oersma: haast met Asbestbesluit
ABN Bank
Baal speelt 'Orpheus' van Andriessen
en De Boer
Vraag onze man in Athene.
KUNST
Kleinschalige kommer en kwel
bij het Concertgebouworkest
Junction Dance
Company
leidt dansfestival in
]NV moet banden met
id-Afrika verbreken"
g geen totaal verbod van verbruik
and bij Ford
billen: schade
miljoen
nstenbond in telegram:
-
MUZIEKTHEATER?
?0PERA
5 IG 21 OKTOBER 1977
TROUW/KWARTET 9
pnze redacteur wetenschappen
T Het ministerie van sociale zaken heeft haast met de
ki ring van het Asbestbesluit. Dat bleek uit de aankondiging
al ninister Boersma, dat de verbodsbepalingen voor een
l toepassingen van het voor de longen gevaarlijke vezelma-
l zo snel mogelijk van kracht zullen worden.
AOVERTENTIE
We zal niet worden gewacht
)r ir het hele toepassingsgebied
ie gezamenlijke verboden vol-
i inzicht is verkregen", aldus
Ister op een door TNO georga-
'lle asbestdag in Delft. Het uit
uigzame vezels bestaande mi-
heeft een aantal eigenschap-
it het voor veel toepassingen
ich aantrekkelijk en soms
J jnmisbaar maken. Het is be-
.tegen hitte en chemicaliën, het
[jivast. en isolerend voor elektri-
en warmte, de vezels kunnen
0 iteenlopende stoffen worden
en (brandwerende kleding),
de vezels kunnen, door hun
ïine afmetingen, tot diep in de
van de verwerkers door
eg.
P
>te instantie veroorzaken ze
eni>indweefselvorming, vertelde
e' ft dr. J. Stumphius. die als
nisarts van de scheepswerf De
13 e in 1969 de gevaren aantoon-
t veroorzaakt een geleidelijk
wordende afname van de
■e jaciteit (asbestose), die tot to
rn validiteit kan leiden. Verder
blijken asbestose-patiënten vaker en
sneller longkanker te kunnen krij
gen, een risico dat zeer uitgesproken
optreedt wanneer de patiënt boven
dien rookte. Onafhankelijk hiervan
veroorzaken asbestvezels in een klei
ner aantal gevallen de overigens
zeldzame kanker van het longvlies
(mesothelioom), waartegen medisch
niets is aan te vangen.
Verbod
Het Asbestbesluit brengt niet het
totale verbod waarop vanuit de vak
beweging is aangedrongen, gisteren
nog eens door secretaris A. de Bruin
van de FNV. Wel wordt een aantal
toepassingen verboden waarvoor
vrij veel vervangingsmogelijkheden
bestaan. Dat zijn warm te-isolatie,
geluidsisolatie, conserverende (verf)
en decoratieve doeleinden.
Bij niet verboden toepassingen, zo
als asbestcement voor bouw en wa
terleiding en remvoering, mag een
concentratie van twee vezeltjes per
kubieke centimeter lacht niet wor-
i^EN (DPA) Een enorme
in de opslagplaats van reser-
lerdelen van de Ford-fabrie-
Keulen heeft voor minstens
100 miljoen gulden schade aange
richt.
Door tot nog toe onopgehelderde
oorzaak brak omstreeks half drie in
de middag brand uit in het 115.000
vierkante meter grote gebouw. Se
dertdien proberen meer dan 200
brandweerlieden de brand onder
controle te krijgen. Tot nog toe heb
ben drie mensen lichte rookvergifti
ging opgelopen. Toen de brand uit
brak waren ongeveer 1.000 werkne
mers in het gebouw. Zij konden zich
allen in veiligheid stellen.
inze soc.-economische redactie
1CHT De Dienstenbond CNV heeft er in een telegram
et Christelijk Nationaal Vakverbond op aangedrongen dat
NV zijn „nog bestaande contacten en banden met Zuid-
oi i onverwijld verbreekt." De bond dringt met grote nadruk
i' i een duidelijke stellingname van het CNV-bestuur inzake
ifrika.
Tding tot het telegram zijn de
egelen die de regering Vorster
genomen tegen een groot aan-
it genstanders van de apartheid,
Jiten de wet stellen van acht-
Drganisaties. waaronder het
elijk Instituut, en het verbie-
in twee kranten. In een eerste
noemde CNV-voorzitter Jan
f de gebeurtenissen in Zuid-
„afschuwelijk en verwerpe-
et is volstrekt in strijd met een
Haat. Zuid-Afrika glijdt lang-
maar zeker af naar een politie-
aldus Lanser.
rapport „Delen of nemen"
tuid-Afrika, dat het CNV in
Iber heeft uitgebracht, zet de
itrale vraagtekens bij de wen-
pid van een op isolatie van
'rika gericht beleid. De FNV
1 wèl voor een dergelijk beleid
^trekte afwijzing van de apart-
staat in het rapport, bete-
nf"
77
omoe*
I Vraag maar aan dt winterechilder.
i handen maken wat z'n ogen zien.
ia! kómen die vakman En pak de
gulle premie van 30 gulden.
Per man! Per dag!
lw schilder regelt
de aanvraag
voor u.
Publikatie vi
hel Bednjfichip
jchildrribvdnjf
leRni-ijk(ZH)
den overschreden. Deze in het bui
tenland al weer omstreden norm
kan te zijnder tijd scherper worden
gesteld. Verder komt er een alge
meen verbod voor de verwerking
van blauwe asbest, dat gevaarlijker
is dan het witte.
De Bruin toonde zich beducht voor
al te soepele overgangsbepalingen
en ontheffingen, die voor alle onder
delen van het besluit mogelijk zijn.
De vakbeweging kan daar in ieder
geval zelf op letten via haar verte
genwoordiging in de gisteren inge
stelde Adviescommissie Asbest, die
de uitvoering van het besluit bege
leidt. Naast drie deskundigen zijn
ook de werkgevers in de commissie
vertegenwoordigd. Voorzitter is
prof. ir. C. van den Berg (Twente).
In ieder geval betekent het Asbest
besluit een nieuwe impuls voor het
vinden van alternatieve oplossin
gen. aldus minister Boersma, „een
ontwikkeling die ook voor TNO van
belang is". Medewerkers van de or
ganisatie gaven een oveizlcht van
de mogelijkheden om asbest te ver
vangen in cementprodukten en in
remvoeringen. Ook was er aandacht
voor de beste manier om van asbest
houdend afval af te komen: begra
ven, aldus ing. A. van der Mei. Daar
voor is dan wel een ontheffing inge
volge van de Wet chemische afval
stoffen nodig.
Militairen mogen nu 's avonds naar huis
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Militairen van de
Koninklijke Landmacht hoeven 's
nachts niet meer in de kazerne te
zijn, wanneer zij zich de volgende
morgen maar om acht uur meldea
Dit is de inhoud van een nieuwe
regeling voor de nachtpermissie, die
14 november ingaat. Bij deze nieuwe
regeling is afgesproken dat de com
mandanten van de opleldingskazer-
nes dienstplichtige militairen hoog
stens gedurende de eerste vier we
ken van hun diensttijd het recht op
deze nachtpermissie kunnen ontzeg
gen. Na die vier weken krijgen alle
landmacht-militairen dat recht in
principe wel.
De militairen mogen na 14 novem
ber op elk tijdstip na het aflopen
van de diensttijd de kazerne verla
ten en ze mogen er ook op elk mo
ment voor acht uur 's ochtends weer
terugkeren, ook midden ln de nacht,
mits ze dan maar zachtjes doen.
Militairen, die een nacht weg willen
blijven uit de kazerne hoeven alleen
maar hun naam en registratienum
mer in te vullen op een intekenlijst
Deze nieuwe regeling geldt niet voor
de marine en de luchtmacht. Bevel
hebbers van deze legeronderdelen
zouden geen behoefte aan bijzonde
re bepalingen hebben, omdat zij niet
te maken hebben met zulke grote
groepen militairen als bij de land
macht.
De heerj. van Bnimmen.
Direkteur van het ABN kantoor
in Athene en Piraeus. Nederlander.
Zoals de meeste managers van
buitenlandse ABN vestigingen.
In 40 landen.
In de praktijk betekent 't, dat u
I met iemand praat die uw bedrijf kent.
I Dezelfde gedegen Nederlandse
I zakenmentaliteit heeft.
Komt bij dat de heer Van Brummen uitstekend is ingevoerd in
Griekenland. Een land dat vooral de laatste jaren 'n snelle
economische ontwikkeling doormaakt. Scheepvaart vormt daarin
een hoeksteen.
Andets gezegd: voor u als ondernemer liggen er mogelijkheden.
De heer Van Brummen geeft u graag advies daarover.
Dit iszijnadres: ABN Bank, 3, Paparigopoulou Street.
KlafthmonosSquare, P.O. Box2075Athens (124). Telex: 214082
ofP.O. Box 262, Piraeus. Telex 213347.
U kunt natuurlijk ook eerst kontakt opnemen met ons
hoofdkantoor, Afd. Centrale Buitenlandse Kantoren: 020-293823.
ABN mensen staan op vele plaatsen in de wereld voor u klaar.
door André Rutten
kent niet per definitie dat men voor
stander is van een strategie van ge
hele of gedeeltelijke isolatie van
Zuid-Afrika. „Er is een oprecht ver
langen, alsnog tot vreedzame oplos
singen te komen." Lanser zegt daar
nu over, dat dit standpunt mogelijk
verscherpt gaat worden. De CNV-
voorzltter is van plan de verbonds
raad van het CNV eerder dan de
bedoeling was, 7 november, bijeen te
roepen om een standpunt ten aan
zien van Zuid-Afrika te bepalen.
„Niets voor niets"
De voorzitter van de Nederlands-
Zuidafrikaanse Werkgemeenschap,
ir. H. Koornneef heeft inmiddels ver
klaard. dat hij aanneemt dat de
Zuidafrikaanse regering bij het on
derzoek naar de rellen in Soweto
bewijzen heeft gevonden, die de be
trokkenheid van de nu verboden or
ganisaties en gearresteerde perso
nen duidelijk maakt.
De heer Koornneef, die het CHU-
Tweede Kamerlid Tolman is opge
volgd als voorzitter van de werkge
meenschap, gaat ervan uit dat er ook
tegen het Christelijk Instituut bewij
zen zijn gevonden. Het instituut en
voorzitter ds. Beyers Naudé, aan wie
beperking van de bewegingsvrijheid
is opgelegd, zouden zich volgens hem
niet afkerig van geweld hebben ge
toond. „De Zuidafrikaanse regering
treedt zonder twijfel niet voor niets
op," aldus Koornneef.
Tot de tientallen organisaties, die
scherp tegen het optreden van de
Zuidafrikaanse regering hebben ge
protesteerd behoort ook de Anti-
Apartheidsbeweging Nederland. Dé
AABN roept de Nederlandse rege
ring op de dialoog-politiek met dit
land te laten varen.
„Het is van groot belang dat de Ne
derlandse regering nu een actief be
leid gaat voeren, gericht op de volle
dige isoiereing van het regime." al
dus de beweging, die instemming
betuigt met het commentaar van het
sedert J960 verbonden Afrikaans Na
tionaal Congres (ANC). Het ANC
heeft opgeroepen tot een gewapende
strijd tegen het regime, omdat „de
weg van onderhandelen en geweld
loosheid door Vorster is afgesloten."
AMSTERDAM Lodewijk de Boer heeft in zijn libretto voor de
opera „Orpheus" van Louis Andriessen, gespeeld door de toneel
groep Baal onder regie van ook Lodewijk de Boer, de oude mythe
van Orpheus en Euridici binnenstebuiten gekeerd en op haar
kop gezet en in een verassende voorstelling aldus laten zien.
In zijn verantwoording in het tekst- voornaamste van de „veranderingen"
boekje geeft hij precies aan wat hij van nu lijken mij deze. Orpheus dringt
veranderd heeft in een mythe, die in niet in de onderwereld, waarin Eurldlce
uiteenlopende versies bekend is. De verdwenen is, door, omdat hij zo harts-
door Hans W. Ledeboer
ROTTERDAM De Junction Dance Company uit Londen
kreeg woensdagavond de eer, de dansweek in „De Lantaren" te
openen, welke dansweek de inleiding vormt voor het merkwaar
dige „Rotterdam Dans Festival", dat tot en met 23 november zal
duren.
Dat „Rotterdam Dans Festival" is
een soort toevalstreffer: het bleek,
dat een aantal dans- en balletensem
bles ln de maand november voorstel
lingen in Rotterdam op het speel
plan had staan. Waarop de gemeen
telijke dienst voor de kunstgebou
wen vorige maand de idee kreeg, die
maand november tot een dansfesti
val te maken, er een naam voor ver
zon, waarin Engelse en Nederlandse
taal wat wonderlijk dooreen worden
gehaspeld en links en rechts enige
groepen en groepjes, die „in de
buurt" zijn, naar Rotterdam haalde.
Met als gevolg een wat geïmprovi
seerd internationaal dansgebeuren
dat niet overmatig veel geld kost
met Nederlandse bijdragen die. zoals
altijd, al een jaar geleden zijn vast
gesteld en die zonder desorganise
rende narigheden niet kunnen wor
den veranderd. Zodat bijvoorbeeld
het Nederlands Dans-Theater zich
tot zijn verbazing in een „festival"
ziet optreden met een voorpremière,
waarin van alles en nog wat mis kan
gaan!
Terug naar Junction Dance Compa
ny. Een nog heel jong gezelschap, het
bestaat pas een jaar. Aantrekkelijk
danswerk, pretentieloos, mooi muzi
kaal en naïef. Met een pijnlijk ge
brek aan toneelervaring maar met
misschien aardige beloften voor de
toekomst, al zal die toekomst zeker
niet dichtbij liggen.
Junction Dance Company beseft het
zelf: heel bescheiden vertelden de
Amerikaanse Kris Donovan en de
Zweedse Ingegerd Lonnroth, die bei
den de leiding van deze groep delen,
dat het gezelschap woensdagavond
voor het eerst optrad buiten Enge
land.
tochtelljk van haar houdt, maar omdat
zij zijn „bezit" is. dat hem ontnomen
werd. Hij doet het bovendien als een
geweldige stunt, die hem eer zal ver
schaffen. Ook is Eurldlce niet door een
slangebeet gestorven, maar heeft zij,
geholpen door de godin van de eros,
Aphrodite, een eind aan haar leven
gemaakt om het „aan Orpheus onder
worpene ln Eurldlce" te vernietigen.
Hieruit wordt, lijkt ml], wel duidelijk
dat Lodewijk de Boer de mythe met
een flink dosis, dikwijls subtiel uitge
werkte, ironie bewerkt heeft door haar
in het perspectief te plaatsen van de nu
gangbare opvattingen over de man
vrouw-verhouding en tegelljktljd over
de vrijere opvattingen over seksuele
relaties. Opvattingen die hij ook weer
met ironie behandelt. Soms ook wel
drastisch. In de meeste versies wordt
Orpheus door de Traclsche vrouwen
vermoord. In Lodewijk de Boers versie
wordt hij door die vrouwen maar
eigenlijk door Eurldlce ontmand.
Vanwege zijn vrouwenhaat.
Voor de uiterlijke vormgeving, die eni
ge afstandelijkheid moest scheppen,
enige vervreemding, en een logische
entourage moest vormen voor lichte
lijk Ironisch gestyleerd spel, is aan het
Japanse Noh-theater gedacht, dat fijn
zinniger en subtieler Is dan wij van de
Griekse tragedie gewend zijn. Paul
Gallis als decorontwerper en Leonie
Polak als ontwerpster van de kos
tuums hebben dat Idee schitterend uit
gewerkt.
De muziek van Louis Andriessen, die
mij tegelijkertijd als vertrouwd en ver
vreemdend in de oren klonk, ligt bui
ten mijn beoordelingsbevoegheid.
Maar er Is wel van te zeggen, dat het
drama zich tegelijkertijd ln het spel en
in de muziek voltrok, omdat de muziek
de ln het spel aangevoerde dimensies
vergrootte en versterkte. Van een regis
seur, die behalve schrijver ook nog
musicus ls, mocht men ook verwachten
dat hij ln dit opzicht een perfect even
wicht zou bereiken.
Hans Dagelet (knielend) als Orpheus, Rudolf Lucieer als Apollo in de opera
van Louis Andriessen en Lodewijk de Boer bij „Baal".
ADVERTENTIE
BAAL SPEELT „ORPHEUS" VAN LODEWIJK DE
BOER
EN LOUIS ANDRIESSEN IN HET SHAFFYTHEATER
door R. N. Degens
AMSTERDAM Voor enkele uren onberoerd door de bewogen gebeurtenissen van deze dagen,
luisterde een merendeels hoogbejaard publiek woensdagavond in het Amsterdamse Concertge
bouw naar muziek waarin drie componisten hun kleinschalige kommer en kwel hebben verklankt.
Het Concertgebouworkest onder Bernard Haitink speelde daar als opening van de woendag- en
donderdagserie voor een volle zaal werken van Van Gilse, Bartok en Tsjaikofsky.
Van Gilses „Truermuziek bij de
dood van Uilenspiegel" (uit de dra
matische legende „Thijl" naar het
boek van Charles de Coster gecom
poneerd in 1938-1940) is wel een
plechtige treurmars op een gepunc-
teerd ritme, vakkundig in de noten
gezet. Maar het blijft steken ln een
soort salon-heroïek die moeilijk in
verband is te brengen met het gewel
dige epos van de Tachtigjarige Oor
log waarin De Coster de volksheld
Thijl tot een ludiek symbool van
taaik verzet maakt. Bovendien is
deze treurmuziek wel erg verwant
aan het binnenbrand-alarm dat Qus-
tav Mahler als zo veelvuldig in zijn
muziek gal.
Onbegrip
Stewart Arnold en Jayne Lee in een aantrekkelijk en naïef duet van Kris
Donovan.
Haitink en het Concergebouworkest
gaven deze Thijl wel de verlangde
sonoriteit en somberheid mee. Dat er
in het Derde Pianoconcert van Bar
tok ook zo overeenkomstig de inten
ties „achter de noten" gemusiceerd
werd, is mij niet opgevallen Ik kreeg
de indruk dat het vooral de 33-Jarige
Franse pianist Jean-Bernard Pom-
mier was. die met evenveel onbegrip
als technische vaardigheid (hij heeft
met dat laatste al vele prijzen in de
wacht gesleept) het slechte voor
beeld voor deze uitvoering gal. Door
een volkomen verwaarlozing van de
toch wel tragische achtergrond van
dit stuk, dat Bartok letterlijk met de
dood voor, ogen componeerde; een
niet geheel voltooid stuk waarin de
contrasten tussen oplaaiende genia
liteit en uitgebluste creativiteit zo
schrijnend hoorbaar zijn.
Pommier huppelde daar ln een ele-
gant-wtppertge vertolking onbekom
merd overheen. Waarbij hij zich bij
voorkeur aan een keurig strict-tem
po hield, als ging het om een galante
hofdans waarbij je het de adellijke
deelnemers niet al moeilijk mag
maken.
Het publiek vond het blijkens het
applaus wel heel mooi. en het ging
tevreden de pauze ln. Met het voor
uitzicht op, na de koffie, de ver
trouwde muzikale ontboezemingen
van Tsjaikofsky aan zijn verre vrien
din Nadjezda von Meck. In de Vierde
Symfonie, die hij aan haar opdroeg
en die hij „onze symfonie" noemde.
Honderd jaar geleden is dat. Sinds
dien is het horend-gluren in deze
kleinschalige muzikale prtvé-beken-
tenissen voor miljoenen een steeds
terugkerend feest der herkenning ge
worden.
