Willibrord:
intercommunie
in bepaalde
situaties
Vaste herdenkingsdag
voor vermoorde Joden
Vl
Sadat steekt hand uit
naar christenen
De welbewuste
beperking van
B. Hemelsoet
Uit brieven van lezers
Sprake van
'geestelijke
noodzaak'
Beatle-muziek op
de katechisatie
De harde wereld van
de punk rock
VANDAAG
Voorbijgangers
eerst m'n
Qcudlfaantje
opeten..!
DONDERDAG 20 OKTOBER 1977
KERK
Trouw/Kwartet
Van een onzer verslaggevers
DEN BOSCH - Het bestuur
van de Sint-Willibrordvereni-
ging heeft er opnieuw voor ge
pleit. dat niet-katholieke chris
tenen in bepaalde situaties
worden toegelaten tot de maal
tijd des Heren in de r.k. kerk.
De Sint-Willtbrordverenlging is het
officiële adviesorgaan en servicecen
trum voor de oecumene in de r.k
kerk in Nederland In het zojuist
verschenen jaarverslag erkent het
bestuur, dat het in de huidige situa
tie voor de bisschoppen onmogelijk
is zonder meer en in zijn algemeen
heid wederzijdse eucharistische
gastvrijheid toe te staan
(ieloofsverbondenheid
Maar het wijst erop. dat de r.k. kerk
uitzonderingen op deze regel kent op
grond van wat genoemd wordt de
..geestelijke noodzaak" (necessitas
spiritualist Doorgaans denkt men
bij deze term aan situaties als afwe
zigheid van een r.k priester, doods
gevaar en dergelijke Maar de Willi-
brordvereniging meent, dat ook van
geestelijke noodzaak" gesproken
kan worden bij al die christenen,
waar een innerlijke geloofsverbon-
denheid groeit.
Deze gelovigen weten zich verbon
den met het geloof van hun eigen
kerk. doch deze geloofsverbonden-
heid gaat niet ten koste van de her
kenning van andere geloofsgemeen
schappen als heilsinstrumenten van
de ene Heer. Voor deze groep gelovi
gen vormt de Maaltijd des Heren
geen middel tot eenheid, maar is zij
reeds vanuit de concrete ervaring
van gemeenschappelijkheid met el
kaar in de ene Heer een beleving
van de uiteindelijke, definitieve
communio igemeenschap» tussen de
kerken.
De Willibrordvereniging denkt daar
bij niet alleen aan gemengd gehuw
den. interconfessionele bejaarden
huizen en dergelijke, maar ook aan
gelovigen m basisgemeenten of paro
chies. die door een intensieve ge
meenschappelijke geloofsbeleving
en oecumenisch pastoraat tot weder
zijdse geloofsherkenning en erken
ning van eikaars geloofsgemeen
schappen gekomen zijn. In al deze
specifieke gevallen kan er een soort
„geestelijke noodzaak" groeien we
derzijds toegelaten te worden tot de
Maaltijd des Heren, ook al bestaat er
tussen de kerken als zodanig nog
Prof. dr F. Haarsma
geen officieel-erkende volledige
communio.
Orden van dienst
Om tot deze officiële communio te
komen, noemt de Willibrordvereni
ging het verder van groot oecume
nisch belang, als de reformatorische
kerken en de r.k. kerk zich uitspre
ken in welke orden van dienst van de
andere kerk zij hun eigen geloof her
kennen. Indien deze aanvaarde or
den van dienst dan vervolgens in de
éigen viering gebruikt zullen wor
den. is een eerste reële stap op weg
naar wederzijdse deelname (inter
communie) gezet.
In zijn jaarverslag zegt het bestuur
van de Willibrordvereniging (voorzit
ter prof. dr F. Haarsma» ook. dat de
huidige oecumenische ..stilte na de
storm" geen impasse betekent. In
parochies en oecumenische geloofs
gemeenschappen zet de oecumene
zich onderhuids voort en lijkt de
diepgang en inhoudelijkheid thans
meer kans te krijgen dan voorheen.
De oecumenische beweging komt op
adem en hopelijk blijkt zij te be
schikken over de langste adem.
Due rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op m deze krant gelezen
berichtenartikelen en commentaren, en niet voor gedichten, open brieven, oproepen
ol reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te worden). De
inzondingen voor deze rubriek dienen zo beknopt moge!i|k te zijn De redactie behoudt
zich het recht van bekorting voor Hei is ons helaas niet mogelijk over elk geval
van bekorting ol metplaatsing (doorgaans een gevolg van een te groot aanbod) te
corresponderen Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw.
Postbus. 859. Amsterdam. Bij publicatie worden naam en woonplaats van de
schriiver vermeld
PvdA-congres
Het socialisme is niet zonder ge
vaar!!! Ze hebben hun mond nog wel
vol van democratie, maar als men
hun gangen volgt, dan komt onze
democratie wel op een laag pitje te
staan Men spreekt over een staats
omroep. staatsscholen, staatsbedrij
ven. nu over opheffing monarchie.
Het is begonnen met het gebed te
weren uit de troonrede, het opheffen
van de zedewetten. het toestaan van
pornografie, het legaliseren van
drugs. Als wij als christenen nu niet
in beweging komen, dan zal er in de
toekomst geen plaats meer zijn voor
kerk en leer De wolf onder het scha
penvachtje is duidelijk zichtbaar ge
worden. Onze democratie en monar
chie staat wel degelijk op de tocht.
Laten wij onze krachten samenbun
delen en als kerk naar éénheid stre
ven Het is nog niet te Iaat. overweeg
nu de woorden van het tweede cou
plet van ons volkslied.
Zeist J Hoekstra
PvdA-congres (2)
Het congres van de PvdA is weer
achter de rug Besluiten over dit en
dat. met praktisch algemene stem
men. ook over de afschaffing van
de monarchie Ziezo, nu weten we
waar we aan toe zijn. Dit hadden ze
voor de verkiezing moeten doen.
dan hadden ze nog meer stemmen
gekregen, of niet?
CPN in verkiezingstijd 25 mei j.I.
namelijk: Van Agt eruit en wij (meer
links) erin. klinkt op in allerlei toon
aarden.
Oldcbrock
Hokken
H. Boeve
Het is niet aan de kerk een oordeel
te vellen over ongehuwd samenwo
nen. Afgezien van de academische
vraag waarom de geslachtsdaad
vóór de huwelijksinzegening „zon
dig" zou zijn en een uurtje later niet.
behoort de kwestie tot de persoonlij- Nigtevegt
ke keuze-vrijheid van ieder mens*
waarin hij handelt naar rato van zijn
bewustheid. Deze mag de kerk nooit
veroordelen, omdat dit afhankelijk G0llWltZ6r
is van karakter, omgeving en opvoe
ding.
RotterdamA.
C.
Prinzen
N'ij verdal
W. Oosterveen
PvdA-congres(3)
Uit alles blijkt, dat de achterban In
de PvdA. waar Den Uyl zo graag
naar verwijst, zeer versterkt is door
nieuw links De CPN. de PPR en de
PSP zijn bijna van het politieke
toneel verdwenen op 25 mei Samen
verloren zij tien zetels Tot troost
van Marcus Bakker en consorten
blijkt dat hun idealen nog springle
vend zijn en hoog opvlammen bij de
achterban van de PvdA De oude
SDAP-geest onder Troelstra komt
weer boven Ook de leuze van de
Onze adressen:
AMSTERDAM
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 9 Rotterdam
Tel. 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56 Zwolle
Tel 05200-17030
Werkloosheid
In uw verslag over de besprekingen
van de diaconale arbeid, welke op de
synode van de geref. kerken plaats
vonden op 12 oktober, zijn mijn op
merkingen uit het verband gelicht
en zeer ongenuanceerd en verkort
weergegeven. In het overigens ver
dienstelijke rapport Diakonaat
staat. dat. gezien in het perspectief
van de mensenrechten, werkloos
zijn betekent onder druk leven en in
de wezenlijke vrijheid worden be
knot. En verder: „Zolang echter ook
christenen meedoen aan de dualisti
sche houding van enerzijds de pro
blematiek van de werkloosheid in
het algemeen toe te schrijven aan de
economische situatie, maar ander
zijds de individuele werkloze ervan
te verdenken, dat hij misbruik van
de sociale voorzieningen maakt, zal
er naar onze mening sprake zijn van
een inbreuk op de mensenrechten
van de werkloze." Dit nu gaat mij te
ver en is m.i. te zwart-wit gesteld. Ik
heb erop gewezen, moeite te hebben
met het verband, hetwelk zo wordt
gelegd tussen werkloosheid en recht
op arbeid als een mensenrecht en
gevraagd, wie bij werkloosheid dan
de schender van dit mensenrecht is.
Bij de beantwoording werd toegege
ven. dat dit een zeer moeilijk pro
bleem is
Barendrerhl A. Bremer
Schoolverleden
Naar aanleiding van uw verhaal
over het schoolverleden van over
vallers graag het volgende: Op het
gebied van de menswetenschappen
is de bewijskracht van statistieken
uiterst dubieus. Wat de feiten al
betreft, is de relatie kwantiteit
kwaliteit volstrekt onberekenbaar
Wel weet ik uit de lange ervaring bij
het strafrecht, dat criminaliteit vrij
wel altijd op het thuisfront en in de
structurering van de privacy haar
oorsprong vindt. Scholen kunnen er
zelfs bijzonder weinig aan toe dan
wel of doen Wat met zegt dat ons
onderwijs ideaal is. Stellig niet'
Voor hervormingen zet ook ik mij al
jaren tn.
l'lrerht C. W. vgn Mtijenfeldl
Trouw donderdag j.I. Een hele pagi
na over een „allerminst lichtzinnig
theoloog". Gollwitzer. „Zijn grote
leermeester en voorbeeld is Karl
3arth". Wat opvalt bij onze tegen
woordige profeten is dat ze zolang
kunnen praten, zonder het over Je
zus te hebben. Een hele pagina. Zijn
naam wordt niet genoemd. Marx
wordt zelden gemist. Ook hier is hij
van de partij. Misschien is het toch
beter om Johannes de Doper als
leermeester te hebben. Alleen maar
een stem. alleen maar een vinger.
Die wijst naar Jezus, de Redder.
Amsterdam Krijn de Jong
Van een onzer medewerkers
JERUZALEM Premier Begin
van Israël wil. dat er een vaste
dag komt op de Joodse kalender,
waarop de Joden over de gehele
wereld hun zes miljoen doden uit
de Tweede Wereldoorlog her
denken.
Nu is het zo. dat de verschillende
Joodse gemeenschappen de zes
miljoen vermoorde Joden op ver
schillende dagen herdenken. In
Israël heeft men als herdenkings
dag 27 nissan, een dag in april
kissen het Joodse paasfeest en
de Israëlische onafhankelijk
heidsdag. Deze dag is indertijd
gekozen, omdat het een van de
hoofddagen was tijdens de op
stand van de Joden in 1943 in
Warschau.
Maar in Nederland wordt op Jom
Kipoer, de grote verzoendag in
september, aandacht geschon
ken aan de grootste moord op
Joden ooit in de geschiedenis
voorgekomen. In andere landen
wordt het weer op andere dagen
gedaan.
Premier Begin heeft nu voorge
steld de Joodse datum 9 av (Tisje
Be'av) te bestemmen als herden
kingsdag. Hij heeft daarvoor de
steun gekregen van de hoogste
Joodse autoriteiten, de Israëli
sche opperrabijnen Sjlomo Go-
ren en Ovadia Josef, en de in
Boston levende rabbijn Josef B.
Soloveitchik.
Rampdag
Begin heeft Tisje Be'av (die eind
juli, begin augustus valt) geko
zen, omdat deze in de Joodse
kalender toch al te boek staat als
dag, waarop tal van rampen het
Joodse volk overkomen worden
herdacht. Daarom is het een vas
tendag. Op deze dag wordt vooral
getreurd om de verwoesting van
de eerste en de tweede tempel
(resp. door Nebukadnezar en Ti
tus). Maar daarbij zijn de loop
der jaren ook gekomen in de der
tiende eeuw de verdrijving van
de Joden uit Engeland. In de vijf
tiende eeuw de verdrijving van
de Joden uit Spanje en tijdens de
kruistochten de moord op Joods
gemeenten in het Rijnland.
In Israëlische onderwijskringen
is bezwaar gemaakt tegen het
voorstel van Begin. De huidige
herdenkingsdag in Israël 27 nis-
san, tussen het Paasfeest en de
Israëlische onafhankelijkheids
dag, valt midden in een schoolpe
riode. In veertien dagen zijn er
drie belangrijke gedenkdagen,
zodat op de scholen doorlopend
aandacht wordt besteed aan
markante Joodse gebeurtenis
sen. Maar Tisje Be'av valt mid
den in de vakantie.
ADVERTENTIE
Kerk
De woorden die bisschop Bluyssen
op de bisschoppensynode heeft ge
sproken, zijn ook mij als protestant
uit het hart gegrepen. Het is jezelf
kennen, door te zeggen: „De jonge
ren ervaren de kerk als een autori
teit, die zeker is van zichzelf, die
eisen stelt, zonder veel begrip voor
het hart van de mens, die niet de
ontmoeting zoekt waarnaar zij hun
keren". Het zal gaan om de gemeen
te van de Heer, en niet om het voort
bestaan der kerk. Die gemeente zal
zijn, waar wij het niet verwachten.
Als wij onze opdracht verstaan, zul
len wij anderen niet belasten met
van buitenaf komende waarheden
en regels. De ervaring zal zijn, eerst
naar anderen luisteren, om jezelf
verstaanbaar te maken. Dan is er bij
al ons gejammer, „toekomst". De
Heer zegt. dat de velden wit zijn om
te oogsten. En is met grote ontfer
ming bewogen, over mensen die
ronddolen.
ANDRE KERSTENS
CAIRO (EPD) President Sadat
van Egypte heeft de eerste steen
gelegd voor het Sint Marcuszieken-
huis van de koptische kerk in Cairo.
Het gebaar van Sadat wordt in chris
telijke kringen in Egypte hoog ge
waardeerd. temeer omdat er de laat
ste tijd sprake is van een toenemen
de islamisering.
In alle christelijke gemeenten van
Egypte wordt de laatste weken gebe
den. dat het niet komt tot invoering
van het koran-recht (Sjaria). Dit
oude islamititsche recht stelt onder
meer de doodstraf op afval van de
islam. Tegen de invoering van een
dergelijke wet heeft de koptische
bisschoppensynode geprotesteerd.
Volgens de bisschoppen zou zo'n wet
niet alleen een bedreiging van het
christendom zijn. maar ook tegen
strijdig aan de mensenrechten en de
Egyptische grondwet. Trouwens,
niet alleen christenen protesteerden.
Een groep schrijvers bestreed het
voorstel zelfs met een analyse van de
koran.
De Egyptische premier Salem
bracht na het protest van de bis
schoppen persoonlijk een bezoek
aan de patriarch van de koptische
kerk, Sjenoeda III, en verzekerde
hem. dat de Egyptische regering niet
voelt voor invoering van deze islami
tische wet.
Volgens het Armeense, in Libanon
verschijnende, blad „Aztag" zou de
aandrang om de Egyptische wetge
ving te islamiseren voornamelijk
twee redenen hebben. Ten eerste is
er momenteel een christelijke op
wekking in Egypte, waardoor de is
lam zich uitgedaagd voelt. Zo is een
bekende sjeik tot het christendom
overgegaan, nadat zijn vrouw, die
kanker had. gezond gebeden werd.
Verder schijnt het veel voor te ko
men, dat christenen, die om met een
mohammedaans meisje te kunnen
trouwen, naar de islam overgingen,
eenmaal getrouwd weer spoedig
naar de christelijke kerk terugkeren.
Van de 38 miljoen Egyptenaren zijn
ongeveer zes miljoen lid van de kop
tische kerk. Zij vormen de grootste
christelijke gemeenschap in het Mid
den-Oosten en de belangrijkste min
derheid in de Arabische wereld.
ADVERTENTIE
Hervormd
Nederland
H. Rensenbrink
ROME De Beatles zijn te lan
gen leste toch nog doorgedrongen in
het Vaticaan. Pater Pedro Arrupe,
de generaal der jezuïeten, heeft gis
teren op de bisschoppensynode
voorgesteld, pop- en beatlemuziek
te gebruiken voor het godsdienston
derwijs. De oorspronkelijke teksten
zouden dan vervangen moeten wor
den door woorden uit de kate-
chismus.
MANILA De verenigde kerk
van Christus, een van de grootste
kerken in de Filippijnen, heeft haar
toegezegde steun aan een vijfdaagse
evangelisatiecampagne, die Billy
Graham in november komt houden,
ingetrokken. De leiders van de ker
ken zijn buiten de opzet van de
campagne gehouden en de enorme
kosten staan niet in verhouding tot
de armoede van mensen en kerken
in ons land, aldus de kerk.
PHILADELPHIA Evangelisti-
sche theologen in de Verenigde Sta
ten hebben een „internationale
raad" gesticht, die een tienjaren-
Slan gaat uitvoeren van studies over
e „onfeilbaarheid van de bijbel".
Doel is te bewijzen, dat elke twijfel
over de onfeilbaarheid in strijd is
met „de ervaringen van de kerkge
schiedenis en de wetten van de lo
gica".
SCRANTON De internationale
oud-katholieke bisschoppenconfe
rentie vergadert deze maand voor
het eerst in haar bestaan in de Vere
nigde Staten, namelijk in Scranton.
Uit Nederland zijn aartsbisschop
Kok en bisschop Van Kleef erbij.
Verder deze week in HN:
Prof. Goudzwaard: PvdA zwak in
beginselen
■k De weerbarstige praktijk van de
ontwikkelingssamenwerking
Duitsland: Kerk nog de enige plaats
waar kritiek mogelijk is
Film: De gedaanteverwisseling van
Franz Kafka
Ik neem vrijblijvend proefabonne
ment: 2 maanden H.N. voor 5.-
Naam:
Straat
Plaats:
Ab. prijs 31,- per halfjaar.
Zonder postzegel verzenden aan Ant
woordnummer 1776 Den Haaq
Bellen kan ook: 070-512111
HN is ook in de losse verkoop
verkrijgbaar.
Een taalgeleerde die teksten onder
de loep neemt, noemt men filoloog.
Zijn dit teksten in een vreemde
spraak, dan wordt hij op natuurlijke
wijze vertaler. Gaat het over bijbel
gedeelten. dan leidt de bestudering
van de tekst, via de eigen vertaling,
tot uitleg, tot exegese. De filoloog
wordt exegeet Maar om te kunnen
vertalen en uitleggen, is hij eerst in
de huid van de tekst gekropen.
Een vergelijking kan hier verduide
lijken Kruipt de exegeet in de huid
van een tekst, de acteur kruipt in de
huid van een personage In beide
gevallen heeft er een proces plaats
van vereenzelviging
Hierbij zijn twee zaken in het geding,
namelijk de bijzonderheden, de de
tails. en de grote lijn. Wie Napoleon
wil uitbeelden kan niet volstaan met
een nagebootste verre blik onder lok
of steek en wat kwasi-ingehouden
drift bij het stappen in laarzen met
de handen op de rug. Het gaat om de
hele Napoleon en niet maar om zijn
loop- en kijkgewoonten. Zo mag ook
de uitlegger zich niet verliezen in de
bijzonderheden van zijn tekst, maar
hij moet ze wel terdege kennen. Via
de details moet hij tot zijn totaalvi
sie komen.
De tekst
Dit is nu precies wat. naar mijn
mening als belangstellende lezer, de
katholieke nieuwtestamenticus B
Hemelsoet heeft gedaan met zijn
verklaring van Marcus luitg Kok.
Kampen. 120 blz14.50) Evenals
de goede acteur niet uver Napoleon
door dr. C. Rijnsdorp
vertelt, maar in diens huid kruipt en
hem uitbeeldt, zo verhaalt de schrij
ver niets over de persoon van Mar
cus. het auteurschap van het evan
gelie dat op diens naam staat, de tijd
van ontstaan, de handschriften enzo
voort. Nee, maar Hemelsoet heeft
zich welbewust en uitsluitend be
perkt tot de tekst Met die tekst
heeft hij zich bij wijze van spreken
helemaal geïdentificeerd. Hij is in en
tussen en onder de woorden gekro
pen en wat ik als leek zo knap vind.
is dat de uitlegger van die details een
totaalbeeld heeft opgebouwd, een
organisch geheel, zodat het evange
lie in kwestie vóór ons staat als een
lichaam van taal Het is de beli
chaamde boodschap van de komst
van Gods koninkrijk Op mijn beurt
beperk ik mijn recensie tot de metho
de die de schrijver van dit boekje
heeft gehanteerd en die op bl. 33 in
één volzin is samengevat Daar staat
namelijk: „Wat in de Nederlandse
vertaling weergegeven is lijkt wede
rom een vertaling bij gebrek aan
beter. Daarom eist iedere vertaling
nadere uitleg, en iedere vertaling eist
voortdurende correctie vanuit de
tekst."
Getast
Onder het lezen heb ik als het ware
de structuur van het Marcus-evange-
lie met handen getast, met zijn wor
tels in het Oude Testament en zijn
joodse entourage. Het evangelie
wordt niet van de omringende leef
wereld uit, niet vanuit de „Umwelt"
getoond, maar de Umwelt ontstaat
voor onze blik vanzelf uit het nauw
keurig lezen en onderling verband
leggen, zoals een terzake kundige
dat voor ons doet.
Onlangs wilde ik iets meer weten
over psalm 84 en raadpleegde daar
toe O.a. De Psalmen Davids dOOrC. H.
Spurgeon, „met ophelderende aante
keningen van verschillende beroem
de godgeleerden" (Amsterdam z.j.)
Hier werd alles vanuit het oogpunt
van het dierbare bekeken. Zoals het
bij de Tachtigers ging over de kunst
om de kunst, ging het hier over het
dierbare terwille van het dierbare.
Strict genomen ging het niet om de
tekst, maar om de gelovige die gees
telijk genieten wilde.
„Terstond"
Dit is precies het tegenovergestelde
van wat Hemelsoet heeft gedaan.
Natuurlijk kan de gemiddelde lezer
de exegeet niet op alle punten con
troleren. bijvoorbeeld wanneer de
schrijver „terstond" weergeeft met
„gelijk" en zo verband legt met het
gelijk maken van de paden in de
woestijn voor de Godsgezant. Het is
onvermijdelijk dat bij een conse
quent doorgevoerde methode soms
dubieuze verbanden worden gelegd.
Het is aan de vakgenoten overgela
ten eventuele ontsporingen te signa
leren. Ik heb dat karakteristieke
„terstond" uit Marcus altijd onnozel-
weg voor een stopwoord van Petrus
gehouden. Maar hierover meepraten
ligt ver buiten mijn bevoegdheid. Ik
wou alleen maar zeggen dat de stich
telijke uitdrukking „opening des
Woords" volledig slaat op wat deze
rooms-katholieke nieuwtestamenti
cus in dit boekje heeft gedaan. Met
als resultaat het aangeraakt worden
door de kern van de evangelische
boodschap, iets veel diepers en eer-
lijkers dan stichtelijke gastronomie
ii
DE DOOD DOOR BROOD ALLEEN I
In zijn Mémoires (derde deel)
schrijft Comte Woeste, een bekend
politiek personage in het België van n
't begin van deze eeuw. overeen p
merkwaardig voorval, dat hem in I
december 1914 overkwam. In j
Brussel werden plotseling twee
Duitse soldaten bij hem
aangediend. Ze hadden een brief en l
een pakje bij zich. In de brief las
Woeste hoe men hem de door hem b
verlangde „Madhisten-fahn" deed L
toekomen. Of hij het briefje maar L
even wilde tekenen. Toen Woeste L
het pakje opende, bleek dit een hem L
totaal onbekende lans te bevatten. L
die hij in geen enkel opzicht
begeerde te bezitten. Onmiddellijk
schreef hij generaal Von der Golz.
die hem dit alles deed toekomen. L
terug dat het op een misverstand t
moest berusten. Hij voegt aan dit
verhaal toe dat hij van meet af aan
de gedachte gehad heeft, dat men
hem een strik sjjande. Met het l,
getekende briefje zouden de Duitse
bezetters uiteraard kunnen
bewijzen, hoe goed hun L
verhoudingen met de graaf waren. ,r
„Maar hoe hebben ze kunnen
geloven dat ik in die val zou lopen, j
En hun naïeviteit. is die niet te
verklaren uit de buitengewone E
eigenwaan waarmee zij behept L
zijn?" Merkwaardig dat mij deze p
passage juist in deze dagen onder i,
ogen kwam. In Zuid-Afrika. in j]
Duitsland plegen mensen j
„zelfmoord". Terecht worden hier
vragen gesteld. In Zuid-Afrika gaan w
zelfs stemmen op dat de j£
zelfmoorden in hun gevangenissen
door communisten aangesticht zijn. u
Wat krijgen wij nu te horen? Wat is
nog betrouwbaar? Na alle berichten
over de meest strenge afzondering
die zich maar denken laat,
plotseling een bijna perfect
getimede drievoudige zelfmoord. Is
dat niet teveel? Dat velen hier hun
ernstige vragen hebben, zal alleen
beantwoord kunnen worden met
een uiterst zorgvuldig onderzoek.
Maar ik denk dat we het nooit zullen
weten. Evenmin als we het nog
weten ten aanzien van vroegere
zelfmoorden in gevangenissen. Het
getuigt wel van ons onvermogen om
een samenleving gelukkig te maken
met brood alleen: Dorothée Sölle
noemt die toestand dan ook „de
dood door brood alleen". Vielen zij.
en zij niet alleen, aan die dood ten
slachtoffer?
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Wolphaartsdijk: R. ÖE
da Costa, kand. te Oegstgeest; t®i
Hierden: J. Kooien te IJsselstein.
Aangenomen de benoeming toL
godsdienstleraar aan de chr. scho
lengemeenschap Blaise Pascal tee
Spijkenisse: K. H. Meijer te Rotterbi
dam Z. u
Bedankt voor Kamerik: H. Smit té
IJsselmuiden. pi
GEREF. KERKEN (VRIJG.) 2>
Beroepen te Beilen-Hooghalen: R. Tjn
Urban te Goes; te Marknesse-Nage-j
le: J. de Gelder, kand. te Sneek.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Schoonhoven-Willige!
Langerak: A. Addis te Oudega*
(Smallingerland).
Karoly Toth
Dr. Karoly Toth. (45) de secretaris^
generaal van de Praagse christelijke
vredesconferentie, is in zijn kerk. dfl!
hervormde kerk van Hongarije, tofó
bisschop gekozen. Hij wordt bis
schop van het district aan de Do*i
nau. Op 31 oktober wordt hij igr
Boedapest in zijn ambt bevestigdT.
De Hongaarse hervormde kerk i^]
verdeeld in vier districten, die elk
door een bisschop worden geleid. D#J
andere drie bisschoppen zijn dr. La-
jos Bakos. dr. Tibor Bartha en Lasz»F
lo Kilrti, die enkele weken geledei w
gekozen werd. Bartha is presiderenc
bisschop. Toth volgt bisschop 1st.
van Szanosközi op. die om gezond
heidsredenen met emeritaat gaat. ,a
Dr Ph. S. van Ronkel
Het boekje van ds S. P. Tabaksblat
over de Messias-belijdende jood d"1
Philips Samuel van Ronkel. zoaIei
aangekondigd op de kerkpagina va 'r
Trouw van maandag 10 dezer, is te(
bestellen door overschrijving op pcfr
strek. 513153 t.n.v. Dienstencentrum
Gereformeerde Kerken te Leusdei B
van 3.75, of tel. 033-43244 afd Brc
chureverkoop.
ADVERTENTIE
het vers gebraden
10 minuten haantje van
Herman Kramer
