Werknemers bezetten
Ten Horn in Veendam
8DAGEN
AMERIKA
MET KLM,
INCL. HOTEL
v.a.1318.-
Personalia
Brief over inspecteur
Kalma in handen van
burgemeester Rotterdam
Een kleine kopieerder heeft soms
vreemde kostgangers.
NOM heeft weinig hoop
Belangrijke sluis
in Den Helder
volledig gestremd
KLM
Thuis in de lucht.
Bij herdenking RAF-leden
Troelstra en
Den Uyl (1)
Troelstra en
Den Uyl 2
Troelstra en
Den Uyl 3
Intenties
Pover
Agenda
RANK XEROX
DINSDAG 1 NOVEMBER 1977
Trouw/Kwartet 9
PARLEMENTPARLEMENTAIRPARLEMENTARIËRPARLEMENTARISMEPARLEMENTH
Van een onzer verslaggevers
VEENDAM In de hoop een dreigend faillissement nog te
kunnen afwenden hebben 65 werknemers van de stoomketelfa-
briek Ten Horn in Veendam hun bedrijf bezet. Ir. Wisman van de
Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij (NOM) geeft hen wei
nig hoop.
De NOM zelf neemt voor 42 procent
deel in Ten Hom en kan verder niets
meer doen. zegt hij. Het ministerie
van economische zaken heeft dit
jaar al een miljoen gulden in de
onderneming gestoken en lijkt niet
van zins verder nog iets te doen.
Enkele contacten voor samenwer
king met Engelse bedrijven zijn op
niets uitgelopen en een laatste con
tact ziet er ook weinig hoopvol uit,
aldus de heer Wisman.
Door de sluiting in Veendam komen
daar 80 man op straat te staan en
ook twintig werknemers bij Du Cos-
to BV in Leeuwarden worden werk
loos. Beide ondernemingen zitten sa
men in een holding. Vakbonden en
werknemers geven er de voorkeur
aan dit zo te laten, maar willen des
noods dat Ten Hom zelfstandig ver
der gaat
Volgens de heer Wisman kan dit niet
omdat er geen kans is op een renda
bel bestaan van de onderneming.
Volgens hem ligt de oorzaak bij de
Van een onzer verslaggevers
DEN HELDER De Koopvaarders
schutsluis in Den Helder is volledig
gestremd voor al het scheepvaart
verkeer. Een Amerikaans bevoorra
dingsschip heeft gistermorgen beide
sluisdeuren kapotgevaren. Het zal
volgens Rijkswaterstaat zeker nog
een week duren voordat weer ge
bruik gemaakt kan worden van deze
belangrijke sluis.
De Koopvaarderschutsluis verbindt
het Noord-Hollands-kanaal met de
open zee en is van vitaal belang voor
ondermeer de schepen die zand ver
voeren voor de verhoging van de
Hondsbossche Zeewering en andere
landopspuitingen in Noord-Holland.
De sluis is verder van belang voor de
bevoorradingsschepen van de boor
eilanden op de Noordzee, die naar
het industrieterrein van Den Helder
varen.
Rijkswaterstaat onderhandelt op
het ogenblik met de marine om door
hun sluis te mogen. Een probleem is
dan echter wel dat lange schepen
alleen bij gelijk water kunnen door
varen.
ADVERTENTIE.
Vlieg er eens uit deze winter en
ga met de KLM naar Amerika,voor'r
8-daagse vakantie naar:
De op een na grootste
stad van de USA. Een bezoek dubbel
en dwars waard. V.a. 1757,-
E- De zonnigste staat in de
States. Voor'n strand vakantie op z'n
Amerikaans. V.a. 1850,-
NEW YORK/
WASHINGTON
2 Bezienswaardige
tegenpolen die u niet koud zullen
laten. V.a. 1528,-
Haal de folder 8-daagse reizen in de
VS, bij uw reisbureau of stuur een
briefkaartje aan: KLM Nederland.
Afd. Reclame, Postbus7700,Schiphol.
achteruitlopende markt voor stoom
ketels.
De bezettende werknemers menen
echter dat de directie het Veendam-
mer bedrijf te stiefmoederlijk heeft
behandeld en dat er niet is gezorgd
voor een goed verkoopapparaat. Ze
verwijten de NOM de vinger niet
voldoende aan de pols te hebben
gehouden, wat door de heer Wisman
overigens wordt ontkend. Doorgaan
binnen de holding betekent volgens
hem dat ook Du Costo ten onder zou
gaan. Deze Leeuwarder onderne
ming betrekt zelf ook stoomketels
van Ten Horn en zoekt al een nieuwe
leverancier. Er zijn contacten gelegd
met een bedrijf (Sterkil) in het Friese
Kootstertllle. Du Costo zelf maakt
apparatuur voor verwarming van
tuinderskassen en daarvoor zijn ook
stoomketels nodig.
Vertegenwoordigers van de industriebonden en enige bezetters van
de ketelfarbriek Ten Hom tijdens een gisteren gehouden perscon
ferentie. Derde van rechts Jan Cuperus, districtsbestuurder van de
industriebond NW.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM De korpsleiding van de Rotterdamse politie
stuurt een officiële brief naar de burgemeester over het optreden
van hoofdinspecteur B. D. Kalma van de zeden- en kinderpolitie.
De korpsleiding zal de heer Kalma van de inhoud van deze brief
op de hoogte stellen.
Burgemeester A. A. van der Louw zal
vandaag nog een gesprek hebben
met de politievakorganisaties en
over de binnen deze organisaties en
bij de leden daarvan levende gevoe
lens aangaande de handelwijze van
de heer Kalma. Aldus een officiële
verklaring, die de leiding van het
Rotterdamse politiekorps gistermid
dag uitgaf.
Deze verklaring was het resultaat
van een gesprek, dat hoofdcommis
saris A. Vermeij gisterochtend had
met burgemeester Van der Louw. In
dat gesprek zijn, aldus de verklaring
van de korpsleiding, de bij velen
levende bedenkingen tegen het op
treden van de heer Kalma ter sprake
gekomen. Omtrent de aard van het
overleg en de inhoud van de brief,
die de korpsleiding aan burgemees
ter Van der Louw schrijft en ook over
eventuele gevolgen voor de heer Kal
ma persoonlijk kon de leiding van,
het Rotterdamse politiekorps niets
zeggen. Er is, aldus de verklaring,
nog overleg gaande.
Aanleiding tot dit alles was het deel
nemen van de heer Kalma en zijn
vrouw aan de demonstratie op don
derdagavond 27 oktober ter nage
dachtenis aan de dood van Gudrun
Ensslin, Andreas Baader en Jan-Carl
Raspe in de gevangenis Stuttgart-
Stammheim, welke demonstratie
ook een protest inhield tegen de situ
atie in West-Duitsland. De heer Kal
ma is jarenlang vertegenwoordiger
van de PSP in de Rijnmondraad
geweest en hij is actief lid van de
PSP. Zoals bekend hebben collega's
van de heer Kalma en organisaties
van politiepersoneel laten weten, dat
het optreden van de heer Kalma
naar buiten hij en zijn vrouw
hebben regelmatig van hun linkse
sympathieën blijk gegeven en bei
den hebben vaker aan demonstra
ties en acties deelgenomen hun te
gortig is geworden.
Buiten Kalma om
De heer Kalma zei ons gistermiddag
er niet van op de hoogte te zijn
gesteld dat de korpsleiding stappen
over hem bij de burgemeester zou
nemen.
„Ik weet niet, wat me te doen staat",
zei hij, „en ik moet eerst de loop van
de gebeurtenissen afwachten voor ik
iets kan zeggen. Zoals u weet was
donderdagavond de demonstratie.
Vrijdag had ik een vrije dag. Tegen
vijf uur vrijdagmiddag belde com
missaris J. A. Blaauw mij thuis op
namens de hoofdcommissaris. Hij
vertelde mij dat er een dienstmede-
deling aan het personeel was uitge
gaan en hij las mij de inhoud van die
dienstmededeling voor. Zo'n dienst-
mededeiing is intern, ik kon en kan
daarover natuurlijk niets zeggen en
ik verwachtte dus ook dat er van de
zijde van de korpsleiding geen mede
delingen daarover naar buiten zou
den komen. Uit die dienstmedede
ling, die de hoofdcommissaris aan
alle posten had doen uitgaan, bleek
mij onder meer dat er collega's wa
ren, die het met mijn aanwezigheid
in de demonstratie niet eens waren.
Tot mijn verbazing las ik zaterdag in
de kranten allerlei uitspraken en be
richten van hogere ambtenaren, van
chefs en ook van de hoofdcommissa
ris, waarover mij niets is gezegd,
uitspraken die niet alleen ln de
dienstmededeling voorkwamen
maar die mij bovendien volkomen
onbekend waren en nog zijn.
De weet nu alleen van buiten het
korps, dat er een officiële verklaring
van de korpsleiding is uitgegaan, dat
er volgens die verklaring overleg is
geweest tussen de korpsleiding en de
burgemeester en dat die korpslei
ding over mij een brief naar de bur
gemeester stuurt. Over dat alles is
mij niets gezegd".
Redactie: Gerard van der Wulp
Nu de PvdA-afgevaardigden zich
opmaken om a.s. zaterdag op een
buitengewoon congres in Den
Haag, 'ja' of 'nee' te zeggen tegen
een tweede kabinet Den Uyl, den
ken velen terug aan 9 augustus
1913 toen een buitengewoon con
gres van de SDAP de voorgangs
ter van de PvdA een regerings-
verbond met de vrijzinnig-demo
craten afwees en voor voortzetting
van de oppositie koos.
De SDAP belandde in wat haar
leider Troelstra in zijn Gedenk
schriften „De portefeuillekwestie"
zou noemen, tijdens de formatiepo
ging van dr. Bos. Het was de eerste
keer dat de SDAP bij een formatie
betrokken werd, de eerste keer ook
dat haar voorman bij koningin Wil-
helmina op het Loo werd ontboden
voor consultatie.
Er gaat een verhaal dat Troelstra
de ochtend van 5 juli 1913 eerst zijn
zondagse broek van achteren liet
openknippen voordat hij naar
Apeldoorn vertrok, omdat die
broek anders van voren niet meer
dichtkon. Ook zou hij tijdens het
gesprek met Wilhelmina in het
vuur van zijn betoog met de vuist
op haar bureau-ministre hebben
geslagen. Op de Dam in Amster
dam zongen ze: „Troelstra, trek jij
Je Oranjestrikje an?"
Het was even wennen dat de socia
listen bij de verantwoordelijkheid
voor het landsbestuur werden be
trokken, maar het kon niet anders
meer nu de SDAP bij de verkiezin
gen van 7 op 18 zetels ln de Tweede
Kamer was gekomen. (Bij naver-
kiezingen gingen er later drie af,
maar dat wisten ze toen nog niet.)
Ook voor de socialisten zelf was het
nog geen gesneden koek. Forma
teur Bos bood de SDAP drie minis
terszetels aan, maar Troelstra en
de meeste zijner partijgenoten
voelden niet veel voor een coalitie
met de vrijzinnigen „waarbij wij
alle frischheld en zelfstandigheid
zouden verliezen". Troelstra had
voor de verkiezingen in Amster
dam tijdens een betoging nog „een
zeer dreigend, ja, revolutionair ge
luid" doen horen en met geen
woord geduid „op het rekening
houden met de mogelijkheid van
socialistische ministers". Dat hij
zelf nog eens minister zou worden
daar kon wat Troelstra betreft
geen sprake van zijn: „Ik ben geen
regent; ik ben een volkstribuun,
zóó voel Ik mij het gelukkigst".
Troelstra's eerste politieke priori
teiten uit die dagen waren ten eer
ste het algemeen kiesrecht en ten
tweede het staatspensioen doe
len die, zo redeneerde hij, een vrij
zinnig-democratisch kabinet ook
zonder socialistische ministers kon
nastreven. De SDAP-groepering in
de Tweede Kamer zou het kabinet
royale steun geven als het erop aan
kwam. Die lijn van Troelstra'kreeg
ruime steun ln de Partijconferentie
de partijraad zouden wij zeggen.
Troelstra's standpunt veranderde
echter nadat Cort van der Linden
Troelstra
het formateurschap van Bos had
overgenomen. Het bleek nl. dat de
nieuwe formateur niet voor het al
gemeen kiesrecht wilde instaan,
hetgeea Troelstra tot het stand
punt bracht dat de SDAP dan zelf
maar tot regeren bereid moest zijn.
Bovendien had de SDAP-leider het
moeten beleven dat, achter zijn rug
om, de voorzitter en vice-voorzitter
van zijn partij, Vliegen en Schaper,
bij Bos waren geweest om te beplei
ten dat de deur naar de SDAP toch
niet helemaal dicht zou gaan. Bij
sommige partijleiders groeide de
belangstelling voor hoge betrek
kingen. Het idee, het dilemma rege
ren of voortgezette oppositie aan
een buitengewoon congres voor te
leggen, won aanhang.
Er werd al over een verdeling van
de baantjes gesproken. Zo werd het
beter geoordeeld dat Troelstra in
de Kamer bleef om de SDAP haar
revolutionaire glans te doen behou
den. Troelstra: „Ik zou daar dus
mijn revolutionaire fanfares kun
nen blijven blazen. Ik kon niet na
laten te wijzen op de onaangename
positie waarin ik door deze regeling
zou worden geplaatst, om nl. steeds
de zwakheden en aanvechtbare
punten ln het beleid der ministers
te moeten verdedigen, een werkje
dat mij minder toelachte."
Het waren spannende dagen. Troel
stra kreeg bij herhaling een „huil-
kramp", wat niet op zwakheid hoef
de te duiden omdat Bismarck eens
hetzelfde was overkomen. Hij ver
dedigde ten slotte toch zijn nieuwe
gouvernementele standpunt op het
ln Zwolle gehouden congres, maar
verloor met 376 tegen 317 stemmen.
De situatie binnen de PvdA van nu
lijkt niet veel op die van de SDAP
van toen. De 8DAP had evenals de
PvdA nu weliswaar aanzienlijke
verkiezingswinst geboekt, maar
Troelstra had niet, zoals Den Uyl
nu, zijn succes behaald met de leus:
„Kies de minister-president" en
dat maakt wel verschil natuurlijk.
In 1913 zou het proletariaat wel
even hebben opgekeken bij het ver
schijnen van drie klassevertegen
woordigers in de ministerraad,
maar nu 54 jaar later, zal het enigs
zins verburgerlijkte nageslacht
zich wellicht afvragen hoe een „ge
kozen minister-president" met tien
zetels winst toch nog in de opposi-
tiebanken terecht kan komen. Wie
Den Uyl
zou hullkrampen krijgen als het
buitengewoon congres van a.s. za
terdag in Den Haag het toch zover
zou laten komen? Wiegel mis
schien, maar dan van louter vro
lijkheid.
Er zijn ook overeenkomsten in de
situatie van de SDAP van toen en
die van de PvdA nu. Uit het derde
deel „Branding" van Troelstras
Gedenkschriften twee citaten:
„Door alle getwist was de verkie
zingsoverwinning reeds gedeelte
lijk bedorven". En: „Het is overal
het lot der sociaaldemocratie, dat
haar groei gepaard gaat met con
flicten. die, indien niet op behoor
lijke wijze opgelost, de partij in
haar grondslagen kunnen doen
schudden."
trekkelljke voorstel van de hand
moest worden gewezen.
In CDA-krlng wordt echter duide
lijk dat het vrijwel onmogelijk is
dat Van Agt vorige week maandag
Boersma nog eens heeft willen uitr
leveren. Twee weken geleden vond
er tussen Van Agt en Boersma (ln
verkiezingstijd door de eerste vaak
laatdunkend „slechts nummer elf
op de lijst" genoemd; een „verhel
derend gesprek" plaats. In eerdere
stadia had Van Agt overigens wel
de ministerszetel van Boersma aan
de PvdA aangeboden.
De meest waarschijnlijke gang van
zaken in het gesprek tussen Van
Thijn en Van Agt lijkt hierdoor dat
Van Thijn zelf nog eens voorzichtig
de vraag heeft opgeworpen of het
aanbod voor de uitruil van sociale
zaken nog steeds gold; en dat Van
Agt daarop vervolgens nauwelijks
gereageerd heeft. Hierna bleek dat
beide heren nu dezelfde intentie
hebben: Boersma moet terug op
sociale zaken.
Belde fractievoorzitters ontkenden
de afgelopen week dat er ln het
gesprek echt keiharde afspraken
over eikaars ministerskandidaten
zijn gemaakt, maar wel ls langza
merhand duidelijk dat men eikaars
Intenties over diverse kandidaten
en ministersposten heeft getoetst.
Die intenties moeten voor Van
Thijn mede aanleiding zijn geweest
om ten slotte akkoord te gaan met
zijn povere zetel-lijstje.
De PvdA-fractieleider Van Thijn
zette de afgelopen week alle zeilen
bij om zijn partijgenoten te over
tuigen van de redelijkheid van de
voor hem vrij povere overeenstem
ming over de verdeling van de mi
nisterszetels in het nieuw te vor
men kabinet. Deels tevergeefs, zo
als duidelijk werd, want ln tegen
stelling tot de Kamerfractie stem
de de partijraad Van Thijns resul
taat weg. Zijn toch nog gloedvolle
verdediging mocht niet baten.
Dat die verdediging ook nog eens
niet op alle punten reëel was bleek
pas achteraf. Als een soort recht
vaardiging van zijn slecht gewaar
deerde lijstje van PvdA-ministers-
zetels voerde Van Thijn bij herha
ling met nadruk aan dat hij „een
aanbod van Van Agt weloverwogen
heeft afgeslagen". Dat aanbod zou
inhouden dat defensie alsnog van
de PvdA naar het CDA zou over
gaan (de PvdA hecht niet erg aan,
het beheer van defensie) en sociale
zaken zou daarvoor ln ruil bij de
PvdA terugkomen (sociale zaken
wordt bij de PvdA Juist zeer aan
trekkelijk geacht).
Van Agt zou dat aan in het geheim
zinnige vier-ogen-gesprek vorige
maandagavond (waar de moeizame
overeenstemming over de minis
terszetels werd bereikt) hebben ge
daan. Van Thijn wees dat echter af,
zo verklaarde hij diverse malen om
standig, omdat Van Agt de huidige
CDA-minlster Boersma alge
meen bekend als „buiten-PvdA-
lid" op die manier zou willen
lozen. Van Thijn hecht echter zo
zeer aan het aanblijven van Boers
ma, betoogde hij, dat het op zich
voor het PvdA-ministersrijtJe aan-
In Den Haag wordt over de gelijk
gestemde Intenties van Van Thijn
en Van Agt deze weken zwaar ge
gist Dit te meer omdat het uitein
delijke lijstje van de PvdA vergele
ken bij eerdere standen van de on
derhandelingen erg slecht afsteekt.
Het ls Interessant om nog eens te
rug te kijken naar de laatste stand
van een maand geleden, vlak voor
dat de informateurs Den Uyl en
Veringa hun pogingen opgaven.
Toen lag er een rijtje op tafel, op de
7-7-2-formule gebaseerd, dat grond
voor overeenstemming had. Toen
zou de PvdA de felbegeerde posten
van binnenlandse zaken en ontwik
kelingssamenwerking gaan behe
ren, en defensie en CRM stonden
niet ln het PvdA-riJtJe. Bovendien
zou D'66 volksgezondheid (belang
rijk in verband met abortus) krij
gen. En daarenboven was aan dat
voorstel gekoppeld de belofte van
Van Agt om zich bij deze stand
geheel uit de politlpk terug te trek
ken. Van Thijn wees dit voorstel
toen echter af. Hij zat op dat mo
ment nog te veel vast aan zijn acht-
zeven-een-formule. Hetgeen eens te
meer aantoont dat wie in onder
handelingen erg hoog inzet, het ge
vaar loopt om met een laag resul
taat te eindigen.
Voor het eerst sinds weken komt de
Kamer vandaag weer eens ln verga
dering bijeen. Datjgebeurt voor een
interpellatie door he WD, over het
door de demissionaire regering uit
te voeren pakket maatregelen van
de demissionaire regering, bedoeld
om de koopkracht van de door
sneewerknemer volgend jaar op
peil te houden en de werkloosheid
te bestrijden. Verder staat er
door het uitblijven van een nieuw
kabinet nog steeds niets op de
agenda.
PARLEMENTPARLEMENTAIRPARLEMENTARIËRPARLEMENTARISMEPARLEMENT
Kleine kopieerapparaten hebben
een hard leven want mensen doen soms
gekke dingen. Daarom moet u een goed,
solide apparaat nemen. Van een betrouw
bare firma.
Een Kleintje Xerox! Die spuwen
.in duizenden bedrijven braaf hun
I kopietjes dag in - dag uit. Op gewoon
papier. En mocht er iets misgaan dan
verhelpt Rank Xerox dat.
Dubbele zekerheid dus; betrouw
baarheid plus eerste hulp. Bel voor
informatie; 020-17 2966.
Kleintje Xerox*5 Altijd goed.
Benoeming In de woordvoerders-
groep van de Europese Commissie
te Brussel is met Ingang van-1 febru
ari 1978 benoemd P. L. van Enk.
politiek redacteur van Trouw-Kwar-
tet. De heer Van Enk die ln 1957 te
Utrecht bij „Trouw" ln dienst kwam
ls sinds 1969 chef van de parle-
mentsredactie in Den Haag In
Brussel zal hij in de sector sociale
zaken het werkterrein van com
missaris H. Vredeling als woord
voerder optreden.
DEN HAAO De heer P. de Noord,
is met ingang van 16 november be
noemd tot burgemeester der ge
meente Beilen met gelijktijdig eer
vol ontslag als burgemeester van de
gemeente Smllde. De heer De Noord
is 59 Jaar en sinds 16 oktober 1960
burgemeester van Smllde. Hij ls her
vormd en lid van de CHU.
Overleden —Op 79-Jarige leeftijd is
in Epse overleden de heer P. van
Vollenhoven, de vader van de echt
genoot van prinses Margriet, mr.
Pleter van Vollenhoven. De heer
Van Vollenhoven sr. was oud-direc
teur van Bingham St Co (een zeilma
kerij, die ook dekkleden verhuurde
en verkocht) te Schiedam. De begra
fenis heeft in besloten kring plaats
gevondene
Simpkins
„Een echt
kwartje? Dat
had u niet
moeten doen,
mijnheer".
