n Thailand weer
ilitair bewind
Uil
iLeven als broeders of ondergaan als dwazen'
L Jk
Klopjacht
Rechter Rosenberg-proces 'partijdig'
Zambia
hekelt
Moegabe
%nnen een jaar verkiezingen'
r, GIRO 26655
Zuid-Afrika
aearresteerde hoofdredacteur The World in Zuid-Afrika pleiter voor verzoening
OKTOBER 1977
BUITENLAND
Trouw/Kwartet
JGKOK (AFP, UPI, Reuter) Volgend jaar zullen in Thailand algemene verkiezingen worden
ouden. Die verzekering heeft de nieuwe militaire machthebber, admiraal Sangad Tsjaloryoe
oren gegeven, als zoveel nieuwe militaire machthebbers vóór hem. Hij was tot dan minister van
Jnsie.
Hl
n ei dat het tijdsbestek van twaalf
waarin de afgezette burgerrege-
de democratie wilde herstellen,
te lang was, en in strijd met de
en van het volk. De admiraal zei
tijd nodig te hebben om een
vi we grondwet op te stellen en het
j politiek tot rust te brengen,
j ieke bijeenkomsten van meer
vijf personen zijn voor onbepaal-
tijd verboden, de bestaande
dwet is afgeschaft en de een jaar
burgerregering en het parle-
Jt zijn naar huis gestuurd.
o-Thailand maakt gisteren op
[e middaguur (onze tijd) bekend
een „revolutionaire raad" de
e it had gegrepen. De verklaring
T afkomstig van admiraal Sangad
tjloryoe. In de hoofdstad Bang-
was te horen dat premier Thanin
a vichien is afgezet omdat hij wei-
e wijzingen aan te brengen in
regering, waarop het leger had
edrongen.
nder bloedvergieten
staatsgreep geschiedde zonder
fiver gieten De troepen waren in
van paraatheid gebracht, maar
gin geen incidenten gemeld. In de
s^aire radio-boodschap werd ge-
dat „iedereen, die weigert de
ziirs van de revolutionaire raad op
olgen, zwaar gestraft zal wor-
Er werd verder gezegd dat de
sgreep was gepleegd om de eco-
rèsche situatie en de veiligheid te
11 eteren en de staat, de religie en
s oning te verdedigen. „De revolu-
Dt tire raad zal zo weinig mogelijk
lajnderen".
ll
oktober vorig jaar werd ook al
militaire staatsgreep gepleegd.
tiraal Sangad Tsjaloryoe was
eveneens het brein achter de
De staatsgreep was destijds
rechtstreeks gevolg van rellen
»n studenten en politie. De mili-
coup maakte toen een einde
een twee-jarig democratisch ex-
lent. Kort daarna benoemden
litairen een burgerlijke pre
mier, de voormalige rechter Tanin
Kraivicihen. In maart van dit jaar
werd er een mislukte staatsgreep te
gen zijn bewind gepleegd. De leiders
van die coup werden geëxecuteerd.
Sangad Tsjaloryoe zei toen hij vorig
jaar oktober na de staatsgreep naar
voren werd geschoven dat de mili
tairen wel moesten ingrijpen omdat
er een samenzwering dreigde die
Thailand wilde overleveren aan de
communisten. Thanin Kraivichien,
een harde anti-communist, liet na
dat hij premier mocht worden weten
zich hard te zullen opstellen.
In het verleden waren zijn voorgan
gers Koekrit Pramoj en diens broer
en opvolger Senu Pramoj (slechts
gedurende enkele maanden) volgens
hem veel te soepel geweest. Herhaal
delijk verkondigde de Thaise mili
taire radio dat er communisten ge
ïnfiltreerd waren in de Thammasat-
universiteit in Bangkok en dat op
standige studenten wapens hadden
gekregen uit communistische buur
landen.
Onrust onder studenten en bloedige
ongeregeldheden waren de belang
rijkste aanleiding voor de staats
greep, vorig jaar. Feit was dat Koe
krit Pramoj openingen zocht naar
de communistische landen in het
Verre Oosten, wat onder andere
bleek uit een reis naar China en
betrekkingen aanknoopte met Viet
nam en Laos.
Volgens hem was het ook niet in de
eerste plaats het „oprukkend com
munisme" dat staten doet „vallen",
maar veeleer onrechtvaardige ver
houdingen in het land zelf die on-
drdrukte groepen in opstand doet
komen. In Thailand was daarbij de
moeilijkheid dat het nooit een echte
kolonie is geweest, waardoor het na
tionalistische bewegingen, gericht
tegen de koloniale (in dit geval Brit
se) machthebber miste.
Bij zijn pogingen meer gelijkheid
tot stand te brengen kreeg Koekrit
te maken met groepen die het te
snel ging. en anderzijds met bewe
gingen die het niet snel genoeg kon
gaan. Uiteindelijk kostte hem dat de
politieke nek en na een kort tussen
spel onder zijn broer Seni grepen de
militairen vorig jaar oktober de
macht, en schoven Thanin Kraivi
chien naar voren.
Opvallend was dat de anti-commu
nistische taal toen van admiraal
Tsjaloryoe (beide malen brein ach
ter de coup), terwijl gisteren in
Bangkok verluidde dat hij nu naar
de macht zou hebben gegrepen van
wege de onverzoenlijke houding van
de regering-Kraivichien tegenover
de communistische buurlanden.
Volgens waarnemers heeft een uit
eindelijke staatsgreep nog lang op
zich laten wachten, omdat de ver
schillende vleugels in het leger met
elkaar overhoop lagen. Gevreesd
werd dat door een coup het toch al
gehavende beeld van Thailand in
het buitenland nog verder in scher
ven zal vallen.
LOESAKA (AP/Reuter) Robert
Moegabe. met Joshua Nkomo leider
van het Rhodesische Patriottisch
Front, is door een Zambiaanse krant
fel over de hekel gehaald, omdat hij
kritiek had geleverd op een geheim
onderhoud dat president Kenneth
Kaoenda vorige maand had met
premier Ian Smith van Rhodesië.
„Wie is Moegabe wel, dat hij kritiek
levert op het handelen van ons
staatshoofd?", vraagt de Times of
Zambia zich in een hoofdartikel af.
„Onze standpuntbepaling vóór het
recht van Zimbabwe (Rhodesië) op
vrijheid is gebaseerd op de menselij
ke waardigheid, niet op de kwaad
aardige lezing van een vreemde
ideologie", aldus de Times die het
eigendom is van Kaoenda's partij.
Moegabe wordt neergezet als „een
zogenaamde vrijheidsstrijder die
met luxe-vliegtuigen van hoofdstad
naar hoofdstad wipt". Moegabe, lei
der van de in het front opererende
guerrillabeweging ZANU. had ge
zegd dat het geheime onderhoud
tussen Kaoenda en Smith nooit had
mogen plaatsvinden. Tot dusver
had Zambia nog niet gereageerd op
Moegabe's kritiek, hoewel bekend
was dat men die in Loesaka hoog
opnam. Voor zover bekend is Ka
oenda er op 25 september niet in
geslaagd Smith tot een plooibaarder
opstelling te bewegen. Zambia is
een van de zwarte frontlijnstaten
die de Rhodesische nationalisten
onvoorwaardelijk steunen.
De zestien door de Westduitse politie gezochte leden van de Rote Armee Fraktion. Boven van links naar rechts:
Susanne Albrecht, Elisabeth van Dijck, Rolf Heissler, Christian Klar, Juliane Plambeck. Barbara Adelheid Schulz.
Angelika Speitel en Sigrid Sternbeck. Beneden van links naar rechts: Fricderike Krabbe. Jörg Lang. Silke Maier-Witt.
Brigitte Mohnhaupt. Willy Peter Stoll, Inge Viett, Rolf Clemens Wagner en Christoph Michael Wackernagel.
Vervolg van pagina I
Hij zei op
een persconferentie dat zijn besluit
„niet gemakkelijk is geweest en dat
deze stap niet betekende dat hij
geen verantwoordelijkheid wil ne
men. Maar de voorvallen van de
afgelopen dagen vielen toch binnen
zijn „verantwoordelijkheidsterreln.
De laatste dagen is er veel kritiek
geweest op de justitie van de deel
staat en daar heeft hij de persoonlij
ke consequenties uit getrokken. Ik
hoop door dit besluit een betere
sfeer te creëren, aldus Bender. Zijn
besluit werd gisteren genomen tij
dens een speciale zitting van de
CDU-fractie, waartoe Bender
behoort.
Achter wanden
Een onderzoek in de gevangenis
heeft aan het licht gebracht dat er
een uitgebreid communicatisysteem
is geweest tussen de cellen van
Baader, Ensslin, Raspe en Möller.
Het systeem werd achter de wanden
ontdekt. De autoriteiten vonden er
draden, stopcontacten en batterijen
verborgen in met plastic afgedekte
gaten. Volgens deskundigen kon
hiermee via het morsesysteem con
tact worden onderhouden tussen
met name Baader, Ensslin en Raspe.
In de cellen van Baader en Raspen
waren al eerder holtes ontdekt,
waarin pistolen konden worden ver
borgen. Van de kant van het parket
werd gisteren ook nog gezegd dat in
de cel van Baader drie met bloed
besmeurde kogels zijn gevonden.
De „contactsperre" tegen 70 West
duitse gevangenen is gisteren door
de minister van justitie Hans-Jochen
Vogel opgeheven. De volledige isole
ring van elkaar en de buitenwereld
was ingesteld in verband met de
ontvoering van Schleyer. Het is mo
gelijk dat de 70 opnieuw zullen wor
den geisoleerd omdat de moorde
naars van de werkgeversvoorzitter
hebben gedreigd met nieuwe geweld
dadige acties.
Ook gisteren is in grote delen van
West-Europa betoogd tegen de gang
van zaken in West-Duitsland. In
West-Berlijn werd de ruit van het
SPD-gebouw ingegooid uit protest
tegen de dood van Baader, Ensslin
en Raspe Ook werd op privé-wonin-
gen geschoten. In Italië werden
evenals voorgaande dagen bomaans
lagen gepleegd. Een zich „Zuid-
Franse tak van de RAF" noemende
organisatie heeft gedreigd „de beu
len van Baader cs" te zullen doden.
j DA COSTASTR 88 AMSTERDAM
WASHINGTON (UPI) Julius en Ethel Rosen
berg zijn in 1951 wegens spionage naar de elek
trische stoel gestuurd door een rechter die een
flagrante schending van de wet vóór, tijdens
en na de zittingen contact onderhield met de
openbaar aanklager.
Dit blijkt volgens Amerikaanse juristen uit stuk
ken (van de federale recherche FBI en andere
instellingen) die onlangs werden opgeëist door
Robert Meeropol. Deze 30-jarige zoon van het
echtpaar Rosenberg probeert al jarenlang de
naam van zijn ouders te zuiveren. De Rosen
bergs werden tijdens de koude-oorlogsperiode
veroordeeld, en in 1953 terechtgesteld, omdat zij
Amerikaanse atoomgeheimen zouden hebben
verraden aan de Sowjet-Unie.
Meeropol eiste onlangs tot dusver geheime stuk
ken op, krachtens de wet op vrije informatie. De
stukken, die zo'n 30.000 pagina's beslaan, zijn
bestudeerd door ongeveer 100 advocaten en
hoogleraren in het strafprocesrecht. De groep
heeft de commissie van justitie, het Huis van
Afgevaardigden en de Senaat schriftelijk ver
zocht om een onderzoek naar het optreden van
rechter Irving Kaufman, de man die het dood
vonnis uitsprak. Kaufman is tegenwoordig presi
dent van het hof van beroep in New York. Hij
heeft met geen woord gereageerd op de zeer
ernstige beschuldiging die tegen hem is inge
bracht.
Professor Vern Countryman van de Harvard-
universiteit is van mening dat er uit de stukken
„een schokkend patroon opdoemt van 'ex parte'
contacten (buiten de rechtzaal) tussen Kauf
man, de openbaar aanklager, FBI-agenten en
andere ambtenaren. Deze contacten zouden al
voor het proces zijn begonnen, tijdens het proces
zijn onderhouden en ook na de veroordeling
(toen de Rosenbergs verbeten voor hun leven(
vochten) hebben voortgeduurd.
Volgens Countryman hebben Huis en Senaat
nog niet gereageerd op de suggestie dat een
herziening van het proces gewettigd is. De demo
cratische parlementariër John Conyers, lid van
de commissie van justitie in het Huis. bevestigde
in het openbaar dat de stukken ernstige twijfels
hebben doen rijzen over het gedrag van rechter
Kaufman.
Luthers
Gistermorgen nog werd de zwarte
lutherse bisschop Manas Boethelezi
in Johannesburg aangehouden, sa
men met Tom Manthata, lid van de
commissie voor gerechtigheid van
de Zuidafrikaanse raad van kerken
en Peter Randall, van de uitgeverij
Raven Press waar kerkelijke uitga
ven worden gedrukt.
Verboden werden behalve het chris
telijk instituut, onder andere de
commissie van tien in Soweto
waarvan Montlana voorzitter was,
de zwarte bewustwordingsorganisa
tie BPC en de studentenbeweging
SASO. Het was de meest ingrijpen
de maatregel van de Zuidafrikaanse
regering tegen ontluikend maar wet
tig verzet, sinds het verbod van het
African National Congress (ANC) in
1960.
Vrouwen
Naast het ondergrondse ANC zijn
nu nog slechts twee organisaties
openlijk in de weer tegen de blanke
minderheidsregering. Het zijn het
Instituut voor rassenbetrekking en
SASH, die zich vooral bezighoudt
met steun aan vrouwen.
In Soweto waar alle scholen wa
ren gesloten werd gezegd dat in
middels de hele commissie van tien
is aangehouden. Zij wilde het ge
sprek met de regering, maar deze is
dat voortdurend uit de weg gegaan.
De sfeer in de zwarte woonstad was
gespannen, maar voor zover bekend
kwam het niet totongeregeldheden.
Vorig jaar kwam het tot rellen met
honderden doden over het verplich
te onderwijs in het Afrikaans, dit
jaar over de kwaliteit van het onder
wijs aan zwarten dat slechter is dan
dat voor blanken. Onrustig was het
wel in Graaff-Reinet, waar het vuur
werd geopend op zwarte Jongeren,
die stenen gooiden naar voorbijrij
dende auto's.
Nooit
Op de redactie van The World heer-
Vervolg van pagina 1
ste een gedrukte stemming. Er werd
doorgegaan met het voorbereiden
van de krant, ondanks de weten
schap dat deze nooit in druk zou
verschijnen.
Inmiddels is duidelijk geworden dat
de (blanke) hoofdredacteur van de
Daily Dispatch in East-London, die
werd getroffen door de persbreidel,
de komende vijf jaar geen leiding
mag geven aan de krant. Woods
stond samen met Qoboza van The
World aan het hoofd van de campag
ne tegen de regering na de raad
selachtige dood van de zwarte leider
Steve Biko, waarmee hij bevriend
was. Woods mag niet meer schrij
ven. inoet in East-London blijven,
mag niet met meer dan één persoon
tegelijk praten enzovoort.
De Daily Dispatch verzekerde giste
ren haar lezers dat dit alles „niet van
invloed zal zijn op onze krant. Wij
zullen doorgaan met het publiceren
van gegevens over het leven in dit
land, hoe onverteerbaar ook".
Pers
De stappen van de regering hebben
ook verder in de pers geleid tot luide
en wijdverbreide kritiek. Ook „Afri
kaanse" kranten, die de regering
steunen, sloten zich daarbij aan.
Die Transvaler, in het verleden al
tijd stut en steun door dik en dun en
met een aantal ministers in zijn raad
van beheer, noemde de actie het
optreden van „bange en dwaze men
sen". In een speciaal artikel op de
voorpagina onder de kop „naar een
tijdperk van duisternis", schreef de
Rand Daily Mail, een oppositie
krant, dat Zuid-Afrika werd ge
stuurd in de richting van „een dicta
tuur waarin de laatste lichten van
vrijheid en meningsuiting worden
gedoofd". Deze krant schreef dat
het jongste optreden van de rege
ring zelfs de „rampzalige stortvloed
van ongunstige publiciteit" na Ste
ve Biko's dood, overtrof en dan
natuurlijk ook nog daar bovenop is
gekomen.
'tyor J. P. Feddema
moeten leven als broeders of ondergaan als dwazen." Dat
dis het thema dat tot afgelopen woensdag vrijwel dagelijks
yaorklonk in de hoofdartikelen van het zwarte Zuidafrikaanse
'a jblad The World. De krant kreeg deze week een verschij-
igsverbod opgelegd en hoofdredacteur Percy Qoboza werd
irresteerd.
-jarige Percy Qoboza, die
dt beschouwd als een van de
ingrijkste woordvoerders van
zwarte verzet in Zuid-Afrika.
d geboren in Sophiatown, een
legere zwarte voorstad van Jo-
fc nesburg. In 1952 werd Sophia-
z n tot blank woongebied ver-
ei ird.
at
^rhuizen
[t* regering beval ons," zo vertel-
Qoboza in een gesprek dat we
-T 5e tijd geleden met hem had-
h „deze plaats te verlaten en
rilr Soweto te verhuizen. Er was
n( e weerstand tegen dat besluit.
le lat dit voor decennia onze
a< nplaats was geweest. Op een
omsteeks drie of vier uur in de
tend arriveerden troepen ik
f nner me nog als de dag van
eren hoe doodsbang ik was als
11 i en laadden ons op militaire
:htwagens. Zó werden we ver
ben naar Soweto."
de middelbare schooltijd stu-
tde Qoboza enkele jaren theolo-
lan de universiteit van Lesotho
oma Het was toen zijn ambitie
ster te worden Wegens een ern-
ziekte van zijn vader, die voor
25 jaar in de mijnen had
L trkt. moest hij zijn studie
"tijdig afbreken om te fungeren
Kostwinner voor het gezin van
ouders. Na eerst enkele maan-
bij de gemeente van Johannes
burg te hebben gewerkt, kwam hij
in 1963 in dienst van de zwarte
krant The World.
Al spoedig begon hij plezier te krij
gen in de journalistiek. Na in 1968
hoofd van de nieuwsafdeling te zijn
geworden, werd hij in 1974 de
hoofdredacteur van The World.
Sindsdien is die krant meer en
meer de wellicht meest gezagheb
bende stem van het zwarte verzet
in Zuid-Afrika geworden. Dat is ze
ker het geval na 16 juni 1976 toen
de opstand van Soweto begon.
Deze krant, die nu het verkoopcij
fer heeft van 159.000 exemplaren
per dag en van de weekeditie zelfs
210.000, is ook het beste geïnfor
meerd over deze opstand.
In bijna elk hoofdartikel deed Qo
boza een beroep op de blanken om
de tekenen der tijden te verstaan
en tot inkeer te komen. Het thema
wat daarin doorklonk was: „We
moeten leven als broeders of onder
gaan als dwazen." Dat koos hij ook
als motto toen de Witwaterrand
Universiteit hem de eer aandeed
voor 1977 (op 1 september) de jaar
lijkse Richard Feetham Academi
sche Vrijheidslezing te houden
Tenslotte wijzen we nog op het feit
dat hem in 1975 de Nieman-beurs
werd toegewezen, op grond waar
van hij bijna een jaar aan de Har-
vard-Universiteit in de U S A. stu
deerde. We vroegen Qoboza om
commentaar op de veelvuldige
aanvallen en ook op de recente
dreigementen van J. Kruger. de mi
nister van Justitie.
Intimidatie
De aanvallen van de regering op
The World hebben naar mijn me
ning als achtergrond dat wij erg
ons best doen om zeer gepronon
ceerd uitdrukking te geven aan de
aspiraties van onze mensen. Er is
van regeringszijde sprake van inti
midatie, ook ten aanzien van de
pers in het algemeen, maar wij als
The World weigeren ons te laten
intimideren en gaan door met het
registreren van wat er gebeurt in de
zwarte gemeenschap, zo waar
heidsgetrouw en zo eerlijk als we
kunnen. Het feit, dat al onze jour
nalisten zwart zijn of liever dat zij
in Soweto wonen en dus deel zijn
van die gemeenschap, leidt er toe,
dat The World weet wat daar gaan
de is."
De opstand van 16 juni 1976, hebt u
die zien aankomen?
„Ja, we hebben de regering reeds
maanden tevoren gewaarschuwd,
dat de emoties hoog begonnen op
te lopen in Soweto en dat zij iets
constructiefs moest doen, maar zij
negeerde ons en ons advies. Toen
de moeilijkheden begonnen, over
viel het de autoriteiten volkomen.
Wij echter begrepen het helemaal,
omdat de boosheid en de woede
van de rellen uitingen waren van al
de emoties, die in onze mensen
waren opgehoopt door de jaren
heen. Sindsdien hebben we de
sterkste ondersteuning verleend
aan alle oproepen aan de regering
om het Bantoe-onderwijs en al de
discriminerende wetgeving af te
schaffen, omdat deze alleen maar
spanningen tussen de rassen te
weeg brengen."
U gebruikt het woord rellen. Wat
Percy Qoboza
bedoelt u daarmee en is dat wel het
juiste woord?
„Met rellen bedoel ik, als mensen
beginnen brand te stichten, auto's
te vernielen, met stenen te gooien,
etc. Natuurlijk was het gedrag van
de politie uiterst ongelukkig. De
scholieren liepen massaal door de
straten zonder enig geweld te ge
bruiken. Ze demonstreerden
slechts tegen het systeem van Ban
toe-onderwijs. Er was eerst sprake
van een geweldsuitbarsting, toen
de politie tussenbeide kwam en be
gon te schieten. Daardoor verloren
de scholieren hun zelfbeheersing,
zodat er een einde kwam aan het in
eerste instantie vreedzame karak
ter van de demonstratie."
Wat is volgens u de betekenis van de
opstand in Soweto?
„De opstand van Soweto is de baro
meter, die aangeeft wat de stem
ming is onder de zwarten in het
land. Het dodencijfer is echter zeer
hoog. Er is sinds 16 juni 1976 sprake
van een echte confrontatie tussen
de politie en de mensen. En het
geweld dat tot nu toe enkele hon
derden doden opeiste, illustreert
hoezeer Zuid-Afrika één der meest
gewelddadige naties is en hoe wei
nig waarde dat land hecht aan het
menselijke leven."
Geweldloos
Bij het lezen van The World tijdens
mijn verblijf in Botswana viel het
me op dat u een geweldloze strategie
bepleit. U wees in een hoofdartikel
op 29 september '77 zelfs de stelling-
name van zuster Janice McLaughlin
ten gunste van „selectief' geweld
geheel van de hand.
„Ik heb nooit geloofd, dat een situ
atie zo hopeloos kan zijn, dat ge
weld het enige alternatief is. Ik ben
een sterke tegenstander van ge
weld, omdat het meer geweld
voortbrengt. In Z-Afrika hebben we
bovendien niet te maken met een
louter koloniale kwestie, waar de
mensen hun boel kunnen inpakken
en vertrekken als het verkeerd
gaat We hebben hier te maken met
een situatie van leven en dood; een
bloedige confrontatie tussen de
rassen kan een verschrikkelijk
bloedvergieten ontketenen, zoals
we nog nooit hebben meegemaakt
op ons werelddeel. Ik ben in deze
ook gemotiveerd door het feit, dat
bij zulk een eventualiteit niemand
de oorlog zal winnen. Tenslotte zul
len we allen de oorlog verliezen en
de enige erfenis, die we onze kinde
ren zullen nalaten is die van haat
en bitterheid en het zal eeuwen
duren om dat ongedaan te maken.
In de zaak van de bevrijding recht
vaardigt het doel de middelen niet.
maar zijn de middelen als het ware
een voorafschaduwing van het
doel U zult begrijpen dat ik me erg
laat Inspireren door mensen als
Martin Luther King (hij wijst op
diens portret boven zijn bureau) en
Gandhi. Ook door Luthull. Hij was
een rechtvaardig mens. Ik heb hem
nog gekend."
Wat is uw opinie over de Zwarte
Bewustwording» Beweging?
„De Zwarte Bewustwordings Bewe
ging is m.i. één van de mooiste
zaken, welke heeft plaatsgevonden
in Z-Afrika. In tegenstelling tot mi
nister Kruger zie ik dit niet als een
racistische beweging, maar als een
eerlijke en echte poging van de
zwarten om zich te bevrijden van
hun minderwaardigheidscomplex,
dat door hen is ontwikkeld na jaren
van onderdrukking en sociale ver
nedering."
Kende u Steve Biko persoonlijk?
„Ja, ik heb hem verscheidene keren
ontmoet. Hij was een man van
groot formaat en grote waardig
heid. Hij was een zeer warme per
soon en erg betrokken bij onze situ
atie. Steve zag dat deze leidde tot
een onvermijdelijke confrontatie
En hij deed een poging aan die
confrontatie een halt toe te roepen.
Het is een tragedie, dal een man
van zulk een bijzondere intelligen
tie en bijzondere menselijkheid
aan ons kon worden ontnomen. En
als u vraagt wat de zwarten denken
van de oorzaak van zijn dood. is
mijn antwoord, zij vrezen het er
gste."
Minister Kruger heeft de B.P.C., de
Black People Convention. de politie
ke tak van de Zwarte Bewustwor
dings Beweging, onlangs ervan be
schuldigd, dat deie verbonden zou
zijn met het A.N.C. en het P.A.C.
Deze beschuldiging was een schan
delijk onrecht. De B PC. bestaat
geheel op zichzelf en is in wezen
opgericht in een periode van een
politiek vacuüm Ik ben geen lid
van de B P C., maar ken genoeg
van hun leiders om te kunnen stel
len, dat ze geen enkele band heb
ben met de A N C. en P.A.C. Ik heb
in een hoofdartikel hierop fel gerea
geerd en gezegd dat minister Kru
ger onzin vertelt, omdat de laatst
genoemde partijen hier onder de
zwarten niet meer in leven zijn.
Natuurlijk zijn ze in het buitenland
springlevend, maar hier zijn ze op
effectieve wijze verbannen. Ik wil
er nu overigens aan toevoegen, dat
het verbannen van bewegingen nog
niet betekent, dat Je daarmee hun
boodschap geheel doet verdwijnen.
Maar goed. als Kruger zulke aantij
gingen doet. dan spreekt slechts de
politicus, die de waarheid geweld
aandoet. Indien de B P C. ten gun
ste van geweld en destructie zou
zijn, zoals Kruger betoogt, dan zijn
er genoeg wetten om actie tegen
haar te ondernemen Het feit ech
ter dat hij dat niet heeft gedaan is
een duidelijke 'ndlcatie dat hier
sprake is van een gemene campag
ne tegen onschuldige mensen." (In
middels heeft de regering de BPC
verboden-red.)
Wal vindt u van de ontwikkelingen
in Namibië?
„De recente ontwikkelingen in Na
mibië zijn in zekere zin tekenen van
hoop. Ze tonen ook. dat als de
westerse mogendheden hun goede
woorden omzetten in goede daden,
dat er dan positieve resultaten
kunnen worden bereikt."
Ziet u in Zuid-Afrika nog mogelijk
heden tot verzoening?
„Het alternatief voor verzoening is
te verschrikkelijk om te overwe
gen. Daarom hebben alle mensen
de zedelijke verplichting om al hun
energie te richten op het tot stand
brengen van verzoening. We kun
nen slechts hopen en bidden en er
ook hard voor werken dat deze tot
stand komt."
Dr. J. P. Feddema is wetenschappe
lijk hoofdmedewerker niet-westerse
sociologie aan de Vrije Universiteit
in Amsterdam. Hij bracht onlang»
een bezoek aan Botswana en Zuid-
Afrika.
