeven, drukken, verzenden, ver
kopen). gekoppeld aan een bijna mo
nopolistische positie.
Je kunt bijvoorbeeld op de vraag:
wat is recht? antwoorden: wat Klu
wer uitgeeft. De grote uitgevers heb
ben geen belang meer bij opheffing
van de vaste prijzen, want omdat er
nauwelijks meer concurrentie be
staat, kan hij ongehinderd zelf zijn
prijs vaststellen, die zijn eigen boek
handel moet berekenen.
Kleine uitgeverijen (o.a. Ars Aequi
zelf) blijven ook belang hebben bij
vaste prijzen: zij kunnen de boek
handelaren nooit de voordelen van
de grote concerns bieden. Anderzijds
is er wel alle reden om de prijzen van
boeken, die soms echt te gek zijn. in
de gaten te houden. H. J. de Ru stelt
voor: 1» onderzoek naar de mogelijk
heid van maximumprijzen; 2) uit
breiding van de commerciële aktivi-
teiten van de staatsuitgeverij; 3) kri
tische opstelling van de schrijvers,
zonder wie uitgevers niet kunnen
bestaan.
Ars Aequi. Bloemstede 69. Maarssen.
Een sportieve man
die goed gekleed
wil gaan let op het
Sturka-etiket Hij
vindt het in blazers,
kolberts en vlotte
kostuums. Inder-
daaaVsportieve
mannenmode met
allure.
Informeer tel. 02017654Ck
Van onze soc.-economische redactie
UTRECHT In de gezondheidszorg verdienen 5000 vrije onder
nemers artsen en specialisten per maand minstens datgene
te veel wat aan 18.000 leerling-verpleegsters wordt onthouden.
Bestuurder J. van Oeffen van de
ABVA, de NW-bond voor personeel
bij de overheid en in de welzijnssec
tor. zei dit gisteren in Utrecht op een
bijeenkomst van jonge leden die in
de gezondheidssector werken.
Hij uitte daar kritiek op de weigering
van de Nationale Ziekenhuisraad om
gedurende de drie maanden durende
pre klinische periode in de opleiding
van verpleegkundigen salaris te
betalen.
Vorig jaar zijn de bonden van over-
heidsperonseel. óók de ABVA. bij de
afsluiting van de eerste CAO voor de
ziekenhuizen akkoord gegaan met
het laten vallen van de salariëring in
de eerste dne maanden van de oplei
ding Na protesten en demonstraties
van leerling-verpleegsters hebben de
bonden toegezegd zich in het komen
de CAO-overieg sterk te maken voor
het weer uivoeren van een volledig
betaalde opleiding Zij willen dat de
betaling in de pre klinische periode
per 1 januari 1978 in de ziekenhuis-
CAO wordt opgenomen.
Geen werknemers
rw NZR stelt zich op het standpunt
dat de leerlingverpleegsters een leer-
Ungenstatus hebben en dat het in de
zin van de wet geen werknemers zijn.
De NZR ziet de niet-betaalde pre
klinische periode bovendien als een
eerste opstapje naar een volledige
dagopleiding voor leerling-verpleeg
«ter*. Volgens Van Oeffen wordt aan
de leerlingen aan het begin van hun
opleiding 3000 gulden onthouden,
terwijl ze juist dan vaak schulden
moeten maken, omdat ze het ouder
Ujk huis verlaten Sinds vong jaar
kooden gehuwden en leerlingen van
Tijdens een rondvaart door de Rotterdamse haven kon de verzamelde Nederlandse pers
gisteren kennismaken met een aantal afleveringen van de AVRO-tv-serie Hollands Glorie, Deze
serie zal wekelijks vanaf 26 november op het scherm komen. Bij de vertoning was ook de auteur
van de roman Jan den Hartog aanwezig. Hij woont momenteel in de Verenigde Staten.
ADVERTENTIE
door C. G. van Zweden
Louis Arp, die van origine Fransman is, maar later naar Neder
land kwam en hier werkte als leraar en vertaler, heeft, nadat hij
door een zwaar hartinfarct was getroffen, zijn ervaringen te boek
gesteld.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De overheid laadt de verdenking op zich
de vrijheid van meningsuiting onmogelijk te willen maken,
meent mr. L. van Vollenhoven, de scheidende voorzitter van
de Nederlandse Organisatie van Tijdschrift-Uitgevers in
zijn jaarrede.
De heer Van Vollenhoven baseer
de zijn beschuldiging op de voort
durende lastenverzwaring, die de
overheid de tijdschriftuitgevers
en in zekere mate ook de dagblad
uitgevers oplegt. Hij noemde de
PTT posttarieven, die in vijf jaar
300 procent stegen, en de invoe
ring van een nieuwe postcode, die
de NOTU-uitgevers „naar bereke
ning zeker 25 miljoen gulden zal
kosten."
Deze lastenverzwaringen zullen
uiteindelijk moeten worden ge
dragen dcor de lezer, aldus de
heer Van Vollenhoven, die zich
afvroeg hoe dit te rijmen valt
„met het veel gepredikte beginsel
van verspreiding van kennis" als
die kennis niet meer te verkrijgen
is tegen betaalbare prijzen. Hij
vreest, dat de mensen zullen kie
zen voor een goedkoper medium,
de televisie.
Ernstige kritiek heeft de NOTU-
voorzitter op het wetsontwerp om
de handelsreclame uit te sluiten
van de vrijheid van meningsui
ting (in de Eerste Kamer zijn ern
stige bezwaren gerezen) „De over
heid dreigt -op deze manier nog
een andere bron van inkomsten
(advertenties) te willen aan
tasten."
Mr. L. van Vollenhoven ging ver
der in op nieuwe vormen van in
formatie-overdracht via de ether,
waarbij het televisiescherm een
geheel nieuwe functie krijgt, n.l.
een reproduktiemlddel voor infor
matie, waarom de abonnee zelf
heeft gevraagd en waarvoor hij
apart betaalt. De heer Van Vol-
lenhove had sterk de indruk, dat
de overheid aanstuurt op verzor
ging van deze wijze van informa
tie door de omroep.
Hij zei: „Ik geloof, dat niet alleen
uitgevers van tijdschriften, dag
bladen, boeken en nieuwsbladen
op hun hoede moeten zijn. maar
ook de omroepen. Want. als men
alle gebeurtenissen en richtlijnen
vanaf de openbaarmaking van de
Nota voor het Massamediabeleid
op een rij zet. begrijpt men pas
waar het naar toe dreigt te gaan.
Invloed van de overheid op datge
ne wat de lezer leest, de kijker
bekijkt en de luisteraar beluis
tert. En dat is een beeld dat ons
schrik aanjaagt."
Op de pagina economie staat het
verslag van een andere spreker in
de NOTU-jaarvergadering. prof.
Van den Beid, directeur van het
Centraal Plan Bureau.
ADVERTENTIE
23 Jaar en ouder van hun werkgever
een renteloze lening krijgen van 2000
gulden (voor drie maanden) die in
anderhalf jaar moet worden afgelost.
Volgens Van Geffen wil de NZR nu
bij de CAO-onderhandelingen niet
verder gaan dan het uitbreiden van
de mogelijkheid om een renteloze
lening te vragen voor alle leerlingen
in de pre-klinische periode.
Ook voor anderen
Hij zei ook dat de NZR er naar
streeft om behalve voor de leerling-
verplegenden en ziekenveizorgen-
den ook een niet betaalde periode te
scheppen voor beroepsgroepen,
waarvoor die tot nu toe bestond,
zoals voor leerling-radiologische la
boranten. De ABVA vindt dat on
aanvaardbaar.
Bij de CAO-onderhandeling ijvert de
ABVA ook voor de afschaffing van
de verplichting waar die nog be
staat van intern wonen met ver
plicht maaltijdgebruik. Dergelijke
regels doen volgens de bond denken
aan het oude dienstbode-tijdperk:
..Geen loon. alleen eten en Inwoning
en je kunt alles met ze doen als
werknemers." Ook huisregels voor
intern wonenden tasten soms de vrij
heid van de leerlingen aan. De bond
vindt dat er moet worden gezorgd
voor een zo groot mogelijke Individu
ele vrijheid via huisregels, die demo
cratisch en in overleg met de onder
nemingsraad worden opgesteld. Ten
slotte wil de bond dat er een vorm
van huurbescherming komt voor
„internen" onder meer om te voorko
men dat ze bij ontslag ook geen dak
meer boven hun hoofd hebben.
Uitgevers en boekverkopers
AMSTERDAM (ANP) De Euro
pese uitgevers- en boekverkopersor
ganisaties willen In staat blijven de
vaste prijs van het boek te handha
ven. Zij hebben verzocht hen te ont
heffen van artikel 85 van het Ver
drag van Rome. Dit artikel regelt de
concurrentie binnen de EEG en ver
biedt handelsafspraken, die de con
currentie verhinderen, beperken of
vervalsen.
De organisaties zijn ernstig be
zorgd over recente uit de EEG-kar-
telwetgevlng voortvloeiende ont
wikkelingen. die de regelingen rond.
produktie. distributie en prijsstel
lingen van boeken in gevaar
brengen.
„Deze ontwikkelingen kunnen een
ernstige bedreiging vormen voor het
boekenvak en zijn vermogen het al
gemeen belang te dienen. Zij zullen
in het algemeen leiden tot een hoger
prijsniveau en het aanbod van titels
zowel in aantal als verscheidenheid
beperken," aldus de Europese orga
nisaties. Zij zeggen er in het alge
meen belang van overtuigd te zijn,
dat het boekenvak een bijzondere
ontheffing van de kartelwetgeving
zou moeten hebben om „zodoende
de nationale regelingen (met inbe
grip van de verticale prijsbinding,
die de beschikbaarheid van boeken
voor de consument bevordert en in
stand houdt) toe te staan."
Een en ander blijkt uit een motie,
van de organisaties, die is opgeno
men In een brief van de „Vereniging
ter bevordering van de belangen des
boekhandels" aan de minister van
CRM. In deze brief, mede verstuurd
namens de Koninklijke Nederland
se Uitgeversbond en de Nederlandse
Boekverkopersbond, wordt er bij de
minister op aangedrongen aandacht
aan de kwestie van de verticale
prijsbinding te schenken.
Duitse staatsprijs voor
Rutgers van der Loeft
AMSTERDAM An Rutgers van
der Loeff heeft donderdag een oor
konde en 7.500 mark in ontvangst
genomen voor haar boek „Ik ben.
Fedde" dat, Jn een Duitse vertaling,
tot de beste jeugdroman van dit jaar
is uitgeroepen. Het boek dat de kin
derbescherming tot onderwerp
heeft, verscheen in 1972 in Neder
land bij uitgeverij Ploegsma te Am
sterdam. De uitreiking van de on
derscheiding (de Duitse staatsprijs
voor de beste jeugdroman) ge
schiedde in het Westduitse Biele
feld
Arp beschrijft zijn verwarring, zijn
doodsangst, de pijn, de vernedering
en ontluistering, en zijn lange weg
(te beginnen op de afdeling intensive
care) door het ziekenhuis. Zijn boek
is verschenen bij Standaard uitge
verij te Antwerpen en P. N. van
Kampen te Amsterdam. Het werkje
kreeg de titel 'Kruis of Munt' omdat
het met patiënten die aan een hart
infarct lijden een kwestie Is van erop
of eronder.
Arp heeft dat aan den lijve ervaren.
Het is met hem kantje boord ge
weest. Tot tweemaal toe bleef zijn
hart stilstaan, maar dank zij gefor
ceerde massage en nog wat medisch
gooi en smijtwerk, werd hij tot twee
maal toe van de rand van de dood
weggesleurd. Aanvankelijk als een
opgegeven patiënt, die er dwars
tegen de verwachting in toch bo
venop kwam.
Arp beschrijft zijn ervaringen met
artsen, verplegend personeel en me
depatiënten, en doet pogingen de
gehele ziekenhuiswereld te belichten
vanuit de subjectieve positie van de
patiënt.
In de acute, levensgevaarlijke fase
van zijn opname, heeft Louis Arp
ook de onthutsende ervaring gehad
die sommige mensen hebben als ze
door de mentale schok van zware
ziekte of ernstige verwonding, het
gevoel hebben dat hun geest buiten
hun lichaam treedt en zich vrij van
zorgen en pijn, onbelemmerd kan
bewegen. Deze patiënten lijken dan
'van buiten' naar hun eigen gefolter
de lichaam te kijken, en getuigen
dikwijls dat zij in het hiernamaals
zijn geweest. Ook Arp geeft die inter
pretatie, als hij de opmerking maakt
dat hij 'de andere kant' heeft gezien.
De beschreven toestand is overigens
bekend. Een soortgelijk fenomeen
schijnt voor te komen bij de z.g.
'lucide dromen'. Vakmensen kennen
het verschijnsel en hebben niet de
neiging het te beschrijven als erva
ringen uit het hiernamaals.
een beroepsglimlach, te veel dons op
hun bovenlip, te kromme benen, te
weinig boezem, en ga zo maar door.
De schrijver wekt de indruk dat hij
speciaal een appeltje met de jeugd
heeft te schillen. Heeft hij slechte
ervaringen opgedaan met de jeugdi
ge generatie? Als hij de verplegers en
verpleegsters van het ziekenhuis in
de sfeer van hun vrije tijd tekent,
maakt hij er een karikatuur van.
Deze scène is zo smakeloos, dat de
lezer aan een bordeel denkt, in
plaats van aan hooggespecialiseerd
personeel van een ziekenhuis. Een
beetje lachwekkend is dat rancuneu
ze- gehak op de jongere generatie
natuurlijk ook.
Als de heer zijn clichés thuisliet
en een waf intelligenter belangstel
ling aan de dag legde voor de genera
ties die na hem komen (Arp is de 65
gepasseerd), zou hij best een aardig
boek kunnen schrijven.
De directeur van de Nederlandse
Hartstichting, P. J. H. Kierkels
schrijft een beknopt nawoord bij het
boekje.
Louis Arp: Kruis of Munt.
Uitgave Standaard uitgeverij Ant
werpen
P. N. van Kampen, Amsterdam.
Omvang 200 pag. Prijs 14,90.
Knippen en naaien met Burda. Uitg.
Elsevier, Amsterdam. 192 blz -
16,90. Een bruikbaar verlengstuk
van het bekende maandelijkse mo
deblad Burda. met duidelijk geïllu
streerde voorbeelden en wenken
voor het perfect knippen en naaien
van kledingstukken.
AO-boekje nr 1686: Flamenco, door
Shay Oag. Uitg. Stichting IVIO, Le
lystad. 20 blz - 1,75.
Winter in het bloed, roman van J.
Welch, beschrijvend het leven van
een arme Indiaanse veeboer in Mon
tana. Uitg. In de Knipscheer. Haar
lem. 158 blz - 22.—.
De godenjaren, door A. Venema. ge
situeerd in de jaren rond en tijdens
de tweede wereldoorlog. Standaard
uitgeverij, Antwerpen. 294 blz -
26.50.
De glazen koepel, roman van Dolf
Kloek. Uitg. Zomer en Keuning, Wa-
geningen. Het boek is een vervolg op
.iet boek „Dorp in opschudding"
'97 blz 14,90.
ADVERTENTIE
Clichés
Het boekje van de heer Arp is niet
een document dat de aandacht zal
trekken. Daarvoor mist het te veel.
Zijn stijl is af en toe beladen met
clichés. Erger is dat de heer Arp
weinig of geen mededogen kent met
de mensen die hij beschrijft. Daar
door mist dit boek ook humor. Arp
typeert soms smakeloos. Verpleeg
sters hebben maar zo koude ogen en
Van een onzer verslaggevers
SCHIEDAM De Schiedamse re-
cherce heeft gisteren na een anonie
me tip een sinds 1972 gezochte man
aangehouden. De man, de 26-jarige
M. I. S. werd verpleegd In het Notlet-
ziekenhuis in Schiedam, waar hij
met een schotwond in het been was
opgenomen.
S. werd gezocht in verband met een
overval in Groningen in 1972. Sinds
dien heeft de man zich schuldig ge
maakt aan diverse schietpartijen. In
Gouda schoot de man op politiemen
sen. in Schiedam vuurde de verdach
te enkele malen op mensen van de
spoorwegrecherche
Hij is inmiddels overgebracht naar
het penitentiair ziekenhuis in Den
Haag. waar hij zal worden onder
vraagd. Hoe de man aan de schot
wond is gekomen was gisteravond
nog niet bekend.
Gaat u naar de besneeuwde bergen
en dalen van Oostenrijk? Laat uw vakantie
dan niet bederven door te weinig geld
op zak Neem wat betaalkaarten van de
postgiro mee.
Elk Oostenrijks postkantoor geeft u
er 1000 Schilling per kaart voor, op ver
toon van uw giropas. Men kan u
bovendien naar uw
paspoort vragen
Schön' Urlaub! Wk7M
Contant vreemd geld in meei dan 30 landen.
