49;
79.
s
08.' 49.
Is ons taalgebruik slechter
)j maten 36 t/m 46.
[panneü2££&i
Tlissé
Hokken
Vullovers
envesten
o/y.
1
ONDERWIJZERS/
ONDERWIJZERESSEN
Trouw
dat is duidelijkde
andere manier
van een ochtendblad
maken.
gcsffnm
GROTE FARFISA
ORGEL SHOW
NUMB ELEKTRONISCHE ORGOS
Haarden
Holverda
medewerker
DINSDAG 25 OKTOBER 1977
TROUW/KWARTET
DA(
■tk
;zet met ruitgarnermg I (yylUllivl
KAftn kvi IIA AA TIIITrf I
afgezet met ruitgarnering
in groen, bruin en zwart,
normaal 69,9^,
jubileum
Prijs /IM 0
met lange of korte mouw
fraai dessin
maten
42 t/m 50
normaal w 111
119,75 M W
jubileum
prijs
wijd model, in grijs, zwart
en groen jnaten 36 t/m 46
normaal
149,75 UK V
speciale
jubileum
prijs
plissé ruitrokken
'black
watch' .Jifw5
,1, Iiigiijo, DI3CK M
naten36t/m46 watch' Jll/!
bouclé
speciale
jubileum
prijs
/Z/OyTtr/^ÓOj—
met de befaamde Engelse Theater-organist
GREAME WRIGHT
m.m.v. John Scott. accordeon en transivox
Tevens introductie van het nieuwe Farfisa theater-orgel 259R, op 26
oktober 1977 om 20.00 uur in de Houtrusthal
Alle inlichtingen bij uw Farfisa dealer:
Laan van Meerdervoort 570 Dan Haag
TeL070-392279
ZAKENFUTSEN
R.P-
kunstgebitten
v.d Waalsstr. 44, Leiden
telefoon 071-125666
GEOPEND VAN 8-17 UUR
OF VOLGENS AFSPRAAK
stofferen
VAN UW MEUBELEN
de Wit
vöor hel betere werk
Tl 070-880745 Q< 2582*4
kechels. pijpen, ellebogen, as-
bestkoord. kit. glas. gloeiblokken.
thermokoppels, leidingen, kranen
t.
W. P. Hartwijk
NIEUWE BEESTENMARKT 7-11,
CEIOEN TEL 071-126627
Bi| het openbaar gewoon lager onderwijs worden voor direkt
gevraagd:
voor:
A. da school „Da Docdalfaan het Regenboogpad (Merenwijk) voor
vervanging wegens langdurige ziekte, waarschijnlijk tot het einde van
het schooljaar, Hoofd der school, de heer L.A. Schwartz, tel. 071 -
120306 (schooi).
B. Lucas van Leydenschoof aan de Aalmarkt (centrum) voor een 5/9
weektaak in het kader van de regeling onderwijsstimulering. Hoofd der
schoof, de heer S van Oosten, tef 071 -121675 (school) of 01822 -
5035 (huis).
C. voor het verrichten van invaldiensten, in geval van ziekte of verlof,
aan alle openbare scholen. (Aanmelding bij de afdeling onderwijs,
stadhuis, de heer De Nes. tel. 071 -145344. toestel 452).
Inlichtingen worden verstrekt door bovengenoemde
schoolhoofden. Sollicitaties voor A en B gaarne omgaand in ta
zenden bij de afdeling onderwijs der gemeentesecretarie, onder
vermelding van vacaturenummer OND 561
BOMEN
hoesiers, coniferen, veste plan-
houten hekken en tumge-
Weikom bi| Garden Centre
Bloemendaal
Hoogmadeseweg 43, Leider
dorp, te) 071-121920, nabi| Eli-
labettwiekenhuis. privé par
keerplaats
Voor goed en vakkundig
AUTORIJLES
naar Autorijschool Vinkestljn i.b v
Vamor Plus M I geeft les in Ope.
Ajcona. Telefoon 071-134575
GRASZODEN
direct van onze kwekerij, f 3,25
per m2, tuinaarde en mesl In
zakken, alles franco thuis vd.
Meer, graszoden, Noordwi|k
Tel 01719-13939
Bronsglazen tafelbladen 6 mm
dik, 80 cm rond 65.- 90 cm.
90,- 100 cm 130,- 110 cm
150,-. Tijdelijke aanbieding
Glasindustrie J. J. Poppink.
Rotterdamseweg 60. Delft Tel.
015-561500
Kredietbureau
Ton Postelmans
Persoonlijke leningen tot elk
bedrag, aflossing tot 15 jaar
BEUKENRODE 26
LEIDEN, TEL 071-131932
Niet te geloven
Weer uil voorraad leverbaar, bu
taangas gasfornuis, groen of
brum met ruil en afdekplaat
398. Viervlams met deksel wit
159,50, in kleur bruin of groen
189.50 Butaangasgeisers
245
Speciaalzaak voor Leiden en
omgeving
BEATRIXSTRAAT 21-23
LEIDEN. TEL. 071-126534
opslagruimte
te huur voorlopig beschikbaar lot 15 |um 1970 Gelegen nat»)
Sassenheim aan provmaateweg. Tevens opslagterrein te huur
TELEFOON: 02522-12595, B.G.G. 02522-10967.
V
Bij de provinciale griffie kan, ten behoeve van het secretariaat
van de Provinciale Raad voor de Ruimtelijke Ordening (P.R.R.O.),
worden geplaatst een
voor documentatie en voorlichting
(mnl./vrl.)
De PRRO is ingesteld door het provinciaal bestuur van Zuid-
Holland om te adviseren over zaken betreffende de ruimtelijke
ordening. Vanuit het secretariaat wordt daarnaast de inspraak
van de bevolking op het provinciale en rijksbelei'd bevorderd en
begeleid. Daarbij wordt samengewerkt met streekcommissies
die door het provinciaal bestuur zijn ingesteld. Er worden o.a.
kontakten onderhouden met de bevolking, aktiegroepen, organi
saties, instellingen en ambtelijke diensten.
De aan te stellen functionaris zal worden belast met:
het opzetten en verzorgen van een documentatiecentrum.
Een onderdeel daarvan is de systematische verwerking van
inspraakgegevens;
het in verband met de taken van de PRRO verzorgen van de
interne en externe informatievoorziening-
- redactionele werkzaamheden, o.m. het verzorgen van de
eindredactie van het PRRO-infobulletin „Ruimte voor uw
streek";
het verzorgen van de uitgave van rapporten en brochures.
Geboden: een veelzijdige baan op een klein bureau met jonge
medewerkers en een prettige werksfeer.
Gevraagd: een aktieve medewerk(st)er met:
diploma HAVO/VWO of een daarmede gelijk te stellen op
leiding;
een brede algemene ontwikkeling, goede kontaktuele eigen
schappen en organisatorische kwaliteiten;
ervaring met de genoemde werkzaamheden;
redactionele vaardigheid;
leeftijd tot 35 jaar.
Aanstelling zal. plaatsvinden op een salaris, dat - afhankelijk van
opleiding, leeftijd en ervaring - gelegen is tussen 1.609,en
2.807.bruto per maand. Vakantie-uitkering 8% van het
salaris. De provincie Zuid-Holland is aangesloten bij de Inter
provinciale Ziektekostenregeling (I.Z.R.).
Nadere informatie kan telefonisch worden ingewonnen bij de
secretaris van de PRRO, drs. H. M. Zaalberg (telefoon 070-
264111, toestel 2800).
Schriftelijke sollicitaties met vermelding van volledige personalia
binnen veertien dagen na het verschijnen van dit blad te zenden
aan de Griffier der Staten van Zuid-Holland, Koningskade 1 te
's-Gravenhage.
In de linkerbovenhoek van de brief en de envelop te vermelden:
CA.P.Z./108/TR.
Verpekkingemachlnae
Intern- tranaporllnstallatloa
Bakkerl [machte#*
Op onze administratie hebben wij
plaatsingsmogelijkheid voor
een boekhoudasslstente
voor afwisselende werkzaamheden, o.a. het
vemctiten van boekingen d.m.v. een
officecomputer, het maken van overzichten en
fakturen.
Wn zoeken iemand met tenminste een MAVO-4
opleiding en type-diploma'
Gegadigde moet in staat zijn nauwkeurig en netjes
te werken.
Leeftijd: tot 21 jaar.
Vraag onze uitvoerige mformabetoidcr ot bel voor
een afspraak onze aid. personeelszaken, tel
01748-3911. tst 112. Ons adres is Emsteinstraet
1. 's-Gravenzande
van normen uit schoolboekjes®
voor de oorlog, toen dikwijls al.
ouderd? Jm
Bekommernis om een goed tal
bruik is een schone zaak. Maarv
goed taalgebruik? Zonder! d
door J. M. van der Horst
In de krant van zaterdag 15
oktober stond een artikel over
dr. Kruyskamp, de man die tot
voor kort Nederlands meest be
kende woordenboek verzorgde:
de grote Van Dale. Met dikke
letters stond er boven dat arti
kel „Taalgebruik vaak erbar
melijk". Niet toevallig natuur
lijk, want deze drie woorden
geven in het kort zijn mening
weer over veel van het tegen
woordige taalgebruik.
Dr. Kruyskamp heeft een groot d-e'r
van zijn leven gewerkt met taal en
taalzaken, dus zijn autoriteit op dit
gebied is inderdaad, en terecht, niet
gering. Toch kan men bedenkingen
hebben tegen zijn opvatting.
Kruyskamp constateert dat „de rijk
dom van onze taal verwaarloosd
wordt", het taalgebruik in kranten
„zeer slecht, heel droevig" is, dat er
op bepaalde punten chaos heerst,
dat de waardering voor de goede
taalvorm verdwijnt, enz. enz. Het on
derwijs van nu. en de huidige minis
ter van Onderwijs voorop, zijn daar
aan ook schuldig, volgens hem.
Ik besef dat in dat artikel Kruys
kamp niet zelf aan het woord was.
maar iemand van de krant. Toch heb
ik ook van Kruyskamp zelf genoeg
gelezen om tot de conclusie te ko
men dat zijn opvattingen hier tame
lijk goed werden weergegeven.
Weinig bekend
Kruyskamp staat niet alleen; er zijn
veel mensen die er net zo over den
ken. Overigens betwijfel ik of een
man als Vondeling en het genoot
schap Onze Taal daar bij horen. In
ieder geval is de kwestie belangrijk
genoeg om ook eens van een andere
kant te worden bekeken.
Er wordt gesuggereerd, dat het taal
gebruik vroeger beter was, en dat het
slechter is geworden. In de eerste
plaats moeten we beseffen, dat hier
over bitter weinig bekend is. Het
wordt wel vaak bewéérd, maar het is
allerminst zeker. In de tweede
plaats: over welk taalgebruik gaat
het precies? In de krant, op school
bij opstellen, in romans, via de radio,
in de tweede kamer, op verjaardags
feestjes, in brieven aan familie, in
brieven van de rijksoverheid? In de
derde plaats: wat wordt er bedoeld
met „slechter taalgebruik"? Is dat
meer spelfouten maken, of platter
praten, of een ander gebruik voor
voornaamwoorden dan volgens de
schoolgrammatica, of nog weer ieta
anders?
Mensen die het niet met Kruyskamp
eens zijn, wijzen er op dat er altijd al
geklaagd is over verslechtering van
het taalgebruik. Dat ls waar, veertig,
honderd of tweehonderd jaar gele
den werd er ook geklaagd en waar
schuwend de vinger opgestoken.
Toch is dat geen sterk tegenargu
ment. Het kin immers zijn dat men
al die keren gelijk had; in ieder geval
kèn het zo zijn dat dr. Kruyskamp
gelijk heeft, ongeacht bet eventuele
ongelijk van vroegere verontruste
taalzorgers. Interessant is trouwens,
dat er in het verleden niet altijd even
sterk werd geklaagd: er zijn pieken
met veel klagers en er zijn ook perio
des waarin weinig over slecht taalge
bruik werd gezegd. DAt zou een aan
wijzing kunnen zijn dat het hier niet
gaat om een permanente conserva
tieve onderstroom, maar dat er wel
degelijk soms iets met het taalge
bruik aan de hand is.
Geen loze kreten
Hoewel de visie van dr Kruyskamp
(in dit artikel) dus weinig onder
bouwd is en zo mogelijk nog minder
genuanceerd, zijn het mijns inziens
niet uitsluitend loze kreten. Er is
namelijk wel iets bekend over de
verschillen in taalgebruik van nu en
b v. dat van kort voor de oorlog Men
kan kranten of boeken vergelijken.
Herinneringen van onderwijzers en
leraren zijn natuurlijk al iets minder
betrouwbaar, maar toch valt ook
daaruit soms wel iets op te maken
Naar alle waarschijnlijkheid is er
inderdaad verschil
Een taal is natuurlijk niet iets dat
bestaat zonder de mensen die die
taal spreken Veranderingen in het
taalgebruik zijn dan ook steeds ei
genlijk veranderingen bij de spre
kers en hun leefwereld. Welnu, daar
is heel wat veranderd, als je de toe
stand van voor de tweede wereldoor
log vergelijkt met die van tegen
woordig. De maatschappelijke ver
anderingen zijn bijzonder groot
geweest.
Dat laatste geldt niet in de laatste
plaats voor het gebied van de om
gang met de taal. Om een enkel
voorbeeld te noemen: er zijn thans
vele malen meer mensen die hun
brood verdienen met enkel praten
en schrijven! Algemener kan men
zeggen, dat het hele bonte patroon
van o.a. radio, boeken, kranten,
bandrecorders, brieven, telex, tele
grafie, buurpraatjes, stencils, lezin
gen, reclame, toneelverenigingen,
televisie, enz. enz. er momenteel to
taal anders uit ziet. Precies dus ook
op de gebieden waar taal en taalge
bruik een vitale rol spelen, zijn de
kaarten nu heel anders verdeeld.
Het zou verwonderlijk zijn als ons
taalgebruik niet was veranderd.
Wanneer dr Kruyskamp veranderin
gen signaleert in het taalgebruik,
heeft hij vermoedelijk wel gelijk.
Andere taken
Onze taal moet thans gedeeltelijk
andere taken verrichten. De positie
van de taal in de samenleving is
daarmee stellig veranderd, zo ook
ons eigen taalgebruik en onze hou
ding ten opzichte van taal en taalge
bruik Maar is nu ook vast te stellen
dat een en ander slechter is gewor
den? Toch zeker niet aan de hand
daar een eenvoudig antwoord
geven is, lijkt me één ding hi
ker. De kwaliteit van taalgebi
ook en vooral afgemeten
worden aan de eigentijdse fui
ervan. Het onderwijs zal zich
van bewust dienen te zijn. Wel
anders dan dr Kruyskamp ai
de school niet mede schuldigjpi
verslechtering in taalgebruik,
veeleer nog te traag bij het insj
op hedendaagse eisen op taalgi
De huidige minister van Ondi
heeft mijns inziens veel gedai
deze achterstand wat in te
Niets zou verwoestender (mai
lukkig ook: onmogelijker) vooifv
taalgebruik zijn dan te proberefcl
taalidealen uit de jaren dei
1977 te realiseren.
Vondeling
Zoals vele ijveraars voor „vei^
taalgebruik" wekt ook dr
kamp bij mij niet het vertroi
dat zijn bezorgdheid ls ingef
door hedendaagse eisen. Dat 1
daarentegen wèl bij iemand aisj
deling. Diens ijver voor heldC
eenvoudig Nederlands lijkt met
geven door een hoogst actuele it
zaak: begrijpelijke informatf
voor iedereen in een democrats
levensbelang
De heer J.M. van der Horst te WjJ
naar is ambtenaar bij het mini%
van onderwijs en wetenschapper
last met spellingzaken. Tevens 1
docent Nederlands aan de M04
ding van de Vrije Leergangen U
sterdam.
