Keuze tussen meer loon
jen korter werken
TÉLÉBANQUE
Uitstel marktregeling
voor landbouwprodukten
Kunststoffenbedrijf
dicht; ontslag 60 man
Haalt scheepsbouw 1984
Kwaliteit woning niet
te veel gewicht geven
Jloogleraar komt met cafetaria-plan:
[eer boringen
■Snaar olie en gas
Topambtenaar Jan-Saliegeest:
Spaar makkelijk en modern!
Bel:020-5204911 en open een
Reserve-geldrekening bij de..,
Reserve-geldrekening 5%
zónder opnamekosten,zónder boete.
Spaar bij deBanque via uw eigen
bank,- post,- of gemeentegirorekening.
De Telébanque is een afdeling van de:
BANQUE DE PARIS ET DES PAYS-BAS N.V
Europese Commissie besluit:
Schriklint als afrastering
Praktijk van
wereldconcern
Farmaceutisch
kartel uiteen
Hoogovens in
nikkelwinning
POMPEN
NS koopt 45
locomotieven
"VrEROAG 29 OKTOBER 1977
FINANCIËN EN ECONOMIE
Trouw/Kwartet
35
51
5»
31
25
^an onze soc.—economische redactie
«AMSTERDAM Elk personeelslid moet kunnen kiezen of hij zijn inkomensverhoging wil
genieten in de vorm van een kortere werkweek, een hogere pensioengrondslag, meer contanten of
i<en langere vakantie.
ADVERTENTIE
2<bit zogenaamde „cafetaria-plan"
ceert de hoogleraar arbeid- en or-
atiepsychologie, prof. dr. HK.
üerry van de Universiteit van Am-
erdam deze week in het blad Eco
nomische Statistische Berichten.
J^rof. Thierry spreekt er zijn verba-
i5<ing over uit dat in de vloed van
Experimenten op het gebied van de
8aiedezeggenschap de opbouw van
7 iet individuele inkomenspakket
^^rijwel geheel buiten beschouwing is
3o<ebleven. De hoogleraar verwacht
ffjan zijn plan, dat het een gunstige
,7iivloed zal hebben op de medezeg
genschap, de bestrijding van de in-
f£|latie en de arbeidslust.
85M
gemiddelde personeelslid is vol-
eens hem slecht geïnformeerd over
"öüfijn feitelijk inkomen. De meeste
werknemers weten niet precies wat
hun netto-inkomen is, laat staan hun
bruto-inkomen. Van de omvang van
de sociale verzekeringspremies, die
hun werkgever moet betalen hebben
de meesten geen enkel idee. „Het is
dan ook geen wonder, aldus de hoog
leraar dat het gemiddelde perso
neelslid weinig begrip heeft van de
die zijn eigen inkomen en
de inkomens in het algemeen bepa-
:n. De grootte van het totale inko-
ienpakket wordt door de meeste
personeelsleden aanzienlijk onder
schat."
Weinig licht
Het is volgens hem ook weinig ver
rassend dat het individuele perso
neelslid weinig zicht heeft op de on
derhandelingen over de verhouding
tussen de collectieve voorzieningen
en de particuliere inkomens. Dit ge
brek aan kostenbesef bemoeilijkt de
bestrijding van de inflatie.
Ter verduidelijking van zijn cafeta
ria-plan geeft prof. Thierry het vol
gende voorbeeld: Werkgevers en
werknemers komen een bruto-loons-
verhoging van zeven procent over
een. Dat is voor een doorsnee werk
nemer jaarinkomen 28.500 gulden
een verhoging van 2000 gulden.
Daar komt nog eens een „periodiek"
van 2000 gulden bij. De totale verho
ging van zijn jaarinkomen is dus
4000 gulden. Aan het personeelslid
wordt nu een lijst van keuzemoge
lijkheden voorgelegd, waaruit hij
zelf inkomensbestanddelen tot een
bedrag van 4000 gulden kan kiezen.
Op het lijstje staan: o.a. uitbreiding
dekking ziektekostenverzekering,
hogere pensioengrondslag, vervroeg
de pensloenering, eenmalige uitke
ring in contanten, loonsverhoging,
langere vakantie, hogere vakantie
toeslag, een kortere werkweek, een
paar „losse" vrije dagen per Jaar,
hogere WW-uitkering of een tegoed
op een spaarrekening.
Keuzepakketten
Het is ook mogelijk dat er op een
landelijk niveau, per bedrijfstak of
per onderneming een drietal keuze
pakketten worden ontworpen. Afge
sproken zou dan kunnen worden dat
er in ieder geval een bepaald bedrag
voor bijvoorbeeld sociale verzekerin
gen wordt uitgetrokken. Het reste
rende bedrag kan dan vrij worden
besteed. Hoewel een computer op de
administratie onmisbaar lijkt te zijn,
veronderstelt prof. Thierry dat de
kosten op de lange termijn klein zijn.
„Het lijkt nauwelijks nodig om de
nadruk te leggen op de voorspelling
dat een succesvolle toepassing van
het cafetaria-plan de mate van deel
neming aan de besluitvorming door
personeelsleden kan bevorderen.
Dat geldt óók voor andere onderwer
pen die met het werk te maken heb
ben en die van belang zijn voor de
onderneming", aldus prof. Thierry.
AMSTERDAM De verwachting
van hogere olieprijzen heeft tot een
aanzienlijke stijging van het aantal
boringen in de Verenigde Staten ge
leid. In Noord-Amerika zijn thans
2.280 boorinstallaties werkzaam te
gen 1.910 een jaar eerder, aldus Vi
king Resources International, een
beleggingsfonds op het gebied van
olie en gas, in haar bericht over het
derde kwartaal.
De buitengaatse exploratie-activi
teiten handhaven zich over de gehe
le wereld op een hoog peil, zodat het
niet onmogelijk is dat de markt voor
booreilanden spoedig in evenwicht
Izal komen en het overschot, in het
bijzonder dat van halfdrijvende in
stallaties, binnenkort niet langer zal
bestaan. Op de Noordzee zijn bijv.
thans 45 boorinstallaties in bedrijf
tegen slechts 31 een Jaar geleden.
Op de Noordzee komt binnenkort
olie beschikbaar uit het Thistleveld
en het Claymore-veld. Dit en de pro-
duktie van het Ninian-veld begin
1978, zal de produktie in het Britse
deel van de Noordzee met ongeveer
25 pet vergroten. Kortgeleden heeft
de produktie van gas in de Frigg- en
Ekofisk-velden een aanvang geno
men. De piekproduktie uit deze
twee velden zal, naar verwachting,
in totaal ongeveer drie miljoen ku
bieke voet per dag zijn ofwel 16 pet
van het huidige Europese gasver
bruik.
GRONINGEN Haalt de Nederlandse scheepsbouw 1984?
Ja, mits „de motivatie van iedereen beter wordt", meent de
directeur-generaal van industrie van het ministerie van
economische zaken, de heer J. A. M. Molkenboer, in de
jubileumbijeenkomst van Conoship, een samenwerkings
verband van werven in Groningen en Friesland.
Het jaar 1984 zal niet met de
huidige scheepsbouwcapacitelt
worden bereikt en dan zijn er nog
veel problemen. „Wij zullen een
kwalitatief hoogwaardig schip
binnen een redelijke tijd en voor
een op de wereldmarkt concurre
rende prijs moeten kunnen leve
ren", aldus de directeur-generaal.
Hij achtte dit wel mogelijk, mits
in Nederland meer en gericht
wordt geïnvesteerd in onderzoek
en ontwikkeling.
De heer Molkenboer deelde ver
der het standpunt van de Beleids
commissie Scheepsbouw, dat bij
beperking van de capaciteit niet
alle werven evenveel zullen moe
ten inkrimpen, maar dat zoveel
mogelijk werven op 100 procent
capaciteit moeten blijven draaien
of misschien zelfs nog iets meer.
Met betrekking tot de concurre
rende prijzen maakte de heer
Molkenboer de Nederlandse
scheepsbouwers het verwijt dat
nog steeds niet echt geprobeerd is
om met name met Japan tot ver
gelijkbare kostprijzen te komen.
„Is het niet zo dat een aantal
jaren van grote welvaart ons heb
ben doen verslappen, dat na de
naoorlogse „gouden eeuw" de
Jan-Saliegeest de kop begint op
te steken?" Ook met betrekking
tot de haast agressieve wijze van
acquisitie door de Japanners
heeft Nederland nog heel wat te
leren, zo meende de heer Molken
boer." Wij zullen een stuk van
onze zelfgenoegzaamheid op dit
punt moeten vergeten. Het mag
niet meer voorkomen dat orders
worden verspeeld wegens gebrek
aan inspanning."
Tot f5000,- per maand direkt opvraagbaar. Daarboven geldt 1 maand
opzegtermijn.
■HL, Amsterdam - Arnhem - Breda - Dordrecht - Eindhoven - Enschede - Groningen -
|M] Den Haag - Haarlem - Heerlen - Hengelo - Maastricht - Nijmegen - Roermond - Rotterdam -
PARlllAS Utrecht - Venlo - Weert.
BRUSSEL (Reuter) De Europese Commissie heeft besloten, een deel van haar omstreden
plannen voor vereenvoudiging van de marktregeling voor landbouwprodukten in de Europese
Gemeenschap uit te stellen. De aanpassing van de Europese rekeneenheid die wordt gebruikt
voor de vaststelling van de prijzen van landbouwprodukten zal nu op zijn vroegst in 1979
gebeuren.
Daarentegen wil de Europese Com
missie verder gaan met haar plan
voor de geleidelijke afschaffing van
het ingewikkelde systeem van hef
fingen en restituties aan de grenzen,
bekend als „monetaire compense
rende bedragen" (MCA's), die de gro
te verschillen tussen de prijzen van
landbouwprodukten in de afzonder
lijke lidstaten moeten maskeren. De
commissie heeft haar voorstellen
herzien, omdat de raad van minis
ters van Landbouw er niet mee kon
instemmen.
Functionarissen van de Europese
Gemeenschap in Brussel zijn van
mening, dat elke verandering van de
Europese rekeneenheid of van de
monetaire compenserende bedragen
ernstige politieke gevolgen voor de
regeringen van de lidstaten kan heb
ben. Op het ogenblik beschermt het
systeem de verbruikers in Engeland
bijvoorbeeld tegen de sterke stijging
van de prijzen van geïmporteerde
landbouwprodukten die het gevolg
is van de koersdaling van het pond
sterling in de afgelopen jaren. Tege
lijk beschermt het de Westduitse
boeren tegen de daling van de ex
portprijzen van hun produkten, die
het gevolg zou zijn geweest van de
koersstijging van de markt.
Prijzen
De deskundigen zijn van mening dat
invoering van een nieuwe rekeneen
heid of afschaffing van de MCA's tot
een sterke stijging van de prijzen in
de landen met een zwakke valuta zal
leiden en tot een prijsdaling in de
landen met munten die de laatste
tijd meer waard zijn geworden. De
commissie had graag een nieuwe re
keneenheid willen invoeren per 1 Ja
nuari van het nieuwe jaar.
Het voorstel van de commissie voor
afschaffing van de MCA's houdt in
dat ze gedurende zeven Jaar met
maximaal vijf procent per jaar wor
den verlaagd. Op het ogenblik varië
ren ze van een „importsubsidte" van
31,9 procent voor Engeland tot een
„exportsubsidie" van 7,5 procent
voor West-Duitsland.
NIJMEGEN De kunststoffenfabriek Alewijnse in Nijmegen gaat voor alle zestig werknemers
ontslag aanvragen. Het bedrijf heeft de laatste jaren, aldus districtsvooizitter O. Bender van de
Unie BLHP in Gelderland, ettelijke miljoenen verlies geleden.
De problemen begonnen in 1968 toen woordvoerder van het Gewestelijk
het bedrijf (produktie van techni- Arbeidsbureau op. Hij kon nog niet
sche kunststofprodukten) in 1968 zeggen of de met ontslag bedreigde
een nieuwe fabriek betrok. In ver
band daarmee werd in 1972 en 1975
het bedrijf gereorganiseerd, waarbij
het aantal werknemers werd vermin
derd van 130 naar 66.
Volgens de heer Bender heeft de
directie van Alewijnse de algelopen
maanden intensief gezocht naar sa
menwerkingspartners. Deze pogin
gen zijn echter op niets uitgelopen.
Een marktonderzoek heeft aange
toond, dat er weinig perspectieven
voor het bedrijf in de nabije toe
komst zijn. De Unie BLHP heeft van
de directie inzage geëist in de twee
marktonderzoekersrapporten. Na
bestudering van de gegevens zal een
definitief standpunt in deze zaak
worden bepaald.
De situatie op de arbeidsmarkt in
Nijmegen dreigt volledig uit de hand
te lopen, aldus Bender. Hij wijst
daarbij op eerdere afvloeiingen in
Nijmegen bij Tealtronic en ASW-
apparatenfabriek en ontslagen bij
Smit-ovens en Controls Maatschap
pij Europe.
Het werkloosheidspercentage in Nij
megen bedroeg eind september 10.9;
in het gewest Nijmegen 8.2 procen-
t,„en dat is vrij hoog,"zo merkte een
In plaats van het slecht zichtbare schrikdraad of het gevaarlijke
prikkeldraad, kan tegenwoordig het veel „vriendelijker", maar
J minstens even effectief schriklint worden toegepast. Deze Zweed-
se vinding berust op een stroomgeleidende aluminumstrip, die een
geleidend vermogen heeft en bovendien licht reflecteert.
Voor sommige toepassingen gaat van de lichtschittering al voldoen*
de schrikeffect uit, en behoeft het lint niet onder stroom te worden
l tezet.
Actie bepleit tegen
Oostenrijkse maatregel
LUXEMBURG (ANP) - Minister
Westerterp (Verkeer en Waterstaat)
heeft op een bijeenkomst van negen
ministers van Verkeer van de EG-
landen gepleit voor een gezamenlij
ke actie tegen Oostenrijk, dat een
extra belasting wil heffen op passe
rende buitenlandse vrachtauto's.
De Nederlandse minister zei ernstig
verontrust te zijn over de berichten
als zou de Oostenrijkse regering
deze plannen koesteren. „Het is niet
ondenkbaar dat sommige landen
zich reeds bezinnen over de moge
lijkheid van te nemen represailles".
Dan zullen er, aldus minister Wes
terterp chaotische toestanden kun
nen ontstaan.
Als reden voor het invoeren van
deze belasting noemt de Oostenrijk
se regering dat het al overbelaste
wegennet alleen door Oostenrijk on
derhouden moet worden.
DEN HAAG De centrale directie volkshuisvesting vindt, dat niet alle
aandacht op de kwaliteit van de woning en woonomgeving mag worden
gericht, zolang er op veel plaatsen nog een duidelijk tekort aan woningen is.
Wel is het zo dat, naarmate er meer uitzicht is op het overwinnen van de
kwantitatieve nood, de kwaliteit meer de aandacht vraagt, aldus de centrale
directie in het gisteren gepucllceerde jaarverslag.
Hierin wordt gesteld dat door verruiming van het woningaanbod, de
woonconsument kieskeuriger wordt. Het aantal nog te bouwen woningen is
bovendien veel en veel kleiner dan de bestaande woningvoorraad. Wat er nu
gebouwd gaat worden, moet dan ook wel goed zijn.
Verder vermeldt het rapport dat in 1976 106.813 woningen klaar zijn
gekomen. Het totale woningbestand kwam daarmee op ongeveer 4.513.800
woningen. Bijna de helft van alle in 1976 gebouwde woningen waren
koopwoningen. In 1971 bedroeg dit nog slechts 35 procent
werknemers in Nijmegen of omge
ving herplaatst kunnen worden,
u
BREDERO: Bredero Vast Ooed
meldt, dat overeenkomstig de eer
der uitgesproken verwachtingen de
tot dusverre in 1977 behaalde resul
taten hoger zijn dan die over 1976,
toen een nettowinst is behaald van
226 per 1.000 nominaal aandelen
kapitaal (1975: 197). Onvoorziene
omstandigheden voorbehouden,
kan dan ook over 1977 opnieuw een
winststijging worden verwacht.
GROFSMEDERIJ: De Neder-
landsche Grofsmederij houdt voor
1977 rekening met een aanzienlijk
verlies. De ontwikkelingen in de
scheepsbouw en staalindustrie ver
oorzaakten, volgens dé directie, on
derbezetting. Hiervoor kon het aan
nemen van verliesgevende orders
geen oplossing brengen. Overheid,
werkgeversvereniging en werkne
mersorganisaties zijn ingelicht over
de huidige bedrijfsproblematiek,
waarbij momenteel gesprekken
gaande zijn ter bepaling van een.
„aangepast ondernemingsbeleid"
op korte termijn. In november zal
een buitengewone vergadering van
aandeelhouders worden bijeenge
roepen. Over 1976 leed het bedrijf
een verlies van 229.490 op een om
zet van 17,8 min. Voor het laatst
werd dividend uitgekeerd over 1969.
SMIT INTERNATIONALE: Voor
uitlopende op het Jaarverslag over
het per 30 september geëindigde
boekjaar wordt meegedeeld dat de
nettowinst in het boekjaar 1976-1977
vermoedelijk ongeveer 30 pet min
der zal bedragen dan in 1975-1976,
toen de nettowinst 52 min be
droeg. In het licht van de algemeen
economische omstandigheden en de
ontwikkeling in de verschillende
branches waarin Smit werkzaam is,
'kan desalniettemin worden gespro
ken van een bevredigend resultaat,
aldus Smit Internationale. De toe
komstige ontwikkeling van het be
drijf wordt dan ook met vertrouwen
tegemoet gezien.
VAN DORP: Deze groothandel in
kantoorbehoeften ziet het laatste
kwartaal van het Jaar met vertrou
wen tegemoet en koerst aan op een
goed resultaat over 1977. Eind sep
tember was de omzet met 43 min
(v.J. 33 min) op het niveau van de
begroting. Het resultaat bleef op
peil. De produktiebedrijven zijn
voor de rest van het jaar goed van
orders voorzien.
RIVA: Deze autohandel gaat uit
breiden. Op een terrein in Amster
dam van 20.000 m' wordt een nieuw
pand van 4.000 m' gebouwd, waarin
toonkamers, een werkplaats en een
magazijn worden ondergebracht. De
overige 16.000 m' worden gebruikt
voor de opslag van nieuwe auto's.
Het pand moet in september vol
gend jaar worden opgeleverd.
SPHINX: Na eerder in Engeland
en West-Duitsland een eigen ver
koop-organisatie te hebben opge
richt, is nu ook in België zo'n kan
toor van de grond gekomen. 8phlnx
behoort tegenwoordig tot het Britse
Reed-concem.
NCR: Deze Amerikaanse compu-
terfabriek heeft in de eerste negen
maanden van dit Jaar bijna de helft
meer verdiend dan in de overeen
komstige periode van verleden Jaar.
Bij NCR Nederland is in de eerste
negen maanden van dit Jaar het
aantal ontvangen orders voor appa
ratuur met 49,5 pet gestegen ten
opzichte van dezelfde periode van
1976. De stijging is voornamelijk te
danken aan opdrachten van een on
langs geïntroduceerde computer
serie.
KROONBOUW: Cunax (een parti
culiere onroerend goed maatschap
pij in Amsterdam) gaat een bod uit
brengen op het vastgoedbeleggings
fonds Kroonbouw. Per vastgoed
fractie zal 1445 in contanten wor
den geboden. De beheerder van
Kroonbouw ondersteunt het bod
aan de raad van bijstand stemt er
eveneens mee in.
(ADVERTENTIE)
Philips, geschiedenis en praktijk van
een wereldconcern, door Ad Teu-
lings. Uitg. Van Gennep te Amster
dam 325 blz. Prijs 24.50.
In samenwerking met een project
groep van het Amsterdamse Socio
logische Instituut heeft de socioloog
Ad Teulings de geschiedenis en de
praktijk van het Philips-concern on
derzocht. Zij verslag laat de „ande
re" kant zien: de kant van de werk
nemers.
Teulings behandelt zeer kritisch de
rol van Philips in de tweede wereld
oorlog, haar bemoeienissen met de
Nato en de defensieproduktie. de
kabel-tv en de computermarkt. Een
groot deel van het boek gaat over
het personeelsbeleid van Philips
door de Jaren heen over werkclas-
slficatie-, structurering, werkover
leg. de positie van de vakbonden en
het bedrijvenwerk. Teulings pro
beert duidelijk te maken dat Philips
een sociaal beleid voert, dat onder
geschikt is aan het investeringsbe
leid. Dat het bedrijf zich tóch kan
beroepen op een langdurige sociale
vrede en op een progressief sociaal
beleid, rekent hij toe aan de grote
hoeveelheid ongeschoolde arbeids
krachten en de effectieve manier
waarop arbeidsprotesten zijn geka
naliseerd.
Ook nu ziet het bedrijf kans massaal
maar geruisloos arbeidsplaatsen te
offeren zonder dat dit leidt tot ver
zet onder het personeel. Maar vol
gens de auteur wordt de sociale vre
de bij Philips duur betaald. De kos
ten van het omvangrijke ziektever
zuim waarmee het concern wordt
geconfronteerd zijn omvangrijker
dan vele stakingen te zamen.
Ziekteverzuim is volgens hem een
vorm van arbeidsprotest dat past
bij werknemers met een betrekke
lijk lage organisatiegraad, zoals bij
Philips waar een actieve verzets-
vorm als staking niet zo gemakke
lijk tot stand komt.
Dat de publicatie van dit boek bij de
concern-leiding maar weinig en
thousiasme teweeg heeft gebracht
zal duidelijk zijn. Van een publica
tie. waarin wordt getracht „het ware
gezicht" van Philips te schetsen
en een waar gezicht is kennelijk
slechts zelden mooi was dat ook
nauwelijks te verwachten.
E.
AMSTELVEEN De Pharmaceuti-
sche handelsconventie, beter be
kend als de PHC, zal ophouden te
bestaan. Dit besluit is gisteren op
een algemene ledenvergadering
genomen.
De PHC, daterend uit de twintiger
jaren, was een der weinige door de
Nederlandse overheid erkende en in
Brussel bij de EO aangemelde kar
tels. die tot heden nog fungeerden.
Deze organisatie reglementeerde in
Nederland de handel in geneesmid
delen voor de aangesloten fabrikan
ten, importeurs en tussenhande
laren.
Nu onze overheid de laatste jaren
steeds meer regelend is opgetreden,
ook op het terrein dat vroeger door
de PHC werd bestreken, is het voort
bestaan van een dergelijke organi
satie minder zinvol geworden.
DJAKARTA - Hoogovens in IJ-
muiden gaat samen met twee Ame
rikaanse ondernemingen nikkel
winnen op het eiland Gag (voor de
kust van West-Irian). Het contract
met de Indonesische regering is ge
tekend.
De Amerikaanse ondernemingen
zijn United States Steel en Amoco
Minerals. Het consortium, dat de
naam Pacific Nicle Indonesia heeft
gekregen, is van plan in 1979 een
begin te maken met de winning.
Gerekend wordt op een Jaarlijkse
produktie van nikkelerts van 51.000
ton. Indonesië wint al op twee plaat
sen jaarlijks 16.000 ton nikkelerts.
UTRECHT Tussen 1980 en
1983 heeft de N8 45 nieuwe
elektrische locomotieven no
dig. Ze zullen veertien oude
locs vervangen die in het begin
van de jaren tachtig naar de
sloper gaan. Bovendien heeft
de NS meer locs nodig, gezien
het plan op de lijn Arnhem-
Zwolle met getrokken treinen
te gaan rijden en ook in het
goederenvervoer meer op elek
trische locs over te schakelen.
De NS weet nog niet welke
locomotief men gaat kopen.
De keus zal worden gemaakt
tussen een Franse en een Duit
se. In 1980 zijn de elektrische
locs bij NS gemiddeld 28 jaar
oud. Momenteel lopen er 122,
waarvan de eerste veertien dus
in het begin van de jaren tach
tig „onder de hamer" gaan. De
rest is tussen 1985 en 1993 aan
vervanging toe.
