Energievooruitzichten
Nederland verslechterd
Overheidssteun
voor NOVE
ABN Bank
Geen lichtpunt in duistere economie
Beleidsplan voor wolindustrie
Vraag onze man in Dubai.
Werkgevers scheepsbouw
remmen herstructurering
Grotere afhankelijkheid van olie dramatisch
Overbrugging voor acht maanden
Over de weg naar Afghanistan
Bereidheid bij bonden en Stichting Wolcon
Volvo probeert
bezuinigingen
Veel meer
aardappelen
Industriebond CNV en Unie BLHP:
Directeur Van der Beid van Centraal Planbureau
>0 VRIJDAG 4 NOVEMBER 1977'
FINANCIEN EN ECONOMIE
Trouw/Kwartet P 19 - R 25 - HS 2t
DEN HAAG (ANP) De Nederlandse energievooruitzichten zijn recentelijk eerder verslechterd
dan verbeterd. Dat komt omdat onze afhankelijkheid van olieaanvoer uit het buitenland zowel op
korte als lange termijn steeds groter wordt.
Deze opmerking maakte de direc-
veur-generaal voor de energievoor-
ziening, drs. W. H. J. Tieleman op een
bijeenkomst in Den Haag van de
Vereniging voor strategische be-
leidsvorming over energievraagstuk-
j ken. Volgens de heer Tieleman wordt
onvoldoende beseft dat die steeds
I grotere afhankelijkheid van inge-
j voerde olie dramatisch is. De Neder-
landse energievoorziening ontwik
kelt zich precies in omgekeerder
richting als wat andere landen na
streven. Die proberen juist uit die
olie-afhankelijkheid te vluchten, zei
de directeur-generaal.
Ontoereikend
Zowel in andere landen als in Neder
land wordt ontoereikend gereageerd
op het signaal van de oliecrisis, aldus
drs Tieleman. Kolen en uranium
moeten een gat vullen dat over enige
jaren kan ontstaan als er niet genoeg
olie meer wordt aangeboden om in
de wereldbehoefte te voorzien. Maar
voor Nederland was Tieleman niet
erg optimistisch over de mogelijkhe-
den daarvaan.
Kolen zijn in de eerste plaats van
belang voor de toepassing in elektri
citeitscentrales, zo stelde de top-,
ambtenaar vast. Uitbreiding op be
langrijke schaal wordt echter de eer
ste acht jaar niet verwacht. Kolen-
toepassing in de industrie zal in het
licht van de scherpe milieu-eisen op
korte termijn niet van grote omvang
worden. Voor elke aanwending van
kolen, ook kolenvergassing, blijft
gelden, dat hiermee meer ongerief
(in termen van ruimtebeslag,
luchtverontreiniging enz.) is ge
moeid dan we in ons gasintensieve
land zijn gewend. Hieraan wordt
zwaar getild in ons land.
Wat somber stemt is dat het voor de-
hand liggende alternatief dat deze
bezwaren niet heeft kernenergie
voorlopig evenmin kan worden geac
cepteerd. Dit alles bij elkaar drijft
Nederland in de armen van de oliele
veranciers.
ROTTERDAM De Vereniging van
exploitanten van gasbedrijven in Ne
derland (Vegin) heeft zich donderdag
uitgesproken tegen de verhoging van
het aardgas-btw-tarief op 1 april 1978.
Zij vindt dat het aardgas als een
eerste levensbehoefte tot nu toe te
recht volgens het lage tarief is belast.
De Vegin meent dat de invoeringsda
tum van het hogere btw-tarief strijdig
is met een redelijk gefaseerde prij
saanpassing voor de gebruiker. Zij
dringt er bij de regering op aan de
ingangsdatum te verschuiven naar 1
oktober 1978.
de markt voor energie, maar dbk om
die van met energie gemaakte pro-
dukten. Belangrijk is een gestage
beleidslijn, die bijdraagt aan een
duidelijke prijsverwachting. In kri
tiek op prijsmaatregelen wordt vaak
op gewezen dat een verhoging van de
Prijsverhoging
Drs Tieleman verklaarde, dat verho
ging van de prijs om energiebespa
ring te bereiken wel degelijk zin
heeft. Het gaat hierbij niet alleen om
energieprijs slechts een geringe af
name van de vraag ten gevolge heeft.
Dit geldt zo het al geldt echter
voor de korte termijn, meende drs
Tieleman. Op lange tërmijn is de
invloed op de vraag die van prijsver
hogingen uitgaat, wel degelijk aan
zienlijk. In dat verband dacht Tiele
man bijvoorbeeld aan de invloed die
duurdere energie heeft op investe
ringsbeslissingen. Dan is er verder
nog de samenhang van de prijsont
wikkeling met het uitlokken van
nieuw aanbod (vloeibaar aardgas, in
tensiever zoeken naar en ontginnen
van bronnen enz.).
De Nederlandse industrie heeft een
energieintensieve structuur. Hier
mee dient zoveel mogelijk rekening
te worden gehouden. Men dient te
beseffen, dat afbouw hier in combi
natie met opbouw elders het ener
gievraagstuk niet oplost.
Niet alleen in Nederland is de ener
giesituatie de laatste jaren verslech
terd: dit is in de gehele wereld zo. De
aanbodopties vallen tegen en de
vraagvermindering lukt niet erg. zo
vatte drs. Tieleman zijn visie op de
energiesituatie samen.
Chemie
Op dezelfde bijeenkomst van de
Vereniging voor strategische be
leidsvorming sprak dr. J. A. Wolhoff,
lid van de raad van bestuur van
Akzo over de gevolgen van de dure
energie voor de chemische industrie.
Naar de mening van dr. Wolhoff
worden de problemen van de chemi
sche industrie vergroot door de
energiepolitiek van de Nederlandse
overheid. Die politiek heeft nl. tot
gevolg, dat de prijzen van aardgas
en elektriciteit in ons land relatief
sterker gestegen zijn dan in de lan
den waarnaar wij exporteren.
De regering moet ervoor zorgen, zo
zei de heer Wolhoff dat de energie-
intensieve industrie concurrerend'
blijft. Daarom zouden de voordelen
van het Nederlandse aardgas voor
namelijk in eigen land moeten blij
ven. Verder zou een deel van de
aardgasbaten gebruikt moeten wor
den om investeringen in energiebe
sparende processen te vergemakke
lijken.
Onlangs is de eerste wegvervoerdienst Benelux-Afghanistan operationeel geworden. De dienst vloeit voort uit een
overeenkomst tussen Van Gend Loos en de regering van Afghanistan. Beide partners hebben een maatschappij
opgericht waarin het Aziatische land voor 51 procent deelneemt en Van Gend Loos voor 51 procent. Op (Ie foto de
vier DAF-vrachtwagens die uit Eindhovèn vertrokken naar Kaboel, de hoofdstad van Afghanistan.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De vakbonden en de Stichting Wolcon zijn het er over eens dat er een
beleidsplan moet komen voor de herstructurering van de wolindustrie in ons land. De Nederlandse
wolindustrie, voor een groot deel geconcentreerd in Tilburg, geelt op dit ogenblik nog werk aan
ongeveer 5.500 mensen.
EINDHOVEN Volvo Car met ves
tigingen in Born. Helmond en Eind
hoven is een actie gestart om te
bezuinigen in het produktieproces.
Dat zou volgens de directie mogelijk
zijn zonder afbreuk te doen aan de
kwaliteit. Ook streeft het bedrijf er
naar een aantal auto's dat jaarlijks
moet worden geproduceerd om ren
dabel te kunnen draaien terug te
brengen van 160.000 tot 100.000. Dat
heeft de directie van Volvo Car mee
gedeeld aan vakbondsvertegen
woordigers.
Volgens Oer van Os. districtsbe
stuurder van de Unie BLHP. hebben
de bezuinigingen geen betrekking
op de loonkosten. Door een verho
ging van de efficiency en andere
besnoeiingen hoopt de directie vol
gens hem jaarlijks een kleine tien
miljoen gulden te besparen.
Tijdens het gesprek met de vakbon
den heeft de directie onderstreept
dat er beslist geen liquiditeitsmoei
lijkheden zijn. Ook minister Lub
bers (Economische Zaken) heeft dat.
aldus Van Os. gezegd tijdens een
overleg met de vaste Kamercom
missie voor economische zaken.
Vanuit die commissie heeft het CDA
op verzoek van de Unie BLHP de
kwestie Volvo ter sprake gebracht.
Volgens Unie-bestuurder Van Os
heeft Lubbers bij die gelegenheid
gezegd dat de plannen tot over
heidssteun aan Volvo Car niet alleen
zullen worden besproken met de lei
ding van het Volvo-concern in Zwe
den. maar ook met de Zweedse rege
ring. Dit in verband met de Zweedse
maatregelen die het bedrijf het on
mogelijk maakt in het buitenland te
investeren.
In afwachting van het plan. waaraan
een ondereoek vooraf zal gaan van
een extern organisatiebureau, zullen
de bestaande bedrijven nagenoeg in
hun huidige vorm worden gehand
haafd. Om dat te bereiken zal de
overheid bereid moeten zijn om in
voorkomende gevallen overbrug
gingskredieten te verlenen.
van het nemen van structuurverbe-
terende maatregelen.
Dit resultaat van een gesprek, dat is
gevoerd tussen de vakbonden van de
'Stichting Wolcon in Tilburg. De
stichting Wolcon werd in 1974 met
behulp van overheidsgelden in het Minimum
leven geroepen en heeft ten doel om
de bedrijfstak te redden door middel
het aantal werknemers in de wolin
dustrie al verminderd van 6.700 tot
5.500. Door toedoen van Wolcon is
De vakbonden hebben in\het verle- een aantal bedrijven in Tilburg sa-
den herhaaldelijk kritiek geleverd mengevoegd tot Sigmacon maar ook
op het functioneren van de Wolcon. deze onderneming is niet aan in-
Zij verwijten de stichting dat ze te krimpingen ontkomen. Volgens dis-
veel een korte termijn-beleid voert trictsbestuurder H. de Jong van de
en dat zij niet toekomt aan de totaal- industriebond NVV is inmiddels het
aanpak. Ik dit verband hebben de strategische minimum bereikt. Bij
bonden onlangs laten weten, dat zij
niet langer medewerking zullen ge
ven aan collectieve ontslagen.
verdere inkrimping kan niet meer in
de eigen Nederlandse behoefte wor
den voorzien.
HOOGEZAND De overheid gaat de Noordelijke Industrie
voor Vezelverwerking (NOVE) verdere steun verlenen. De voor
waarden voor de steunverlening zullen in de loop van de volgen
de week worden bekendgemaakt
NOVE wachtte al enige tijd op een
beslissing uit Den Haag. Het bedrijf
werkt met miljoenenverliezen. In
september werd verklaard, dat de
jaarvergadering over het boekjaar
1976 nog in oktober zou plaatsvin-
I den. Sinds september 1976 werd wei
nig van het bedrijf gehoord, afgezien
Ivan inkrimpingen. Bij NOVE werken
ongeveer 250 mensen.
- Volgens districtsbestuurder Noorda
Ivan de Industriebond NW krijgt de
NOVE tussen de twee en drie mil
joen gulden overheidssteun. Het
geld moet volgens Noorda gezien
worden als een overbruggingssteun
voor acht maanden. In die tijd moet
er onderzocht worden wat op langere
termijn de levensvatbaarheid van
het bedrijf is. NOVE is het enige
bedrijf in Nederland, dat hardboard
maakt.
De ABN blijft bij haar eerder uit
gesproken verwachting dat de winst
per aandeeloiiet belangrijk zal afwij
ken van die over 1976, ondanks de
vergroting van het aandelenkapi
taal. De ABN zegt dit naar aanlei
ding van de ontwikkelingen in het
derde kwartaal. De bank zegt een en
ander in het prospectus van de 7,5
procent lening van 150 miljoen.
GRENSWISSELKANTOREN zal
in de komende paar jaar vijf nieuwe
vestigingen openen op spoorwegsta
tions, o m. in Delft en op Schiphol.
Het kantoor op Schiphol zal naar
verwachting in december volgend
jaar worden geopend, maar dit hangt
af van het tijdstip waarop de „Schip-
hol-lijn" van de NS gereed is. Het
aantal kantoren zal dan stijgen tot
"5. Dit zei directeur drs. H. L. F. H.
[Donkers tijdens een bijeenkomst ter
gelegenheid van het 50-jarig bestaan
van de GWK. Volgens de heer Don
kers heeft de achteruitgang in het
aantal overnachtingen van Ameri
kaanse toeristen ln Amsterdam geen
invloed op de zaken van de GWK.
Want, zo zei hij, in deze overnachtin
gen zijn niet begrepen de jongelui
met de rugzak, die veelal een grote
knobbel aan cheques meebrengen."
De balie-omzet van de GWK zal naar
schatting dit jaar 1,3 miljard gaan
bedragen tegen 1,2 miljard in 1976.
MOIRA (Verzekeringsbank) te
Utrecht is definitief in handen geko
men van Exploitatie en Beheermaat
schappij Europlan in Den Haag. De
eigenaresse, Cannon Street Hol
dings, die enkele jaren geleden Moi-
ra overnam heeft hiermee inge
stemd.
DE MAATSCHAPPIJ ZEELAND,
die samen met de Britse Spoorwegen
de Hoek van Holland-Harwichlijn
exploiteert zal een vierde schip op
deze lijn in de vaart brengen. Het
nieuwe schip, de Prinses Beatrix, zal
in de zomer van 1978 in gebruik
gesteld worden. De kroonprinses zal
de boot op 14 januari dopen.
De heerJ.A. Kruisheer.
Direkteur van het ABN kantoor
in Dubai.
Nederlander, zoals de meeste
managers van buitenlandse ABN
vestigingen. In 40 landen.
In ae praktijk betekent 't, dat u
met iemand praat die uw bedrijf
kent. Dezelfde gedegen Nederlandse
zakenmentaliteit heeft.
Komt bij dat de heer Kruisheer uitstekend is ingevoerd in
Dubai. Een kleine, maar wel erg belangrijke staat.
Zo wordt er in dit gebied door Nederlandse bedrijven voor
ettelijke honderden miljoenen aan werken uitgevoerd. Dubai is
van groot belang als handels- en transitohaven. Mocht u uw zaken
rond de Golf willen uitbreiden dan kan de heer Kruisheer u daarbij
adviseren.
Zijn adres is: ABN Bank, Kuwaiti Building, Binyas Street,
P.O. Box 2567, Deira-Dubai. Telex: 5610.
U kunt natuurlijk ook eerst kontakt opnemen met ons
hoofdkantoor, Vijzelstraat 32, Amsterdam, Afd. Centrale
Buitenlandse Kantoren, tel.: 020-293862.
ABN mensen staan op vele plaatsen in de wereld voor u klaar.
Of er hangende het overleg over
een beleidsplan inderdaad geen
Sinds de oprichting van de Wolcon ls reorganisaties zullen worden uitge-
voerd, hangt sterk af van de over-
held. Die zal in nood verkerende be
drijven met overbruggingsgelden
-moeten helpen. De Wolcon gaat
daarom zo snel mogelijk met de re
gering om de tafel zitten om over die
voorwaarden te praten. De resulta
ten van dat gesprek zullen dan aan
de orde komen in een volgende ver
gadering van de betrokken partijen.
Dan pas kan worden gezegd of het
licht op groen staat voor een aanpak
van de herstructurering, in een vorm
waarop de vakbonden steeds hebben
aangedrongen.
DEN HAAG - Het Centraal
Bureau voor de Statistiek
heeft zijn definitieve oogstra-
ming voor verschillende akker
bouwgewassen klaar. Net alS
bij de voorlopige ramingen is
de bevinding, dat er dit jaar
heel wat meer aardappelen ge
oogst zijn dan vorig jaar.
De uitval niet meegerekend,
leverde de kleigrond 2.401 mil
joen kilo consumptieaardap
pelen op. 10 procent meer dan
in 1976; de zand- en veengrond
484.1 miljoen kilo, een toene
ming met 9,4 procent. Op de
klei werd het aardappelareaal
uitgebreid, terwijl de hectare-
opbrengst gelijk bleef; op zand
en veen werd de oppervlakte
vergroot terwijl de hectare-op
brengst met 47 procent om
hoog ging.
De oogst van fabrieksaardap
pelen is met 26 procent toege
nomen tot 2.519 miljoen kilo.
De tarweoogst is met 7 procent
verminderd tot 661.2 miljoen
kilo. Bij wintertarwe ging de
hectare-opbrengst 5 procent
omlaag, bij zomertarwe bleef
die gelijk maar wel werd de
oppervlakte kleiner.
Van een onzer verslaggevers
DRIEBERGEN De Industriebond CNV en de Unie BLHP
hebben de indruk dat een aantal werkgevers in de scheepsbouw
door onderlinge verschillen het werk traineren van de door de
Beleidscommissie scheepsbouw benoemde gespreksleiders.
De leden van de beide bonden die in
de scheepsbouw werken zijn tot deze
conclusie gekomen tijdens een ver
gadering in Driebergen. Secretaris
B. Nieuwland van de Industriebond
CNV zei desgevraagd dat het hier
niet om een paar namen gaat maar
dat de conclusies in het algemeen
bedoeld zijn. Bij de herstructurering
wil nu eenmaal iedere directie zijn
eigen bedrijf zoveel mogelijk hand
haven.
Aan de conclusie hebben de vak
bondsleden de vraag verbonden hoe
lang de vakbondsvertegenwoordi-
DEN HAAG (ANP) - Minister Lub
bers van economische zaken heeft
gisteren ontkend, dat het Tilburgse
textielbedrijf Sigmacon weefgetou
wen heeft verkocht aan Zuid-Afrika.
Verkoop wordt ook niet overwogen.
De ontkenning komt voor in het
antwoord op vragen van de Tweede
Kamerleden Castricum en Hart-
meijer (PvdA), die gevraagd hadden
of het waar was dat Sigmacon weef
getouwen naar Zuid-Afrika ver
kocht.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Het beeld,
dat onze economie laat zien is
in veel opzichten klemmend en
gecompliceerd. Het is dan ook
voorbarig om te denken, dat op
middellange termijn, laat
staan op korte termijn, in vol
doende mate orde op zaken
kan worden gesteld.
Volgens prof. C. A. van den Beid,
directeur van het Centraal Planbu
reau. die sprak in de jaarvergadering
van de Nederlandse Organisatie van
Tijdschrift-Uitgevers (NOTU), wint
deze conclusie aan scherpte als de
situaüe in de bedrijfstakken wordt
bezien. „Traditioneel zwakke secto
ren worden met nieuwe dieptepun
ten in hun produktie geconfron
teerd, van de traditioneel snelle
groei van sectoren als chemie, olie-
raffinage e.d. is niets meer over."
Prof. Van den Beid noemde de dis
cussie over de vraag of er in 1980
250.000 of 275.000 werklozen zouden
zijn absurd. „Het gaat alleen om de
tendenties die uit de cijfers spreken,
om de signalen die zij geven. En die
signalen worden steeds minder op
wekkend. „Lichtpunten sinds de
laatste prognose (de Macro Econo
mische Verkenning 1978) niet, inte
gendeel."
Als het beleid niet wordt gewijzigd,
aldus de directeur van het CPB, ko
men alle tendenties voor de komen
de jaren terug: geringe groei, stijgen
de collectieve lasten, geen winsther
stel, zwakke investeringen, moeilijke
concurrentiepositie, stijgende werk-
maar die komen moeilijk van de
grond (kernenergie) of zij leggen wei
nig gewicht in de schaal".
Niet alleen nationaal, maar ook in
ternationaal moet het economisch
beleid worden gewijzigd. Optimisti
sche stemmen, aldus prof. Van den
Beid, geluiden van Witteveen (direc
teur van het Internationale Monetai
re Fonds) en Van Lennep (secretaris
generaal van de OESO), die pleiten
voor een expansief beleid, te volgen
door een groot aantal landen. Ander
zijds is er aanleiding tot pessimisme.
Neigingen tot handelsbescherming
zijn duidelijk aanwezig, tot concur
rerende devaluaties eveneens. Labiel
is daarnaast het internationale sy
steem. omdat er grenzen zijn gesteld
aan de financiering van betalingsba
lanstekorten (ontwikkelingslanden)
loosheid, etc. Van den Beid: „Nieuwe door det internationale bankwezen,
groeisectoren zijn er overigens wel, uitermate omvangrijk was en is.
Van den Beid: „een en ander brengt
hetgeen er in het begin van de jaren
dertig gebeurde scherp in herinne
ring".
De suggesties voor toewijzing van
het binnenlandse economische be
leid zijn buitengewoon talrijk en ver
schillend. Prof. Van den Beid noemt
de loonmatiging, beperking van de
omvang van de collectieve sector,
selectieve investeringspremies, meer
nadruk op nieuwe activiteiten dan
leunen op bestaande werkgelegen
heidsprogramma's, socialisering van
de vraag, intensivering van het ar
beidsmarktbeleid. spreiding van
werkgelegenheid via korter werken
en vervroegde pensionering.
Volgens Van den Beid is van sommi
ge suggesties twijfelachtig of zij ver
lichting brengen voor de situatie op
de arbeidsmarkt. Als voorbeeld
noemt hij korter werken.
gers nog hun verantwoordelijkheid
kunnen dragen in de commissie
scheepsbouw. De leden kwamen
voorts tot de conclusie dat, naast het
gezond maken van het resterende
deel scheepsnieuwbouw, ook grote
aandacht moet worden besteed aan
de off-shore werkzaamheden. Uit
gangspunt daarbij moet zijn dat zo
wel kennis als uitvoerende werk
zaamheden in Nederlandse handen
moeten blijven.
De aandacht voor de off-shore werk
zaamheden wordt in het blad WIK
van de Industriebond NW onder
streept door districtsbestuurder
Nas. „Aan de hand van de door de
scheepsbouwcommissle uitgebrach
te rapporten moet je vaststellen, dat
in die tak van bedrijf de beste moge
lijkheden voor de komende jaren lig
gen", aldus Nas.
Het door mr. R. Nelissen uitgebrach
te rapport over een samenwerking in
de Amsterdamse regio tussen de
NDSM en de ADM ten aanzien van
grote scheepsreparatles geeft vol
gens de CNV'ers en de Unie-leden
„alle aanleiding tot verdergaande ge
sprekken". Nieuwland merkte in dit
verband op dat zijn Industriebond
en de Unie al op 29 april aan de
Beleidscommissie Scheepsbouw
hadden gevraagd zich ook met de
scheepsreparatie te gaan bemoeien.
Zoals woensdag bekend is geworden
is er tussen de NDSM en de ADM een
conflict gerezen over de vorm waarin
de samenwrklng tot stand moet ko
men. De industriebonden hebben de
overheid gevraagd in deze zaak in te
grijpen. De ADM is onder voorbe
houd wel voor een samenwerking in
de scheepsreparatie RVS echter (de
moedermaatschappij van de NDSM)
zou de ADM het liefst willen op
slokken.
